Miso là gì? Khám phá sự phong phú của các loại Miso trong ẩm thực Nhật Bản

Nếu bạn yêu thích văn hóa ẩm thực Nhật Bản, chắc hẳn đã từng bắt gặp từ Miso tại các nhà hàng. Vậy Miso là gì? Tại sao nó lại trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn truyền thống của Nhật Bản? Hãy cùng tìm hiểu và giải đáp những thắc mắc này qua bài viết dưới đây.

I. Miso là gì?

Miso, hay còn được biết đến là tương miso, là một loại gia vị truyền thống được làm từ đậu nành, gạo hoặc lúa mạch, lên men cùng muối và nấm kojikin. Kết quả là một loại sốt đặc sánh, mang hương vị đậm đà, tương tự như doenjang của Hàn Quốc hay đậu tương của Trung Quốc.

Miso mang hương vị đặc trưng với sự hòa quyện giữa vị mặn, ngọt dịu và hương men nồng nàn, thường xuất hiện trong bữa cơm gia đình Nhật Bản. Không chỉ dùng để ăn kèm với rau củ, thịt cá hay làm gia vị cho món canh miso nổi tiếng, miso còn là nguyên liệu không thể thiếu trong các món dưa muối, món hầm và tẩm ướp. Đặc biệt, miso là thành phần chính tạo nên nước dùng Oden – món súp ấm áp được yêu thích trong mùa đông. Tùy theo vùng miền và khẩu vị, miso có thể có độ mặn ngọt khác nhau, kéo theo sự thay đổi về màu sắc.

II. Nguồn gốc của Miso

Nguồn gốc của Miso vẫn là chủ đề gây tranh cãi. Một số cho rằng miso bắt nguồn từ Trung Quốc, số khác lại tin rằng nó có xuất xứ từ Hàn Quốc. Tuy nhiên, người Nhật tự hào khẳng định rằng tổ tiên họ chính là những người đã sáng tạo ra loại gia vị này, biến nó thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực lâu đời của đất nước mặt trời mọc.

Theo truyền thuyết Nhật Bản, Miso xuất hiện từ thời kỳ Jomon, ban đầu được dùng như một gia vị đơn giản trong các bữa ăn gia đình, kết hợp với các món chiên, xào, hấp. Dần dần, miso trở thành nguyên liệu truyền thống, gắn bó sâu sắc với ẩm thực Nhật Bản từ bao đời nay.

III. Khám phá sự đa dạng của các loại Miso

Hiện nay, Miso có hàng trăm loại khác nhau, được phân biệt dựa trên nguyên liệu sử dụng, thời gian lên men, tỉ lệ nguyên liệu và màu sắc thành phẩm. Trong đó, cách phân loại phổ biến nhất là dựa vào nguyên liệu chính và màu sắc của miso.

1. Phân loại theo nguyên liệu

Nguyên liệu chính để làm miso khá đơn giản, chủ yếu bao gồm gạo, lúa mạch và đậu nành. Dưới đây là chi tiết về từng loại nguyên liệu được sử dụng:

Miso gạo (Kome miso): Được làm từ đậu nành, muối và koji gạo, chiếm tới 80% sản lượng miso tại Nhật Bản. Loại miso này phổ biến ở các vùng phía đông như Hokuriku, Hokkaido và Kinki. Với hương vị nhẹ nhàng, không quá hăng, miso gạo dễ dàng kết hợp với nhiều món ăn như súp miso, món hầm, hay dùng để tẩm ướp thịt cá.

Miso lúa mạch (Mugi Miso): Được lên men từ lúa mạch và đậu nành, miso lúa mạch có vị ngọt tự nhiên nhờ tỉ lệ muối thấp và koji cao. Loại miso này thích hợp dùng với các món chấm rau củ, mang đến hương thơm đặc trưng của lúa mạch. Dù chỉ chiếm 11% sản lượng miso tại Nhật, nó lại được yêu thích ở miền Nam đất nước.

Miso đậu nành (Mame miso): Là loại miso cao cấp, được làm hoàn toàn từ đậu nành, muối và koji đậu nành, phổ biến ở vùng Tokai. Với hương vị đậm đà và ít ngọt, miso đậu nành giữ được mùi thơm đặc trưng dù chế biến ở nhiệt độ cao, khác biệt so với miso gạo hay miso lúa mạch.

Miso hỗn hợp (Chougou miso): Được tạo nên từ đậu nành kết hợp với hai hoặc nhiều loại miso khác, trải qua quá trình lên men tương tự. Miso hỗn hợp thường có vị mặn, với hương thơm và hương vị phụ thuộc vào thành phần và quá trình lên men, mang đến sự đa dạng và phong phú trong ẩm thực.

2. Phân loại theo màu sắc và hương vị

Mặc dù nguyên liệu làm miso khá giống nhau, nhưng người ta thường phân biệt chúng dựa trên màu sắc để dễ dàng nhận biết hơn là đọc bảng thành phần. Màu sắc của miso cũng giúp bạn đoán được độ mặn, thời gian lên men và hương vị đặc trưng của từng loại.

Miso trắng: Có màu trắng ngà đến vàng nhạt, miso trắng gần như giữ nguyên màu sắc ban đầu. Với thành phần chủ yếu là koji gạo, ít muối và thời gian lên men ngắn (chỉ vài tuần), miso trắng có vị nhẹ nhàng, hơi ngọt, phù hợp cho nhiều món ăn như súp miso, món hầm, sốt và đặc biệt là tẩm ướp cá. Đây là loại miso phổ biến và dễ sử dụng nhất.

Miso màu nâu nhẹ: Với màu sắc từ vàng đến nâu nhạt, loại miso này được làm từ đậu nành, gạo và lúa mì. Có vị mặn hơn miso trắng nhưng không quá gắt, miso nâu nhẹ thích hợp để nấu nhiều món ăn, đặc biệt là ướp thịt. Thời gian lên men của nó kéo dài từ 3 tháng đến 1 năm, tạo nên hương vị đậm đà hơn.

Miso đỏ: Với màu sắc từ đỏ đậm đến đen thẫm, miso đỏ thường được làm từ đậu nành. Quá trình lên men kéo dài từ 1 đến 3 năm tạo nên hương vị đậm đà, mặn chát và có thể bảo quản lâu dài. Giá thành của miso đỏ thường cao hơn các loại khác, phù hợp để chế biến các món hầm thịt, rau củ, nhưng ít khi được dùng để nấu súp hay tẩm ướp.

III. Những món ăn hấp dẫn từ miso

1. Canh miso

Canh miso là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa cơm của người Nhật. Chỉ cần nước dùng dashi, tương miso và một vài nguyên liệu đơn giản như rong biển, đậu hũ non, bạn đã có ngay một bát canh nóng hổi, thơm ngon. Khi dùng kèm với cơm trắng, món canh miso sẽ làm bữa ăn gia đình thêm phong phú và ấm cúng.

2. Mì ramen miso

Mì ramen miso là món ăn hấp dẫn với nước dùng đậm đà, hòa quyện giữa vị cay nhẹ và ngọt dịu, kết hợp cùng sợi mì dai ngon và thịt sườn mềm thơm. Đây là món ăn được người Nhật yêu thích, đặc biệt trong những ngày trời se lạnh.

3. Mì Udon gà sốt miso

Mì udon với sợi mì to đặc trưng, kết hợp cùng nước dùng thanh ngọt và các nguyên liệu như gà, bò, kim chi, tạo nên một tô mì đầy đủ dinh dưỡng và vô cùng hấp dẫn. Hương vị đậm đà của miso làm tăng thêm sự thơm ngon cho món ăn.

4. Thịt heo chiên xù phủ sốt miso

Thịt heo chiên xù giòn rụm được phủ lên trên một lớp sốt miso đậm đà, tạo nên món ăn khó quên. Lớp vỏ ngoài giòn tan, bên trong thịt mềm ngọt, hòa quyện cùng sốt miso thanh nhẹ, mang đến hương vị hài hòa và ngon miệng.

Miso là nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực Nhật Bản, giúp món ăn thêm phần thơm ngon và đậm đà. Hy vọng những thông tin về tương miso mà Tripi chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại gia vị này và áp dụng thành công vào các món ăn gia đình.