Top 10 Dòng Sông Nguy Hiểm Nhất Trên Thế Giới

Sông Congo tại châu Phi là dòng sông sâu nhất hành tinh với chiều dài gần 4.800 km và điểm sâu nhất có thể đạt tới 228 m. Nằm trong vùng vành đai mưa của châu Phi, Congo là dòng sông có lưu lượng nước lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Amazon. Mỗi giây, hơn 35.000 m³ nước đổ ra Đại Tây Dương, tương đương hơn 13 bể bơi Olympic. Đây cũng là nguồn thủy điện tiềm năng nhất châu Phi, với lưu lượng mùa mưa lên tới hơn 50.000 m³/giây. Từ năm 1971 đến 1997, dòng sông từng mang tên Zaire theo quốc gia cùng tên. Độ sâu khổng lồ của sông khiến các phép đo chính xác rất khó khăn.

Toàn bộ lưu vực sông Congo chiếm khoảng 30% tiềm năng thủy điện thế giới, đủ cung cấp điện cho vùng hạ Sahara. Dòng sông còn ẩn chứa nhiều câu chuyện huyền bí, như truyền thuyết về bộ tộc người lùn Pích-mê được cho là ăn thịt người sống trong rừng nhiệt đới ven sông. Sông Congo còn nổi tiếng với hẻm núi dài 75 dặm được mệnh danh “Cánh cửa địa ngục” bởi những ghềnh thác hiểm trở mà ngay cả những tay lái giàu kinh nghiệm cũng khó lòng vượt qua. Dọc sông là những thác nước hùng vĩ và gần 40 nhà máy thủy điện hoạt động, trong đó đập Inga là lớn nhất. Chảy qua 10 quốc gia và khu rừng nhiệt đới rộng lớn – rừng lớn thứ hai thế giới chỉ sau Amazon – Congo luôn có mưa quanh năm dọc lưu vực.

Sông Orinoco từng mang nhiều tên gọi khác nhau trước khi người Tây Ban Nha đặt chân đến vào thế kỷ XVI. Năm 1531, cái tên Orinoco được ghi nhận và đến 1591 chính thức trở thành tên gọi của dòng sông, với ý nghĩa xuất phát từ 'orino' (đất sét) và 'co' (nước), nghĩa là dòng sông đất sét. Với chiều dài khoảng 2.140 km, Orinoco là một trong những con sông dài nhất Nam Mỹ, uốn lượn qua Colombia và Venezuela, hai bên bờ được bao phủ bởi những khu rừng mưa nhiệt đới tươi tốt. Đặc điểm nguy hiểm của Orinoco là hàng loạt thác ghềnh dữ dội khó điều hướng, cùng với mối đe dọa lũ lụt kéo dài quanh năm cho cư dân sống ven sông. Hơn 200 nhánh sông nhỏ hợp lưu, tạo nên một hệ thống thủy văn rộng lớn trải dài từ nguồn đến vùng đồng bằng.

Khởi nguồn từ núi Delgado Chalbaud, Orinoco bắt đầu như một dòng sông hẹp, uốn lượn qua các thác nước và vùng rừng rậm hiểm trở. Một điểm nổi bật là thác Salto Libertador cao 17 mét. Những đoạn đầu sông thường được di chuyển bằng xuồng nhỏ hoặc đào nông. Cách nguồn khoảng 100 km, các nhánh Ugueto bắt đầu hòa vào dòng chảy chính. Dòng sông ngày càng trở nên ghềnh thác với tốc độ nước mạnh, gây khó khăn trong việc điều hướng. Vào mùa mưa, Orinoco rộng đến 13 km tại San Rafael de Barrancas với độ sâu lên đến 100 mét. Tổng chiều dài 1.670 km có thể đi lại bằng tàu thuyền, trong đó có khoảng 341 km phù hợp cho tàu lớn. Orinoco không có mùa rõ rệt, nhưng mùa mưa – gọi là mùa đông – kéo dài từ tháng Tư đến tháng Mười Một, đạt đỉnh vào tháng Bảy với mực nước tăng cao đáng kể, và dần rút xuống vào cuối mùa thu.

Sông Mê Kông là một trong những con sông lớn nhất thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên Thanh Tạng thuộc tỉnh Thanh Hải, chảy qua Vân Nam (Trung Quốc), rồi tiếp tục len lỏi qua Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và cuối cùng đổ ra Biển Đông tại Việt Nam. Với chiều dài đứng thứ 12 toàn cầu và thứ 7 châu Á, Mê Kông còn nổi bật về lưu lượng nước, đạt khoảng 475 tỷ m³ mỗi năm, trung bình 13.200 m³/s, mùa lũ có thể tăng lên tới 30.000 m³/s. Lưu vực sông trải rộng từ 795.000 đến hơn 810.000 km², sở hữu một trong những hệ sinh thái phong phú nhất hành tinh với nhiều loài quý hiếm như rùa vỏ mềm, cá sấu nước mặn và cá heo nước ngọt khổng lồ. Dòng sông cũng là huyết mạch giao thông thủy quan trọng của khu vực.

Điểm đặc sắc của sông Mê Kông còn nằm ở vai trò điều hòa dòng nước nhờ hồ Tonlé Sap – hồ tự nhiên lớn nhất Đông Nam Á, mà người Việt quen gọi là "Biển Hồ". Tuy nhiên, Mê Kông cũng chứa đựng nhiều hiểm họa tiềm tàng. Năm 2008, sông từng trải qua trận lũ lịch sử với mực nước dâng cao tới 12 mét, khiến hàng nghìn ngôi nhà chìm trong biển nước, gây thiệt hại lên tới hơn 66 triệu đô la. Giao thông thủy trên sông thường xuyên bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi dòng chảy theo mùa, những đoạn nước chảy xiết và các thác nước cao. Mặc dù tiềm năng thủy điện và phát triển nông nghiệp thủy lợi rất lớn, hiện tại chỉ một phần nhỏ của sông được khai thác tối ưu. Khu vực dòng chảy qua Lào nổi bật với các hẻm núi sâu và dòng chảy mạnh đầy thử thách.

Sông Yenisei (tiếng Nga: Енисей) là một trong những hệ thống sông lớn nhất chảy ra Bắc Băng Dương, dài 4.539 km, đứng thứ 5 thế giới về chiều dài. Mặc dù diện tích lưu vực và chiều dài nhỏ hơn hệ thống Mississippi-Missouri ở Hoa Kỳ, nhưng lưu lượng nước trung bình của Yenisei cao hơn 1,5 lần. Bắt nguồn từ Mông Cổ, sông chảy hướng bắc qua Trung Siberi rộng lớn, với dòng chảy chính là Enisei-Angara-Selenga-Ider. Thượng nguồn nhiều thác ghềnh, chảy qua vùng thưa dân cư, trung lưu được kiểm soát bởi chuỗi đập thủy điện đồ sộ của Nga. Dòng sông xuyên qua các khu rừng taiga, cuối cùng đổ vào biển Kara trong vùng tundra hẻo lánh, nơi bị đóng băng hơn nửa năm mỗi năm.
Trong kỷ băng hà, hành trình ra Bắc cực của sông từng bị chặn bởi lớp băng dày, và có giả thuyết cho rằng Yenisei cùng sông Obi từng chảy vào một hồ lớn ở Tây Siberi rồi đổ ra biển Đen. Dù bề ngoài sông Yenisei có vẻ êm đềm, nhưng tiềm ẩn bên dưới là nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng do chất thải phóng xạ từ các nhà máy sản xuất vũ khí hạt nhân đổ vào dòng sông trong nhiều thập kỷ. Tình trạng ô nhiễm đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, với tỷ lệ trẻ em mắc bệnh bạch cầu, phụ nữ ung thư vú và trẻ sơ sinh chậm phát triển tăng cao tại các vùng dân cư ven sông.

Sông Mississippi là huyết mạch chính của hệ thống thoát nước lớn thứ hai tại Bắc Mỹ, chỉ sau vịnh Hudson. Dòng sông chảy trọn trong lãnh thổ Hoa Kỳ, bắt đầu từ Hồ Itasca ở bắc Minnesota và uốn lượn suốt 3.730 km đến đồng bằng sông Mississippi rồi đổ ra Vịnh Mexico. Với hệ thống nhánh sông rộng lớn, lưu vực Mississippi bao phủ phần lớn 31 bang Hoa Kỳ và hai tỉnh Canada, kéo dài giữa dãy Rocky và Appalachia. Được xếp hạng là con sông lớn thứ tư thế giới về lưu lượng xả thải, sông Mississippi có hệ sinh thái thủy sinh phong phú. Tuy nhiên, sự biến đổi dòng chảy đột ngột khiến cho hành trình trên sông chứa đầy thử thách, từ những đoạn nước êm đềm đến những vùng đầy mảnh vỡ trôi nổi, đe dọa an toàn các thủy thủ.

Lưu vực sông Mississippi là vùng đất rộng lớn thứ tư trên thế giới, trải rộng 3.220.000 km², chiếm gần 40% diện tích đất liền của Hoa Kỳ. Đây từng là ranh giới quan trọng trong thời kỳ New Spain, New France và những ngày đầu của Hoa Kỳ, đồng thời cũng là tuyến giao thông trọng yếu. Vào thế kỷ 19, dưới thời kỳ vận mệnh rõ ràng, Mississippi cùng các nhánh lớn như Missouri đã trở thành con đường dẫn dắt sự mở rộng về phía Tây của Hoa Kỳ.

Sông Potomac là dòng sông hùng vĩ ở miền Đông Hoa Kỳ, uốn lượn đổ vào vịnh Chesapeake, kết nối với đại dương bao la. Dài khoảng 665 km với lưu vực rộng gần 38.000 km², Potomac xếp thứ 21 về diện tích lưu vực trên toàn nước Mỹ và thứ tư trong khu vực miền Đông. Hơn 5 triệu cư dân sinh sống trong lòng lưu vực này. Dòng sông hình thành từ hai nhánh chính là North Branch và South Branch, bắt nguồn từ vùng đông bắc Tây Virginia và hội tụ gần thị trấn Cumberland, Maryland. Từ đây, Potomac chảy theo hướng đông nam tới vịnh Chesapeake, nhận thêm dòng từ các phụ lưu như sông Shenandoah ở phía tây nam và sông Monocacy từ phía bắc. Thác Great Falls, với độ cao gần 24 mét, là một đoạn sông hiểm trở đầy đá tảng nhô lên, tạo thành cảnh tượng hùng vĩ và là thử thách đối với những tay chèo thuyền chuyên nghiệp yêu mạo hiểm.

Song hành cùng sự phát triển đô thị nhanh chóng, hệ sinh thái sông Potomac đang phải đối mặt với nhiều thách thức môi trường như phú dưỡng, kim loại nặng và các hóa chất độc hại từ dược phẩm và thuốc trừ sâu, gây ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe sinh vật và con người. Các tổ chức bảo tồn đã hợp lực bảo vệ lưu vực sông, đặc biệt là khu vực dài hơn 22 km từ cầu chính quận Columbia đến thác Great Falls. Bề mặt sông Potomac thanh bình, là điểm đến lý tưởng cho hoạt động kayak, câu cá và đi bộ dọc bờ sông. Tuy nhiên, dòng nước ngầm ẩn sâu dưới lòng sông luôn tiềm ẩn nguy hiểm, với các luồng chảy xiết có thể cuốn trôi bất cứ ai không cẩn thận.

Thiên nhiên ban tặng cho thế giới nhiều kỳ quan hiếm có và độc đáo. Giống như hồ nước màu hồng ở Melbourne hay băng xanh lục ở Nam Cực, sông Rio Tinto ở vùng Andalusia, Tây Nam Tây Ban Nha, nổi bật với sắc đỏ rực rỡ như màu máu. Dòng sông trải dài gần 100 km, nhuộm đỏ từ những viên đá đến mặt nước do tác động của hơn 5.000 năm khai thác mỏ. Sông Rio Tinto không chỉ nổi tiếng bởi màu sắc đặc biệt mà còn bởi sự nguy hiểm tiềm ẩn. Thành phần nước chứa lượng lớn quặng và sunfua có tính axit cao cùng hàm lượng kim loại nặng như sắt, đồng, kẽm vượt trội khiến nước chuyển sang sắc đỏ đậm và trở nên khắc nghiệt.

Môi trường của sông Rio Tinto cực kỳ khắc nghiệt đến mức gần như không có sinh vật thủy sinh nào có thể tồn tại ngoài vài vi khuẩn và tảo thích nghi đặc biệt, những sinh vật này góp phần làm thay đổi độ pH và hàm lượng kim loại trong nước. Sự độc đáo trong thành phần hóa học đã biến nơi đây thành một hệ sinh thái độc nhất vô nhị, thu hút các nhà khoa học đam mê nghiên cứu vi sinh vật. Tuy nhiên, dòng sông này cực kỳ nguy hiểm cho con người, mọi dạng sống truyền thống đều không thể tồn tại, vì vậy khách tham quan chỉ nên chiêm ngưỡng từ xa mà không nên chạm tay vào dòng nước đỏ rực ấy.

Sông Amazon được nhà thám hiểm Francisco de Orellana phát hiện vào năm 1542 và ban đầu mang tên Riomar. Đây không chỉ là một trong những con sông dài nhất thế giới mà còn là dòng sông có lưu lượng nước khổng lồ nhất mà không ai có thể sánh kịp. Với mạng lưới hơn 1.000 nhánh sông đan xen, trong đó có hơn 17 nhánh dài trên 1.500 km, lưu vực Amazon chiếm đến 40% diện tích Nam Mỹ, gấp đôi lưu vực sông Congo ở châu Phi. Amazon cung cấp khoảng 20% lượng nước ngọt đổ vào các đại dương trên toàn cầu. Vào mùa khô, con sông rộng khoảng 11 km, nhưng khi mùa mưa đến, bề rộng có thể mở rộng đến 40 km, còn cửa sông có thể lên đến 325 km rộng lớn.

Đặc biệt, hệ sinh thái Amazon nổi bật với những loài sinh vật khổng lồ như cá da trơn nặng gần 100 kg, cá mập hung dữ và loài rắn khổng lồ Anaconda – loài rắn lớn nhất từng được biết đến. Những khu rừng ngập nước trải dài theo các phụ lưu, với mực nước mỗi năm dâng cao hơn 9 mét, tạo nên "rừng bị ngập nước" đặc trưng. Diện tích rừng bị ngập vào mùa khô khoảng 110.000 km², trong khi mùa mưa có thể lên đến 350.000 km². Sông Amazon không phải là nơi lý tưởng cho những chuyến du ngoạn nhẹ nhàng bằng thuyền, bởi dòng nước chảy xiết cùng những hiểm nguy luôn rình rập có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào. Hãy thật cẩn trọng nếu có ý định bơi lội hay vượt qua dòng sông hùng vĩ này.

Sông Trường Giang, còn gọi là sông Dương Tử, là con sông dài nhất châu Á và đứng thứ ba toàn cầu, chỉ sau Nile và Amazon. Dài 6.385 km, Trường Giang bắt nguồn từ vùng Tây Trung Quốc, chảy về phía Đông và đổ ra Biển Hoa Đông. Đây là mái nhà của nhiều sinh vật độc đáo như cá sấu Trung Quốc, cá tầm thìa và cá heo. Trong suốt nhiều thế kỷ, Trường Giang được xem là “đường thủy hoàng kim” quan trọng trong giao thương hàng hóa. Một số đoạn sông khá hiểm trở với đá ngầm và mực nước thay đổi thất thường. Ngày nay, sông góp phần lớn vào sự phát triển kinh tế của các thành phố ven bờ, bao gồm cả cố đô Nam Kinh.

Khu vực trung hạ lưu Trường Giang sở hữu khí hậu ấm áp, độ ẩm cao cùng lượng mưa dồi dào, tạo nên vùng đất màu mỡ cho nông nghiệp và công nghiệp phát triển mạnh mẽ. Dòng sông còn là nguồn năng lượng thủy điện chủ lực cho Trung Quốc, với công trình đập Tam Hiệp vĩ đại. Tuy nhiên, Trường Giang cũng đối mặt với thách thức lũ lụt nghiêm trọng, đặc biệt vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 8. Thảm họa lũ lụt năm 1954 đã làm hơn 30.000 người chịu ảnh hưởng nặng nề, mất đi nhà cửa và người thân. Gần đây, một đoạn sông ở Trùng Khánh xuất hiện màu nước đỏ kỳ lạ, đang được các nhà khoa học nghiên cứu kỹ lưỡng. Ngoài ra, Trường Giang từng chứng kiến thảm kịch chìm tàu Ngôi sao Phương Đông năm 1994, khiến 456 người thiệt mạng, là một trong những tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất trong lịch sử Trung Quốc.

Sông Paraná cùng hệ thống chi lưu tạo nên một lưu vực rộng lớn bao trùm trung tâm và nam lục địa Nam Mỹ, bao gồm phần lớn Paraguay, một phần miền nam Brazil, bắc Argentina, và một phần Bolivia. Nếu tính sông Uruguay như một chi lưu, lưu vực này còn mở rộng tới Uruguay. Dòng chảy đổ ra Đại Tây Dương qua Río de la Plata có dung tích gần bằng đồng bằng sông Mississippi. Lưu vực Paraná có nhiều thành phố lớn như São Paulo, Buenos Aires, Asunción và Brasília. Nguồn lợi thủy sản trên sông và các chi lưu là nguồn thu nhập quan trọng cho ngư dân địa phương, với những loài cá đặc trưng như surubí và sábalo được khai thác để phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.
Phần lớn chiều dài sông Paraná thuận lợi cho tàu thuyền lưu thông, là tuyến đường thủy quan trọng kết nối các thành phố nội địa Argentina và Paraguay với đại dương, sở hữu nhiều cảng nước sâu dọc hai bờ. Với chiều dài khoảng 4.880 km, Paraná là con sông dài thứ hai Nam Mỹ, chỉ sau Amazon. Tên gọi Paraná trong tiếng Tupi nghĩa là "lớn như biển", thể hiện sự rộng lớn và hùng vĩ của dòng sông. Tuy nhiên, dòng chảy mạnh ở phía nam khiến Paraná trở thành một trong những con sông nguy hiểm, thường xuyên gây ra lũ lụt kinh hoàng. Vào ngày 11 tháng 6 vừa qua, chính quyền Argentina đã phát cảnh báo lũ lụt nghiêm trọng tại các tỉnh Misiones, Corrientes, Entre Rios và Santa Fe do nước sông Paraná tràn bờ, gây thiệt hại lớn.