Top 8 Món ăn đặc sắc của dân tộc Chăm

Cơm nị - cà púa chính là sự hòa quyện tuyệt vời của ẩm thực Chăm, hai món ăn tưởng chừng độc lập nhưng lại bổ sung hoàn hảo cho nhau. Từ việc chọn lựa nguyên liệu đến quy trình chế biến, tất cả đều mang đậm dấu ấn tinh tế của người Chăm. Cơm nị, sau khi được vo sạch và xào với bơ, quế, đinh hương, sẽ được trộn với bột hạt điều để tạo nên màu vàng tươi đặc trưng. Sau khi nấu cùng hỗn hợp gia vị, nước cốt dừa hoặc sữa sẽ được rưới vào khi cơm gần chín, tạo nên sự béo ngậy khó quên. Đặc biệt, một chút nho khô cũng được thêm vào để làm tăng thêm sự hấp dẫn cho món ăn này.
Với món cà púa, thịt bò được khử mùi bằng rượu và gừng, rồi xào cùng dừa khô, cà ri tự chế biến và ớt muối. Sau khi thấm đều gia vị, nước cốt dừa sẽ được thêm vào để hầm cho thịt bò mềm mại, ngọt ngào. Cuối cùng, hành tím, đậu phộng rang và cơm dừa nạo sẽ được rắc lên trên để làm tăng hương vị. Khi kết hợp với cơm nị, hương vị của món ăn sẽ được nâng lên một tầm cao mới: cơm dẻo, ngậy và dẻo thơm, quyện cùng nước cà púa cay nồng, đậm đà.

Mắm lòng cá, hay còn gọi là mắm ruột, là một trong những đặc sản không thể thiếu trong ẩm thực người Chăm Ninh Thuận. Được làm từ lòng các loại cá biển như cá Ngừ, cá Lồ Ồ, cá Quê, cá Thu... món mắm này có cách chế biến đơn giản nhưng lại mang hương vị đặc biệt. Đầu tiên, lòng cá được làm sạch, rồi trộn đều với muối hột loại to, sau đó cho vào hũ và phơi dưới ánh nắng khoảng ba ngày. Mắm lúc này rất mặn và cần phải chế biến thêm với đường, tỏi, ớt, gừng và thịt ba chỉ cắt nhỏ để hoàn chỉnh hương vị. Khi thưởng thức, mắm lòng cá kết hợp tuyệt vời với cơm trắng, cá đồng nướng, cà dĩa thái sống và các loại rau, mang lại một bữa ăn đậm đà khó quên. Món ăn này chắc chắn sẽ khiến những ai thưởng thức phải say mê từ lần đầu tiên.

Cộng đồng người Chăm luôn gắn liền với các lễ hội truyền thống, mỗi dịp lễ hội không thể thiếu đi những món ăn đặc sắc, trong đó phải kể đến mưthin mắm, một loại mắm chấm nổi bật. Các lễ hội của người Chăm, dù lớn hay nhỏ, đều có những món ăn đặc trưng. Lễ lớn như Ngap kabaw Yang Pataw hay Padhi có thể có món ngã trâu tế, lễ nhỏ hơn sẽ có cúng thịt dê, gà, vịt, trứng và bánh trái. Mắm nêm là một sản phẩm tiêu biểu trong các dịp lễ hội này.
Người Chăm xưa sống chủ yếu dựa vào nghề biển, họ khai thác, chế biến các sản phẩm từ biển, trong đó mắm nêm là món ăn không thể thiếu. Mắm nêm được làm từ nhiều loại cá biển như cá cơm, cá thu, cá ngừ. Cá được ướp với muối, lên men tự nhiên. Cách làm khá đơn giản: cá cơm tươi được rửa sạch và tỉ lệ 3 phần cá, 1 phần muối. Nếu muốn mắm mặn, tỉ lệ này có thể tăng lên 4 phần cá, 1 phần muối. Sau khi trộn đều, hỗn hợp được ủ trong hũ từ 20 đến 30 ngày cho cá chín. Mắm nêm có thể dùng ở dạng nguyên con hoặc khi đã thành nước.

Người Chăm thường dùng mắm nêm nguyên con, đặc biệt là mắm làm từ cá cơm. Mắm nêm nguyên con có hai cách chế biến: nấu chín hoặc ăn sống. Để có mắm nêm ngon, sự tỉ mỉ trong quá trình chế biến là rất quan trọng. Từ việc chọn lựa lượng muối phù hợp cho đến việc xác định thời tiết thích hợp để ủ mắm. Nếu muối quá nhiều, mắm sẽ quá mặn và mất đi hương vị, còn nếu ít muối, mắm sẽ thối và không thể sử dụng. Kinh nghiệm và sự tinh tế trong từng bước chế biến chính là chìa khóa để có món mắm nêm hoàn hảo.

Gỏi xoài cá cơm là món ăn đặc trưng và được yêu thích trong văn hóa ẩm thực của người Chăm. Món ăn này không chỉ đơn giản mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa của người dân Ninh Thuận. Khi có cá cơm, người Chăm thường chế biến thành hai món chính: canh bầu và gỏi xoài. Đây có thể coi là hai món ăn quen thuộc của họ, thể hiện sự tinh tế trong cách chế biến.

Nguyên liệu chính của món gỏi này là cá cơm nhỏ, được phơi khô rồi chiên giòn rụm. Kết hợp với đó là những sợi xoài chua tươi ngon, được bào mỏng cùng rau răm tươi mát, và nước đường hòa với chút cay nồng. Thêm vào đó là đậu phộng rang thơm lừng, tất cả tạo thành một món ăn tuyệt vời mà chỉ cần nhìn qua là đã khiến người ta thèm thuồng. Sự kết hợp giữa vị chua chua của xoài, vị giòn giòn của cá cơm, và chút cay của gia vị tạo nên một món ăn hoàn hảo cho bữa tiệc gia đình hoặc những dịp sum vầy cùng bạn bè.

Canh bồi là một món canh rất được lòng người Chăm, đặc biệt trong những ngày hè oi ả. Với vị ngon ngọt và thanh mát, món canh này như một làn gió mát lành, giúp xua tan cái nóng bức của mảnh đất khô cằn Ninh Thuận. Là món canh giản dị nhưng lại ẩn chứa sự tinh tế trong cách chế biến, có thể nói canh bồi là một sự kết hợp hoàn hảo của thiên nhiên và ẩm thực.

Khác với những món canh rau thông thường, canh bồi của người Chăm Ninh Thuận được nấu từ những cọng rau non tươi ngon, chọn lọc kỹ càng và chế biến bằng những gia vị truyền thống. Món canh này không chỉ giúp giải nhiệt cơ thể mà còn mang lại lợi ích cho sức khỏe, là một món ăn chữa bệnh hữu hiệu. Trong từng ngụm canh, người ta cảm nhận được sự thanh tao, mát lành từ rau củ hòa quyện cùng gia vị dân dã nhưng vô cùng đặc biệt.

Ga Pội là một món ăn đặc biệt trong ẩm thực của người Chăm, mang đậm hương vị hòa quyện của các nguyên liệu dân dã nhưng không kém phần tinh tế. Tương tự như món cà ri, Ga Pội có thành phần chính là thịt bò, dầu dừa, dừa, dầu lạc và không thể thiếu ớt chín, tạo nên một món ăn đậm đà, cay nồng. Món ăn này có thể chế biến thành cơm rang giống như cơm Dương Châu hay nấu thành cari và thưởng thức cùng cơm, bánh mì, bún.

Trong các bữa tiệc của người Chăm, Ga Pội là món ăn không thể thiếu, luôn được thực khách yêu thích và đặc biệt, được các bà nội trợ Chăm chế biến rất khéo léo. Điều đặc biệt là món ăn này có thể bảo quản lâu đến nửa tháng mà vẫn không bị thiu, một sự thể hiện tài nghệ và sự tinh tế của người Chăm trong nghệ thuật ẩm thực.

Trong kho tàng ẩm thực phong phú của người Chăm Ninh Thuận, cà dĩa chiên là một món ăn giản dị nhưng vô cùng tinh tế, chứa đựng hương vị đặc trưng của vùng đất này. Cà dĩa, hay còn gọi là ca bom, là loại cà to với vị thơm nhẹ nhàng, phần ruột xếp và dẻo, rất thích hợp để chế biến thành các món chiên và xào. Món cà dĩa chiên của người Chăm đã trở thành một đặc sản nổi bật, với sự kết hợp hoàn hảo của hương vị tự nhiên và kỹ thuật chế biến truyền thống.

Đặc biệt, khi thưởng thức món cà dĩa chiên, người Chăm thường chia sẻ rằng món này rất “tốn cơm”. Vì khi kết hợp cà dĩa chiên với cơm trắng, vị mặn mặn, béo ngậy, cay cay và hương thơm dịu dàng hòa quyện, khiến ai cũng không thể dừng lại, từng thìa cơm cứ thế hết đi mà không biết chán.

Pài Pa Ghênh, hay còn gọi là canh thính, là một món ăn giản dị nhưng vô cùng đặc sắc của người Chăm, xuất hiện trong bữa ăn hằng ngày của họ. Món canh này được chế biến từ gạo rang xay thành thính, nấu chung với các nguyên liệu quen thuộc như cari, cà pháo, đu đủ sống, củ cải và cà rốt. Đến khi canh chín, người ta thêm hành, tỏi, bột ngọt, cùng vài trái bứa dầm để tạo ra vị chua nhẹ. Một ít mắm bò hóc (prahoc) của người Khmer được cho vào để tăng thêm độ đậm đà và hương vị đặc trưng.

Với lần đầu tiên thưởng thức, thực khách có thể cảm thấy lạ lẫm, nhưng chỉ sau vài lần thử, món ăn này sẽ khiến người ta phải lòng bởi vị ngon khó cưỡng. Pài Pa Ghênh có thể được ăn kèm với bún hay cơm, đem lại cảm giác no bụng nhưng vẫn đầy thỏa mãn về khẩu vị.

Khi ghé thăm Châu Đốc, bạn sẽ có cơ hội không chỉ thưởng thức món ăn này, mà còn hiểu hơn về nền văn hóa độc đáo của người Chăm qua những lễ hội đặc sắc và các món ăn truyền thống của họ.