8 lý do nổi bật đưa Phần Lan thành quốc gia có nền giáo dục tốt nhất thế giới năm 2016

1. Hoạt động giải trí và vui chơi

Ông Arja-Sisko Holappa, cố vấn Hội Đồng Quốc Gia Phần Lan về giáo dục, cho biết việc tạo ra không gian học tập vui vẻ cho học sinh luôn là yếu tố tiên quyết trong hệ thống giáo dục tại đất nước này. Ông chia sẻ: "Ở Phần Lan có một câu ngạn ngữ rằng, nếu học mà không vui thì sẽ dễ dàng quên đi." Chính vì vậy, các trường học tại đây luôn đảm bảo cho học sinh có một đội ngũ chăm sóc niềm vui. Ngoài các môn học cơ bản, học sinh còn được tham gia các lớp học năng khiếu như hội họa, âm nhạc, thủ công,... Điều đặc biệt là các môn này được dạy theo phương pháp học kết hợp với vui chơi, không có áp lực thi cử. Ngoài ra, học sinh Phần Lan còn được tham gia các hoạt động ngoài trời 4 lần mỗi ngày, mỗi lần kéo dài 15 phút. Sau giờ học, ít bài tập được giao về nhà, giúp các em có nhiều thời gian cho việc giải trí và khám phá thế giới xung quanh.

2. Tinh thần học tự nguyện

Tại Phần Lan, việc học luôn được khuyến khích nhưng không có sự ép buộc. Các giáo viên không yêu cầu học sinh tiếp thu những kiến thức mà các em không hứng thú. Giáo dục Phần Lan đặc biệt chú trọng vào tính thực tiễn. Nếu học sinh không thích học lý thuyết hoặc muốn tìm kiếm một công việc thực tế, giáo viên sẽ tôn trọng quyết định đó mà không can thiệp quá mức. Không có áp lực về bài tập, điểm số hay thi cử, nên các thầy cô thường hướng dẫn học sinh cách học tự lập, thay vì chỉ truyền đạt lý thuyết. Mỗi học sinh đều học cách tự tìm kiếm thông tin và phân tích những gì mình học qua trải nghiệm thực tế. Người Phần Lan không ngừng nghiên cứu và cải tiến phương pháp giáo dục để mang lại lợi ích tốt nhất cho thế hệ trẻ. Vì vậy, học sinh tại đây học theo tinh thần tự nguyện và có thể tận hưởng niềm vui trong suốt quá trình học.

3. Không có những kỳ thi

Người Phần Lan tập trung vào việc phát triển các kỹ năng và kinh nghiệm sống thực tế thay vì học thuộc lòng lý thuyết để tham gia thi cử. Vì vậy, kỳ thi lớn hầu như không xuất hiện trong suốt quá trình học tập tại đây. Học sinh không cần phải dồn hết sức vào việc học thuộc các kiến thức để vượt qua các bài kiểm tra, và cũng không có lớp học thêm hay luyện thi. Thay vào đó, giáo viên sẽ tổ chức các bài kiểm tra nhỏ để ôn lại kiến thức và kiểm tra phương pháp giảng dạy của mình. Không có áp lực về thành tích và những kỳ thi căng thẳng. Suốt quãng đường học, học sinh chỉ tham gia một bài thi viết để đánh giá và xét tốt nghiệp bậc trung học.

4. Chất lượng giáo viên đạt chuẩn

Một yếu tố then chốt góp phần vào thành công của nền giáo dục Phần Lan chính là chất lượng đội ngũ giáo viên. Tại Phần Lan, giáo viên phải hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ với chất lượng cao. Họ không chỉ học những lý thuyết khô khan về văn hóa giáo dục mà còn tham gia các khóa học thực tiễn để nâng cao phương pháp giảng dạy hiệu quả. Hơn nữa, các giáo viên Phần Lan luôn hợp tác chặt chẽ để cải thiện phương pháp giảng dạy và tạo ra những bài học dễ tiếp thu. Chính vì vậy, nghề giáo viên tại Phần Lan được xã hội vô cùng tôn trọng và đánh giá cao.

5. Miễn học phí cho các cấp học

Một trong những điểm đặc biệt giúp nền giáo dục Phần Lan trở nên ưu việt là chính sách miễn học phí toàn bộ các cấp học. Phụ huynh không phải chi trả bất kỳ khoản học phí nào, vì chính phủ đã đảm bảo hỗ trợ hoàn toàn. Hơn thế nữa, học sinh còn nhận được nhiều phúc lợi miễn phí từ nhà trường như: các bữa ăn trưa cho học sinh nội trú tại căn tin, dịch vụ xe buýt đưa đón cho học sinh ở xa hơn 2 km, cơ hội tham gia các hoạt động ngoài trời, du lịch, tham quan bảo tàng. Nhà trường cũng cung cấp đầy đủ giáo trình và các dụng cụ học tập, giải trí cần thiết để phục vụ học sinh.

6. Sự bình đẳng trong trường học

Sự bình đẳng là một giá trị cốt lõi trong văn hóa giáo dục Phần Lan, và điều này được áp dụng một cách rõ rệt trong các trường học. Một chuyên gia giáo dục Phần Lan đã so sánh sự khác biệt giữa hệ thống giáo dục Mỹ và Phần Lan, cho rằng: "Ở Mỹ, trường học giống như một cửa hàng, nơi cha mẹ có thể mua những gì họ muốn. Còn ở Phần Lan, mặc dù phụ huynh có sự lựa chọn, nhưng mọi sự lựa chọn đều bình đẳng." Với quan điểm này, mọi thành viên trong hệ thống giáo dục, từ giáo viên, học sinh đến phụ huynh, đều chung tay xây dựng một môi trường giáo dục công bằng và vì lợi ích chung của tất cả học sinh. Những biểu hiện của sự bình đẳng trong giáo dục Phần Lan bao gồm: sự đồng đều về cơ sở vật chất và giáo trình giữa các trường học, sự ngang bằng trong mức độ quan trọng của các môn học, bảo mật nghề nghiệp của phụ huynh để tránh thiên vị, và việc không phân biệt đối xử giữa các học sinh. Chính sự bình đẳng này đã tạo ra sự kết nối chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh, là yếu tố nền tảng giúp giáo dục Phần Lan phát triển mạnh mẽ và đáng học hỏi.

7. Đảm bảo về giáo dục

Hệ thống giáo dục Phần Lan cam kết đảm bảo rằng mọi học sinh đều sẽ tốt nghiệp trung học. Hơn 93% học sinh Phần Lan hoàn thành chương trình trung học tại các trường dạy nghề hoặc trường trung học, một tỷ lệ cao đáng kể so với các quốc gia phát triển khác. Mỗi học sinh tại đây đều được lựa chọn hướng đi riêng cho việc học của mình, dựa trên những đánh giá về thế mạnh và những khía cạnh cần cải thiện. Vào tuổi 16, các học sinh Phần Lan có thể chọn tham gia các chương trình dạy nghề như nhà hàng, xây dựng, y tế, hay chọn con đường học thuật để chuẩn bị cho các trường đại học. Một tỉ lệ đáng chú ý là hơn 43% học sinh lựa chọn con đường dạy nghề để xây dựng sự nghiệp. Sau khi tốt nghiệp trung học, các sinh viên Phần Lan sẽ được chính phủ tài trợ toàn bộ học phí khi theo học tại 8 trường đại học công lập. Với tỷ lệ 66% sinh viên theo học đại học, Phần Lan đứng top đầu về tỷ lệ học đại học trong Liên minh châu Âu.

8. Chủ yếu là trường công lập

Trong nền văn hóa giáo dục Phần Lan, hợp tác để đạt được mục tiêu chung luôn được coi trọng hơn là cạnh tranh cá nhân. Hệ thống giáo dục của quốc gia này chủ yếu gồm các trường công lập, với sự hiện diện rất ít của các trường tư thục. Mọi người đều đóng góp vào sự thành công chung của các trường học công lập, không có sự ganh đua giữa các trường về thành tích học tập hay thi cử. Khi một trường học tìm ra phương pháp giảng dạy hiệu quả, họ ngay lập tức chia sẻ và truyền đạt lại cho các trường khác. Đây là một yếu tố tạo nên sự khác biệt rõ rệt giữa giáo dục Phần Lan với các nước phát triển khác, nơi mà trường công và trường tư thường xuyên cạnh tranh nhau về đội ngũ giáo viên, học sinh, và nguồn lực tài chính. Chính điều này đã giúp nền giáo dục Phần Lan phát triển đồng đều và bền vững.