Top 8 Thánh địa tôn giáo uy tín nhất trên thế giới
Nội dung bài viết
1. Nhà thờ Mộ Thánh - Jerusalem (Thiên Chúa giáo)
Nhà thờ Mộ Thánh là biểu tượng linh thiêng, gắn liền với lịch sử và tín ngưỡng của Kito giáo. Tọa lạc tại khu phố Cơ Đốc trong thành phố cổ Jerusalem, đây là nơi chứa đựng những địa điểm tâm linh huyền bí: Đồi Canve (Golgotha), nơi Chúa Jesus bị đóng đinh, và ngôi mộ trống, nơi Ngài đã sống lại. Mỗi lần trùng tu, một phần vật liệu từ cấu trúc cũ vẫn được giữ lại để bảo tồn giá trị lịch sử. Ngôi mộ hiện nay được bảo vệ bởi ngôi đền Aedicule, xây dựng vào thế kỷ XIX.
Với lịch sử dài hơn 1.600 năm, nhà thờ này được xây dựng lần đầu vào thế kỷ IV, khi Hoàng đế Constantine hợp pháp hóa Cơ Đốc giáo và mẹ ông, Helena, tìm ra mộ Chúa Jesus tại Jerusalem. Trải qua các cuộc phá hủy và trùng tu, nó vẫn đứng vững như một chứng nhân của đức tin. Năm 614, đế chế Sassanid phá hủy nhà thờ, nhưng chỉ 16 năm sau, công trình này đã được khôi phục. Sau các cuộc tấn công trong các thế kỷ tiếp theo, gần đây nhất vào năm 2022, nhà thờ vẫn tiếp tục được sửa chữa và bảo tồn.
Lối vào nhà thờ Mộ Thánh nằm ở phía nam, với cửa chính dẫn vào nơi thờ cúng. Đặc biệt, cửa bên phải đã bị chặn bởi những người Hồi giáo trong thế kỷ XII. Các bậc thang uốn lượn lên Đồi Sọ, nơi Chúa Jesus bị đóng đinh, dẫn đến một không gian linh thiêng. Trong nhà thờ, bạn sẽ tìm thấy các địa điểm nổi tiếng như Hòn Đá Sức Dầu, nơi người hành hương quỳ xuống để tỏ lòng kính trọng, cùng những hình ảnh tôn vinh sự hy sinh của Chúa Jesus. Các bức tường của nhà thờ, với niên đại từ thế kỷ IV, vẫn giữ nguyên vẻ uy nghi, với hình ngôi sao 12 cánh, tượng trưng cho 12 môn đồ.
Nhà thờ Mộ Thánh không chỉ là nơi hành hương của người Cơ Đốc giáo mà còn thu hút tín đồ của các tôn giáo khác. Nằm trong khu phố Cơ Đốc, nhà thờ này đã được xây dựng và sửa chữa qua nhiều thế kỷ, từ thời kỳ hoàng đế Constantine cho đến thời kỳ Ottoman. Cấu trúc hiện tại của nhà thờ được xây dựng lại vào năm 1810, theo phong cách Ottoman Baroque.


2. Đền Kashi Vishwanath, Varanasi - Ấn Độ (Ấn Độ giáo)
Đền Kashi Vishwanath là một biểu tượng linh thiêng của Ấn Độ giáo, thờ thần Shiva, tọa lạc bên bờ tây sông Hằng tại Varanasi, thành phố cổ kính được biết đến như là Kashi – “nơi tỏa sáng”. Đền Kashi Vishwanath không chỉ là một địa điểm hành hương nổi tiếng mà còn là trung tâm văn hóa Shaiva, nơi tụ hội của các tín đồ Hindu. Đền này đã trải qua nhiều lần tàn phá, trong đó có lần bị vua Mughal Aurangzeb phá hủy, và được xây dựng lại vào năm 1780 bởi nữ hoàng Maratha Ahilyabai Holkar. Hiện nay, đền được quản lý bởi chính phủ Uttar Pradesh từ năm 1983.
Lịch sử của đền gắn liền với những câu chuyện thần thoại, khi thần Shiva, trong vai trò thẩm phán, tạo ra một chùm ánh sáng xuyên qua ba thế giới để giải quyết cuộc tranh cãi giữa thần Brahma và Vishnu. Đền Kashi Vishwanath được cho là nơi ánh sáng thần Shiva đi qua, là một trong 12 Jyotirlinga linh thiêng nhất trên thế giới. Đền này không chỉ là nơi thờ phụng mà còn là một di tích vĩ đại của nền văn minh Ấn Độ.
Đền Kashi Vishwanath là minh chứng cho sự tinh túy trong kiến trúc Hindu. Cấu trúc chính của đền được bao quanh bởi các ngôi đền nhỏ thờ các thần khác, và có một bàn thờ bằng bạc nổi bật. Phần mái của đền được trang trí với một ngọn tháp vàng, mang đậm dấu ấn của sự uy nghi. Khuôn viên đền còn có giếng Gyan Vapi, hay còn gọi là “giếng tri thức”, nơi du khách đến để suy ngẫm và tìm kiếm sự tĩnh lặng tâm hồn.
Với sự phát triển của dự án “Hành lang Kashi Vishwanath”, khu vực xung quanh đền đã được mở rộng, giúp giảm bớt sự đông đúc và mang đến trải nghiệm hành hương thuận lợi hơn cho du khách. Hành lang mới không chỉ bao gồm các công trình mới mà còn phục hồi lại nhiều tòa nhà cổ, mang lại một cái nhìn sâu sắc về lịch sử và văn hóa Ấn Độ giáo.


3. Đền Mahabodhi - Bodh Gaya, Ấn Độ (Phật Giáo)
Đền Mahabodhi là một trong bốn thánh địa thiêng liêng liên quan đến cuộc đời Đức Phật, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới. Nằm tại Bodh Gaya, Bihar, Ấn Độ, đây là nơi Đức Phật đạt giác ngộ dưới cây Bồ Đề, và trở thành điểm hành hương không thể thiếu đối với hàng triệu Phật tử. Được xây dựng lần đầu bởi hoàng đế Ashoka vào thế kỷ III TCN, đền hiện tại có niên đại từ thế kỷ V hoặc VI. Với diện tích rộng 48.600 hecta, Đền Mahabodhi là một trong những công trình đền thờ bằng gạch đầu tiên ở Ấn Độ, có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển kiến trúc gạch trong suốt các thế kỷ sau.
Khu phức hợp đền Mahabodhi bao gồm một ngôi đền cao 50m, cây Bồ Đề vĩ đại cùng với sáu địa điểm linh thiêng ghi dấu các sự kiện quan trọng trong cuộc đời Đức Phật. Quanh đền là các bảo tháp cổ xưa, được bảo vệ kỹ lưỡng, tạo nên một không gian tôn nghiêm. Đặc biệt, đây là nơi hoàng đế Ashoka đã cho dựng lan can và đài tưởng niệm, mở ra con đường thờ cúng Phật giáo qua các thời kỳ.
Ngôi đền chính có chiều cao 11m, xây dựng theo phong cách kiến trúc cổ điển Ấn Độ, với lối vào từ phía đông và bắc. Bốn góc của lan can là các bức tượng Phật, mỗi tượng được đặt trong những gian thờ nhỏ. Tại cửa chính của ngôi đền, bức tượng Phật ngồi mạ vàng cao hơn 1,5m là một điểm nhấn quan trọng. Phía trên là điện thờ, nơi các vị cao tăng tụ tập hành thiền. Ngoài ra, con đường dẫn từ cửa vào là nơi gắn liền với các sự kiện quan trọng trong hành trình giác ngộ của Đức Phật.
Cây Bồ Đề bên cạnh đền, được cho là hậu duệ của cây Bồ Đề nguyên thủy, là điểm đến thiêng liêng nhất. Các địa điểm xung quanh đánh dấu những bước đi của Đức Phật trong các tuần lễ giác ngộ. Mỗi địa điểm như Ratnachakrama, Ratnaghar Chaitya đều chứa đựng những giá trị lịch sử và tinh thần vô cùng sâu sắc. Các cột sa thạch quanh khu vực này vẫn còn sót lại những hoa văn chạm khắc, là di tích quý giá của nền văn minh Phật giáo cổ xưa.
Đền Mahabodhi không chỉ là một địa điểm lịch sử mà còn là minh chứng sống động cho triết lý và niềm tin Phật giáo. Đây là nơi chứng kiến sự giác ngộ của Thái tử Siddhartha, người đã trở thành Đức Phật, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong tư tưởng nhân loại. Địa điểm này ngày nay không chỉ là nơi hành hương linh thiêng mà còn là cái nôi của Phật giáo, ảnh hưởng sâu rộng đến nền văn minh và tư tưởng của cả thế giới.


4. Đền Vàng - Amritsar, Ấn Độ (Sikh giáo)
Đền Vàng tại Amritsar là ngôi đền linh thiêng nhất của đạo Sikh, nơi thu hút hàng triệu tín đồ và du khách. Ngôi đền được xây dựng từ đá cẩm thạch trắng tinh khôi, phủ một lớp vàng lá rực rỡ, tạo nên vẻ đẹp huyền bí, thanh thoát. Được bao quanh bởi một hồ nước nhân tạo rộng lớn, đền Vàng như một viên ngọc sáng lấp lánh, phản chiếu ánh mặt trời vào ban ngày và ánh sáng huyền bí vào lúc hoàng hôn. Các nghi lễ tôn kính tại đây luôn thu hút đông đảo tín đồ tham gia, đồng thời bảo tàng Sikh gần đó cũng trưng bày nhiều hiện vật văn hóa quý giá của đạo Sikh.
Đền Vàng nổi bật với mái vòm bằng vàng nguyên chất, được xây dựng trên nền đá cẩm thạch trắng, tạo nên một công trình kiến trúc kỳ vĩ. Phần mái vòm được hoàng đế Maharaja Ranjit Singh cho dát khoảng 400kg vàng lá, khiến ngôi đền càng thêm phần lộng lẫy. Đây là nơi thành lập Amritsar, do Đạo sư thứ tư của Sikh, Ram Das, sáng lập, và cũng là nơi mà hiền nhân Valmiki từng sáng tác sử thi Ramayana. Phía nam đền là một khu vườn tĩnh lặng và tháp Baba Atal, thêm phần tôn nghiêm cho không gian thiêng liêng của ngôi đền. Nhà bếp cộng đồng của đền luôn phục vụ bữa ăn miễn phí cho hàng nghìn người mỗi ngày, thể hiện tinh thần phục vụ của Sikh giáo.
Hồ xung quanh đền sâu 5,1 mét, với những lối đi bằng đá cẩm thạch rộng 3,7 mét bao quanh. Nhiều tín đồ tin rằng việc tắm trong hồ này sẽ giúp thanh tẩy nghiệp chướng và hồi phục sức khỏe. Đây cũng là nơi mà nhiều người mang nước về cho người thân hoặc bạn bè gặp bệnh tật. Các tình nguyện viên đảm nhận việc duy trì hồ và các khu vực xung quanh, đảm bảo nước luôn sạch sẽ và trong lành.
Với các tấm đồng mạ vàng trang trí trên cửa, trần của tầng trên cùng được chạm khắc tinh xảo, với ngọc và họa tiết thiên nhiên. Mái vòm của đền có hình bán cầu, và đỉnh có trang trí đặc biệt. Các bức tranh bích họa trong đền mô tả các hình ảnh động vật và thiên nhiên, mang đậm bản sắc Ấn Độ. Darshani Deorhi, cấu trúc hai tầng nằm ở lối vào, có các văn phòng quản lý và kho bạc. Đặc biệt, tại đây có bốn lối vào, thể hiện sự rộng mở của đền với thế giới. Tuy nhiên, chỉ có một lối vào dẫn trực tiếp đến khu vực thánh đường. Đền cũng cung cấp dịch vụ xe lăn miễn phí cho những người có nhu cầu, giúp du khách dễ dàng tham quan mọi ngóc ngách của ngôi đền.


5. Đại Đền Ise - Nhật Bản (Thần đạo)
Thần cung Ise, tọa lạc tại tỉnh Mie của Nhật Bản, là nơi thờ nữ thần mặt trời Amaterasu, vị thần tối cao của văn hóa Nhật Bản. Quần thể đền thờ này gồm hai ngôi đền chính là Naiku và Geku, đã tồn tại gần 2.000 năm và vẫn giữ vị trí linh thiêng trong đời sống tâm linh của người Nhật. Một đặc điểm đặc biệt của Thần cung Ise là mỗi 20 năm, các công trình sẽ được tháo dỡ và xây dựng lại hoàn toàn, như một biểu tượng của sự tái sinh và chu kỳ vô thường của vạn vật. Điều này không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa mà còn giúp truyền lại các kỹ thuật xây dựng cổ xưa từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Đại Đền Ise gắn liền với lịch sử, văn hóa và thần thoại của Nhật Bản. Truyền thuyết kể rằng, vào thời kỳ của Hoàng đế Suinin, công chúa Yama Hime-no-mikoto đã vượt qua muôn vàn khó khăn để tìm ra địa điểm thờ cúng nữ thần Amaterasu. Được sự chỉ dẫn của chính nữ thần, cô đã chọn Ise làm nơi xây dựng đền thờ. Câu chuyện này đã lưu dấu ấn trong lịch sử, và cũng là lý do vì sao dòng sông Isuzu được gọi là “năm mươi chiếc chuông” cho đến ngày nay. Naiku (Nội Đền) và Geku (Ngoại Đền) cùng tạo thành quần thể Thần cung Ise, một trong những di sản văn hóa nổi bật của Nhật Bản.
Ngày nay, Đại Đền Ise bao gồm 125 ngôi đền rải rác trên thành phố Ise, nhưng Naiku và Geku vẫn là hai địa điểm thiêng liêng nhất. Đặc biệt, Nội Đền là nơi cất giữ chiếc gương thiêng liêng, một trong ba báu vật quốc gia. Kiến trúc của các đền thờ theo phong cách Yuitsu shinmei-zukuri, đặc trưng với sự đơn giản và tinh tế, không sử dụng đinh mà chỉ kết nối bằng chốt gỗ. Gỗ từ các đền dỡ bỏ sẽ được tái sử dụng trong việc xây dựng các công trình mới, mang lại sự liên kết giữa quá khứ và hiện tại. Các ngôi đền hiện tại được xây dựng lại vào năm 2013 và sẽ tiếp tục được tái tạo vào năm 2033.
Lễ hội quan trọng nhất tại Đại Đền Ise là Kannamesai, tổ chức vào tháng 10 để dâng lễ vật thu hoạch cho Amaterasu. Vào dịp này, một sứ thần từ triều đình sẽ mang gạo do chính hoàng đế thu hoạch đến Ise, cùng với những vật phẩm khác như lụa năm màu và Heihaku. Ngoài lễ hội này, còn có nhiều nghi lễ khác được tổ chức quanh năm tại Naiku và Geku để kỷ niệm những sự kiện quan trọng trong lịch sử Nhật Bản, như sự thành lập quốc gia, các hoàng đế trong quá khứ, và những nghi lễ thanh tẩy hay kỷ niệm các ngành nghề truyền thống như rượu sake.


6. Vương Cung Thánh Đường Archbasilica of Saint John Lateran - Rome (Công Giáo)
Vương Cung Thánh Đường Archbasilica of Saint John Lateran tại Rome là nhà thờ cao nhất trong đức tin Công Giáo và là trụ sở chính của Giáo Hoàng. Đây là ngôi nhà thờ lâu đời nhất tại thành phố này, xếp hạng cao nhất trong bốn vương cung thánh đường lớn, đồng thời cũng là một trong bảy điểm hành hương thiêng liêng của Rome, mang danh hiệu 'Archbasilica'. Được xây dựng vào thế kỷ IV dưới thời Hoàng đế Constantine, ngôi thánh đường này trải qua nhiều lần cải tạo, đặc biệt trong thế kỷ XVII và XVIII. Nơi đây còn lưu giữ 'Cầu thang Thánh', mang dấu tích từ Jerusalem, được đưa về Rome vào thế kỷ IV. Dù nằm bên ngoài thành phố Vatican, Vương Cung Thánh Đường Archbasilica vẫn hưởng quy chế ngoại giao đặc biệt theo Hiệp ước Lateran năm 1929.
Vương Cung Thánh Đường được thành lập vào năm 313, sau khi Hoàng đế Constantine ban hành 'Sắc lệnh Milan', cho phép tự do tôn giáo và bảo vệ Cơ Đốc giáo. Ban đầu, nơi đây được dùng làm nơi ở của Giáo Hoàng, nhưng sau này, sau các vụ hỏa hoạn và sự kiện Giáo Hoàng trở lại từ Avignon (1309-1377), vai trò này đã thay đổi. Tuy nhiên, Vương Cung Thánh Đường vẫn giữ vai trò quan trọng và là một trong bốn nhà thờ của Giáo Hoàng ở Rome. Đặc biệt, đây là nhà thờ chính tòa của Giáo Hoàng, mang lại cho nó tầm ảnh hưởng vượt trội trong cộng đồng Công Giáo.
Với lịch sử lâu dài, Archbasilica of Saint John Lateran đã bị hư hại nghiêm trọng qua các thế kỷ, đặc biệt là trong trận động đất năm 896. Đến năm 1650, kiến trúc sư Borromini đã hoàn thiện lại thánh đường theo phong cách Baroque dưới sự chỉ đạo của Giáo Hoàng Innocent X. Mặt tiền của nhà thờ được Alessandro Galilei thêm vào vào thế kỷ XVIII với 15 bức tượng tinh xảo. Dù đã trải qua nhiều lần xây dựng lại, nơi đây vẫn giữ lại những dấu tích của thời kỳ Trung Cổ, như lễ rửa tội hình bát giác từ thế kỷ V. Tên gọi 'Lateran' xuất phát từ gia đình hoàng gia Plautius Lateranus, người đã trao tặng khu vườn cho Giáo Hoàng Miltiades, để xây dựng ngôi thánh đường.
Nội thất của nhà thờ là một tuyệt tác nghệ thuật với bàn thờ Giáo Hoàng theo phong cách Gothic, chứa thánh tích của Thánh Paul và Thánh Peter. Những bức tượng của 12 môn đệ Chúa Jesus cũng trang trí cho không gian linh thiêng này. Trần nhà được trang trí bằng những bức bích họa của Michelangelo, dù tác phẩm cuối cùng do học trò của ông là Giacomo della Porta hoàn thiện. Vương Cung Thánh Đường còn chứa 6 ngôi mộ của các Giáo Hoàng, bao gồm Sergius IV, Alexander III, Innocent III, Martinus V, Clement XII và Leo XII. Đài tưởng niệm ngoài sân Plaza San Giovanni, đối diện với nhà thờ, là một trong những di tích lâu đời và nổi bật nhất của Rome.
Với một lịch sử dài và đầy biến động, Archbasilica of Saint John Lateran đã từng chịu đựng nhiều thử thách, từ hỏa hoạn đến sự tàn phá trong thời Trung Cổ. Sau khi được tái xây dựng vào thế kỷ XVI dưới triều Giáo Hoàng Sixtus V và cải tạo vào thế kỷ XVII, nhà thờ vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa và tinh thần. Hiện nay, Đức Hồng Y Angelo De Donati là hiệu trưởng của nhà thờ, tiếp nối truyền thống và bảo vệ di sản quý giá này.


7. Bức Tường Phía Tây - Jerusalem (Do Thái giáo)
Bức Tường Phía Tây, còn được gọi là Bức Tường Than Khóc, nằm trong Thành phố Cổ Jerusalem, là một trong những điểm hành hương thiêng liêng nhất của người Do Thái. Đây là di tích duy nhất còn lại của bức tường bảo vệ Núi Đền, nơi từng có hai ngôi đền linh thiêng của người Do Thái. Ngôi Đền Thứ Nhất đã bị quân Babylon phá hủy vào năm 586 trước công nguyên, còn Ngôi Đền Thứ Hai bị quân La Mã tàn phá vào năm 70 sau công nguyên. Bức tường này được xây dựng bởi vua Herod vào năm 20 trước công nguyên trong quá trình mở rộng Ngôi Đền Thứ Hai. Khi người La Mã phá hủy đền thờ, bức tường vẫn đứng vững qua thời gian. Sau Chiến Tranh Sáu Ngày năm 1967, Israel đã khôi phục và mở rộng khu vực xung quanh bức tường, tạo thành khu vực hành hương Western Wall Plaza mà chúng ta thấy ngày nay.
Bức tường này không phải là một phần của Ngôi Đền Thứ Hai mà chỉ là một bức tường bảo vệ Núi Đền. Tuy nhiên, sau khi người La Mã phá hủy ngôi đền, bức tường lại trở thành biểu tượng thiêng liêng đối với người Do Thái. Mãi đến thế kỷ XVI, dưới sự cai trị của Sultan Suleyman I, người Do Thái bị trục xuất khỏi Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha mới được phép quay lại Jerusalem và cầu nguyện tại đây. Năm 1546, sau một trận động đất tàn phá khu vực, Sultan Suleyman đã ra lệnh dọn dẹp khu vực xung quanh bức tường để tạo không gian cho những buổi cầu nguyện, và sắc lệnh này vẫn còn hiệu lực suốt hơn 400 năm qua.
Trong suốt lịch sử, người Do Thái từ khắp nơi đã hành hương đến Jerusalem để thể hiện lòng tôn kính, và Bức Tường Phía Tây trở thành nơi cầu nguyện và than khóc cho sự mất mát của đền thờ. Mọi người thường viết những lời cầu nguyện, mong ước, hay lời chúc tốt đẹp vào những mảnh giấy nhỏ rồi đẩy vào các kẽ nứt của bức tường. Cách gọi 'Bức Tường Than Khóc' được du khách phương Tây sử dụng sau khi chứng kiến những buổi cầu nguyện đầy xúc động của cộng đồng Do Thái tại đây.
Ngày nay, Bức Tường Phía Tây dài khoảng 50 mét và cao khoảng 20 mét, là nơi thể hiện sự sùng kính sâu sắc của người Do Thái đối với đền thờ đã mất. Tại đây, họ không chỉ cầu nguyện cho sự phục hồi của đền thờ mà còn bày tỏ nỗi buồn về những mất mát trong lịch sử. Đây là một trong những biểu tượng văn hóa và tôn giáo mạnh mẽ nhất của người Do Thái trên toàn thế giới.


8. Đại Thánh Đường Mecca - Ả Rập Xê-út (Hồi giáo)
Đại Thánh Đường Mecca, hay còn gọi là Haram, là ngôi đền linh thiêng bậc nhất của đạo Hồi, tọa lạc tại Mecca, Ả Rập Xê-út. Đây là điểm đến trọng yếu trong các cuộc hành hương Haji và Umrah, thu hút hàng triệu tín đồ Hồi giáo mỗi năm. Cấu trúc ban đầu của nó có từ thế kỷ XVI, và cho đến nay, Đại Thánh Đường Mecca là nhà thờ Hồi giáo lớn nhất thế giới, trải qua nhiều lần mở rộng và nâng cấp dưới sự lãnh đạo của các vị vua Ả Rập Xê-út.
Theo truyền thống, nơi đây được cho là do các thiên thần xây dựng, tồn tại từ trước khi loài người ra đời. Tuy nhiên, lần xây dựng đầu tiên của nhà thờ diễn ra dưới triều đại của Caliph Omar Ibn Al-Khattab vào thế kỷ VII. Từ năm 1571, dưới sự trị vì của Sultan Selim II, Đại Thánh Đường đã được xây dựng lại. Sau đó, vào những năm 1950, dưới sự lãnh đạo của vua Abdul Aziz Saud, đã thực hiện kế hoạch mở rộng quy mô lớn, nâng cao sức chứa của thánh đường. Hiện nay, công trình này có diện tích lên tới 400.800 mét vuông và có thể chứa tới 4 triệu tín đồ Hồi giáo trong các dịp hành hương.
Kiến trúc của Đại Thánh Đường là sự kết hợp của nhiều thế kỷ phát triển, phản ánh sự chuyển mình của nền văn minh Hồi giáo. Trước khi trở thành trung tâm của đạo Hồi, Mecca là nơi thờ cúng các thần linh của người Ả Rập đa thần. Sau khi nhà tiên tri Muhammad di cư đến Medina vào năm 622 và trở lại Mecca vào năm 630, ông đã lệnh phá hủy các tượng thần, chuyển hóa đền thờ này thành nơi tôn vinh Đấng Allah duy nhất. Ngày nay, thánh đường này không chỉ là biểu tượng tôn giáo mà còn là trung tâm văn hóa và lịch sử của Hồi giáo.
Tháng 11 năm 1979, thánh đường đã trở thành tâm điểm của cuộc nổi dậy, khi một nhóm chiến binh Hồi giáo chiếm giữ nơi này, dẫn đến cuộc chiến đẫm máu để giành lại quyền kiểm soát. Vào những năm 1980, với sự gia tăng số lượng tín đồ, công trình đã được mở rộng thêm nhiều lần, bao gồm cả việc xây dựng các thang cuốn và đường hầm nhằm giảm bớt sự tắc nghẽn trong những dịp hành hương quan trọng. Ngoài ra, hệ thống điều hòa và công nghệ thông tin hiện đại cũng được trang bị để phục vụ nhu cầu của hàng triệu tín đồ đến hành lễ mỗi năm.


Có thể bạn quan tâm

Cách khéo léo thể hiện mong muốn được hôn crush qua tin nhắn

Khám phá những mẫu hình xăm Stitch đẹp và ấn tượng nhất

Những hình xăm Doraemon đẹp nhất, mang đậm dấu ấn tuổi thơ.

Top 9 cửa hàng quần áo sơ sinh chất lượng tại quận Gò Vấp, TP. HCM

Những mẫu hình xăm mặt quỷ trắng đen ấn tượng và nghệ thuật nhất năm 2025
