Top 9 loài cây hiếm có nhất trên thế giới

Cây Nepenthes attenboroughii, hay còn gọi là cây nắp ấm Attenborough, được phát hiện lần đầu vào năm 2007 tại núi Victoria, Palawan, Philippines, bởi nhà tự nhiên học người Anh David Attenborough. Sau khi phát hiện, loài cây này được đặt tên theo ông. Cây có số lượng cực kỳ hiếm và đang được bảo tồn. Là một loài cây ăn thịt, cây có hình dạng giống chiếc ấm, cao khoảng 30 cm, tiết ra một loại chất lỏng để thu hút con mồi. Cây nắp ấm thực tế là một nhóm cây có hình dạng như chiếc ấm, không chỉ riêng một loài. Chúng có kích cỡ và đặc tính rất đa dạng, một số thậm chí còn có khẩu vị khác nhau. Những chiếc "nắp" (operculum) của cây giúp ngăn nước mưa rơi vào trong lòng ấm, bảo vệ nồng độ dịch vị của cây không bị pha loãng. Các lá của cây tạo thành một túi tròn, mặt ngoài có màu sắc sặc sỡ thu hút côn trùng, trong khi mặt trong trơn trượt khiến con mồi không thể thoát. Sự phát hiện này đã mở ra một cuộc nghiên cứu sâu rộng về loài nắp ấm, và đặt ra câu hỏi liệu chúng có thể ăn được các loài động vật lớn như thú hay không?

Cây Tahina spectabilis, hay còn được gọi với cái tên đầy ấn tượng cây cọ tự tử, lần đầu được phát hiện vào năm 2007 bởi Xavier Metz và gia đình. Đến năm 2008, loài cây này chính thức được công bố, và hiện nay số lượng cá thể tồn tại của nó chưa đến 100. Cây có nguồn gốc từ vùng tây bắc Madagascar, với thân cây có thể vươn cao đến 18 mét, còn chiếc lá có thể mở rộng tới 5 mét. Vòng đời của cây dao động từ 30 đến 50 năm, và nó chỉ nở hoa một lần duy nhất trong đời trước khi kết thúc chu kỳ sống. Cọ tự tử là loài cọ khổng lồ, chỉ phân bố trong một khu vực rất nhỏ, diện tích 4km2 tại Analalava, Madagascar. Các nhà nghiên cứu đã phân tích ADN của loài cây này và phát hiện nó có họ hàng với một số loài cọ từ các quốc gia châu Á như Afghanistan, Thái Lan và Trung Quốc. Một trong những mối đe dọa lớn đối với sự tồn tại của loài này là việc môi trường sống của chúng đang bị thu hẹp do cháy rừng và nạn phá rừng. Hiện tại, các hạt giống của cây Tahina spectabilis đã được gửi đến hơn 10 viện nghiên cứu trên toàn cầu để thử nghiệm trồng, nhằm hy vọng gia tăng số lượng cá thể còn lại.
Đây là loài cọ lớn nhất trên đảo Madagascar, đến mức bạn có thể nhìn thấy chúng trên Google Earth. Xavier Metz, một nhân viên người Pháp đang quản lý dự án trồng điều ở miền bắc Madagascar, đã phát hiện ra cây cọ này khi đang dã ngoại cùng gia đình. Sau khi chụp ảnh cây, Metz đã liên lạc với các nhà sinh vật học tại Vườn thực vật Hoàng gia KEW (Anh). Ngay lập tức, những bức ảnh này đã thu hút sự chú ý của các chuyên gia, trong đó có Tiến sĩ John Dransfield. Điểm đặc biệt nhất của cây cọ này là nó chỉ nở hoa một lần duy nhất, sau 30-50 năm sống, với hàng trăm bông hoa mọc trên mỗi nhánh, tạo thành hàng triệu bông hoa trên toàn cây. Nhưng thật tiếc, sau khi hoa nở, cây sẽ kiệt sức và chết đi do phải cung cấp quá nhiều chất dinh dưỡng cho các bông hoa, dẫn đến sự suy yếu không thể phục hồi.

Cây Encephalartos hirsutus, còn được biết đến với tên gọi Vạn tuế Venda cycad, đã được phát hiện vào năm 1996 bởi P.JH Hurter tại Limpopo, Nam Phi. Cây này sinh trưởng ở độ cao từ 800 đến 1.000 mét so với mực nước biển và có tuổi thọ ước tính lên tới 70 năm. Ban đầu, khi được phát hiện, chỉ có khoảng 400 đến 500 cây, nhưng do bị khai thác quá mức để phục vụ nhu cầu trang trí, số lượng loài này đang giảm mạnh. Là một loài cycad arborescent, cây có thân thẳng đứng, với chiều cao lên đến 4 mét và đường kính 35 cm. Các lá dài từ 1,1 đến 1,4 mét, xếp thành một vương miện tuyệt đẹp ở đỉnh thân, được hỗ trợ bởi cuống lá dài khoảng 13 cm, với các lá chét hình elip sắc nét. Chúng được cố định trên rachis với góc nghiêng khoảng 40°, tạo thành các gai nhỏ về phía gốc cuống lá.
Trong những năm gần đây, ở Châu Âu, lá non của cây vạn tuế đã được gia công thành những lá khô đẹp mắt với màu sắc tươi sáng, trở thành vật liệu ưa chuộng trong nghệ thuật cắm hoa. Cây Vạn tuế có sự phân biệt rõ ràng giữa cây đực và cây cái, trong đó lá của cây cái thường dài và lớn hơn. Tuy hiếm khi ra hoa và kết quả, nhưng nhân giống của loài cây này chủ yếu được thực hiện qua phương pháp vô tính. Tuy nhiên, như loài xương rồng “bóng golf”, số lượng cây Vạn tuế giảm mạnh khi người ta tìm đến chúng với mục đích trang trí. Theo báo cáo chưa xác nhận từ BBC, có thể cây Vạn tuế Venda cycad đã tuyệt chủng trong tự nhiên.

Cây Acacia anegadensis, hay còn được gọi là cây Poke-me-boy, là một loài cây đặc biệt sinh trưởng trên quần đảo Virgin, Anh. Loài cây này hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do mất môi trường sống tự nhiên. Để bảo tồn loài cây quý hiếm này, các chuyên gia đã tiến hành trồng 22 cây con tại Vườn Thảo mộc JR O'Neal Botanic Garden ở Road Town, Quần đảo Virgin. Tuy nhiên, số lượng cây ngoài tự nhiên hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Cây Poke-me-boy thường xuyên bị ngập khi thủy triều lên, vì sinh sống ở khu vực đất thấp. Với hình dạng lá giống cây me chua phổ biến ở Việt Nam, chúng hiện chỉ xuất hiện trong một khu vực có diện tích vỏn vẹn 10 km2.
Cây Poke-me-boy (Vachellia anegadensis) thuộc họ đậu (Fabaceae), sống trong các môi trường rừng khô nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, bờ cát và những khu vườn nông thôn. Việc bảo vệ môi trường sống của loài cây này chính là bảo tồn một phần rừng khô Caribe, một trong những điểm nóng đa dạng sinh học, hiện đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng. Vườn Bách thảo Hoàng gia (RBG) Kew cùng National Parks Trust in BVI đang hợp tác nghiên cứu và bảo tồn loài cây độc đáo này, với mục tiêu duy trì sự sống cho cả loài và hệ sinh thái đặc thù của nó.

Cây Medusagyne oppositifolia, hay còn gọi là cây sứa, đã từng bị coi là tuyệt chủng cho đến khi những cá thể cuối cùng được phát hiện lại vào thập niên 1970 bởi J. Procter. Loài cây quý hiếm này chỉ sinh sống trên đảo Mahé của Seychelles, và hiện nay, số lượng cá thể ngoài tự nhiên vẫn vô cùng ít ỏi và chưa được bảo vệ đúng mức. Medusagyne oppositifolia là loài duy nhất trong chi Medusagyne và thuộc họ Medusagynaceae, một họ cây gỗ cực kỳ nguy cấp với hình dáng độc đáo và khác biệt.
Cây sứa có bộ nhụy hoa đặc biệt giống như những xúc tu của loài sứa, tạo nên sự liên kết giữa tên gọi phổ biến và tên khoa học của nó. Thật kỳ lạ, loài cây này lại phát triển mạnh trong điều kiện khí hậu khô hạn, điều mà ít gặp ở một khu vực quần đảo vốn nổi tiếng với độ ẩm cao. Nó có khả năng chịu hạn tuyệt vời và các hạt của nó được gió mang đi xa, một đặc điểm gợi mở rằng loài cây này có thể có nguồn gốc từ siêu lục địa Gondwana. Medusagyne trước đây được xếp vào họ Ochnaceae rộng, và gần đây, theo phân loại của nhóm Phylogeny Angiosperm, chi này còn được xem là có mối quan hệ với các loài khác thuộc họ Quiinaceae ở vùng nhiệt đới châu Mỹ.

Cây Platanthera praeclara, hay còn gọi là cây lan tua trắng, được phát hiện vào năm 1986 bởi Sheviak và M.L. Bowles. Loài lan này có mặt tại thảo nguyên Tallgrass phía Tây sông Mississippi, trải dài qua các bang của Mỹ như Iowa, Kansas, Minnesota, Missouri, Nebraska, North Dakota, cùng với một số khu vực ở Canada (Manitoba). Cây cao từ 38-85 cm, với những bông hoa tua trắng tuyệt đẹp. Tuy nhiên, loài cây này đang đối diện với nguy cơ tuyệt chủng vì mất môi trường sống, số lượng còn lại trong tự nhiên hiện nay rất ít và đang được tích cực bảo tồn.
Hoa cò trắng, còn gọi là Habenaria radiata, có hình dáng tuyệt đẹp giống như một chú cò trắng đang sải cánh. Ở Việt Nam, loài hoa này còn được biết đến với tên gọi lan bạch hạc hay diệc bạch. Cây này là đặc hữu của các quốc gia như Nga, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc, với những chiếc lá mọc dọc thân và những cánh hoa trắng, mảnh mai. Hoa cò trắng thường nở vào mùa hè, và khi mới nở, chúng có hình dạng như một chú chim đậu trên cành. Khi hoa nở hết, chúng lại mở ra giống như một chú chim đang bay. Do vẻ ngoài giống nhau, hoa cò trắng thường bị nhầm lẫn với Platanthera praeclara – một loài phong lan quý hiếm của Bắc Mỹ.

Cây Rhizanthella Gardneri, một loài phong lan đặc biệt thuộc họ Lan, được Jack Trott phát hiện vào năm 1928. Điều kỳ lạ về loài này là chúng sống và nở hoa trong lòng đất ở vùng Tây Australia. Hoa của cây có màu từ trắng sữa đến đỏ, tỏa ra mùi thơm nồng nàn và thường nở vào tháng 5 và tháng 6, với kích thước chỉ từ 2,5-3 cm. Không giống các loài cây khác, Rhizanthella Gardneri không cần ánh sáng mặt trời để phát triển, bởi vì chúng sống dưới mặt đất và hợp tác với một loài nấm đặc biệt tên là Thanatephorus Gardneri để cung cấp chất dinh dưỡng.
Với chỉ khoảng 50 cây còn lại trên thế giới, Rhizanthella Gardneri là một loài cực kỳ hiếm. Cây dành toàn bộ cuộc đời của mình dưới lòng đất, thậm chí hoa của chúng cũng nở dưới đó. Khi đến thời kỳ hoa nở, từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6, mỗi cây lại tạo ra hơn 100 bông hoa nhỏ, màu từ kem đến đỏ và tỏa hương thơm mạnh mẽ.
Không có khả năng quang hợp, loài cây này sống ký sinh bằng cách hút chất dinh dưỡng từ các rễ cây bụi nhờ mối liên kết với các loài nấm ký sinh. Rhizanthella Gardneri có khả năng sinh sản vô tính và tạo ra ba cây con. Ba quần thể của loài này hiện đang được bảo vệ trong khu bảo tồn thiên nhiên và các sáng kiến hợp tác đã được triển khai nhằm bảo vệ chúng cho các thế hệ tương lai.

Cây Mammillaria herrerae, loài xương rồng đặc biệt, được phát hiện lần đầu vào năm 1931 bởi Wedermann. Cây có hoa màu hồng tinh tế, thân cây trắng và hình dáng giống quả bóng golf, do đó còn được gọi là xương rồng "bóng golf". Hiện nay, loài cây này đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng, chỉ còn khoảng 5% số lượng cây tồn tại trong suốt 20 năm qua. Sự suy giảm mạnh này chủ yếu là do sự tàn phá môi trường sống tự nhiên của chúng. Tuy nhiên, tin vui là nhiều vườn ươm trên thế giới đã thành công trong việc nhân giống và bảo tồn loài cây quý hiếm này.
Cây Mammillaria herrerae có nguồn gốc từ thung lũng Tehuacan ở phía tây Oaxaco, Mexico, nơi có hơn 30 loài xương rồng đặc chủng khác cũng đang được bảo tồn. Thung lũng này thuộc khu vực sa mạc nhiệt đới, với khí hậu khô nóng, chênh lệch nhiệt độ cao và mùa hè có mưa nhẹ. Loài cây này thường sống trong các bụi rậm, trên đất kiềm và có khả năng chứa nước trong thân cao.
Cây phát triển chậm và dễ dàng nhân giống khi cấy ghép trên chính rễ của nó. Tuy nhiên, để cây phát triển nhanh hơn, người ta thường ghép vào các loài xương rồng khác. Loài xương rồng này cần một bộ rễ lớn để giữ nước, vì vậy đất phải thoát nước tốt để tránh ngập úng. Mùa xuân và mùa hè là thời kỳ phát triển tốt nhất, nhưng cần chú ý không tưới quá nhiều nước để tránh thối rễ.

Cây Anogramma ascensionis, hay còn gọi là Dương xỉ đảo Ascension, là loài cây sống tại đảo Ascension, giữa lòng Đại Tây Dương, nơi có điều kiện sống khắc nghiệt và khô cằn trên các vách đá dựng đứng. Mặc dù bị tuyên bố tuyệt chủng vào năm 2003, loài cây này đã bất ngờ được phát hiện trở lại vào năm 2009. Hiện nay, số lượng cây dương xỉ này trong tự nhiên chỉ còn khoảng 40 cá thể. Những chiếc lá nhỏ màu vàng xanh của cây, giống như nhánh rau mùi tây, mang đến vẻ đẹp thanh thoát, tựa như một biểu tượng của sự sống kiên cường.
Cây Anogramma ascensionis được mô tả lần đầu tiên vào năm 1842 bởi Tiến sĩ AB Curror, một nhà thực vật học nghiệp dư, và sau đó được Joseph Dalton Hooker đặt tên chính thức vào năm 1843. Đây là loài đặc hữu của sườn dốc Núi Xanh trên đảo Ascension, nơi đất đai khô cằn và đầy thử thách. Mặc dù đã có vài mẫu vật được ghi nhận vào năm 1889, các nỗ lực tìm kiếm vào những năm sau đó, đặc biệt là trong các năm 1976, 1986 và 1995, đều không thành công. Chính thức được công nhận là tuyệt chủng vào năm 2003, nhưng thật bất ngờ, bốn cây dương xỉ đã được phát hiện trên đảo vào năm 2010.
Hiện nay, hơn 60 mẫu vật đã được nhân giống thành công tại Vườn Bách thảo Hoàng gia Kew và ngay trên đảo Ascension. Loài cây này giờ đây được xếp vào nhóm Cực kỳ Nguy cấp, một minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên dù đối mặt với nhiều thử thách khắc nghiệt.