Top 10 Kỉ lục thú vị nhất của các vị vua phong kiến Việt Nam

• Vị vua có số niên hiệu nhiều nhất: Lý Nhân Tông với 8 niên hiệu trong suốt triều đại của mình.

Lý Nhân Tông không chỉ có số niên hiệu nhiều nhất, mà còn là vua sở hữu nhiều niên hiệu dài. Trong 8 niên hiệu của ông, có tới 5 niên hiệu với 4 chữ: Anh Vũ Chiêu Thắng (1076 - 1084), Long Phù Nguyên Hóa (1101 - 1109), Hội Tường Đại Khánh (1110 - 1119), Thiên Phù Duệ Vũ (1120 - 1126), Thiên Phù Khánh Thọ (1127).

• Vị vua sử dụng niên hiệu lâu dài nhất: Lê Hiển Tông

Lê Hiển Tông đã trị vì suốt 47 năm (1740 – 1786) với duy nhất một niên hiệu - Cảnh Hưng, điều này chứng tỏ sự ổn định trong triều đại của ông.

• Nữ vương đầu tiên: Trưng Nữ Vương (Trưng Trắc), triều đại 40 – 43.

Trưng Trắc cùng với em gái Trưng Nhị là những người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng chống lại sự đô hộ của phương Bắc. Sau chiến thắng, bà trở thành nữ vương đầu tiên của đất nước, xây dựng một nhà nước độc lập với kinh đô ở Mê Linh, nhưng chỉ tồn tại được đến năm 43, khi bị quân Đông Hán đánh bại.

• Nữ hoàng duy nhất của nhà Lý: Lý Chiêu Hoàng Phật Kim (1224 – 1225)

Lý Chiêu Hoàng lên ngôi trong hoàn cảnh triều đình nhà Lý đang rối ren. Bà là vị hoàng đế cuối cùng của nhà Lý. Sau một năm trị vì, bà nhường ngôi cho Trần Thái Tông theo sự sắp xếp của Trần Thủ Độ, và từ đó nhà Trần lên nắm quyền.

• Vị vua có nhiều hoàng hậu nhất: Lý Thái Tổ với 9 hoàng hậu.

Lý Thái Tổ, người sáng lập ra nhà Lý, trị vì từ năm 1009 cho đến khi qua đời vào năm 1028, đã lập 9 hoàng hậu trong suốt triều đại của mình. Trong đó, 6 hoàng hậu được lập vào năm 1010 và 3 hoàng hậu còn lại vào năm 1016.

• Vị vua có vợ là người phương Tây: Lê Thần Tông

Vì mục đích chính trị và thương mại quốc tế, Lê Thần Tông đã cưới nhiều phụ nữ ngoại quốc. Trong số đó, ngoài Hoàng hậu Ngọc Trúc và phi tần người Mường, các bà còn lại đến từ những quốc gia như Xiêm (Thái Lan ngày nay), Hán (Hoa), Ai Lao (Lào ngày nay) và Hà Lan.

Đặc biệt, người vợ Hà Lan của vua Lê Thần Tông là con gái của Phó toàn quyền Hà Lan tại Đài Loan. Bà, tên Orona, gặp vua vào năm 1630 trong một chuyến thương đoàn Hà Lan sang Việt Nam và quyết định ở lại làm vương phi của vua Thần Tông theo sự khuyên bảo của cha mình.

• Vị vua có nhiều con làm vua nhất: Trần Minh Tông và Lê Thần Tông, mỗi người đều có 4 người con lên ngôi.

Trần Minh Tông là cha của các vị vua Trần Hiến Tông, Trần Dụ Tông, Trần Nghệ Tông và Trần Duệ Tông.

Lê Thần Tông là cha của các vua Lê Duy Hựu (Chân Tông), Lê Duy Vũ (Huyền Tông), Lê Duy Cối (Gia Tông) và Lê Duy Hợp (Hy Tông).

• Vị vua có nhiều con rể làm vua: Lê Hiển Tông với 3 con rể lên ngôi.

Lê Hiển Tông có ba con rể làm vua: Nguyễn Huệ (gả cho công chúa Lê Ngọc Hân), Nguyễn Quang Toản (gả cho công chúa Lê Ngọc Bình), và Nguyễn Ánh (cũng lấy Ngọc Bình).

• Vị vua có nhiều con nhất: Minh Mạng với 142 con chính thức.

Minh Mạng, trong suốt cuộc đời mình, đã có đến 142 người con, trong đó có 78 hoàng tử và 64 công chúa.

Vào thời vua Minh Mạng, lãnh thổ Đại Nam đã được mở rộng từ Bắc chí Nam, tạo nên một đất nước vững mạnh. Năm 1832, đất nước có 30 tỉnh, chia thành ba khu vực:

• Bắc Kỳ (tên gọi từ 1834) gồm 13 tỉnh: Hà Nội, Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thái Nguyên.
• Trung Kỳ (tên gọi từ 1834) gồm 12 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận.
• Nam Kỳ (tên gọi từ 1834) gồm 6 tỉnh: Phiên An (đổi tên thành Gia Định vào năm 1836), Biên Hòa, Định Tường, Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên.

Tự Đức là một trong những vị vua có sự nghiệp văn học đồ sộ với hơn 300 bài thơ và văn. Là người tôn vinh Nho học, Tự Đức không chỉ giỏi về học vấn mà còn đam mê thơ ca. Vị vua này đã miệt mài đọc sách và sáng tác vào mỗi đêm khuya. Những tác phẩm của ông, đặc biệt là bộ Ngự Chế Việt sử tổng vịnh, đã ghi lại hàng trăm nhân vật trong lịch sử nước nhà. Bên cạnh đó, Tự Đức còn sáng tác những tác phẩm chữ Nôm, giúp phổ biến kiến thức đến quần chúng, như bộ Luận Ngữ diễn ca và Thập điều, Tự học diễn ca.

Rất nhiều câu chuyện về Tự Đức liên quan đến những cuộc trò chuyện với các nhà văn, học giả đương thời. Ông yêu thích lịch sử và thường tổ chức các buổi thảo luận về sách vở, thơ phú hay chính trị. Nhà vua cũng là người chủ trì việc soạn thảo bộ sử lớn Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, đồng thời tự mình bình luận, đánh giá các sự kiện lịch sử trong đó.

Bên cạnh văn học, Tự Đức cũng rất yêu nghệ thuật, đã phát triển mạnh mẽ các vở tuồng tại kinh thành Huế và đặt lệnh cho biên soạn những vở tuồng hoành tráng như Vạn bửu trình tường và Quần phương hiến thụy.

Trong triều đại nhà Lê Sơ, có đến 6/11 vị vua bị phế truất hoặc sát hại, tạo nên một kỷ lục đau thương trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Nếu tính thêm các vị vua không chính thức như Lê Quang Trị (1516), Lê Bảng và Lê Do (1519), thì con số này lên tới 9/14 vị vua. Điều này khiến nhà Lê Sơ trở thành triều đại có tỷ lệ vua bị phế lập và sát hại cao nhất trong lịch sử phong kiến của đất nước.

• Thời gian trị vì dài nhất: Vua Lý Nhân Tông, 56 năm (1072 - 1127)

Lý Nhân Tông, con trai trưởng của Lý Thánh Tông, lên ngôi khi mới 7 tuổi. Dưới sự trợ giúp của thái hậu Ỷ Lan, thái sư Lý Đạo Thành và thái úy Lý Thường Kiệt, ông đã điều hành đất nước một cách vững mạnh. Ông là người khởi xướng khoa thi đầu tiên của Đại Việt vào năm 1072 và xây dựng Quốc tử giám vào năm 1076. Tuy trị vì lâu dài và có nhiều phi tần, nhưng vua Lý Nhân Tông không có con trai. Ông đành phải chọn người cháu Lý Dương Hoán làm thái tử. Sau khi vua băng hà, Dương Hoán lên ngôi, lấy hiệu Lý Thần Tông.

• Thời gian trị vì ngắn nhất: Tiền Lê Trung Tông, chỉ 3 ngày (1006)

Lê Trung Tông là một trong những vị vua có thời gian trị vì ngắn ngủi nhất, chỉ 3 ngày, trong bối cảnh đất nước đang trải qua cuộc tranh giành quyền lực. Ông lên ngôi khi chỉ mới 22 tuổi và bị người em cùng mẹ khác cha là Lê Long Đĩnh hãm hại ngay sau khi lên ngôi, khiến triều đại của ông sớm kết thúc.

• Vị vua lên ngôi trẻ nhất: Vua Lê Nhân Tông lên ngôi khi mới 1 tuổi (1442)

Vua Lê Nhân Tông (1441 – 1459) là vị vua thứ ba của nhà Hậu Lê. Mặc dù chỉ mới một tuổi khi lên ngôi, ông đã trị vì đất nước suốt 17 năm, từ năm 1442 đến 1459. Trong suốt thời gian đó, Tuyên Từ hoàng thái hậu đã làm người nhiếp chính, giúp đỡ ông cai trị đất nước cho đến khi vua tự tay nắm quyền vào năm 1452. Vua Lê Nhân Tông được biết đến với tính cách nhân từ và sáng suốt từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, ông qua đời sớm vào năm 1459 sau khi bị ám sát bởi Lê Nghi Dân.

• Vị vua lên ngôi lớn tuổi nhất: Vua Trần Nghệ Tông lên ngôi khi 50 tuổi (1370)

Vua Trần Nghệ Tông là vị vua cuối cùng có quyền lực tối cao trong triều đại nhà Trần. Ông đã lật đổ Dương Nhật Lễ, khôi phục lại cơ đồ nhà Trần, nhưng cũng phải gánh chịu trách nhiệm cho việc gia đình Trần bị suy yếu dưới tay Lê Quí Ly. Mặc dù có công lao lớn, ông vẫn bị sử sách phê phán vì sự yếu kém trong chính trị, mở đường cho kẻ thù. Trần Nghệ Tông trị vì trong 2 năm (1370 – 1372) và sau đó làm Thái thượng hoàng suốt hơn 20 năm (1372 – 1394).

• Vị vua sống thọ nhất: Vua Bảo Đại 85 tuổi (1913 - 1997):

Vua Bảo Đại, vị hoàng đế cuối cùng của triều đại nhà Nguyễn và cũng là vị vua cuối cùng của chế độ quân chủ Việt Nam, đã sống đến 85 tuổi. Sau nhiều năm sống lưu vong tại Pháp, ông qua đời vào ngày 31 tháng 7 năm 1997 tại Quân y viện Val-de-Grace, kết thúc một hành trình dài của một triều đại. Bảo Đại không chỉ nổi tiếng là vị vua cuối cùng mà còn là biểu tượng cho sự chuyển giao giữa quá khứ và hiện tại của lịch sử Việt Nam.

• Vị vua yểu mệnh nhất: Lê Gia Tông 15 tuổi (1661 – 1675):

Lê Gia Tông, hoàng đế thứ 8 của nhà Lê Trung Hưng, lên ngôi khi mới chỉ 10 tuổi vào năm 1671. Mặc dù nổi bật với diện mạo khôi ngô và thân hình vạm vỡ, nhưng ông không thể trị vì lâu dài. Sau chỉ 4 năm cầm quyền, Lê Gia Tông qua đời khi mới 15 tuổi, để lại một triều đại đầy tiếc nuối về một vị vua có tiềm năng nhưng không có thời gian để thực hiện giấc mơ của mình.