12 Bí quyết quan trọng để đạt điểm cao môn Ngữ Văn trong kỳ thi THPT Quốc Gia

Chọn dẫn chứng tiêu biểu là một yếu tố vô cùng quan trọng giúp bài viết của bạn trở nên thuyết phục hơn, thể hiện rõ ràng quan điểm và ý kiến trong bài thi. Dẫn chứng không chỉ là minh chứng, mà còn là yếu tố hỗ trợ, giúp củng cố các lý lẽ bạn đưa ra. Khi các lý lẽ đã đủ mạnh và sắc bén, việc lựa chọn những dẫn chứng tiêu biểu sẽ giúp làm nổi bật quan điểm của bạn.

Tuy nhiên, chỉ dừng lại ở việc lựa chọn dẫn chứng thôi là chưa đủ. Nếu bài văn của bạn chỉ liệt kê dẫn chứng một cách máy móc, bài viết sẽ thiếu sức thuyết phục và lối văn sẽ trở nên nhạt nhòa, thiếu chiều sâu. Vì vậy, sau khi đưa dẫn chứng, bạn cần phải phân tích kỹ càng, giải thích tỉ mỉ để làm rõ ý nghĩa và tác dụng của dẫn chứng đó trong bối cảnh bài viết.

Các bạn có thể phân tích tác phẩm từ góc nhìn cá nhân, không cần phải tuân theo những khuôn mẫu cứng nhắc từ thầy cô hay quan điểm truyền thống. Chính sự sáng tạo trong cách nhìn nhận và bình luận sẽ tạo nên dấu ấn riêng biệt, giúp bài viết của bạn dễ dàng gây ấn tượng với giám khảo. Tuy nhiên, dù diễn đạt theo cách nào, bạn cũng cần phải đưa ra lý giải thuyết phục để bảo vệ cho luận điểm và đánh giá của mình.

Trong phần nghị luận văn học, điều quan trọng là phải chú ý đến sự hòa quyện giữa nội dung và nghệ thuật, vì văn chương không chỉ đẹp về mặt nội dung mà còn đẹp về hình thức. Do đó, khi làm bài thi, học sinh cần phân tích song song hai yếu tố này, đảm bảo mỗi khía cạnh đều được khai thác rõ ràng. Bên cạnh đó, hãy đặc biệt chú ý đến các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng: Chúng không chỉ có mục đích làm đẹp câu chữ mà còn mang đến thông điệp sâu sắc về nội dung. Tránh tình trạng bình luận một cách suông về chỉ một yếu tố, vì sẽ khiến bài viết mất đi chiều sâu và thiếu sự thuyết phục.

Trong quá trình học, các bạn hãy nỗ lực hiểu rõ vẻ đẹp của cả nội dung lẫn nghệ thuật trong mỗi chi tiết nghệ thuật của tác phẩm. Mỗi hình tượng nghệ thuật trong văn học đều mang một ý nghĩa đa dạng, tùy thuộc vào cách cảm nhận của mỗi người. Khi phân tích một hình tượng, các bạn cần kết nối chặt chẽ giữa giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật, vì cả hai yếu tố này luôn hỗ trợ và làm nổi bật vẻ đẹp tổng thể của tác phẩm.

Trong quá trình chấm bài, một vấn đề mà nhiều giáo viên gặp phải là sự lặp lại không cần thiết của một nội dung, trong khi lại thiếu sót các ý quan trọng khác. Đối với một bài văn rõ ràng luận điểm, mỗi ý tứ được thể hiện mạch lạc trong từng đoạn, giám khảo sẽ dễ dàng đánh giá cao hơn so với những bài viết dài dòng, thiếu trọng tâm.

Lời khuyên cho các bạn khi làm bài thi là không cần quá chú trọng vào việc lựa chọn từ ngữ quá cầu kỳ, nhưng luận điểm phải được thể hiện rõ ràng trong mạch văn. Hãy viết các câu chủ đề một cách trực tiếp, dễ hiểu, để người chấm dễ dàng nhận ra. Một bài viết cần có cấu trúc rõ ràng, với những luận điểm được triển khai thành các đoạn văn. Bài viết có thể thiếu một số ý, nhưng tuyệt đối không thể viết một đoạn văn dài lê thê mà thiếu sự phân chia hợp lý.

Hơn nữa, các bạn cần tránh để cảm xúc chi phối mà không xây dựng được luận điểm rõ ràng. Việc chia luận điểm sau khi đọc kỹ đề bài sẽ giúp bạn xác định đúng trọng tâm và đảm bảo bài viết đầy đủ ý, thể hiện sự thông minh và khả năng tổ chức suy nghĩ của bạn.

Khi đã thiết lập được luận điểm chính, bạn cần phải trình bày các luận cứ hỗ trợ theo luận điểm đó một cách rõ ràng và mạch lạc. Mỗi luận điểm có thể được phát triển qua nhiều đoạn văn, nhưng tuyệt đối không được viết quá dài trong một đoạn duy nhất. Việc tách đoạn là yếu tố không thể thiếu nếu bạn muốn bài viết của mình đạt điểm cao. Để tổ chức các ý tưởng một cách hiệu quả và đáp ứng yêu cầu của đề bài, bạn cần không chỉ rèn luyện kỹ năng lập luận mà còn phải chú ý đến cách phân bố luận điểm và dẫn chứng sao cho hợp lý.

Công việc lập dàn ý trước khi viết sẽ không chiếm quá nhiều thời gian của bạn, nhưng hiệu quả mà nó mang lại là vô cùng lớn. Phần nghị luận văn học của Bộ GD&ĐT không chỉ yêu cầu phân tích hay cảm nhận về một đoạn trích hay nhân vật, mà còn yêu cầu bạn đưa ra những đánh giá, bình luận, so sánh và liên hệ với những đối tượng có liên quan. Việc phân chia đoạn sẽ giúp bài viết của bạn dễ dàng theo dõi và thuyết phục hơn.

Tại sao lại cần phải lập dàn ý nháp khi bạn có thể trực tiếp viết ngay trên bài thi để tiết kiệm thời gian? Dù vậy, thực tế cho thấy việc lập dàn ý trước khi viết là một bước cực kỳ quan trọng để đảm bảo bài văn của bạn đầy đủ và chặt chẽ. Nhiều bạn có thể nghĩ rằng có thể để dàn ý trong đầu và viết ra từ từ, nhưng trong phòng thi căng thẳng, liệu bạn có thể nhớ hết tất cả những ý tưởng và thông tin cần thiết?

Câu trả lời thường là không, bởi áp lực và căng thẳng trong kỳ thi dễ dàng khiến bạn quên mất những chi tiết quan trọng. Điều này có thể dẫn đến việc bạn bỏ sót những ý hay, làm giảm chất lượng bài viết và mất điểm đáng tiếc. Chính vì vậy, việc lập dàn ý nháp sẽ giúp bạn ôn lại kiến thức, ghi chú những ý chính bạn muốn trình bày, cũng như các dẫn chứng cần thiết. Nó không chỉ giúp bạn tổ chức suy nghĩ mà còn làm cho bài viết trở nên hoàn thiện và súc tích hơn.

Mở bài là ấn tượng đầu tiên mà người đọc nhận được, và nó đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hướng cảm nhận của họ về cả bài viết. Một mở bài thú vị, dễ chịu chắc chắn sẽ khiến người đọc muốn tiếp tục khám phá những phần tiếp theo của bài văn.

Vì vậy, một mẹo hữu ích là bạn nên chuẩn bị sẵn mở bài trong quá trình ôn tập với từng tác phẩm cụ thể. Sau đó, bạn chỉ cần điều chỉnh và biến tấu sao cho phù hợp với yêu cầu của đề bài, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong phòng thi.

Để tạo được sự ấn tượng mạnh mẽ ngay từ đầu, bạn có thể mở đầu bài viết bằng một câu thơ, câu danh ngôn hoặc lời văn nổi tiếng có liên quan đến tác phẩm được yêu cầu trong đề thi. Điều này sẽ làm cho mở bài của bạn trở nên cuốn hút ngay lập tức. Để làm được điều này, bạn cần có một quá trình tích lũy kiến thức và đọc nhiều tài liệu văn học ngoài sách giáo khoa. Hãy ghi lại những câu thơ, lời văn ấn tượng mà bạn gặp được vào sổ tay. Đây là thói quen quan trọng đối với mỗi người học văn, giúp bạn luôn có sẵn những dẫn chứng quý giá.

Quản lý thời gian là một trong những yếu tố quyết định để hoàn thành tốt một bài thi môn Văn. Dù bạn là học sinh giỏi, nếu không biết phân bổ thời gian hợp lý, bạn vẫn có thể gặp khó khăn trong việc hoàn thành bài thi. Các thí sinh cần đọc kỹ đề bài, xác định rõ thời gian và điểm số cho từng phần để tránh rơi vào tình trạng làm bài một cách vội vàng hoặc thiếu sót thông tin quan trọng.

Đối với môn Ngữ Văn, bạn có 120 phút để làm bài. Với cấu trúc đề thi truyền thống bao gồm 2 phần: Đọc - Hiểu (3 điểm) và Làm Văn (7 điểm), bạn cần phân chia thời gian một cách hợp lý cho tất cả các phần. Nên dành khoảng 30 phút cho phần Đọc - Hiểu, từ 30 đến 45 phút cho bài nghị luận xã hội và phần còn lại dành cho bài nghị luận văn học, vì đây là phần chiếm số điểm lớn nhất trong bài thi.

Môn thi tự luận hiện nay khuyến khích thí sinh thể hiện rõ quan điểm và cách suy nghĩ cá nhân. Điều này có nghĩa là, thay vì chỉ học thuộc lòng, bạn cần trình bày quan điểm của mình một cách tự tin và rõ ràng. Do đó, một trong những bí quyết quan trọng là đọc kỹ từng câu hỏi trong đề thi, xác định số điểm và phân bổ thời gian hợp lý cho từng phần bài thi.

Vì vậy, bạn tuyệt đối không nên bỏ qua bất kỳ câu hỏi nào. Dù bạn không chắc chắn hoàn toàn về câu trả lời, chỉ cần nêu ra những suy nghĩ, nhận định, hoặc đánh giá của mình về tác phẩm hay vấn đề được đề cập, bạn vẫn có thể giành được điểm từ phần đó.

Sự sáng tạo trong bài thi Ngữ Văn không chỉ giúp bạn nổi bật mà còn là yếu tố quyết định để đạt điểm cao. Từ cách diễn đạt, sử dụng dẫn chứng đến việc xây dựng bố cục bài viết đều có thể mang dấu ấn cá nhân. Một đoạn văn hay không chỉ có câu đơn hay câu tường thuật, mà còn phải lôi cuốn người đọc bằng những câu phức, câu cảm thán hay câu hỏi tu từ đầy ý nghĩa. Bạn cũng nên tìm cách đưa những dẫn chứng sống động, gần gũi vào bài nghị luận xã hội để bài viết thêm phần thuyết phục.

Bên cạnh đó, các dẫn chứng trong tác phẩm văn học cần phải được chọn lọc kỹ càng. Tránh sử dụng những câu chuyện, hình ảnh đã quá quen thuộc và dễ gây nhàm chán. Ngôn từ của bạn nên linh hoạt, đa dạng và chính xác để mỗi câu chữ đều có thể truyền tải cảm xúc rõ ràng nhất. Cuối cùng, đừng quên thói quen đọc sách, báo để không ngừng mở rộng vốn tri thức, hiểu biết, từ đó viết văn với tâm hồn rộng mở và trí tuệ sắc bén.

Để đạt điểm cao trong bài thi Ngữ văn, có một số yếu tố quan trọng học sinh cần lưu ý. Đầu tiên là:

• Chữ viết rõ ràng và cách trình bày cẩn thận

Chữ viết đẹp và dễ đọc chính là yếu tố đầu tiên để bạn ghi điểm trong mắt giám khảo. Hãy viết cẩn thận, sử dụng mực sáng để bài thi dễ đọc hơn. Trình bày bài thi rõ ràng, không tẩy xóa, các ý cần được phân chia hợp lý và tuân thủ đúng cấu trúc đoạn văn, không viết hoa bừa bãi hay ngắt câu một cách vô lý.

• Luận điểm rõ ràng, mạch lạc

Hãy xây dựng một bài viết mạch lạc, từ mở bài đến kết bài phải có sự liên kết chặt chẽ. Đặc biệt trong những bài nghị luận hay phân tích, ngoài việc thể hiện quan điểm, bạn cần chứng minh chúng bằng cảm nhận tinh tế và dẫn chứng sắc bén. Hãy lựa chọn dẫn chứng tiêu biểu và có phần bình luận sắc sảo để tăng điểm cho bài viết của mình.

• Đọc kỹ đề bài

Dù tưởng chừng là bước đơn giản nhưng nhiều học sinh thường bỏ qua, dẫn đến việc làm bài thiếu sót. Sau khi đọc đề, hãy tự vạch ra những ý chính và triển khai chúng sao cho đầy đủ và hợp lý. Điều này sẽ giúp bạn tránh mất điểm vì thiếu ý.

• Lời văn hình tượng, câu từ trau chuốt

Lời văn không chỉ đơn thuần là việc diễn đạt, mà còn là cách bạn khắc họa hình ảnh, cảm xúc qua từng câu chữ. Hãy trau chuốt câu từ, sử dụng những biểu đạt sắc nét, kết hợp dẫn chứng cụ thể để tạo ra một bài viết vừa mạch lạc, vừa đầy cảm xúc. Đồng thời, việc liên kết các ý tưởng, câu văn, câu thơ trong cùng một chủ đề sẽ làm bài viết thêm phần sâu sắc và kết nối hơn.

Đối với mỗi câu hỏi trong đề thi, bạn cần phân chia thời gian và câu trả lời hợp lý để đạt hiệu quả cao nhất. Cụ thể như sau:

• Ngữ liệu đọc hiểu (3 điểm)

Ngữ liệu đọc hiểu có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau như văn bản văn học, văn bản nhật dụng, hoặc tài liệu ngoài chương trình học. Để trả lời tốt phần này, bạn cần xác định trọng tâm câu hỏi và trả lời một cách ngắn gọn, chính xác, tránh việc trích dẫn lại câu hỏi, điều này sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian cho các phần thi còn lại.

• Nghị luận xã hội (2 điểm)

Trong phần nghị luận xã hội, bạn cần nắm vững những khái niệm cơ bản về vấn đề, xác định nguyên nhân, hậu quả và phương hướng giải quyết. Bài viết chỉ nên có một đoạn ngắn, đưa ra luận điểm rõ ràng, kèm theo dẫn chứng phù hợp, nhằm thuyết phục người đọc. Bên cạnh đó, bạn cũng cần làm rõ mối liên hệ giữa vấn đề trong đời sống và trong các tác phẩm văn học.

• Nghị luận văn học (5 điểm)

Phần này có số điểm cao nhất, do đó bạn cần dành nhiều thời gian và công sức. Cấu trúc bài viết cần rõ ràng, từ mở bài đến kết bài, với các luận điểm chính được trình bày mạch lạc, phát triển đầy đủ. Khi phân tích tác phẩm, bạn cũng cần kết nối với thực tế và các tác phẩm văn học khác để làm phong phú thêm luận điểm của mình.

Đọc kỹ đề bài là bước đầu tiên và quan trọng mà mỗi học sinh phải thực hiện khi làm bài thi, đặc biệt đối với môn Ngữ Văn, bạn cần dành thời gian để hiểu rõ yêu cầu đề bài. Việc đọc đề giúp bạn định hình được hướng viết, cách triển khai ý tưởng và tránh những sai sót đáng tiếc. Nếu bạn không chú ý, dễ mắc phải những lỗi như: trả lời sai yêu cầu, nhầm lẫn phân tích với bình luận, ...

Bạn nên dành ít nhất 5 phút để đọc kỹ đề thi, rà soát lại nội dung để phát hiện sai sót (nếu có). Thời gian này giúp bạn xác định rõ yêu cầu trọng tâm của đề, phạm vi kiến thức cần triển khai và cách tiếp cận phù hợp. Bằng cách vạch ra các ý chính trước khi viết, bài thi của bạn sẽ trở nên mạch lạc và có sự liên kết chặt chẽ hơn.

Để không lạc đề, bạn cần chú ý:

• Đọc kỹ đề bài, tìm các từ khóa quan trọng, xác định vế chính của câu nếu đề có nhiều phần.
• Nhận diện rõ đề bài thuộc dạng nào để chọn cách làm thích hợp.
• Xác định vấn đề trọng tâm cần nghị luận để bài viết không bị lệch hướng.
• Biết rõ thao tác lập luận mà đề yêu cầu.