Top 10 quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất trà

Vào thế kỷ 16, khi người Bồ Đào Nha mở rộng ảnh hưởng, trà đã được đưa vào châu Âu và nhanh chóng trở thành thức uống phổ biến. Người Bồ Đào Nha và Hà Lan đã thành lập các đồn điền chè quy mô lớn tại các thuộc địa nhiệt đới, giúp Indonesia trở thành một trong những quốc gia sản xuất chè lớn nhất. Trà trắng Indonesia, được xuất khẩu sang Nhật Bản, là loại trà đắt giá nhất trên thế giới. Năm 2015, Indonesia sản xuất khoảng 129 nghìn tấn chè, đứng thứ 7 trong danh sách các quốc gia sản xuất trà lớn nhất thế giới. Mỗi năm, Indonesia sản xuất ít nhất 150 nghìn tấn chè, với khoảng 80% sản phẩm xuất khẩu sang các quốc gia như Đức, Hà Lan, Nhật Bản, Australia... phần lớn là chè đen và chè xanh, đóng góp đáng kể vào GDP của quốc gia này.

Nhiều người vẫn nghĩ rằng cà phê mới là thức uống đặc trưng của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng thực tế trà mới là đồ uống được người dân nơi đây ưa chuộng. Từ sáng sớm đến tận đêm khuya, người Thổ Nhĩ Kỳ rất khó từ chối một tách trà. Trà truyền thống của họ, gọi là "chai", được phục vụ trong chiếc ly nhỏ hình hoa tulip – một thiết kế mang đậm dấu ấn của Đế chế Ottoman. Người Thổ Nhĩ Kỳ uống trà không giống như người Anh, họ không thêm sữa hay chanh mà chỉ cho một hoặc hai viên đường vào trà, thậm chí có người để viên đường dưới lưỡi và uống cho đến khi viên đường tan hết. Trà đã thay thế cà phê từ thế kỷ 20, khi giá cà phê ngày càng cao, và dưới sự khuyến khích của Tổng thống Mustafa Kemal Ataturk, trà đã trở thành thức uống chính của người dân Thổ Nhĩ Kỳ. Trà đen của Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay là thức uống phổ biến nhất và họ đã trở thành một trong những quốc gia sản xuất trà lớn nhất, đứng thứ 6 với hơn 6% sản lượng trà thế giới.

Việt Nam đứng trong top 5 với tổng sản lượng chè đạt 276.553 tấn. Trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Việt, từ lâu đời và gắn liền với những giá trị tinh thần. Uống trà không chỉ là thói quen mà còn là một nghi thức chiêm nghiệm trong suốt hành trình học tập và công việc. Trải qua hàng nghìn năm, người Việt đã phát triển một nền văn hóa trà độc đáo, phong phú, với các loại trà mang hương vị tự nhiên, tươi mới. Từ Bắc vào Nam, trà được trồng khắp các vùng từ miền trung du đến vùng núi cao, và đặc biệt là các đồn điền chè xuất hiện từ thời Pháp. Trà xanh là loại trà phổ biến nhất tại Việt Nam, bên cạnh đó, trà sen – đặc sản được tạo ra từ cách ủ trà với hoa sen, cũng mang lại hương vị đặc biệt và độc đáo cho quốc gia này.

Sri Lanka là quốc gia sản xuất chè lớn thứ tư trên thế giới, với sản lượng đạt 340.230 tấn. Đây là một trong những quốc gia xuất khẩu trà hàng đầu, nổi bật với trà Ceylon, một loại trà nổi tiếng có tên gọi này vì trước đây Sri Lanka từng được biết đến với cái tên Ceylon. Mặc dù trước đây Sri Lanka sản xuất cà phê nhiều hơn, nhưng khi bệnh bạc lá tàn phá mùa màng, họ đã chuyển sang trồng chè. Hiện nay, chè là mặt hàng xuất khẩu chính của quốc gia này và chiếm 2% GDP của Sri Lanka. Trà Ceylon được trồng chủ yếu ở các vùng núi trung tâm, với các loại trà đặc biệt như Dimbula, Kenilworth và Uva. Trà trắng là loại trà đắt đỏ nhất, được thu hoạch vào lúc bình minh và hoàn toàn làm thủ công, cho ra đời những lá trà tinh túy nhất.

Kenya là quốc gia sản xuất chè lớn thứ ba trên thế giới với tổng sản lượng đạt 432.400 tấn. Dù không phải là quốc gia đầu tiên được nhắc đến khi nói về trà, nhưng Kenya lại là nhà xuất khẩu chè đen lớn nhất thế giới. Hơn 500.000 nông dân nhỏ đang trồng trà tại quốc gia này. Vị trí gần đường xích đạo giúp Kenya nhận được nhiều ánh sáng mặt trời, tạo điều kiện lý tưởng cho cây trà phát triển. Trà Kenya đã bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 20 và nhanh chóng trở thành một cây trồng chủ lực. Trà đen Kenya chủ yếu được sản xuất ở các vùng Kericho, Nyambe Ne Hills và Nan di, nơi có điều kiện thổ nhưỡng tuyệt vời để cây trà phát triển mạnh mẽ. Trà của Kenya đã chiếm lĩnh các thị trường quốc tế và được xuất khẩu đi hơn 50 quốc gia, với Pakistan là thị trường lớn nhất, tiếp theo là Ai Cập và Vương quốc Anh.

Ấn Độ đứng thứ hai trên thế giới với sản lượng chè lên đến 1,4 triệu tấn. Trà đã được Ấn Độ tiếp nhận từ các đoàn lữ hành của con đường tơ lụa từ Trung Quốc sang Châu Âu từ lâu, nhưng phải đến khi người Anh mang trà vào nền văn hóa Ấn Độ, đồ uống này mới trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân. Với khí hậu lý tưởng, đất nước này đã phát triển những vườn trà có chất lượng không kém gì Trung Quốc. Người Anh đã mang giống trà sang đây từ năm 1824 để cạnh tranh với sự độc quyền sản xuất chè của Trung Quốc. Trà trở thành một phần quan trọng của đời sống hàng ngày, với những giống trà nổi tiếng như Darjeeling và Assam. Đặc biệt, hơn một nửa sản lượng trà của Ấn Độ được tiêu thụ ngay trong nước, biến quốc gia này thành một trong những nơi có tỷ lệ người uống trà cao nhất thế giới.

Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất chè lớn nhất thế giới với tổng sản lượng gần 3 triệu tấn. Trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống xã hội và văn hóa của người dân nơi đây, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế. Theo truyền thuyết, trà ra đời vào năm 2737 TCN khi Hoàng đế Thần Nông vô tình phát hiện lá cây rơi vào nước đun sôi của mình. Từ đó, trà không chỉ là thức uống mà còn mang giá trị triết học sâu sắc. Trung Quốc sản xuất khoảng 40% sản lượng trà toàn cầu, với các tỉnh như Vân Nam, Quảng Đông và Chiết Giang là những vùng trồng trà nổi tiếng. Các loại trà ngon nổi tiếng như Lapsang Souchong, Keemun và Green Gunpowder đều có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Mặc dù Nam Mỹ nổi bật với cà phê, nhưng khi nhắc đến trà, Argentina lại là quốc gia có sản lượng đáng chú ý với gần 90.000 tấn chè mỗi năm. Argentina chủ yếu sản xuất trà đen theo phong cách Ấn Độ, sau khi Chính phủ nước này nhập khẩu hạt giống từ Trung Quốc vào năm 1924 và khuyến khích nông dân trồng trà. Từ những năm 1950, Argentina đã trở thành một trong những quốc gia sản xuất trà hàng đầu. Trà đã tìm thấy vị trí đặc biệt trong văn hóa của đất nước này, bên cạnh yerba mate – một loại trà có vị chua và đắng, rất phổ biến ở Argentina. Các vùng trồng chè chính của Argentina là Misiones và Corrientes, nơi có khí hậu nóng ẩm, thích hợp cho việc trồng chè và sản xuất cơ giới hóa cao.

Lịch sử trà ở Iran bắt đầu từ cuối thế kỷ 15, khi trà dần thay thế cà phê trong đời sống người dân. Việc vận chuyển trà từ Trung Quốc qua 'Con đường tơ lụa' đã giúp trà trở nên phổ biến tại Iran, nơi nhu cầu tiêu thụ trà gia tăng mạnh mẽ. Mặc dù Iran thất bại trong lần đầu tiên trồng trà vào năm 1882, nhưng sau nỗ lực kiên trì, vào năm 1899, dưới sự chỉ đạo của Mohammad Mirza Kashef Al Saltaneh, trà bắt đầu được trồng tại Iran. Ông đã đưa cây trà từ Ấn Độ đến vùng Gilan và phát triển ngành công nghiệp trà. Các trang trại chè đầu tiên tại Gilan đánh dấu sự ra đời của ngành công nghiệp trà ở Iran. Hiện nay, ông được vinh danh là 'cha đẻ' của trà Iran, và bảo tàng trà tại Lahijan là nơi tôn vinh những đóng góp của ông.

Trà đã là một phần không thể thiếu trong văn hóa Myanmar từ lâu, đặc biệt là món trà laphet (hay còn gọi là Yay Nway Chan). Trà này không chỉ là thức uống phổ biến mà còn là biểu tượng của sự tiếp đón nồng hậu trong mỗi buổi gặp gỡ. Trà laphet là một phần quan trọng trong ẩm thực Myanmar, trở thành món ăn quốc gia, có mặt trong mọi cuộc tụ họp xã hội, tượng trưng cho lòng hiếu khách của người dân nơi đây.

Trà ngâm của Myanmar, với quy trình chế biến đặc biệt, khiến lá trà lên men và phát triển hương vị độc đáo. Truyền thống này bắt đầu từ việc thu hoạch những búp trà non, đóng gói trong tre và chôn dưới đất trong một thời gian dài. Mặc dù quy trình ngày nay có sự thay đổi nhẹ, nhưng nguyên lý cơ bản vẫn giữ nguyên: búp trà được hấp để tiết ra nước, sau đó được cho vào các vại lớn có nắp nặng và cuối cùng được chôn để lên men từ ba đến sáu tháng. Thời gian lên men ảnh hưởng đến độ cay của trà, tạo nên sự phong phú trong hương vị cuối cùng.