10 Thói Quen Cần Thay Đổi Của Người Việt

Nhiều sự kiện do người Việt tổ chức thường bị chê là thiếu tính chuyên nghiệp. Từ khâu lên ý tưởng đến chuẩn bị, mọi thứ thường diễn ra một cách chắp vá, thiếu kế hoạch cụ thể. Việc chuẩn bị thường theo kiểu “nước đến chân mới nhảy”, dẫn đến sự lộn xộn, đồ đạc bừa bộn, công việc không có người phụ trách rõ ràng. Những tình huống phát sinh cũng thường bị xử lý chậm chạp, kém linh hoạt, do sự thiếu chủ động và luyện tập tư duy nhanh nhạy.

Đã đến lúc chúng ta cần thay đổi thói quen này. Hãy bắt đầu bằng việc lập kế hoạch rõ ràng, rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống và làm việc có tổ chức, khoa học hơn. Khi tư duy được rèn giũa, chúng ta sẽ tiến gần hơn đến sự chuyên nghiệp trong mọi mặt của cuộc sống và công việc.

Ở Việt Nam, không ít sự kiện hay chương trình thường kết thúc trong cảnh hỗn loạn, mỗi người một hướng, chẳng khác nào cảnh “tan đàn xẻ nghé”. Chỉ cần vài người đứng dậy rời đi, lập tức tạo hiệu ứng dây chuyền khiến cả hội trường xao động. Không còn ai tập trung, tất cả chỉ mong nhanh chóng ra về. Những buổi lễ khai giảng, họp lớp hay hội nghị đều dễ dàng rơi vào tình trạng này.

Việc tự ý rời khỏi sự kiện khi chưa đến hồi kết không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng ban tổ chức mà còn làm hình ảnh cá nhân trở nên thiếu chuyên nghiệp. Hãy kiên nhẫn chờ đợi đến lúc chương trình chính thức kết thúc, bởi sự trọn vẹn và kỷ luật không chỉ làm đẹp bản thân bạn, mà còn lan tỏa tinh thần tôn trọng và văn minh trong cộng đồng.

Tiếng Việt vốn giàu thanh điệu với các dấu sắc, huyền, hỏi, ngã... điều này khiến âm thanh phát ra dễ trở nên vang dội hơn nhiều ngôn ngữ khác. Ấy vậy mà, không ít người lại có thói quen trò chuyện ầm ĩ giữa nơi đông người, khiến người ngoài cuộc cảm thấy như đang nghe một cuộc cãi vã hơn là đối thoại thông thường.

Ở quán cà phê, nhà hàng, hay giữa chốn công cộng, nhiều người nói chuyện như thể mình đang độc chiếm không gian. Cười nói rôm rả, bình luận oang oang, chẳng mấy ai để ý đến ánh nhìn khó chịu của người xung quanh. Cụm từ “đi nhẹ, nói khẽ” dường như chỉ còn là câu chuyện cổ tích. Từ đường phố đến bệnh viện, từ phòng họp đến rạp phim, đâu đâu cũng bị phủ đầy âm thanh hỗn tạp. Ngay cả những không gian cần sự yên tĩnh, nhiều người vẫn vô tư gọi điện, bình luận rôm rả mà chẳng chút áy náy.

Một xã hội văn minh bắt đầu từ những hành vi nhỏ nhặt. Biết giữ âm lượng vừa phải chính là biểu hiện của sự tôn trọng người khác và của một nếp sống thanh lịch đáng quý.

Việc giữ gìn vệ sinh nơi công cộng là điều tối thiểu thể hiện nếp sống văn minh. Đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh có nguy cơ bùng phát, điều này càng cần được đề cao. Thế nhưng, không ít người vẫn hồn nhiên phớt lờ, khiến môi trường sống trở nên nhếch nhác và thiếu an toàn.

Hình ảnh người đi đường bất ngờ phun nước bọt, xả rác bừa bãi, hay nhà vệ sinh công cộng dơ bẩn từ bến tàu, sân bay đến bệnh viện, trường học – tất cả đều phản ánh một thói quen xấu tồn tại dai dẳng. Đáng buồn hơn, ngay cả nơi linh thiêng như chùa chiền, đền miếu vào mùa lễ hội cũng chất đầy rác thải do thiếu ý thức giữ gìn.

Không ít lần, bữa ăn ngon bị phá hỏng chỉ vì ai đó ngồi cạnh thoải mái hỉ mũi sột soạt trong không gian đông người. Những hành vi tưởng chừng nhỏ nhặt ấy lại gây ảnh hưởng lớn đến cảm xúc và sức khỏe cộng đồng. Hãy bắt đầu thay đổi từ chính mình – bằng việc cư xử văn minh, sạch sẽ, và tôn trọng không gian chung để tạo nên một xã hội đáng sống hơn.

Thói quen lãng phí thực phẩm vẫn là một vấn đề nhức nhối trong nếp sống hiện đại. Tâm lý sĩ diện, thích khoe mẽ và nỗi ám ảnh từ quá khứ thiếu thốn đã vô tình khiến nhiều người chọn cách tiêu dùng không kiểm soát. Tại các buổi buffet, không hiếm người bê về cả bàn đầy đồ ăn chỉ để rồi bỏ thừa quá nửa, ăn không hết thì đành vứt đi, phung phí không chút đắn đo. Chính vì vậy, các nhà hàng buộc phải treo biển nhắc nhở: “Hãy lấy lượng vừa đủ!”

Đặc biệt trong những dịp lễ, Tết, cảnh tượng lãng phí càng trở nên phổ biến. Những mâm cỗ đầy ắp, những món ăn chỉ mới chạm đũa đã bị bỏ thừa. Ra phố ngày mùng 4, mùng 5 Tết, không khó để bắt gặp những thùng rác tràn ngập bánh chưng mốc, bánh tét chua, hoa quả úa tàn. Thói quen này không chỉ tồn tại ở thành thị mà lan rộng cả về nông thôn, từ ngày thường đến ngày hội.

Trong khi nhiều người vẫn còn sống trong khó khăn, vẫn còn những mảnh đời thiếu bữa, thì việc lãng phí thức ăn là điều rất đáng suy ngẫm. Hãy học cách trân trọng từng hạt cơm, từng miếng ăn – đó không chỉ là biểu hiện của văn hóa, mà còn là trách nhiệm với chính cộng đồng mà ta đang sống.

Không ít người từng thở than rằng: sống ở đời, hễ giàu thì bị ghét, nghèo lại bị coi thường. Trong xã hội, đôi khi thành công của người khác lại trở thành cái gai trong mắt của nhiều người. Có những người không dễ chấp nhận rằng người khác tài giỏi hơn mình, và từ đó nảy sinh tâm lý ghen tỵ, chỉ trích. Thay vì học hỏi, họ tìm cách soi mói, bới móc, thậm chí bịa đặt để phủ nhận thành quả của người khác.

Khi thấy ai đó đi lên, họ chẳng tiếc lời: “Anh ta may mắn thôi”, hay “có ô dù, chứ làm gì giỏi giang gì đâu”. Chính vì thế, không sai khi người ta nói rằng văn hóa Việt nhiều khi nghiêng về phê phán, thay vì động viên, cổ vũ. Người ta cảm thấy dễ chịu hơn khi nghĩ rằng kẻ giàu có ấy thực chất chẳng bằng mình – học hành ít hơn, bằng cấp thấp hơn – nhưng “gặp thời nên thế”.

Thành công của người khác đôi khi trở thành gánh nặng tinh thần với nhiều người, là sự khó chịu âm ỉ không thể gọi tên. Dù họ cố giấu đi, che đậy bằng nụ cười xã giao hay những lời xã hội, thì cảm xúc ấy vẫn len lỏi trong từng cuộc trò chuyện, từng ánh nhìn – như một tấm gương phản chiếu nỗi bất an từ bên trong.

Người Việt có xu hướng bị cuốn theo những gì đám đông đang quan tâm: từ việc chen chân vào quán ăn có hàng dài người xếp hàng, đến việc rầm rộ mua món hàng đang được quảng cáo rầm rộ, hay cùng nhau mổ xẻ một tin tức đang làm nóng mạng xã hội.

Thích thể hiện sự thời thượng và hợp thời khiến nhiều người vô thức lao vào các trào lưu chỉ để “không bị lạc hậu”. Nhưng chính sự hùa theo ấy lại góp phần tạo nên những hiện tượng thổi phồng, thiếu chiều sâu. Thay vì suy xét, họ vội vàng tung hô hay dè bỉu theo cảm tính, khiến mọi việc dễ đi chệch hướng.

Trong kinh doanh hay cuộc sống, nếu chỉ chờ phong trào rộ lên rồi mới nhập cuộc thì đã muộn. Khi bạn vừa kịp tham gia thì cũng là lúc làn sóng bắt đầu thoái trào. Phong trào vốn mong manh và ngắn ngủi, chỉ là thứ thoáng qua. Trước mỗi hành động mang tính bắt chước, hãy dừng lại một chút để tự hỏi: Ta đang làm điều này vì thật sự muốn, hay chỉ vì thấy người khác cũng đang làm?

Đi trễ – một tập quán tưởng như vô hại nhưng lại gây ra vô số hệ lụy trong đời sống hiện đại. Với tâm lý “muộn vài phút có sao đâu”, nhiều người đã khiến bao cuộc họp, sự kiện, chương trình trở nên chậm trễ, thiếu sự chuyên nghiệp và làm mất thời gian quý báu của cả tập thể.

Không hiếm lần, một buổi họp ghi rõ 2 giờ bắt đầu nhưng phải đến tận 3 giờ mới đủ người. Cảnh tượng ấy diễn ra thường xuyên đến mức trở thành… điều bình thường. Thế nhưng, hệ quả lại không hề nhẹ nhàng: đánh mất cơ hội, ảnh hưởng đến uy tín, thậm chí là thiệt hại về tài chính. Bạn có muốn bị đánh giá thấp chỉ vì luôn đến sau người khác?

Thế giới không đứng lại chờ ai cả. Mỗi phút bạn trễ hẹn là mỗi cơ hội bị bỏ lỡ. Hãy tự hỏi: liệu một người thường xuyên đi muộn có thể tạo dựng niềm tin, sự tín nhiệm nơi người khác? Từ hôm nay, hãy bắt đầu bằng việc trân trọng thời gian của chính mình và những người xung quanh. Thói quen đúng giờ không chỉ là văn minh – mà còn là nền tảng của thành công.

Đám đông xúm xít quanh một vụ tai nạn, ánh mắt tò mò, miệng rôm rả suy đoán – đó là hình ảnh quen thuộc phản ánh một căn bệnh xã hội: mê buôn chuyện. Việc xía vào chuyện người khác để bình phẩm, thêu dệt không chỉ làm tổn thương người trong cuộc mà còn làm xấu đi nét đẹp ứng xử nơi công cộng.

Không ít người dường như có thể trò chuyện bất tận, dù quen hay lạ, dù ở trường học, nơi công sở hay trên xe buýt. Chuyện nhỏ hóa to, chuyện không có cũng thành có – miễn sao có đề tài để buôn dưa lê. Đáng nói là những câu chuyện ấy thường rỗng tuếch, vô thưởng vô phạt, thậm chí gây phản cảm cho người xung quanh.

Lời nói vốn là vũ khí sắc bén, nếu không được kiểm soát sẽ dễ làm tổn hại đến người khác và chính mình. Đừng để thói quen “nói cho sướng miệng” che lấp khả năng lắng nghe và thấu hiểu. Một xã hội văn minh bắt đầu từ sự im lặng đúng lúc và lời nói đúng chỗ. Hãy học cách nói ít, nghĩ nhiều, và dành tâm trí cho những điều có ích hơn.

Thật không thể phủ nhận, tính kỷ luật trong cộng đồng người Việt còn nhiều điểm yếu. Từ những hội nghị lớn nhỏ cho đến cuộc sống thường nhật, hình ảnh kéo ghế lung tung, tụ tập ồn ào trong khi người khác đang phát biểu, hay bất chấp nội quy tồn tại khá phổ biến. Học sinh vi phạm quy định trường lớp, người đi đường không chấp hành luật lệ giao thông, hay làm việc theo cảm hứng thay vì kế hoạch đều là những minh chứng rõ nét.

Khi cái tôi cá nhân được đặt cao hơn tập thể, tính kỷ luật suy giảm, kéo theo năng suất làm việc giảm sút và ảnh hưởng không nhỏ đến mọi người xung quanh. Nếu tình trạng này kéo dài, mỗi người sẽ mất dần ý thức trách nhiệm, dễ dàng thỏa hiệp, làm việc cẩu thả và không đạt hiệu quả mong muốn. Vì vậy, việc tự rèn luyện kỷ luật từ những điều nhỏ nhất không chỉ giúp cải thiện bản thân mà còn góp phần nâng cao giá trị chung của tập thể.