Top 10 làng nghề mang đậm dấu ấn văn hóa và hương vị Tết tại Hà Nội

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 20 km về phía Tây, làng hoa Tây Tựu từ lâu đã được biết đến là nguồn cung hoa chính cho Thủ đô và vùng lân cận. Vào dịp cận Tết Nguyên đán, cả làng hoa rực rỡ sắc màu với đa dạng các loại hoa. Mỗi loài hoa đều mang vẻ đẹp riêng biệt, tạo nên không gian lung linh chào đón năm mới.

Trong nhiều năm, làng hoa Tây Tựu vẫn giữ vị thế là nhà cung cấp hoa tươi quan trọng cho thị trường Hà Nội và các tỉnh quanh vùng. Mỗi mùa Tết đến, các hộ dân nơi đây đều bận rộn để chuẩn bị nguồn hoa tốt nhất.

Chỉ còn gần một tháng nữa là sang năm mới, người dân đang tích cực chăm sóc từng loại hoa để đảm bảo hoa ra thị trường thật rực rỡ và đẹp mắt. Các loại hoa chủ lực phục vụ Tết gồm có: hoa ly, hoa đồng tiền, hoa cúc, hoa hồng, hoa thược dược, hoa lay ơn,... Dù được trồng quanh năm, nhưng để chuẩn bị hoa Tết, nhiều loại được trồng từ tháng 9 và được chăm sóc kỹ lưỡng.

Địa chỉ: Tây Tựu, Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Bánh kẹo và mứt là những món quà không thể thiếu trong mỗi dịp Tết cổ truyền Việt Nam. Tại Hà Nội, làng mứt Xuân Đỉnh (quận Bắc Từ Liêm) nổi tiếng với truyền thống làm mứt kẹo đậm đà hương vị ngày Tết suốt bao đời. Mỗi năm, làng cung cấp hơn 600 tấn mứt kẹo cho thị trường. Đặc biệt, nghề làm mứt chỉ rộn ràng vào khoảng tháng Giêng, sát Tết, khi hương thơm ngào ngạt từ những mẻ mứt mới thơm lừng khắp cổng làng, đánh thức ký ức Tết xưa trong lòng mỗi người.

Các sản phẩm chính là mứt truyền thống như mứt bí, mứt dừa, mứt gừng,... đồng thời cũng có thêm nhiều loại mứt trái cây đa dạng như quất, cà chua, lê, sầu riêng, phục vụ thị hiếu phong phú của người tiêu dùng.

Quy trình làm mứt tại làng mứt Xuân Đỉnh chủ yếu thủ công, giữ nguyên vị ngọt thanh và mùi thơm tự nhiên của nguyên liệu. Mỗi gia đình có bí quyết riêng tạo nên hương vị đặc sắc riêng biệt, khác hẳn mứt công nghiệp. Dù bao bì giản dị, mỗi sản phẩm đều mang trong mình tinh hoa truyền thống khiến ai đã từng thưởng thức đều khó lòng quên và chọn lựa nơi khác.

Địa chỉ: Xuân Đỉnh, Tây Hồ, Hà Nội

Không thể bỏ qua khi đến Hà Nội chính là làng lụa Hà Đông, hay còn gọi là làng lụa Vạn Phúc, thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, cách trung tâm thành phố khoảng 10km. Đây là vùng nghề dệt lụa tơ tằm cổ truyền với lịch sử ngàn năm vang danh. Gần đây, du khách đến đây đều ngỡ ngàng trước vẻ đẹp mới mẻ của phố Lụa – con đường chính vào làng được trang hoàng bằng hơn 1.000 chiếc ô đủ sắc màu rực rỡ, tạo nên điểm nhấn độc đáo quảng bá hình ảnh làng nghề truyền thống.

Đi dọc từ đầu làng, hai bên đường là những cửa hàng trưng bày đa dạng các sản phẩm từ tơ tằm như quần áo, túi xách, vải kiện đủ loại vân, sa, quế, lụa sa tanh, đũi... với màu sắc và họa tiết tinh tế. Du khách còn có thể tham quan tận nơi quy trình dệt lụa, từ công đoạn khâu tơ, hồ sợi, dệt đến nhuộm màu – tất cả đều được thực hiện theo những quy chuẩn chặt chẽ. Bên cạnh đó, nơi đây còn có các di tích văn hóa như chùa làng, đình làng, nơi thờ phường cửi và Đức Thành Hoàng Làng, góp phần làm tăng thêm giá trị truyền thống cho làng nghề.

Khi Tết đến xuân về, làng lụa Vạn Phúc là điểm đến lý tưởng để chọn cho mình những tà áo dài rực rỡ hay chiếc khăn lụa mềm mại, đậm đà tinh thần mùa xuân.

Địa chỉ: Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội

Trong mâm ngũ quả ngày Tết, bưởi thường được đặt ở vị trí trung tâm, nằm trên nải chuối xanh, tượng trưng cho sự viên mãn, thịnh vượng và ngọt ngào sum vầy. Trong số các loại bưởi, bưởi Diễn nổi bật với sắc vàng rực rỡ, lớp vỏ bóng mượt và hương thơm lan tỏa đặc trưng, khiến không gian tràn ngập hương xuân. Múi bưởi mọng nước, tép giòn sần sật với vị ngọt dịu nhẹ, đem lại cảm giác thanh mát và tươi mới.

Điểm đặc biệt của bưởi Diễn là khả năng bảo quản lâu dài. Chỉ cần phủ một lớp vôi lên cuống và giữ nơi khô ráo, thoáng mát, bưởi có thể tươi ngon suốt 3 đến 6 tháng mà vẫn giữ nguyên độ mọng nước. Chính vì vậy, bưởi Diễn luôn được săn đón mỗi dịp Tết, không chỉ để thưởng thức mà còn là món quà ý nghĩa mà những người đi xa mang về biếu tặng người thân yêu.

Địa chỉ: Phú Diễn, Từ Liêm, Hà Nội

Từ lâu, cây quất cảnh đã trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt. Theo quan niệm truyền thống, cây quất (hay quýt) tượng trưng cho sự sung túc, thịnh vượng và bắt đầu một năm mới may mắn. Vì thế, mỗi gia đình thường trưng bày một cây quất chín vàng, lá xanh mướt như lời cầu chúc tài lộc và vận may. Làng quất Quảng Bá, sát bên làng đào Nhật Tân, cũng nhộn nhịp không kém mỗi dịp Tết đến xuân về.

Lang thang quanh làng quất Quảng Bá vào những ngày cận Tết, bạn sẽ như bị mê hoặc bởi sắc vàng rực rỡ của vườn quất chín mọng. Nhờ đất đai màu mỡ, những cây quất nơi đây trĩu quả, vỏ căng bóng, lá xanh mướt, tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động. Người dân khéo léo tỉa cành, tạo dáng cho cây quất thành nhiều thế độc đáo, đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn và chơi Tết đa dạng của khách hàng. Mỗi năm, rất nhiều người đổ về tận vườn để lựa chọn cho mình những cây quất đẹp nhất, mang may mắn về nhà.

Địa chỉ: Quảng An, Tây Hồ, Hà Nội

Mỗi dịp cuối năm, làng bánh chưng Tranh Khúc ở huyện Thanh Trì, Hà Nội lại rộn ràng với hình ảnh lá dong xanh, những thúng gạo nếp trắng tinh thơm ngát và đỗ xanh vàng ươm. Đây chính là dấu hiệu báo hiệu Tết đã về gần bên từng mái nhà. Đến thăm làng Tranh Khúc thời điểm này, bạn sẽ bắt gặp những nồi bánh chưng đang nghi ngút khói trên bếp lửa đỏ rực, lan tỏa hương thơm đặc trưng khó quên. Bánh chưng nơi đây nổi tiếng với lớp vỏ dẻo mềm, nhân đỗ bùi bùi hòa quyện cùng vị ngậy của thịt ba chỉ thấm đẫm hạt tiêu và mùi thơm của lá dong.

Với truyền thống làng nghề lâu đời, ngày Tết là lúc cả làng tất bật không ngơi nghỉ: người lớn gói bánh, canh nồi bánh, trẻ nhỏ thì giúp lau rửa lá dong. Những chiếc bánh chưng vuông vắn, thơm ngon được tạo ra từ sự tỉ mỉ trong chọn lựa nguyên liệu: gạo nếp cái hoa vàng, đỗ xanh béo ngậy và thịt ba chỉ vừa có nạc, vừa có mỡ, tạo nên hương vị đậm đà mà không ngán. Bánh chưng Tranh Khúc đã trở thành món quà quen thuộc được yêu thích khắp miền Bắc mỗi mùa xuân về.

Địa chỉ: Duyên Hà, Thanh Trì, Hà Nội

Miến là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết, thể hiện sự thành kính với tổ tiên và hương vị của mùa xuân. Một tô canh miến ngon chính là nhờ sợi miến dai, giòn và không bị bở. Làng miến Cự Đà thuộc huyện Thanh Oai, cách trung tâm Hà Nội chưa đầy 20 km, là nơi nổi tiếng với những sợi miến chuẩn vị, lâu đời nhất miền Bắc.

Đặc trưng của miến Cự Đà là sợi nhỏ, đều, có màu vàng óng hoặc trắng tinh, được làm từ bột dong riềng. Khi nấu, sợi miến vẫn giữ được độ dai và giòn, không bị nát dù nấu lâu. Đầu thu, khi nắng còn oi ả, khắp làng quê rộn ràng với hình ảnh phên miến trải dài dưới ánh nắng, chuẩn bị cho mùa Tết bội thu. Những bó miến vàng óng ấy sau khi hoàn thiện được chở đi khắp các chợ lớn nhỏ Hà Nội và nhiều tỉnh miền Nam, mang theo hương vị truyền thống khắp mọi miền.

Địa chỉ: Cự Đà, Thanh Oai, Hà Nội

Hoa đào là biểu tượng tinh tế và thiêng liêng trong văn hóa Tết Việt, mang đến sự ấm áp và niềm hy vọng cho mỗi mái nhà khi xuân về. Làng đào Nhật Tân không chỉ nổi tiếng với những cành đào bích thắm rực rỡ, cánh dày, nụ to mà còn là niềm tự hào của người dân thủ đô.

Toạ lạc tại quận Tây Hồ, đây là vựa hoa đào lớn bậc nhất miền Bắc, nơi mỗi dịp Tết, các vườn đào như khoác lên mình tấm áo rực rỡ của sắc hoa, thu hút đông đảo du khách và những thiếu nữ trong tà áo dài đến ngắm hoa, chụp ảnh. Những bàn tay khéo léo của người dân Nhật Tân đã tạo nên vô vàn thế đào đa dạng, từ những cành đào bình dân đến những gốc đào cổ kính có giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng.

Ghé thăm làng đào Nhật Tân, bạn sẽ choáng ngợp bởi sắc xuân rộn rã khắp nơi, được người chủ vườn tận tình dẫn dắt, lựa chọn cho bạn cành đào phù hợp nhất với không gian và sở thích.

Địa chỉ: Nhật Tân, Tây Hồ, Hà Nội

Ngày Tết không chỉ được đánh dấu bởi sắc hoa đào rực rỡ, cây quất sum suê hay mùi thơm bánh chưng, mà còn bởi hương trầm ấm nồng của làng hương Yên Phụ ở quận Tây Hồ – một trong những làng nghề truyền thống lâu đời nhất Hà Nội, xuất hiện từ thế kỷ 13.

Vào những ngày giáp Tết, những cánh đồng hương trải dài trên đê Yên Phụ như một bức tranh mộc mạc và đượm sắc hương, chuẩn bị cho mùa lễ hội đầy ý nghĩa. Những bó hương được tinh tế đóng gói, sẵn sàng lan tỏa khắp các chợ và cửa hàng, phục vụ người dân thắp nén nhang tưởng nhớ tổ tiên.

Quy trình làm hương Yên Phụ đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu, từ khâu chọn lựa nguyên liệu đến pha trộn hương liệu tạo nên dấu ấn riêng biệt cho từng nhà nghề. Từ gỗ tùng thơm ngát tự nhiên, qua bàn tay và công nghệ hỗ trợ hiện đại, sản phẩm không chỉ giữ được chất lượng mà còn nâng cao năng suất, góp phần bảo tồn nét đẹp truyền thống.

Hương Yên Phụ được đông đảo người dân tin dùng trong các dịp lễ, Tết, trở thành biểu tượng của sự thành kính và gắn kết cội nguồn. Một nén hương thơm dịu dàng dâng lên ông bà tổ tiên, như gửi gắm lòng biết ơn sâu sắc qua bao thế hệ.

Địa chỉ: Yên Phụ, Tây Hồ, Hà Nội

Làng gốm Bát Tràng tọa lạc tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, cách trung tâm Hà Nội khoảng 14 km, là một trong những làng nghề cổ truyền nổi tiếng suốt hơn 500 năm. Bước vào làng, ta như lạc vào thế giới gốm đa dạng với bình hoa, chậu cảnh tinh xảo trưng bày khắp nơi, bên cạnh những bức tường phủ than đen bóng tạo nên không gian đậm chất nghệ thuật dân gian.

Thăm các xưởng gốm, bạn sẽ được chứng kiến từng công đoạn chế tác tỉ mỉ để tạo nên những sản phẩm độc đáo như ấm chén, bình hoa hay tượng điêu khắc sặc sỡ sắc màu. Khu chợ gốm rộng lớn là điểm hẹn hấp dẫn, nơi hàng trăm cửa hàng nối tiếp nhau trưng bày vô số món đồ từ vật dụng gia đình đến tác phẩm nghệ thuật dân gian sống động như hình ảnh lão nông, con trâu, hay những nhân vật nổi tiếng như Thị Nở – Chí Phèo.

Làng nghề tổ chức chợ gốm trong khu sân kho xã với không khí nhộn nhịp suốt tháng, thu hút đông đảo du khách đến tham quan và mua sắm. Đặc biệt những ngày cận Tết, khách du xuân đổ về chọn lựa những món gốm tinh tế để trang trí, làm quà biếu, tạo nên nét đẹp truyền thống đậm đà trong không khí Tết cổ truyền.

Địa chỉ: Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội