Top 11 thông tin quan trọng bạn cần biết về loài gà tre

Dựa trên màu sắc từ quá trình lai tạo với các giống khác, gà tre được phân thành 3 loại chính với sắc lông đặc trưng như sau:

• Gà chuối tre: con trống có lông trắng - đỏ - đen, phần cổ và lông mã lưng màu trắng với vài sọc đen mờ ở giữa; lông bụng, ngực và đuôi màu đen tuyền; con mái mang màu trắng-đen.
• Gà điều tre: con trống lưng và đuôi tương tự gà chuối tre nhưng lông mã ở lưng chuyển sang đỏ tía hoặc đỏ lửa; con mái có màu lông pha giữa nâu và đen.
• Các giống gà tre khác với đa dạng màu sắc như đỏ tía, trắng-đỏ, vàng-trắng muốt, đen, xám, trắng, vàng,…

Ở Việt Nam còn nổi bật các giống gà tre đặc sắc như gà tre Tân Châu, gà tre Mỹ và gà tre Serama, có giá trị kinh tế cao, nuôi làm cảnh hoặc thi đấu chọi gà trên toàn quốc.

Thức ăn dành cho gà tre tuy không khác biệt quá nhiều so với các giống gà khác, nhưng cần sự chú ý tỉ mỉ trong cách chuẩn bị và cho ăn. Gà tre vốn nhạy cảm với thức ăn, do đó chế độ dinh dưỡng cần được thiết kế kỹ càng. Với từng loại gà tre như gà thương phẩm, gà cảnh hay gà đá, phương pháp chăm sóc và khẩu phần ăn có sự khác biệt rõ rệt để phù hợp với đặc tính riêng biệt của từng loại.

Để gà tre phát triển khỏe mạnh, có bộ lông bóng mượt và sức đề kháng tốt, cần đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng qua các loại thức ăn sau:

• Thóc lúa: là nguồn thức ăn chính, cung cấp năng lượng và dưỡng chất giúp thịt săn chắc, cơ bắp khỏe mạnh, tăng khả năng chống chịu khi đá chọi. Đặc biệt, với gà mái đẻ, thóc giúp tạo lớp vỏ trứng chắc chắn.
• Rau xanh: cung cấp chất xơ và vitamin K, giúp gà giải nhiệt, thanh lọc cơ thể trong những ngày nắng nóng. Rau có thể cho ăn tươi hoặc cắt nhỏ trộn cùng thức ăn để tăng khẩu vị.
• Mồi: nguồn protein quan trọng giúp gà phục hồi sức khỏe nhanh chóng, là thành phần không thể thiếu khi nuôi gà ở mọi hình thức.
• Thức ăn công nghiệp: bổ sung thêm các dưỡng chất thiết yếu theo công thức cân đối.
• Nước sạch: luôn đảm bảo cung cấp đủ nước uống cho gà để duy trì sức khỏe tối ưu.

Trước đây, gà tre thường được thả tự do trong vườn, rất khó thích nghi với việc nuôi nhốt trong không gian nhỏ hẹp. Cụ thể, trong thập niên 1980, khi thử nuôi nhốt một cặp gà tre trong chuồng 80x80x80 cm, dù gà mái vẫn đẻ trứng, nhưng gà trống lại không thực hiện việc giao phối. Dưới đây là cách chăm sóc gà tre đúng chuẩn:

• Gà tre là giống dễ nuôi, tiết kiệm diện tích chuồng trại, thường được thả tự nhiên trong vườn, góc sân hoặc dưới mái hiên.
• Khả năng đề kháng của gà tre khá tốt, ít mắc bệnh, nhưng cần chú ý các bệnh phổ biến trong giai đoạn đầu như đậu gà, cúm gia cầm, tụ huyết trùng, bệnh marek hay các bệnh hô hấp mãn tính.
• Do kích thước nhỏ bé, khi nuôi nhốt, gà tre không nên chung chuồng với các giống gà có kích thước lớn hơn để tránh cạnh tranh và xung đột.
• Chuồng nuôi phải luôn sạch sẽ, khô ráo, được khử trùng thường xuyên, mùa hè thông thoáng, mùa đông giữ ấm và tránh gió lùa. Vật liệu độn chuồng như trấu hay bột cưa là lựa chọn thích hợp, đồng thời nên phun sát trùng trước khi đưa gà vào nuôi.

Gà tre có thể đạt trưởng thành sinh dục sau khoảng sáu tháng nuôi, tuy nhiên sự phát triển hoàn chỉnh thường diễn ra vào khoảng tám tháng đối với gà mái và một năm đối với gà trống. Khả năng đẻ trứng của gà mái thay đổi theo từng cá thể. Khi để sinh sản tự nhiên, gà mái thường đẻ từ ba đến bốn lứa mỗi năm. Nếu không cho gà ấp trứng, khoảng cách giữa các lứa trứng thường dao động từ 20 đến 30 ngày.

Mỗi lứa gà tre thường đẻ khoảng trên dưới mười quả trứng, một số cá thể có thể đạt đến hai mươi quả trong một lứa. Tuy nhiên, do giống gà tre không được nuôi phổ biến rộng rãi, nên có hiện tượng thoái hóa do cận huyết làm giảm số lượng trứng mỗi lứa, chỉ còn năm hoặc sáu quả và thậm chí gà có thể đẻ không đều.

Giá thành của gà tre cảnh hay gà tre chọi phụ thuộc phần lớn vào vẻ đẹp hình thể và sắc màu lông của từng con. Chẳng hạn, gà Tân Châu có giá dao động từ 1 triệu đến vài chục triệu đồng mỗi con; trong khi đó, gà Serama được định giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy vào chất lượng.

Giá gà tre thịt hiện nay như sau:

• Gà tre thịt có giá từ 150.000 đến 200.000 đồng mỗi kilogram.
• Gà tre con mới được 1 tuần tuổi có giá khoảng 25.000 đến 35.000 đồng mỗi con.
• Trứng gà tre được bán với mức giá từ 2.500 đến 3.000 đồng mỗi quả.

Gà tre được xem là giống gà nhỏ nhất Việt Nam, ngoại trừ các giống gà cảnh nhập khẩu. Trọng lượng gà mái dao động từ 400 đến 600 gam, trong khi gà trống thường nặng từ 500 đến 800 gam, nhưng trọng lượng lý tưởng nhất của gà trống là dưới 600 gam. Đặc biệt, có những cá thể gà trống chỉ nặng khoảng 400 gam.

Chi tiết trọng lượng theo từng giai đoạn phát triển của gà tre:

• Gà con mới nở có cân nặng từ 16,5 đến 21,2 gam.
• Ở tuần tuổi thứ 8:
  • Gà trống đạt từ 371,2 đến 420,3 gam/con.
  • Gà mái nặng từ 337,3 đến 368,7 gam/con.
• Đến tuần tuổi thứ 20:
  • Gà trống cân nặng từ 857,22 đến 910,8 gam/con.
  • Gà mái từ 565,3 đến 586,6 gam/con.

Trong hai thập kỷ qua, số lượng gà tre Nam Bộ đã giảm sút nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân nổi bật sau đây:

• Việc nuôi gà tre không mang lại hiệu quả kinh tế rõ ràng nên dần bị bỏ qua.
• Gà tre bị lai tạo với các giống gà thịt khác nhằm tăng trọng lượng, sau đó được bán làm món đặc sản tại các thành phố bởi thịt gà tre nổi tiếng thơm ngon.
• Tiến hành lai tạo với gà chọi, gà Mỹ, Asil, Pêru, Mã Lai nhằm cải thiện kích thước, thể lực và khả năng chiến đấu, phục vụ giới chơi gà chọi.
• Ảnh hưởng từ cơn sốt các giống gà cảnh nhập ngoại như gà tre Tân Châu (thực chất là sản phẩm lai từ gà tre Nam Bộ với nhiều giống gà khác như gà Thái Lan, Malaysia, Nhật Bản) đã khiến người nuôi gà cảnh bản địa từ bỏ hoặc lai tạo gà tre nguyên thủy, đẩy giống gà này đến gần bờ vực tuyệt chủng.

Khám phá một vài điểm độc đáo về loài gà tre:

• Giống gà Tân Châu, nổi bật với chiếc đuôi dài gần 1 mét tại thị xã Tân Châu, An Giang, có giá trị lên đến hàng nghìn đô la Mỹ.
• Gà tre mang trong mình nguồn gen quý hiếm đặc trưng của Việt Nam. Tuy nhiên, do hạn chế trong việc nuôi giữ thuần chủng và sự lai tạo với nhiều giống gà khác nhằm nâng cao vóc dáng và thể trạng, nguy cơ mất đi nguồn gen thuần chủng, thậm chí tuyệt chủng, đang hiện hữu rõ rệt trong tương lai.

Gà tre, thực chất theo tiếng Khmer gọi là "gà che" (mon-che), là giống gà bản địa từng rất phổ biến ở vùng Tây Nam Bộ, miền Nam Việt Nam. Với kích thước nhỏ nhắn, gà tre thường được nuôi làm cảnh và yêu thích bởi vẻ duyên dáng đặc trưng.

Cho đến nay, loài gà này vẫn chưa được các nhà khoa học nghiên cứu sâu rộng, và hầu như chưa có tài liệu chính thức nào đề cập đầy đủ. Tên gọi "gà tre" bắt nguồn từ sự nhầm lẫn trong cách phát âm của người Việt Nam đối với tên gốc "gà che" của người Khmer. Khi giống gà này lan rộng khắp các vùng miền, cái tên "gà tre" dần thay thế và trở nên phổ biến cho đến ngày nay.

Màu sắc bộ lông gà tre hiện nay đa dạng phong phú, phần lớn do sự lai tạo với các giống khác. Tuy nhiên, theo những người đã trải qua thập niên 40 và 50 ở miền Tây Nam Bộ, gà tre thuần chủng sở hữu ba màu lông chính.

Đặc điểm chi tiết từng bộ phận của gà tre:

• Lông mượt mà, dài vừa phải và ôm sát thân, khác hẳn với kiểu lông xù bông của một số giống gà cảnh ngoại nhập.
• Màu mỏ và chân lý tưởng là vàng tươi, mỏ nhỏ nhắn hình tam giác tạo nên nét duyên dáng riêng biệt.
• Mào gà thường là kiểu mồng lái, kích thước vừa phải, dựng thẳng như mồng gà rừng.
• Đuôi gà nghiêng khoảng 30-40 độ so với mặt đất, lớp lông đan xen uốn cong thành vòng cung, đặc biệt đuôi gà trống dài và phủ nhiều lớp lông, những sợi dài nhất có thể chạm hoặc kéo lê trên mặt đất vài centimet, không xòe rộng như đuôi tôm.
• Chân gà tre Nam Bộ thon dài, cao hơn nhiều giống gà cảnh khác, cẳng chân nhỏ nhắn bằng đùi, rất nhanh nhẹn trong việc đào đất tìm mồi. Gà trống sở hữu cựa kim sắc nhọn, dài và cong vút, rất lợi hại.
• Vóc dáng tổng thể thanh thoát, cao ráo, dáng đi uyển chuyển khỏe mạnh, tiếng gáy vang thanh thoát tạo nên sức hấp dẫn đặc trưng.

Gà tre trống nổi bật với bản tính hiếu chiến và khả năng bảo vệ lãnh thổ vô cùng mãnh liệt, đặc biệt trước những đối thủ tranh giành. Tuy nhiên, chúng cũng biết phân biệt và tha thứ cho những con trống trong cùng bầy nếu chúng tuân thủ luật lệ: không được gáy trước mặt và không được tranh giành gà mái.

Những chú gà tre trống trưởng thành, đặc biệt trên hai năm tuổi, sở hữu khả năng chiến đấu bền bỉ và lì lợm, có thể đánh bại những đối thủ nặng gấp ba đến bốn lần, kể cả gà chọi tơ. Trận chiến của hai gà tre trưởng thành có thể kéo dài hàng giờ liền, và mặc dù việc chết trận là hiếm, những tổn thương nghiêm trọng dẫn đến không thể hồi phục là điều có thể xảy ra.