Top 10 Nhiếp ảnh gia vang danh toàn cầu

Tác phẩm của Henri Cartier-Bresson trải dài qua nhiều thể loại nhiếp ảnh trong suốt hành trình sự nghiệp dài lâu của ông. Ông được xem là người khai phá nghệ thuật nhiếp ảnh đường phố và tự nhiên, đồng thời nổi tiếng với những bức chân dung độc đáo của các nhân vật nổi tiếng như Jean-Paul Sartre, Leonard Bernstein, Marilyn Monroe và Malcolm X. Là một trong những nhiếp ảnh gia tiên phong sử dụng phim 35mm, Cartier-Bresson từ chối chỉnh sửa ảnh trong phòng tối, nhằm giữ nguyên vẻ tự nhiên và tập trung vào “thời khắc quyết định” mà ông luôn theo đuổi.

Không ai gắn bó mật thiết với sự phát triển của phóng sự ảnh hiện đại hơn Cartier-Bresson. Để dễ dàng chụp được những khoảnh khắc chân thật theo sở thích cá nhân, ông thường quấn máy Leica của mình bằng băng keo màu đen, biến chiếc máy ảnh thành một phần mở rộng của đôi mắt khi ông lang thang tìm kiếm những hình ảnh giàu tính thị giác, tâm lý và trí tuệ. Ngoài nhiếp ảnh, ông còn là nhà làm phim tài năng với gần mười bộ phim và được xem là người ảnh hưởng lớn trong sự phát triển của cinéma vérité.

Cartier-Bresson cũng đồng sáng lập cơ quan ảnh Magnum, một hợp tác xã do các nhiếp ảnh gia sở hữu, kết nối họ với khách hàng trên toàn thế giới. Sứ mệnh của Magnum là lan tỏa những tác phẩm ảnh đỉnh cao, vừa mang dấu ấn hiện đại vừa chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc.

Đơn giản mà tinh tế, mạnh mẽ mà đầy nghệ thuật, những bức ảnh bìa mang tính biểu tượng của Irving Penn cho Tạp chí Vogue đã tái hiện vẻ đẹp hài hòa của Paris và New York thời hậu chiến, đồng thời làm thay đổi toàn bộ thẩm mỹ ngành thời trang. Penn tập trung hoàn toàn vào quần áo và người mẫu, loại bỏ mọi yếu tố thừa thãi trong khung hình. Từ lần chụp đầu tiên năm 1943 khi ông loại bỏ người mẫu thời trang cho đến việc đơn giản hóa không gian xung quanh, các tác phẩm của ông sử dụng khoảng trống để đánh thức thị giác. Những chân dung được ông tạo nên giống như những tác phẩm điêu khắc sống động, được thắp sáng đầy ấn tượng.

Lấy cảm hứng từ chủ nghĩa siêu thực, vũ đạo hiện đại và phim noir, ảnh của Irving Penn không chỉ là những bức hình thương mại mà còn là tuyên ngôn thị giác đầy kích thích. Với kiến thức sâu rộng về hình học cơ thể, tâm lý tiêu dùng và lịch sử nghệ thuật, Penn đã nâng nhiếp ảnh thời trang lên tầm nghệ thuật đích thực. Ông tạo ra những bộ ảnh thời trang kỳ lạ, với người mẫu đơn độc trên đảo hoang hay trong những thành phố xa lạ, như những giấc mơ ban ngày được hiện thực hóa.

Trong thập niên 1970, khi nhiếp ảnh thương mại và nghệ thuật vẫn còn tách biệt, Irving Penn đã chứng minh qua các bản in chất lượng cao từ những tác phẩm đầu tiên rằng ảnh thời trang cũng có thể giàu sắc thái và tinh tế như một bức tranh khắc. Ông là nghệ sĩ tiên phong nhận ra tiềm năng kết hợp giữa nhiếp ảnh thời trang và chân dung một cách hoàn hảo.

Richard Avedon đã phá vỡ khuôn mẫu về người mẫu như những bức tượng vô hồn trong nhiếp ảnh thời trang truyền thống. Ông thổi hồn và thể hiện trọn vẹn tính nhân văn qua từng biểu cảm, khía cạnh con người, cả những thiếu sót và cảm xúc chân thật của mẫu ảnh. Nổi bật nhất là những bức chân dung đen trắng ấn tượng với khổ lớn, ghi lại chân thực cả người nổi tiếng lẫn người thường, như một cuộc nghiên cứu sâu sắc về tâm lý và hình thể.

Với vai trò nhiếp ảnh gia thời trang và chân dung tiên phong, sự đa dạng và sáng tạo trong tác phẩm của Avedon đã đưa ông trở thành một trong những tên tuổi có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20. Theo New York Times, các tác phẩm của ông đã "định hình hình ảnh về phong cách, vẻ đẹp và văn hóa Mỹ" kể từ thập niên 1950. Dù không tạo ra trang phục, ông tạo nên những bối cảnh độc đáo, giúp người mẫu và trang phục trở nên sống động, góp phần làm thay đổi văn hóa thời trang Mỹ một cách sâu sắc.

Phong cách nhiếp ảnh thời trang của Avedon mang đến những hình ảnh đầy tính nhân văn và tươi mới. Chủ thể thường chiếm trọn khung hình, thậm chí bị cắt xén một cách có chủ ý, tạo nên sự hấp dẫn và bí ẩn. Nền trắng đặc trưng của ông loại bỏ mọi ngữ cảnh, chỉ để lại khuôn mặt và cơ thể mẫu, giúp tập trung hoàn toàn vào chi tiết và cảm xúc. Theo Avedon, màu sắc có thể gây phân tâm, nên ông chọn cách tiếp cận tối giản để nhấn mạnh sự tinh tế trong từng đường nét.

Diane Arbus là nhiếp ảnh gia Mỹ nổi bật với những bức ảnh đen trắng cầm tay, tập trung vào những con người bị xã hội gạt ra lề như người lùn, các nhân vật xiếc kỳ quái, người khổng lồ, người phi giới tính, bên cạnh các đối tượng quen thuộc hơn như gia đình ngoại ô, người nổi tiếng và những người theo chủ nghĩa khỏa thân. Tác phẩm của Arbus mang vẻ kỳ quái, huyền ảo nhưng sâu sắc về tâm lý, mở rộng ranh giới của nhiếp ảnh tài liệu.

Ý tưởng về bản sắc cá nhân như một sự xây dựng xã hội là chủ đề xuyên suốt trong sự nghiệp của Arbus. Dù là người biểu diễn, phụ nữ hay nam giới trang điểm, hay những chiếc mặt nạ che khuất khuôn mặt, bà luôn tìm cách đào sâu vào bản ngã và các lớp vỏ bọc xã hội. Nhiều nhà phê bình cho rằng sự lựa chọn chủ thể của bà phản ánh những mâu thuẫn nội tâm sâu sắc, biểu hiện cho khao khát những trải nghiệm vượt lên trên vật chất và tiền bạc, đi vào thế giới xã hội ngầm.

Arbus sử dụng kỹ thuật chụp ảnh tài liệu và phóng sự để ghi lại các đối tượng trong môi trường tự nhiên nhất, biến những con người bình dị nhất thành những hình ảnh sống động và đầy ám ảnh. Với những tác phẩm đầy khiêu khích, bà nhanh chóng nổi tiếng toàn cầu và trở thành một trong những nhiếp ảnh gia hậu hiện đại độc đáo nhất của Mỹ.

Man Ray là một nghệ sĩ đa tài chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Chủ nghĩa lập thể, Chủ nghĩa vị lai, Dada và Chủ nghĩa siêu thực. Ông trở thành một nhiếp ảnh gia thời trang được săn đón và nổi bật nhất với những tác phẩm "Rayographs" - những bức ảnh không dùng máy ảnh, tạo nên dấu ấn độc đáo giữa hai cuộc chiến tranh thế giới. Tuy nhiên, Man Ray luôn xem mình trước tiên là một họa sĩ.

Với ông, nhiếp ảnh là cầu nối giữa nghệ thuật và cuộc sống, là phương tiện ghi lại những tác phẩm điêu khắc vốn chưa từng tồn tại độc lập ngoài bức ảnh, đồng thời cũng lưu giữ những khoảnh khắc của các bạn bè tiên phong trong nghệ thuật. Công việc thương mại đã thúc đẩy ông tạo ra những bản in tinh tế, bố cục hài hòa đầy tính thẩm mỹ.

Nhà phê bình André Breton từng gọi Man Ray là "người tiên phong tiền siêu thực", phản ánh mối quan hệ mật thiết của ông với phong trào này. Ngay từ giữa những năm 1920, dưới ảnh hưởng của Marcel Duchamp, tác phẩm của ông đã mang âm hưởng siêu thực và ông tiếp tục phát triển những ý tưởng này suốt cuộc đời.

Robert Capa là nhiếp ảnh gia và phóng viên ảnh người Do Thái, nổi tiếng với những bức ảnh truyền tải cảm xúc sâu sắc và sự kết nối chân thật với chủ thể. Sử dụng chiếc máy ảnh nhỏ gọn 35mm, ông tiếp cận gần gũi và táo bạo với các khoảnh khắc sống động, mở ra bước ngoặt trong lịch sử báo chí ảnh. Là cộng sự và bạn đồng hành của Gerda Taro, Capa được xem là một trong những nhiếp ảnh gia chiến trường và phiêu lưu vĩ đại nhất từng có.

Suốt sự nghiệp, Capa không ngại đặt mình vào nguy hiểm, nổi bật nhất là khoảnh khắc ông là nhiếp ảnh gia dân sự duy nhất có mặt trên Bãi biển Omaha trong Ngày D. Năm 1938, Picture Post gọi ông là "nhiếp ảnh gia chiến tranh vĩ đại nhất thế giới" với loạt 26 bức ảnh ghi lại cuộc Nội chiến Tây Ban Nha. Dù vậy, ông là người ghét chiến tranh. Ông đã ghi lại các sự kiện trọng đại của Thế chiến II, từ cuộc đổ bộ tại Omaha, giải phóng Paris cho đến trận chiến Bulge. Giải thưởng Huy chương vàng Robert Capa được lập năm 1955 để vinh danh những đóng góp xuất sắc trong nghề nhiếp ảnh chiến tranh.

Robert Mapplethorpe là một trong những nhiếp ảnh gia hiếm hoi gây nên những cuộc tranh luận sâu sắc về tự do nghệ thuật và chủ đề khêu gợi ở quy mô quốc gia. Dù nổi bật với những bức ảnh đen trắng táo bạo thể hiện hình ảnh đồng tính nam tại New York, di sản nghệ thuật của ông còn mở rộng trên nhiều lĩnh vực khác. Ông ghi dấu ấn qua các tác phẩm ảnh khỏa thân mang tính điêu khắc, hình ảnh S&M khiêu khích, chủ đề đồng tính luyến ái, hoa và chân dung những nhân vật nổi tiếng.

Mapplethorpe luôn chú trọng đến các giá trị vĩnh cửu như sự đối xứng và vẻ đẹp, xử lý mọi chủ đề bằng ánh nhìn tinh tế qua bố cục hoàn hảo cùng sự tương phản ánh sáng đầy điện ảnh. Phong cách hình thức của ông giúp tiếp cận chủ thể chủ yếu qua vẻ đẹp và cấu trúc, rồi mới đến nội dung. Tác phẩm của ông chứa đựng giá trị tài liệu sâu sắc, đồng thời bộc lộ nỗ lực không ngừng tìm kiếm những phương thức biểu đạt mới trong nghệ thuật.

Robert Mapplethorpe được xem như người theo chủ nghĩa hình thức với lối nhiếp ảnh điêu khắc đầy tinh xảo, chịu ảnh hưởng lớn từ Michelangelo. Với ông, nhiếp ảnh là công cụ để hoàn thành hành trình tìm kiếm sự thể hiện bản thân, và cách tiếp cận thực dụng đã mang đến cuộc cách mạng cho nhiếp ảnh nghệ thuật hiện đại.

Ansel Adams là nhiếp ảnh gia người Mỹ danh tiếng với những bức ảnh đen trắng độc đáo ghi lại vẻ hùng vĩ của Công viên Quốc gia Yosemite cùng nhiều cảnh quan thiên nhiên khác. Ông là một trong những huyền thoại của nhiếp ảnh phong cảnh, với gần 60 năm dấn thân sáng tạo cả trong lĩnh vực mỹ thuật lẫn thương mại. Những kỹ thuật tinh tế mà Adams áp dụng đã nâng cao tiêu chuẩn nhiếp ảnh phong cảnh và để lại dấu ấn sâu sắc lên công nghệ hình ảnh hiện đại.

Ansel Adams có thể được xem là nhiếp ảnh gia Mỹ lừng danh nhất thế kỷ 20, với phong cách đen trắng đầy sức mạnh và cảm xúc đã trở thành chuẩn mực cho giới nhiếp ảnh ngày nay. Ông luôn hướng tới việc biến hình ảnh thành biểu hiện nghệ sĩ, đồng thời tạo ra những âm bản gần như hoàn hảo, truyền tải bầu không khí cùng quy mô rộng lớn của những ngọn núi hùng vĩ.

Trong từng tác phẩm của Ansel Adams, ta cảm nhận được những đám mây bão cuồn cuộn hay mưa hè dịu dàng phủ lên đỉnh núi. Ông thường chọn thời điểm trước hoặc sau cơn bão để bắt lấy vẻ đẹp ấn tượng của thiên nhiên. Phong cách nhiếp ảnh của ông tận dụng hiệu ứng thời tiết để tăng thêm chiều sâu và sức sống cho bức tranh. Những đóng góp to lớn và lòng nhiệt huyết của ông dành cho nhiếp ảnh cũng như bảo vệ môi trường đã truyền cảm hứng cho không ít nghệ sĩ và người yêu thiên nhiên.

Dorothea Lange ghi dấu sâu sắc với những hình ảnh chân thực về nước Mỹ thời kỳ Đại Suy Thoái, trở thành một trong những nhiếp ảnh gia tài liệu xuất sắc nhất thế kỷ 20. Bà đặc biệt nổi tiếng qua bức chân dung biểu tượng của Florence Owens Thompson – Người mẹ di cư ở Nipomo, California năm 1936, phản ánh nỗi đau và sự kiên cường của người lao động di cư trong thời kỳ khó khăn đó.

Vượt ra ngoài thời kỳ suy thoái, Dorothea Lange tiếp tục phát triển sự nghiệp rực rỡ trong làng báo ảnh, cộng tác với các tạp chí danh tiếng như Fortune và Life, và thực hiện các chuyến công tác đến châu Á, châu Mỹ Latinh và Ai Cập. Bà đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức triển lãm "Gia đình đàn ông" tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại New York năm 1959 – một sự kiện ghi nhận nhân loại trong thời hậu chiến. Bản thân Lange luôn xem mình trước hết là nhà báo, rồi mới là nghệ sĩ, với khát vọng sâu sắc muốn tạo nên sự thay đổi xã hội.

Những tác phẩm tài liệu của Lange không chỉ dừng lại ở sự trung thực mà còn mang đậm dấu ấn hiện đại với góc chụp táo bạo và bố cục linh hoạt, khéo léo hướng người xem đến sự đồng cảm và suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống từng cá nhân. Sự nghiệp trưởng thành của bà chứng minh rằng nghệ thuật và báo chí hoàn toàn có thể hòa quyện, tạo ra những hình ảnh vừa đẹp vừa đầy sức thuyết phục, đồng thời khẳng định rằng nghệ thuật hiện đại không chỉ là biểu đạt cá nhân mà còn phục vụ cho những giá trị cộng đồng rộng lớn.

Edward Weston là người đã cách mạng hóa nhiếp ảnh, biến nó thành một phần thiết yếu của nghệ thuật hiện đại. Dù những mối quan hệ cá nhân từng gây khó khăn cho ông, nhưng chúng cũng chính là cầu nối đưa ông đến gần hơn với các nghệ sĩ theo chủ nghĩa hiện đại, đồng thời truyền cảm hứng bất tận cho ông trong việc khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn của những vật thể đời thường.

Qua việc thúc đẩy nhiếp ảnh trực tiếp cùng nhật ký ghi chép quá trình sáng tạo, Edward Weston đã góp phần vững chắc khẳng định nhiếp ảnh như một hình thức nghệ thuật đương đại đích thực, đồng thời ảnh hưởng sâu rộng đến thế hệ nhiếp ảnh gia Mỹ sau này. Ông tạo ra những tác phẩm biến đổi chủ thể thành các hình khối và hoa văn trừu tượng, giúp nhiếp ảnh thoát khỏi sự bắt chước hội họa thời Victoria, mở ra kỷ nguyên hiện đại khi nhiếp ảnh trở thành một ngôn ngữ nghệ thuật độc lập.

Tương tự phong cách Siêu thực, những bức ảnh sắc nét và chân thực của Weston về các hình thể hữu cơ và hiện tượng hiện đại đã thúc đẩy người xem nhìn nhận lại các vật thể bình thường với một góc độ mới mẻ và sâu sắc. Ông cũng là đồng sáng lập Nhóm f/64, tập hợp những nghệ sĩ đề cao sự trung thực trong nhiếp ảnh, chuyển đổi vai trò người thợ in thành nghệ sĩ thực thụ.