Khám Phá 10 Đặc Sản Nổi Bật Của Vùng Núi Tây Bắc

Cơm Lam Bắc Mê là món đặc sản không thể thiếu khi bạn đến Hà Giang. Đây là món ăn mang đậm bản sắc dân tộc Tày ở vùng Bắc Mê, nổi tiếng vì hương vị thơm ngon, đậm đà. Du khách mỗi khi đến thăm Bắc Mê đều không quên thưởng thức món cơm này và thường mua về làm quà. Cơm Lam được nấu trong ống tre hoặc ống nứa, rồi nướng trên than hồng, tạo nên hương vị đặc trưng mà không món cơm nào có được. Nguyên liệu chính là gạo nếp ngon, được ngâm kỹ và nấu bằng phương pháp truyền thống, mang lại một món ăn ngon lành, hấp dẫn. Những ai đã thử qua đều sẽ không thể quên được hương vị quyến rũ của cơm lam Bắc Mê.

Công thức làm cơm lam khá đơn giản, chỉ cần chọn loại gạo nếp tốt nhất, ngâm trong nước và trộn với một chút muối. Sau đó, cho gạo vào ống tre và nướng trên bếp than, xoay đều để nhiệt độ tác động lên từng phần của ống. Chỉ sau một giờ đồng hồ, khi mùi thơm của cơm lan tỏa, bạn đã có thể thưởng thức món ăn này. Cơm lam chín, vỏ cháy đen bên ngoài được bóc ra, chỉ còn lại lớp cơm dẻo, thơm, hấp dẫn, thường được ăn kèm với muối vừng hoặc các món ăn đặc sản khác như cá suối nướng.

Cơm Lam Bắc Mê với vị thơm bùi của gạo nếp, mùi thơm nhẹ của lá dong, lá chuối nướng đã trở thành món ăn không thể thiếu đối với du khách khi đến với Hà Giang. Nếu bạn chưa thử món này thì thật tiếc, vì đây là một phần không thể thiếu trong hành trình khám phá vùng núi Tây Bắc.

Lạp xưởng gác bếp là món ăn đặc trưng của người Thái đen, Nùng và nhiều dân tộc Tây Bắc. Mỗi dân tộc có cách chế biến riêng, nhưng cơ bản lạp xưởng được làm từ thịt lợn và ruột non. Thịt lợn thường được chọn từ phần nạc và mỡ hòa quyện với nhau, rồi được ướp với muối, đường, bột ngọt, rượu, gừng cùng các gia vị đặc trưng của vùng núi. Món ăn này được hun khói, mang lại mùi thơm đặc biệt khiến ai đã từng thử đều khó quên.

Lạp xưởng gác bếp có hương vị thơm béo ngậy, khi ăn chỉ cần hơ qua lửa hoặc chiên qua dầu là đã có thể thưởng thức. Hương khói bếp từ phương pháp chế biến làm món ăn này có một mùi vị riêng biệt, khác hẳn các loại lạp xưởng khác, khiến mỗi miếng ăn đều đọng lại một cảm giác ngon miệng, khó quên.

Với hương vị đậm đà, lạp xưởng gác bếp là món đặc sản của Tây Bắc, không thể bỏ qua khi đến đây. Nó không chỉ gây ấn tượng với người thưởng thức mà còn là món quà đặc biệt để du khách mang về. Lạp xưởng ngon nhất là từ tỉnh Cao Bằng, với mức giá khoảng 360.000 đồng cho một kg.

Người Thái nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn như cơm lam, thịt trâu gác bếp, rau sắng... Tuy nhiên, có một món ăn dân dã ít người biết đến, đó là rêu đá vùng Tây Bắc. Loại rêu này thường mọc bám trên các gờ đá trong lòng suối, và chỉ có ở vùng núi Tây Bắc. Rêu đá mọc theo mùa, thường vào mùa xuân hè, những đám rêu dài mềm mại, khi chạm vào sẽ cảm nhận được sự mát lạnh, mềm mượt, dễ dàng thu hái chỉ bằng một cú vợt nhẹ nhàng.

Người Thái dùng loại rêu này để chế biến nhiều món ăn khác nhau, từ xào, hấp, luộc đến nướng. Một trong những món đơn giản và ngon nhất là canh rêu tươi (kinh tau). Rêu đá sau khi được rũ sạch cát, cắt thành từng khúc nhỏ, thả vào nước luộc gà hoặc xương hầm, nêm gia vị vừa phải, khi chín sẽ tỏa ra một mùi thơm hấp dẫn khó cưỡng. Do số lượng rêu đá có hạn và khó thu hoạch, người dân chỉ dùng để chế biến món ăn cho gia đình và bạn bè, không bán ra thị trường. Chính vì vậy, nếu muốn thưởng thức món đặc sản này, bạn chỉ có thể tìm thấy ở Tây Bắc.

Pa pỉnh tộp (cá suối nướng) là món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc Thái vùng Tây Bắc, gắn liền với những bản làng, núi rừng hùng vĩ. Nguyên liệu chính là những con cá suối tươi ngon như cá chép, cá trôi, cá trắm được bắt từ suối trong, được chế biến bằng cách ướp gia vị đặc biệt rồi kẹp vào những que tre non, nướng trên ngọn lửa hồng. Đặc biệt, các gia vị tự nhiên như gừng, sả, tỏi, ớt, rau thơm, cùng với hạt mắc khén rừng tạo nên hương vị đậm đà, đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.

Khi món ăn hoàn thành, cá nướng có màu vàng ruộm, mùi thơm ngào ngạt lan tỏa khắp không gian. Mỗi miếng cá khi thưởng thức đều mang đến sự ngọt ngào từ thịt cá tươi, hương cay nồng của ớt tỏi, và vị thơm lừng của các loại rau, đặc biệt là vị hăng nhẹ của hạt mắc khén khiến món ăn trở nên khó quên. Pa pỉnh tộp không chỉ có mặt ở Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Yên Bái, mà đặc biệt nổi tiếng ở Điện Biên, nơi có món Pa pỉnh tộp chuẩn vị và ngon nhất, khiến bao du khách phải lòng ngay từ lần đầu thưởng thức.

Thắng cố là một món ăn mang đậm nét đặc trưng của đồng bào dân tộc Mông, nằm sâu trong lòng núi rừng Tây Bắc. Từ lâu, thắng cố đã trở thành món ăn không thể thiếu trong những bữa tiệc, đặc biệt vào mùa đông lạnh giá. Món ăn này còn có sức hút đặc biệt khi được thưởng thức cùng bát rượu ngô ấm, tạo nên sự kết hợp tuyệt vời không gì sánh bằng. Nguyên liệu chính của thắng cố là thịt ngựa, nhưng hiện nay có thể thấy cả thịt bò, trâu, cùng các bộ phận như tim, gan, lòng, tiết… được thái thành những miếng vuông nhỏ, rồi đun nấu trong chiếc nồi lớn.

Khi nấu, các đầu bếp người Mông rất tỉ mỉ trong từng công đoạn, nước dùng được lọc sạch bọt, trong veo và ngọt thanh. Thêm vào đó là một loạt gia vị đặc trưng như thảo quả, quế, hồi cùng rau rừng tươi xanh. Mỗi vùng miền lại có cách chế biến khác nhau, tạo nên hương vị thắng cố riêng biệt, đậm đà. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị béo ngậy, bùi bùi của thịt và mùi ngai ngái đặc trưng của nội tạng gia súc. Thắng cố không chỉ là món ăn, mà còn là một hành trình khám phá, khiến mỗi người thưởng thức phải suy ngẫm về món ăn dân dã nhưng lại ẩn chứa bao nhiêu câu chuyện thú vị của vùng cao.

Chẩm chéo là gia vị không thể thiếu trong bữa ăn của người Thái Tây Bắc, với hương vị đặc trưng, cay nồng và đậm đà. Thành phần của chẩm chéo bao gồm muối, mì chính, tỏi, ớt khô và đặc biệt là mắc khén, một gia vị quý của vùng cao. Tất cả nguyên liệu được kết hợp theo tỷ lệ hoàn hảo, tạo nên một hỗn hợp gia vị thơm ngon có thể làm tôn lên hương vị của bất kỳ món ăn nào. Chẩm chéo được dùng để chấm cơm lam, rau sống hay các món nướng, khiến mọi món ăn trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Mỗi lần nếm thử, bạn sẽ cảm nhận được sự kết hợp hài hòa của các vị cay, mặn, thơm, mang lại cảm giác khó quên.

Chẩm chéo có hai dạng: chẩm chéo khô và chẩm chéo ướt. Loại khô, dễ bảo quản, thường được làm từ mắc khén, ớt khô, rau mùi và hạt mùi. Còn loại chẩm chéo ướt, theo công thức chuẩn của người Thái, lại cầu kỳ hơn trong quá trình chế biến và bảo quản. Chẩm chéo ướt thường được chế biến tươi mới và có giá trị cao hơn, khoảng 120.000 đồng/kg. Hương vị đặc biệt của chẩm chéo không chỉ làm dậy lên sự thơm ngon của món ăn mà còn mang đậm nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của người Thái Tây Bắc.

Cháo ấu tẩu, một món ăn đặc sản không thể thiếu trong hành trình khám phá Hà Giang, là món ăn được yêu thích và biết đến như một thức quà quý giá của người dân miền núi phía Bắc. Với cái tên dân dã “cháo độc dược”, món ăn này mang một hương vị rất riêng, đậm đà và lạ lùng. Cháo ấu tẩu thường được chế biến vào ban đêm và được xem là món ăn giúp bồi bổ sức khỏe, mang đến giấc ngủ sâu và thư giãn, giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi. Chính vì vậy, đây là món ăn không thể bỏ qua nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về ẩm thực độc đáo của Hà Giang.

Để có được bát cháo ấu tẩu ngon, cần một quá trình chế biến công phu và tỉ mỉ. Gạo nếp cái hoa vàng được chọn lựa kỹ càng, cùng với củ ấu hầm nhừ và nước dùng giò heo béo ngậy tạo thành một hỗn hợp đặc sánh, ngọt ngào. Chân giò heo, thịt nạc băm, gia vị như ớt, tiêu, hành và lá tía tô làm món cháo thêm phần đậm đà, không thể thiếu trứng gà và các gia vị đi kèm giúp hương vị cháo trở nên dậy mùi, thơm ngọt khó quên. Mỗi thìa cháo không chỉ đem lại cảm giác ấm áp mà còn là một hành trình khám phá ẩm thực đầy thú vị và hấp dẫn.

Món ăn đặc biệt của vùng cao Tây Bắc luôn có sức hút kỳ lạ với du khách, và trong đó, lợn cắp nách chính là một cái tên khiến không ít người phải ngạc nhiên. Lợn cắp nách, hay còn gọi là lợn lửng, là một giống lợn đặc sản của Lai Châu, nơi chúng được nuôi thả tự nhiên trong rừng. Món lợn cắp nách không chỉ có thịt nạc thơm ngon mà còn rất đặc biệt khi không có mỡ, và chỉ khi đạt trọng lượng 10-15 kg, chúng mới được bắt về chế biến. Được đặt tên là “lợn cắp nách” vì khi còn nhỏ, người dân có thể dễ dàng xách hoặc cắp lợn vào nách mang về.

Thịt lợn cắp nách được chế biến theo nhiều cách, nhưng ngon nhất là món lòng dồi và thịt bụng hấp cách thủy, với một chút xương sườn. Món này có thể chấm với lá nhội giã nhỏ, trộn hạt xẻn, hạt dổi hoặc ớt xanh. Mùi thơm của hạt dổi, lá chanh hòa quyện với vị ngọt béo của thịt ba chỉ sẽ tạo nên một món ăn đặc sắc. Ở các phiên chợ vùng cao, bạn sẽ dễ dàng thấy người dân gùi những tảng thịt lợn cắp nách xuống chợ, bán cho du khách thưởng thức kèm rượu ngô hoặc rượu táo mèo. Giá của món thịt lợn đặc sản này rơi vào khoảng 130.000 đồng/kg.

Người Tày, một dân tộc lâu đời với nền văn hóa đặc sắc, đã tạo nên những món ăn đậm đà bản sắc, trong đó có xôi ngũ sắc. Món xôi này được làm từ nếp cái hoa vàng trồng trên những thửa ruộng bậc thang của miền núi Tây Bắc. Những hạt nếp sau khi được trộn với màu sắc tự nhiên từ rau củ, được hấp lên thành một món ăn không chỉ ngon miệng mà còn đẹp mắt. Xôi ngũ sắc mang đến một sự hòa quyện hoàn hảo giữa hương vị và sắc màu của thiên nhiên.

Món xôi này nổi bật với năm màu sắc: trắng, đỏ, xanh, tím, và vàng, tượng trưng cho ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Mỗi màu sắc không chỉ mang đến sự sinh động cho món ăn mà còn có ý nghĩa tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng. Người Tày thường làm xôi ngũ sắc vào các dịp đặc biệt như cúng giỗ, lễ cưới, và những ngày lễ Tết. Đặc biệt, món ăn này còn là niềm tự hào của phụ nữ Tày, vì nó thể hiện sự khéo léo và tỉ mỉ của họ trong việc chế biến.

Thịt trâu gác bếp là một trong những món đặc sản nổi bật của người Thái, không chỉ là món ăn mang đậm bản sắc văn hóa mà còn là món quà biếu ý nghĩa trong các dịp lễ Tết. Để làm thịt trâu gác bếp, thịt trâu tươi được chọn lọc kỹ lưỡng từ các phần nạc như thăn, bắp, lưng, rồi thái dọc thớ thành những lát dài. Sau khi tẩm ướp gia vị gồm ớt, tiêu, gừng, và không thể thiếu hạt mắc khén - loại gia vị đặc trưng của Tây Bắc, thịt trâu sẽ được phơi trong bóng râm một ngày trước khi treo lên gác bếp để hun khói. Thịt dần thấm đẫm hương vị, tạo thành món ăn đậm đà và nồng nàn hương khói.

Món thịt trâu gác bếp có thể ăn ngay sau khi để một vài tháng, thịt bên ngoài có màu nâu đen, còn bên trong vẫn giữ được màu đỏ hồng và vị đậm đà. Cách ăn đơn giản nhưng tinh tế nhất là hấp cách thủy, khi thịt mềm lại, bạn chỉ cần đập dập, xé nhỏ rồi chấm với chẳm chéo – gia vị đặc trưng của người Thái, sẽ làm tăng thêm hương vị cho món ăn. Vào những ngày lạnh giá, món thịt trâu gác bếp kèm chút rượu ngô cay nồng sẽ khiến bạn cảm nhận được trọn vẹn hương vị núi rừng, đậm đà và khó quên. Món ăn này được bán với giá khoảng 770.000 đồng một kg tại các tỉnh Tây Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình, Sơn La, Yên Bái.