Top 14 món đặc sản ngon nổi bật nhất của Hà Tĩnh

Dù không nổi danh như bánh gai Thanh Hóa, bánh gai Đức Thọ vẫn giữ vị ngon khó quên. Bánh được làm từ gạo nếp chọn lọc, hòa quyện cùng hương thơm đặc trưng của lá gai. Nhân bánh là đậu xanh được sên kỹ cùng đường, còn vỏ bánh ngọt thanh nhờ nước mật mía đặc sản miền Trung.

Mỗi miếng bánh là sự kết hợp mềm dẻo, ngọt dịu ở vỏ và bùi thơm của nhân đậu xanh cùng dừa nạo. Bánh không chỉ thơm mà còn mềm mịn, hấp dẫn mọi thực khách. "Ai về Đức Thọ quê tôi - thắp hương Trần Phú nhớ mùi bánh gai" – món quà đong đầy tình quê hương theo chân biết bao người con Hà Tĩnh.

Bánh bèo vốn là món ăn dân gian phổ biến khắp ba miền, nhưng bánh bèo Hà Tĩnh lại mang một hương vị rất riêng biệt. Được làm từ bột lọc mịn màng, nhân bánh gồm tôm non bóc vỏ hoặc thịt nạc xào cùng hành khô thơm phức, kết hợp cùng rau thơm tươi mát.

Thưởng thức bánh bèo cùng nước mắm chua ngọt pha kèm tương ớt tạo nên hương vị vừa cay, vừa dịu dàng, vừa đậm đà. Dù ăn nóng trong tiết trời se lạnh hay ăn nguội để cảm nhận độ dai giòn đặc trưng, bánh bèo Hà Tĩnh vẫn luôn giữ được nét hấp dẫn khó quên.

Là vùng đất biển nên Hà Tĩnh sở hữu những đặc sản hải sản tươi ngon khó quên, trong đó mực nhảy được xem là tinh hoa biển cả. Mực được câu trực tiếp trên biển và chế biến ngay trên thuyền, giữ nguyên độ tươi, vị ngọt thanh khiết. Những con mực còn sống được luộc, nướng hay hấp đều mang đến trải nghiệm ẩm thực đỉnh cao. Thưởng thức mực nướng giữa không gian mênh mông của biển cả thực sự là một tuyệt phẩm, đặc biệt là mực nhảy Vũng Áng nổi tiếng.

Mỗi vùng miền có cách chế biến riêng, nhưng điểm chung là thưởng thức mực nhảy luôn nóng hổi, giữ nguyên vị tươi ngọt tự nhiên. Có khi đơn giản là câu con mực lên rồi nướng ngay trên đèn măng sông, mực thơm giòn, chấm tương ớt pha muối tiêu chanh, tạo nên hương vị khó quên. Người ăn sẽ cảm nhận được độ giòn dai vừa phải, vị ngọt thanh mát khiến bữa ăn thêm phần trọn vẹn. Món ăn này thường chỉ có những người câu mực gần bờ bằng thuyền thúng mới có cơ hội tận hưởng hương vị tươi ngon hiếm có này.

Du khách đến Hà Tĩnh không thể bỏ qua bánh mướt cuốn ram, một món ăn đậm đà bản sắc vùng đất nắng gió. Ram được làm từ miến, thịt, ớt tiêu, nấm và lá lốt, cuốn trong bánh ram làm từ bột gạo rồi chiên vàng giòn. Khi ăn, ta cuốn ram với bánh mướt, chấm nước mắm tỏi ớt, tạo nên hương vị tuyệt hảo khó quên. Bánh mướt cuốn ram thường thưởng thức vào buổi sáng, còn ram ăn kèm rau sống có thể dùng bất cứ lúc nào.

Trong tiếng Hà Tĩnh, "ram" chỉ món nem rán – một phần quan trọng của ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, ram nơi đây mang hương vị đặc biệt, khác biệt với các vùng miền khác. Bánh mướt, còn gọi là bánh cuốn hay bánh ướt, thường được ăn kèm với các món như chả, canh gà hay súp lươn, với nét thanh đạm rất riêng. Ram bánh mướt là sự hòa quyện tinh tế giữa hai món ăn, vừa giòn vừa dẻo, béo ngậy mà không ngán. Bột gạo dùng làm bánh được xay nhuyễn, trộn muối, nhào kỹ với nước ấm để bánh mỏng mà dai, tạo nên sự khéo léo và tinh tế trong từng miếng bánh.

Hến là đặc sản gần gũi của nhiều vùng sông nước Việt Nam, và cũng là món ăn quen thuộc trong mâm cơm gia đình. Với hương thơm dịu dàng, bát nước hến đầu tiên nóng hổi, ngọt thanh và bổ dưỡng như một nguồn sống dồi dào từ dòng sông quê hương. Câu ca dao "Dẫu ai đi quanh về quắt - không kẻo nước giắt Kẻ Thượng" như khắc họa sinh động cảnh sinh sôi của loài hến ở vùng nước lợ giao hòa giữa sông La và sông Lam.

Từ hến có thể biến tấu thành nhiều món ăn phong phú như hến xào giá, ăn kèm bánh tráng, canh hến nấu rau tập tàng, cơm nước hến thêm chút gừng cay và cà muối để tăng thêm hương vị. Hến xúc bánh đa Đức Thọ là món ăn dân dã mà đậm đà tinh hoa quê hương. Những con hến tươi được khai thác từ sông La, chế biến thành gỏi hến, hến xào đậm đà, ăn cùng bánh đa vừng giòn tan tạo nên sự hòa quyện hương vị đặc biệt khó quên. Nếu một lần ghé Đức Thọ, đừng quên thưởng thức món quà quê giản dị mà ngon lành này.

Cháo canh là món ăn phổ biến ở nhiều nơi, nhưng tại Hà Tĩnh lại mang một hương vị rất riêng biệt. Sợi cháo canh làm từ bột mì có độ dẻo dai đặc trưng, được cắt thành từng đoạn dài khoảng 2/3 thân đũa, với sắc trắng đục nhẹ nhàng. Nước dùng chan vào sợi bánh là tinh hoa của xương hầm ngọt thanh, hòa quyện cùng vị thơm của hành tím, béo ngậy của tôm, thêm vài lát giò lụa, nhúm hành lá, ngò tàu và điểm xuyết chút ớt cay, tạo nên sức hút khó cưỡng.

Bề ngoài cháo canh có phần giống mì vằn thắn hay bún, nhưng chỉ khi đã thưởng thức, du khách mới cảm nhận được vị ngọt nhẹ nhàng, chua cay hài hòa đầy quyến rũ của món ăn. Sợi bột mì được cán mỏng như bún, chan cùng nước hầm xương lợn nhừ, kèm giò chả, thịt lợn, thịt bò và chút mùi tàu thái sợi, khiến cháo canh trở thành trải nghiệm ẩm thực khó quên tại Hà Tĩnh.

Bánh đa Hà Tĩnh được chế biến hoàn toàn từ gạo thượng hạng, không pha tạp như ngô hay sắn như nhiều vùng khác. Gạo dùng là loại gié vụ mùa thơm dẻo, tuyệt đối không dùng gạo cũ vì mất đi vị ngon vốn có. Khi thưởng thức, chỉ cần bẻ từng miếng bánh, chấm cùng nước mắm cốt pha chanh và ớt cay nồng, điểm xuyết vài giọt cà cuống, hương vị trở nên hoàn hảo. Người Hà Tĩnh còn dùng bánh đa để xúc các món như gỏi nham bắp chuối, hến xào... với bánh dày, to, nhiều vừng đen thơm bùi khó quên.

Món bánh đa vừng rất phổ biến, được bán rộng khắp chợ và quán ăn, mang đậm dấu ấn vùng đất này. Bánh đa có kích thước lớn, dày, nhiều vừng đen, vị béo ngậy, khi đói có thể dùng thay cơm mà vẫn no mà không ngán. Đây cũng là đặc sản lý tưởng làm quà biếu, gửi gắm tình cảm ấm áp đến gia đình và bạn bè.

Nói đến đặc sản Hà Tĩnh, không thể bỏ qua gỏi cá đục - món quà từ biển cả và sông nước, đặc trưng cho vùng biển Xuân Nghi. Cá đục dài từ 13-18 cm, thân mập hơn ngón tay cái, sinh sống gần bờ biển, dáng vẻ tựa cá bống nước ngọt. Loài cá này có thể chế biến đa dạng bởi thịt chắc, trắng và ngọt dịu quanh năm.

Thưởng thức gỏi cá đục không thể thiếu rau thơm cùng lá sung, lá đinh lăng, lá xoài non, hòa quyện cùng xoài xanh, khế chua, chuối xanh thái mỏng. Khi cuộn bánh đa nem cùng rau và cá, chấm nước lèo đặc biệt, bạn sẽ cảm nhận vị béo của cá, bùi của cùi dừa, cay cay, chua thanh và ngọt nhẹ - hương vị khó lẫn và đậm đà chỉ riêng Hà Tĩnh mới có.

Bún bò Đức Thọ sở hữu nét riêng biệt nhờ quy trình làm thủ công tỉ mỉ, với sợi bún to, tròn, mang sắc hoa cau tự nhiên do không trải qua xử lý làm trắng. Nguyên liệu chủ đạo là thịt bò tươi ngon, mềm mịn từ những chú bò được nuôi thả ven bờ đê làng quê Đức Thọ cùng gạo quê hương trồng trên vùng đất trù phú.

Dù hình thức bún bò Đức Thọ không bóng bẩy như nhiều loại bún khác, nhưng hương vị mộc mạc, dẻo thơm đậm đà của món ăn này vẫn luôn chinh phục trái tim thực khách gần xa, như một món quà quê thanh tao khó quên.

Bánh ngào, còn gọi là bánh mật, là món đặc sản giản dị mà đậm đà của người Hà Tĩnh. Khi cắn một miếng bánh vàng óng, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt đằm thắm của mật mía, sự dẻo thơm của nếp và hương gừng dịu nhẹ lan tỏa, khiến lòng người lưu luyến ngay từ lần đầu thưởng thức.

Mỗi chiếc bánh tròn nhỏ được thấm đẫm nước mật mía sóng sánh, hòa quyện với hương gừng đặc trưng, tạo nên tên gọi bánh ngào. Khác với bánh trôi, bánh chay có vị ngọt thanh nhẹ, bánh ngào mang vị ngọt đậm đà, nồng ấm của mật mía. Cách làm không cầu kỳ, nguyên liệu mộc mạc, dễ tìm nhưng lại tạo nên hương vị độc đáo khó quên, khiến bất cứ ai một lần thử cũng nhớ mãi.

Hà Tĩnh tự hào với hai loại hồng đặc sản là hồng Đông Lộ ở Thạch Hà và hồng Tiến Nghi Xuân. Hồng Đông Lộ mang dáng hình vuông, màu xanh cam hoặc vàng, bên trong ruột vàng rực rỡ, khi chín hòa quyện hương vị ngọt ngào và thơm lừng. Trong khi đó, hồng Tiến của Nghi Xuân khoác lên mình màu sẫm đẹp mắt, vỏ mỏng mềm, khi thưởng thức mang lại cảm giác ngọt mát và hương thơm nhẹ nhàng. Cả hai loại hồng này đều chín rộ vào cuối hè kéo dài đến hết thu.

Vào dịp thu sang, đặc biệt là trong ngày Tết Trung thu, hồng Đông Lộ thường được chọn làm quà biếu thân tình, gửi gắm tình cảm ấm áp cho người thân và bạn bè. Truyền thống văn hóa ấy đã góp phần làm nên giá trị bền vững và sức sống lâu dài của loại quả đặc biệt này qua nhiều thế hệ.

Vùng đất học Hương Sơn, nằm bên dòng sông Ngàn Phố thơ mộng, không chỉ nổi tiếng về truyền thống hiếu học mà còn là nơi sinh ra nhiều anh hùng hào kiệt xưa nay. Nơi đây còn nổi bật với đặc sản cam bù danh tiếng, một loại quả được người dân cả nước biết đến và trân quý, đặc biệt trong những dịp Tết đến Xuân về hay trên mâm cúng gia tiên không thể thiếu.

Cam bù Hương Sơn có vị ngọt thanh, mọng nước và hương thơm ngát, từng tép cam vàng rực rỡ ngon tuyệt. Mặc dù Hà Tĩnh có nhiều loại cam, song cam bù vẫn luôn giữ vị trí số một về độ thơm ngon. Đặc biệt, cây cam này rất kén đất, chỉ phát triển tốt ở một vài vùng nhất định của Hương Sơn. Cam bù chỉ chín vào dịp giáp Tết và thường được người dân dùng làm quà biếu, thể hiện tình cảm chân thành. Một lần thưởng thức, hương vị ấy sẽ in đậm trong tâm trí bạn mãi không quên. Nếu có dịp về Hà Tĩnh dịp Tết, đừng quên chọn vài quả cam bù, bạn sẽ không hối tiếc đâu.

Bưởi Phúc Trạch là đặc sản nổi bật của huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh, lấy tên từ làng Phúc Trạch – nơi được xem là quê hương của giống bưởi tuyệt hảo này. Quả bưởi có hình dáng tròn trịa, chiều ngang và chiều cao cân đối, cuống quả phẳng, đế hơi lõm, vỏ không quá trơn cũng không sần sùi, pha sắc xanh vàng nhẹ nhàng. Thịt quả phảng phất hồng đào với vị thanh nhẹ, ngọt dịu xen chút chua thanh, hậu vị ngọt sâu lắng. Để bưởi đạt chuẩn hương vị tuyệt hảo, chỉ có vùng đất Phúc Trạch mới tạo nên sự khác biệt ấy. Bưởi Phúc Trạch được vinh danh là một trong bảy loại quả ngon và quý hiếm của cả nước.

Hiện nay, diện tích trồng bưởi Phúc Trạch tập trung chủ yếu ở bốn xã: Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đô và Lộc Yên – tất cả đều thuộc huyện Hương Khê. Ngoài ra, còn có 10 xã phụ cận cũng trồng loại bưởi này, nhưng nơi trồng ngon nhất vẫn là làng Phúc Trạch. Tổng diện tích trồng bưởi Phúc Trạch hiện lên tới khoảng 1.500 ha, khẳng định vị thế quan trọng trong nền nông nghiệp địa phương.

Khi nhắc đến Hà Tĩnh, không thể không nhớ đến cu đơ – món kẹo truyền thống đã làm say lòng bao thực khách phương xa. Dù nhiều nơi học theo công thức này, nhưng chỉ tại Hà Tĩnh mới giữ được vị ngon tinh túy nhất bởi quy trình chế biến công phu. Mật mía nguyên chất, lấy từ vùng đồi núi với sắc vàng óng ánh là yếu tố đầu tiên. Lạc chọn hạt nhỏ, căng mọng, không sâu lép, vỏ bóng mẩy. Bánh tráng phải là loại nhỏ, phủ nhiều vừng đen, được nướng giòn đều.

Quá trình nấu mật là then chốt: mật sôi mới cho lạc và gừng vào khuấy đều tay theo chiều kim đồng hồ. Để biết đã đủ độ, người ta thả giọt mật vào nước, khi viên mật tụ tròn, không tan là lúc lấy ra trộn cùng bánh tráng. Nếu nấu sớm, kẹo dẻo, lạc chưa chín; nếu quá lửa, kẹo cháy đắng. Cuối cùng, chút mạch nha thơm nhẹ được nhỏ vào, rồi kẹo được úp bánh tráng khác lên trên.

Một miếng cu đơ đúng chuẩn mang hương vị ngọt ngào của đường mía hòa quyện với chút cay nồng của gừng tươi, điểm xuyết chút chua dịu của chanh và lớp bánh tráng vừng giòn tan. Dù Hà Tĩnh có nhiều điểm bán, nhưng cu đơ nổi tiếng nhất vẫn là ở Ông bà Thư Viện, Cầu Phủ...