Khám phá 10 sự thật thú vị về loài cáo tuyết

Cáo Bắc Cực chủ yếu săn bắt các loài động vật nhỏ, bao gồm chuột Lemming, thỏ đồng, chuột đồng, chim, trứng và cả xác chết của động vật lớn như sói hay gấu trắng Bắc Cực. Khi nguồn thức ăn khan hiếm, chúng không ngần ngại ăn cả phân của mình. Chuột Lemming là nguồn thức ăn chính của chúng, và một gia đình cáo có thể tiêu thụ hàng chục con mỗi ngày. Các vùng Bắc Canada, nơi chim di cư xuất hiện vào mùa, cũng trở thành nguồn cung cấp thực phẩm dồi dào cho cáo. Ngoài ra, trên các bờ biển của Iceland, cá và chim là thực phẩm chính của chúng. Vào mùa xuân, cáo còn săn hải cẩu non khi cáo con chưa thể tự tìm mồi. Cá bơi dưới lớp băng cũng nằm trong thực đơn của chúng, cùng với quả mọng và rong biển, làm cho loài cáo này trở thành loài động vật ăn tạp đặc biệt.

Chúng cũng là những kẻ săn trứng chim cực kỳ hiệu quả, đặc biệt là trứng của những loài chim nhỏ, trừ những loài chim lớn nhất vùng lãnh nguyên. Khi có dư thừa thức ăn, cáo sẽ chôn phần còn lại để dự trữ cho mùa đói kém.

Cáo tuyết đực có chiều dài cơ thể trung bình khoảng 55 cm, với phạm vi từ 46 đến 68 cm, trong khi cáo cái có chiều dài trung bình 52 cm, dao động từ 41 đến 55 cm. Ở một số khu vực, sự khác biệt về kích thước giữa đực và cái không rõ ràng. Đuôi của chúng dài khoảng 30 cm, cả đực và cái đều có kích thước này. Chiều cao bờ vai dao động từ 25 đến 30 cm, với cân nặng trung bình của cáo đực vào khoảng 3,5 kg, trong khi cáo cái nhẹ hơn, trung bình 2,9 kg. Cân nặng của chúng có thể dao động từ 1,4 đến 9,4 kg tùy vào giới tính và môi trường sống.

Với kích thước nhỏ nhắn, cáo tuyết thường bị các loài thú săn mồi tấn công, nhưng nguy hiểm lớn nhất của chúng lại đến từ con người, khi chúng bị săn bắn lấy lông để làm áo khoác đắt tiền. Tuy nhiên, do khả năng sinh sản mạnh mẽ, loài cáo này không có nguy cơ tuyệt chủng trong tương lai gần. Trong môi trường hoang dã, tuổi thọ trung bình của chúng dao động từ 3 đến 6 năm.

Cáo tuyết chủ yếu phân bố ở các khu vực cực Bắc và sinh sống trong môi trường lãnh nguyên Bắc Cực tại Bắc Âu, Bắc Á và Bắc Mỹ. Phạm vi phân bố của chúng trải rộng từ Greenland, Iceland, Fennoscandia, Svalbard, Jan Mayen, đến các đảo nhỏ ở biển Barents, bắc Nga, biển Bering, Alaska và Canada. Vào cuối thế kỷ XIX, loài này đã được du nhập vào quần đảo Aleut ở phía tây nam Alaska.

Cáo tuyết chủ yếu cư trú ở các khu vực lãnh nguyên và tảng băng trôi, nhưng cũng có mặt ở rừng taiga tại Canada và bán đảo Kenai của Alaska. Chúng có thể sinh sống ở độ cao lên đến 3.000 m so với mực nước biển và đã được phát hiện trên băng biển gần Bắc Cực.

Đặc biệt, cáo Bắc Cực là động vật có vú duy nhất có nguồn gốc từ Iceland, nơi chúng đã cô lập sau thời kỳ băng hà cuối cùng và băng qua biển đông lạnh. Trung tâm nghiên cứu cáo Bắc Cực tại Súðavík hiện nay là nơi trưng bày các triển lãm về loài cáo tuyết, cũng như thực hiện các nghiên cứu về tác động của du lịch đối với sự gia tăng số lượng loài. Phạm vi phân bố của chúng từng rộng lớn hơn trong thời kỳ cuối kỷ băng hà, và hóa thạch của cáo tuyết đã được tìm thấy ở nhiều khu vực như miền bắc Âu và Siberia.

Cáo tuyết sở hữu một chiến thuật săn mồi cực kỳ độc đáo. Khi đã xác định được mục tiêu, nó nhảy cao trong không trung rồi lao mình xuống lớp băng tuyết để tiếp cận con mồi ẩn náu dưới lớp tuyết dày đặc. Kỹ năng này giúp cáo tuyết dễ dàng bắt được những con mồi khó phát hiện dưới lớp tuyết.

Khứu giác và thính giác của nó cực kỳ nhạy bén, giúp cáo tuyết phát hiện con mồi từ khoảng cách xa. Nó có thể nghe được tiếng chuột đào hang dưới lớp tuyết dày tới 12cm hoặc phát hiện mùi thức ăn mà gấu Bắc Cực bỏ lại từ cách xa tới 40km.

Trong những ngày mùa đông giá lạnh, cáo tuyết có thể di chuyển tới 100 km để tìm kiếm thức ăn. Là loài ăn tạp, chúng không bỏ qua bất kỳ nguồn thức ăn nào, từ chuột, hải cẩu, cá, chim biển đến quả mọng, rong biển, côn trùng hay thức ăn thừa từ các loài động vật khác.

Cáo Bắc Cực là loài sinh sống ở những vùng cực kỳ lạnh giá trên hành tinh, nhưng chúng vẫn có thể tồn tại bình thường cho đến khi nhiệt độ giảm xuống dưới −70 °C (−94 °F). Bộ lông dày và nhiều lớp, cùng khả năng trao đổi nhiệt ngược chiều ở bàn chân, giúp chúng duy trì nhiệt độ cơ thể ấm áp. Bên cạnh đó, lượng chất béo trong cơ thể cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ấm cho chúng.

Thân hình săn chắc, mõm và chân ngắn, kết hợp với đôi tai dày ngắn giúp cáo Bắc Cực giảm thiểu diện tích tiếp xúc với cái lạnh, nhờ đó hạn chế lượng nhiệt mất đi từ cơ thể vào không khí lạnh giá. Lông trên lòng bàn chân giúp chúng bước đi vững vàng trên lớp tuyết dày mà vẫn giữ được nhiệt độ cho cơ thể.

Thính giác cực nhạy của cáo Bắc Cực giúp chúng xác định chính xác vị trí con mồi dưới lớp tuyết, và khi phát hiện được mục tiêu, chúng sẽ lao nhanh xuyên qua tuyết để bắt con mồi. Màu lông của chúng thay đổi theo mùa: mùa đông, lông chuyển sang màu trắng để hòa mình vào tuyết, còn mùa hè, chúng có màu xám hoặc nâu sẫm.

Tuy nhiên, ở một số cá thể trong quần thể, màu lông có thể có chút biến thể, như xám pha xanh nhạt vào mùa đông và nhạt dần vào mùa hè.

Tình trạng bảo tồn của cáo tuyết hiện tại được đánh giá khá ổn định, với ước tính số lượng cá thể vào khoảng vài nghìn con. IUCN xếp loại loài này vào nhóm "Ít quan tâm". Tuy nhiên, quần thể cáo tuyết tại các quốc gia Bắc Âu, đặc biệt là Scandinavia, đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Mặc dù được bảo vệ nghiêm ngặt trong suốt nhiều thập kỷ qua, số lượng cáo trưởng thành ở Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan chỉ còn dưới 200 cá thể.

Sự biến động số lượng của cáo tuyết phần lớn liên quan đến chu kỳ sinh sản của chuột lemming và chuột đồng, loài mồi chính của chúng, với chu kỳ dao động từ 3 đến 4 năm. Những năm mà con mồi khan hiếm, cáo tuyết sẽ phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng, trong khi việc săn bắn quá mức cũng khiến quần thể giảm sút nghiêm trọng.

Da cáo tuyết, đặc biệt là loại màu xanh xám đen – biểu hiện của gen lặn – được coi là rất quý giá. Những chiếc áo lông cáo tuyết này đã được xuất khẩu rộng rãi, thậm chí vào những năm 1920, cáo tuyết đã được đưa tới quần đảo Aleut để phục vụ nhu cầu thương mại. Tuy nhiên, mục tiêu bảo tồn loài cáo tuyết đang bị mâu thuẫn với việc săn bắn ngỗng Canada Aleutian trong khu vực này.

Cáo tuyết đã gần như biến mất tại những vùng có sự xuất hiện của cáo đỏ, và nguyên nhân chủ yếu là do biến đổi khí hậu khiến giá trị ngụy trang của bộ lông sáng màu giảm đi đáng kể khi tuyết không còn bao phủ. Cáo đỏ đã thay thế cáo tuyết, săn đuổi và tiêu diệt cả loài cáo tuyết và các con non. Một lý giải khác cho sự gia tăng số lượng cáo đỏ là sự giảm sút của sói xám, loài thú vốn trước đây đã kiểm soát số lượng cáo đỏ trong hệ sinh thái. Việc săn bắt sói xám gần như đã khiến chúng tuyệt chủng trong nhiều khu vực, tạo điều kiện cho cáo đỏ trỗi dậy trở thành loài săn mồi chủ yếu trong khu vực.

Dù vậy, số lượng cáo tuyết trên toàn cầu vẫn không bị đe dọa. Tuy nhiên, hai nhóm quần thể cáo tuyết đặc biệt đang gặp nguy hiểm. Một nhóm là tại đảo Medny thuộc quần đảo Commander ở Nga, đã giảm mạnh khoảng 85-90% do một dịch bệnh gây ra bởi ve ký sinh tai từ chó du nhập vào những năm 1970. Mặc dù đã có biện pháp điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng, kết quả vẫn chưa chắc chắn. Một nhóm khác đang gặp khó khăn tại khu vực Fennoscandia, nơi số lượng cáo tuyết giảm mạnh từ đầu thế kỷ 20, chủ yếu do nạn săn bắn nhằm lấy lông cáo, vốn có giá trị cao. Loài cáo tuyết đã bị đưa vào danh sách "sinh vật ngoại lai bị cấm" theo luật cấm chất độc hại của New Zealand năm 1996 nhằm ngăn chặn việc nhập khẩu loài này vào đất nước.

Dưới đây là một số điều thú vị về loài Cáo Tuyết Bắc Cực mà có thể bạn chưa biết:

• Cáo Tuyết sở hữu khả năng đặc biệt trong việc đánh cắp trứng ngỗng từ tổ của chúng mà không để lại dấu vết.
• Chúng vẫn có thể hoạt động bình thường ở độ cao vượt qua 3.000 mét so với mực nước biển, điều này chứng tỏ sức bền tuyệt vời trong điều kiện khắc nghiệt.
• Hiện tại, số lượng Cáo Tuyết trên toàn cầu ước tính vào khoảng vài ngàn con, tuy nhiên một số khu vực đã ghi nhận sự tuyệt chủng của loài này ở những nơi chúng từng sinh sống.
• Những chiếc hang mà Cáo Tuyết đào ra không chỉ là nơi trú ngụ mà còn là các công trình kiến trúc phức tạp, có thể trải dài lên tới 1.000 mét vuông và được sử dụng qua nhiều thế hệ cáo.
• Cáo Tuyết còn nổi tiếng với kỹ năng săn mồi độc đáo khi chúng sử dụng cách thức nhảy lên và lao xuống lớp tuyết dày để bắt con mồi ẩn giấu bên dưới.

Cáo Tuyết Bắc Cực, một thành viên trong họ Chó và bộ Ăn thịt, nổi bật với những đặc điểm dễ nhận diện như kích thước nhỏ nhắn, tai nhọn, lông dày rậm, mắt xếch và mõm dài hẹp. Điều đặc biệt ở loài này chính là khả năng sống sót trong điều kiện cực kỳ lạnh giá, khi nhiệt độ có thể giảm xuống -70°C. Dù vậy, chúng không cần ngủ đông như nhiều loài động vật khác, mà vẫn duy trì hoạt động bình thường. Tuy nhiên, để thích nghi với môi trường lạnh giá, Cáo Tuyết Bắc Cực thường đào những chiếc hang sâu dưới lớp tuyết dày để trú ẩn khi có bão tuyết.

Thông tin chi tiết về loài này bao gồm:

• Tên gọi phổ biến: Cáo Tuyết Bắc Cực
• Tên khoa học: Vulpes lagopus
• Lớp: Động vật có vú
• Chế độ ăn: Động vật ăn thịt
• Cách sống: Sống theo đàn
• Tuổi thọ trung bình: 3 – 6 năm
• Kích thước: Dài khoảng 50 cm (từ đầu đến thân), đuôi dài 30 cm, chiều cao 24-30 cm
• Trọng lượng trung bình: 3 – 7 kg
• Tình trạng bảo tồn: Loài ít quan tâm (ký hiệu: LC)

Cáo Tuyết Bắc Cực là một loài cáo nhỏ, sinh sống tại những vùng lãnh nguyên băng giá của Bắc Âu, Bắc Á và Bắc Mỹ. Những khu vực này khắc nghiệt đến mức cực lạnh, nhưng loài cáo này lại có khả năng thích nghi tuyệt vời với điều kiện khắc nghiệt đó. Bộ lông dày và hệ thống trao đổi nhiệt độc đáo giúp chúng duy trì sức nóng cơ thể ngay cả khi nhiệt độ giảm xuống tận -70°C.

Cáo Bắc Cực không ngủ đông mà vẫn hoạt động suốt cả năm. Vào mùa thu, chúng tích trữ mỡ và có thể tăng trọng lượng cơ thể lên đến 50%. Điều này không chỉ giúp giữ ấm cơ thể trong mùa đông lạnh giá mà còn cung cấp một nguồn năng lượng dự trữ quý giá khi thực phẩm khan hiếm.

Chúng sống trong các hang động lớn, không bị đóng băng, với bề mặt đất nhô lên. Những hệ thống hang động này thường rộng khoảng 1000 m2 và nằm trên các ngọn đồi hoặc vùng núi do các lớp trầm tích lắng đọng từ những đợt băng giá trước đây. Hang có nhiều lối vào và đường hầm, nhiều khi được sử dụng qua nhiều thế hệ cá thể cáo.

Cáo Bắc Cực hình thành những đôi bạn đời vững chắc trong mùa sinh sản và sống cùng nhau trong những hang sâu dưới lòng đất, nơi chúng cùng nhau chăm sóc thế hệ mới. Những hang này được xây dựng khéo léo, với lối vào quay về phía nam, tận dụng ánh sáng mặt trời để giữ cho không gian ấm áp hơn. Cáo Bắc Cực thường chọn những khu vực phức tạp như mê cung, giúp chúng dễ dàng trốn thoát kẻ thù, đặc biệt là những con cáo đỏ đang xâm chiếm lãnh thổ.

Mùa giao phối diễn ra từ tháng 4 đến tháng 5, và thời gian mang thai kéo dài khoảng 52 ngày. Mỗi lứa thường có từ 5 đến 8 con non, nhưng đôi khi con số này có thể lên đến 25 con. Cả cha và mẹ đều tham gia chăm sóc đàn con, và thỉnh thoảng những thành viên khác trong gia đình cũng sẽ giúp đỡ.

Cáo non sẽ rời hang khi chúng được 3-4 tuần tuổi, và đến khi 9 tuần tuổi, chúng sẽ cai sữa và bắt đầu học cách sống tự lập.