Khám phá 12 đặc sản trứ danh của vùng đất quan họ Bắc Ninh

Bún từ lâu đã gắn bó mật thiết với đời sống ẩm thực người dân xứ Kinh Bắc, và bún làng Tiền ở xã Khắc Niệm, thành phố Bắc Ninh chính là niềm tự hào của họ. Từng công đoạn như chọn gạo, ngâm, xay, làm chín rồi ép khuôn tạo sợi đều được thực hiện tỉ mỉ, công phu, mang đến những sợi bún trắng ngà, mềm mại mà vẫn dẻo dai khó quên.

Bún chả làng Tiền là sự kết hợp hài hòa giữa bún thủ công, thơm ngon, cùng miếng chả thịt nướng trên que tre, dậy mùi và giữ trọn vị ngọt đậm đà. Khi ăn kèm rau sống, thêm chút ớt cay, nước chấm chua ngọt hòa quyện với dứa và tỏi, hương vị càng thêm phần tròn đầy khó cưỡng.

Làng Đào Xá không chỉ nổi tiếng với những làn điệu quan họ mượt mà mà còn được biết đến với những món cỗ chay tuyệt vời, vừa tinh tế vừa đậm đà hương vị. Vào mỗi dịp hội chùa (mùng 7 tháng Giêng), người dân nơi đây lại chuẩn bị mâm cỗ chay để đãi khách, với những món ăn đặc sắc, vừa đẹp mắt vừa ngon miệng. Đặc biệt, bánh cắp và cháo cái là hai món không thể thiếu, đã trở thành biểu tượng trong mâm cỗ mời khách của làng Đào Xá. Mâm cỗ chay không chỉ có bánh cắp, bánh rán, bánh chưng mà còn có giò, bát nấu, cháo cái... tất cả tạo nên một bữa tiệc vừa đầy đủ, vừa hài hòa.

Ngày nay, những món bánh cắp, cháo cái đã ít được làm do nguồn nguyên liệu không còn dễ tìm, nhưng trong làng, chỉ còn vài người lớn tuổi như cụ Nguyễn Thị Cư, Nguyễn Thị Bảy còn gìn giữ nghề truyền thống này. Muốn thưởng thức món cỗ chay Đào Xá đúng vị, bạn chỉ có thể đến miền quê quan họ này để cảm nhận trọn vẹn hương vị xưa cũ.

Bánh tẻ (hay còn gọi là bánh răng bừa), món đặc sản nổi tiếng của huyện Yên Phong, đã trở thành một phần không thể thiếu trong những dịp lễ tết và hội hè ở Bắc Ninh. Hương vị ngọt ngào từ thịt, mùi thơm nhẹ nhàng của hành, cái giòn giòn của mộc nhĩ, và sự dẻo thơm của bột bánh đã khiến bao người say mê. Bánh tẻ làng Chờ không chỉ xuất hiện trong những dịp lễ lớn như hội Lim, hội Đền Đô, mà còn trong các bữa tiệc sang trọng, các buổi khánh thành hay đám cưới. Khi món cao lương ngũ vị đã khiến vị giác mệt mỏi, thì chiếc bánh tẻ quê mùa lại khiến người ta cảm thấy tỉnh táo, nhẹ nhàng và thỏa mãn.

Bánh tẻ ngon nhất là khi còn nóng hổi. Những ngày Tết, sau những chén rượu, bóc bánh ra, cắt thành từng miếng vừa ăn, mọi người cùng nhau thưởng thức. Bánh tẻ làng Chờ dẻo mà không nhão, giòn mà không cứng, vị đậm đà của nhân, cùng hương lá nồng nàn, tất cả tạo nên một món ăn không thể nhầm lẫn với bất kỳ thứ bánh tẻ nào khác.

Đình Bảng, mảnh đất gắn liền với sự phát tích của triều Lý, là nơi đầu tiên làm ra món bánh phu thê (hay còn gọi là bánh xu xê hoặc bánh xu xuê), một món quà thể hiện sự chung thủy trong tình yêu. Bánh phu thê thường được gói thành từng cặp, tượng trưng cho sự kết đôi vĩnh cửu trong các lễ cưới hỏi của người Kinh Bắc.

Bánh phu thê không chỉ là món bánh dân dã mang hương vị quê hương mà còn là món quà tinh tế để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng du khách. Bánh không chỉ ngon mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa đặc biệt, thể hiện sự gắn kết, lòng trung thành. Bánh phu thê có thể tìm thấy ở khắp Bắc Ninh, từ các cửa hàng địa phương đến những siêu thị lớn trên toàn quốc.

Đến với làng Diềm, du khách không chỉ say mê với những làn điệu quan họ ngọt ngào mà còn không thể quên được món bánh khúc xanh mướt, thơm lừng, đậm đà hương vị quê hương. Bánh khúc làng Diềm (Yên Phong, Bắc Ninh) từ lâu đã nổi tiếng, trở thành một đặc sản hấp dẫn khách gần xa. Những chiếc bánh khúc nhỏ xinh, dẻo mềm, thơm phức đã trở thành biểu tượng ẩm thực của mảnh đất Kinh Bắc.

Nhân bánh khúc làng Diềm được làm từ những nguyên liệu gần gũi, mang đậm bản sắc dân dã, giống như nhân bánh chưng với đỗ xanh giã nhuyễn, thịt ba chỉ thái nhỏ, hạt tiêu thơm nồng. Đặc biệt, để thêm phần béo ngậy, người làm bánh khúc còn cho thêm tóp mỡ băm nhỏ trộn với đỗ xanh.

Bánh khúc ngon nhất là khi còn nóng hổi, khi đó lớp vỏ bánh bóng mượt, thơm phức, khiến ai cũng phải thèm thuồng. Cảm giác vừa thổi vừa ăn, để tận hưởng hương thơm đặc trưng của lá khúc hòa quyện với vị béo ngậy của nhân đỗ và thịt, tạo nên một hương vị khó quên. Bánh khúc làng Diềm là sự kết hợp hoàn hảo giữa các sản vật quê hương, mang đến một món ăn đặc sắc mà không nơi nào có được. Muốn thưởng thức bánh khúc và nghe quan họ, bạn hãy ghé về Diềm quê em!

Cháo thái Đình Tổ là một món ăn không thể thiếu trong kho tàng ẩm thực của mảnh đất quan họ Bắc Ninh. Món cháo này mang trong mình một câu chuyện lịch sử, gắn liền với sự tích về trạng nguyên Lê Văn Thịnh khi về thăm Đình Tổ. Dần dần, cháo thái đã trở thành đặc sản, một nét độc đáo mà ít nơi nào có được.

Để nấu một nồi cháo thái Đình Tổ chuẩn vị, người nấu phải cẩn thận xay bột gạo khô, nhồi với nước nắm để tạo thành cục bột lớn. Sau đó, cắt bột thành những lát mỏng rồi thả vào nồi nước dùng đang sôi. Nước dùng được chế biến từ thịt gà hoặc thịt lợn, ninh lâu để cho nước có vị ngọt đậm đà. Cuối cùng, món cháo được nêm nếm với chút hành, tiêu, mắm và muối sao cho vừa miệng.

Khi thưởng thức, người ăn sẽ cảm nhận được vị ngọt ngào, béo ngậy của nước dùng kết hợp với sự mềm mại, nhẹ nhàng của những lát cháo tan chảy trong miệng. Cháo thái Đình Tổ không chỉ đơn thuần là món ăn, mà còn là một trải nghiệm tinh tế, khiến ai đã thử qua cũng không thể quên.

Bánh đúc lạc là món ăn mộc mạc nhưng không kém phần hấp dẫn, một trong những đặc sản mà bạn không thể bỏ qua khi ghé thăm Bắc Ninh. Được làm từ những nguyên liệu giản dị như gạo tẻ, đậu phộng và các gia vị, món bánh này đã chinh phục biết bao thực khách bởi sự đơn giản mà đầy đặn hương vị.

Các bà, các chị ở Bắc Ninh đã khéo léo và tỉ mỉ chế biến bánh đúc lạc. Đầu tiên, gạo tẻ được ngâm với nước vôi trong, sau đó nghiền nhuyễn thành bột, rồi bắc lên bếp, khuấy đều tay cho đến khi đạt độ quyện. Cuối cùng, cho đậu phộng rang vào, trộn đều và để nguội là bạn đã có ngay món bánh đúc lạc ngon tuyệt.

Món bánh đúc lạc này phải ăn kèm với tương Đình Tổ – loại tương đặc trưng của Bắc Ninh, mang lại một sự kết hợp hoàn hảo. Hương vị đậm đà của tương và sự dẻo thơm của bánh đúc lạc sẽ tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên, đầy đủ vị ngọt, bùi và mặn mà.

Nhắc đến đặc sản Bắc Ninh, ngoài bánh đúc lạc, một món ăn nổi bật khác không thể thiếu chính là Tương Đình Tổ. Được chế biến từ những nguyên liệu tỉ mỉ và chọn lọc, tương Đình Tổ mang một hương vị đặc trưng không thể lẫn vào đâu được. Điểm đặc biệt của tương Đình Tổ là nguyên liệu chính là hạt ngô đỏ, hạt căng mọng, bóng bẩy, kết hợp cùng đỗ tương hảo hạng và nếp cái hoa vàng thơm lừng. Ngô được phơi khô, xôi hóa và ủ lên men tự nhiên trong khoảng nửa tháng để đạt đến hương vị hoàn hảo.

Quy trình làm tương Đình Tổ vô cùng công phu và cầu kỳ, từ khâu lựa chọn nguyên liệu cho đến việc ủ men tạo ra một loại tương đặc biệt, đậm đà, giàu dinh dưỡng và rất tốt cho sức khỏe. Với độ sánh mịn, hương vị béo ngậy và ngọt thanh, tương Đình Tổ là món gia vị tuyệt vời để chấm với rau luộc, cá nướng, thịt luộc hay ăn kèm với bún. Đây cũng là món quà ý nghĩa mà du khách thường mua về làm quà tặng bạn bè, người thân mỗi khi ghé thăm Bắc Ninh.

Cuối cùng trong danh sách những món ăn đặc sản của Bắc Ninh là Cháo cá Tích Nghi, một món ăn tuyệt vời để thưởng thức trong những ngày lạnh giá. Mùi thơm ngào ngạt của cháo nóng, kết hợp với vị ngọt béo của cá, mang đến sự ấm áp cho cơ thể. Đặc biệt vào mùa đông, một tô cháo cá nóng hổi sẽ khiến bạn phải xao xuyến. Nếu có dịp ghé thăm Bắc Ninh, đừng quên thưởng thức món cháo cá Tích Nghi – chắc chắn bạn sẽ không hối tiếc.

Để nấu cháo cá đúng chuẩn, người nấu phải chú ý khâu thả cá vào nồi cháo khi cháo vừa chín tới. Cách làm này giúp giữ được hương vị thơm ngon của cá mà không bị tanh. Món cháo này có sự hòa quyện tuyệt vời giữa miếng cá chắc nịch, ngọt thịt với hương thơm của các loại rau như hành, tía tô, mùi, thì là, cải cúc… Tất cả tạo nên một món ăn kích thích mọi giác quan và khó quên. Hãy thử một lần khi đến Bắc Ninh, chắc chắn bạn sẽ mê mẩn với món cháo cá Tích Nghi này.

Thịt chuột - một món ăn mà nhiều người có thể cảm thấy e ngại, nhưng tại Đình Bảng, nó lại trở thành một đặc sản nổi tiếng. Từ lâu, dân gian đã có câu nói: “Cỗ Đình Bảng không có thịt chuột là không to”, đủ để thấy món ăn này quan trọng như thế nào đối với người dân nơi đây. Thịt chuột Đình Bảng không chỉ là món ăn thông thường, mà đã trở thành một phần của nghệ thuật ẩm thực Kinh Bắc, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.

Vì thế, để thưởng thức thịt chuột đúng chuẩn, bạn phải đến Đình Bảng. Dù có những quán ăn bán món này ở nhiều nơi, nhưng không đâu có hương vị đặc trưng như làng Đình Bảng. Đây chính là nơi mà bạn sẽ cảm nhận được trọn vẹn hương vị độc đáo của món thịt chuột, đúng như cách mà người dân nơi đây đã gìn giữ suốt bao đời nay.

Nếu nói về các món ăn chơi được yêu thích trong ẩm thực Việt Nam, thì không thể không nhắc đến Nem. Và khi đến Bắc Ninh, một trong những đặc sản bạn không thể bỏ qua chính là Nem Bùi, món ăn nổi tiếng của vùng Kinh Bắc.

Nem Bùi được sáng tạo tại làng Bùi Xá, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Nghề làm nem ở đây đã tồn tại suốt hàng trăm năm qua, từ đời này qua đời khác, gìn giữ và phát triển truyền thống cha ông. Ngày nay, Nem Bùi không chỉ có mặt tại thị trường Bắc Ninh mà còn được biết đến rộng rãi, trở thành món ăn ngon, giá trị và là món quà ý nghĩa mỗi khi du khách ghé thăm vùng đất này.

Gà Hồ – cái tên không chỉ gắn liền với làng Hồ mà còn là một biểu tượng ẩm thực của Bắc Ninh, một phần của di sản văn hóa dân gian. Gà Hồ có hình dáng đẹp, thịt thơm ngon và đặc biệt là sự quý hiếm, trở thành một món đặc sản được tiến Vua từ xưa.

Chất lượng gà Hồ được đánh giá rất cao, tùy thuộc vào trọng lượng, giá thành cũng dao động: gà dưới 4kg có giá khoảng 400.000-450.000 đồng/kg; gà từ 5-6kg giá từ 500.000 đồng/kg trở lên. Những con gà đẹp, thượng hạng có thể lên đến cả triệu đồng mỗi ký. Dù giá cao nhưng thực khách luôn nhớ mãi hương vị đậm đà, ngọt ngào của thịt gà Hồ Bắc Ninh.

Với gà Hồ, để cảm nhận trọn vẹn hương vị, bạn cần đến chính làng Hồ. Tại đây, bạn có thể thưởng thức gà Hồ luộc, hấp, hầm thuốc bắc... Mỗi món đều mang đến một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời mà không nơi nào có được.