Top 11 Địa danh văn hóa và tâm linh nổi tiếng tại Ninh Bình

Địa chỉ: Thôn Văn Lâm, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Từ ngày 14 đến ngày 17 tháng 3 âm lịch hàng năm

Khi đến Ninh Bình, du khách không thể bỏ qua Đền Thái Vi, một công trình linh thiêng được dựng lên để tri ân bốn vị vua Trần: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông, Trần Anh Tông, cùng Hiển Từ Hoàng thái hậu Thuận Thiên, những người đã có công đánh bại giặc Nguyên Mông, bảo vệ bờ cõi đất nước.

Địa chỉ: Thị trấn Thiên Tôn, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Tháng 3 âm lịch hàng năm

Động Thiên Tôn tọa lạc trên núi Dũng Đương, phía Đông của cố đô Hoa Lư. Cùng với Đền Thánh Nguyễn, Đền Trần (Đền Quý Minh), Đền Cao Sơn, Động Thiên Tôn tạo thành một hệ thống bốn trấn giữ thế đất vững chãi, bảo vệ Kinh đô Hoa Lư xưa.

Được biết đến với Đền thờ Thánh Trấn Vũ Thiên Tôn, hay còn gọi là Chân Vũ Đế Quân, một hóa thân của Huyền Thiên Thượng đế Kim Thuyết. Người được giao nhiệm vụ chỉ huy các thiên binh, thiên tướng để diệt trừ yêu ma, giữ gìn sự bình yên cho trần gian. Tượng Thánh Trấn Vũ Thiên Tôn trong động được đúc bằng đồng, tạo hình đứng vững trên lưng rùa, biểu trưng cho sức mạnh và quyền lực của vị thần này.

Địa chỉ: Xã Gia Thắng, xã Gia Tiến, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Tháng 3 âm lịch hàng năm

Đền Thánh Nguyễn là nơi thờ phụng Lý Triều Quốc Sư Nguyễn Minh Không, người có công lớn trong việc chữa bệnh cho vua Lý và nhân dân, đồng thời là một trong những vị cao tăng uy tín bậc nhất triều Lý. Đền được xây dựng trên nền ngôi chùa Viên Quang do chính ông sáng lập vào năm 1121. Sau khi Nguyễn Minh Không qua đời, dân chúng đã lập đền thờ ông tại đây, và đền này trở thành một phần quan trọng trong Hoa Lư tứ trấn.

Đền không chỉ nổi bật về mặt lịch sử mà còn là một kiệt tác về kiến trúc nghệ thuật với những chạm trổ, điêu khắc tinh xảo, thể hiện tài hoa của các nghệ nhân xưa. Trong đền, hiện vẫn còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như 2 con sóc đá thời Lê sơ ở trước tiền đường, cùng với hai chiếc trống cổ xưa mang giá trị lịch sử từ thời Lý – Trần. Đặc biệt, đền đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia vào năm 1989.

Địa chỉ: Xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Ngày 18 tháng 3 âm lịch hàng năm

Đền Trần, tọa lạc trên ngọn núi cao, là một trong những điểm đến nổi tiếng và linh thiêng của Ninh Bình. Đây là nơi thờ Thần Quý Minh và hoàng phi Quý Nương, vợ của thần. Thần Quý Minh, một trong ba vị tướng được phong thánh trong truyền thuyết, có công trấn ải Sơn Nam, bảo vệ đất nước thời vua Hùng Duệ Vương (Hùng Vương thứ 18). Ngài được tôn thờ như một “thượng đẳng thần” với sự sắc phong qua nhiều triều đại.

Đền Trần không chỉ là một nơi thờ cúng, mà còn là một kiệt tác kiến trúc, được vua Đinh Tiên Hoàng xây dựng vào thế kỷ X nhằm trấn giữ bốn hướng Đông - Tây - Nam - Bắc của Kinh thành Hoa Lư. Mặc dù ngôi đền gỗ nguyên thủy đã bị hư hại, nhưng nhà Trần đã xây dựng lại đền bằng những cột đá vững chãi, nổi tiếng với các chạm khắc bộ tứ linh (long, ly, quy, phượng). Đền Trần nằm trong vùng non nước hữu tình của khu du lịch sinh thái Tràng An, được coi là vịnh Hạ Long trên cạn, mang đến một không gian linh thiêng và thơ mộng.

Địa chỉ: Xã Văn Phú, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Tháng 3 âm lịch hàng năm

Theo thần thoại, Cao Sơn đại vương là Lạc tướng Vũ Lâm, con thứ 17 của vua Lạc Long Quân. Ngài đã dạy bảo, giúp đỡ người dân trong việc mưu sinh và bảo vệ họ khỏi những thế lực xâm lấn. Chính vì vậy, Vua Đinh đã cho phép dân lập đền thờ Cao Sơn để bảo vệ kinh đô từ hướng Tây trên núi Đính.

Đền Cao Sơn, cùng với các đền thờ Thần Thiên Tôn (trấn giữ cửa Đông), Thần Quý Minh (trấn giữ cửa Nam) và Đức Thánh Nguyễn (trấn giữ cửa Bắc), tạo thành một hệ thống tứ trấn vững chắc bảo vệ kinh thành Hoa Lư. Đền Cao Sơn không chỉ có giá trị tâm linh mà còn là biểu tượng của sức mạnh và sự bảo vệ, góp phần tạo nên sự thịnh vượng cho vùng đất này.

Địa chỉ: Xã Quang Thiện, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 11 âm lịch hàng năm

Đền thờ Nguyễn Công Trứ nổi bật với một đặc điểm thú vị: nó được xây dựng khi ông còn sống. Ban đầu, ngôi đền là căn nhà ba gian của ông tại ấp Lạc Thiện, nơi ông sống và làm việc trong suốt thời gian tại Kim Sơn. Năm 1852, nhân dân Kim Sơn cải tạo ngôi nhà thành một ngôi Sinh Từ (đền thờ sống) để tưởng nhớ ông. Hàng năm, vào dịp sinh nhật của ông, người dân tổ chức lễ hội mừng thọ ông. Sau khi Nguyễn Công Trứ qua đời, người dân Kim Sơn xây dựng thêm một toà nhà bên cạnh gian nhà cũ gọi là Tiền đường, nơi thờ ông, còn gian nhà cũ được làm Chính cung. Từ đó, đền được đổi tên thành Truy Tư Từ. Năm 1992, đền thờ Nguyễn Công Trứ được công nhận là Di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.

Đền Nguyễn Công Trứ có kiến trúc theo kiểu chữ Đinh (Hán tự), với Tiền đường gồm 5 gian, Hậu cung gồm 3 gian. Hai bên Tiền đường có hai cột đồng trụ, bên trong Tiền đường có hương án, giá trống, giá chiêng và ba bức đại tự thể hiện lòng kính trọng của nhân dân Kim Sơn đối với ông. Gian giữa của Hậu cung là nơi đặt bàn thờ Nguyễn Công Trứ, trên bàn thờ là một bát hương cổ bằng men sứ trắng, vẽ hình lưỡng long chầu mặt nguyệt, là di vật quý giá từ đời nhà Trần.

Địa chỉ: Thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Lễ Giáng Sinh, ngày 24, 25 tháng 12 dương lịch hàng năm

Nhà thờ Phát Diệm, hay còn được gọi là Nhà thờ chính tòa Phát Diệm, là một quần thể kiến trúc Công giáo nổi bật, được xem là một trong những nhà thờ đẹp nhất Việt Nam, xứng danh là 'kinh đô công giáo' của đất nước. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền bí mà còn ngỡ ngàng trước sự kết hợp độc đáo giữa kiến trúc đình, chùa phương Đông và lối kiến trúc Gôtic phương Tây. Quần thể này không chỉ thể hiện nghệ thuật điêu khắc đá đặc sắc mà còn nổi bật bởi các cấu trúc mang đậm bản sắc dân tộc, đặc biệt là Nhà thờ đá Phát Diệm - 'viên ngọc' của cả quần thể. Ngoài nhà thờ chính, khu vực này còn bao gồm hồ, phương đình, bốn nhà thờ nhỏ, và nhà thờ kính trái tim Đức Mẹ. Chính nét đặc biệt này đã khiến Nhà thờ Phát Diệm trở thành một điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích du lịch tâm linh.

Được khởi công từ năm 1875 và hoàn thành vào năm 1898, nhà thờ đá Phát Diệm đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia vào năm 1988. Hiện nay, nơi đây không chỉ là điểm tựa tôn giáo cho cộng đồng Công giáo địa phương mà còn là một điểm du lịch đầy cuốn hút cho những ai tìm kiếm sự tĩnh lặng, chiêm nghiệm giữa cảnh vật thiên nhiên và vẻ đẹp kiến trúc cổ kính.

Địa chỉ: Phường Thanh Bình, Thành Phố Ninh Bình

Chùa Non Nước là một ngôi chùa ẩn mình dưới chân ngọn núi Non Nước, bên bờ sông Đáy và cửa sông Vân, nơi mà thiên nhiên hòa quyện vào không gian tâm linh một cách kỳ diệu. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích vẻ đẹp yên bình của làng quê Bắc Bộ, với cảnh sắc thơ mộng, trữ tình của non nước hữu tình. Sau khi thăm viếng chùa, du khách có thể tận hưởng vẻ đẹp tĩnh lặng của thiên nhiên, dường như tạm quên đi những xô bồ của cuộc sống.

Chùa Non Nước được xây dựng từ thời nhà Lý, nhưng trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, ngôi chùa đã bị tàn phá và sau đó được phục hồi lại vào thời Trần, trở thành nơi thờ Phật. Chùa còn có tên gọi khác là Dục Thúy Sơn, với hai cổng chính, một ở phía Bắc và một ở Đông Nam hướng ra sông Đáy. Cổng Đông Nam cũng là nơi người dân thường thả cá chép vào dịp Tết, như một phần của lễ cúng ông Công, ông Táo.

Chùa Non Nước luôn mở cửa chào đón du khách suốt cả năm, đặc biệt là vào những ngày Tết, khi không khí lạnh vẫn bao phủ miền Bắc. Lúc này, du khách sẽ có cơ hội cảm nhận cái lạnh nhẹ nhàng của mùa đông giữa một vùng non nước tuyệt đẹp, tạo nên một trải nghiệm tuyệt vời khó quên.

Địa chỉ: Xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Từ ngày 06 đến ngày 08 tháng 3 âm lịch hàng năm

Nhắc đến Ninh Bình, không thể không nhắc đến Cố đô Hoa Lư, nơi được coi là trái tim của đất nước Đại Cồ Việt xưa. Đây là một trong những kinh đô phong kiến đầu tiên của Việt Nam, từng là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của đất nước trong suốt 42 năm, từ triều Đinh, Tiền Lê đến Lý (968-1010). Cố đô Hoa Lư không chỉ là một địa danh lịch sử mà còn là chứng tích của nền phong kiến tập quyền, đánh dấu những bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng đất nước.

Với những di tích, đền thờ, lăng tẩm đầy ấn tượng, Cố đô Hoa Lư vẫn lưu giữ dấu vết của một thời kỳ huy hoàng, đặc biệt là các công trình tưởng niệm các vị vua Đinh và Lê - những người sáng lập nên vương triều Đại Cồ Việt. Đây là nơi du khách có thể chiêm ngưỡng những ngôi đền thờ cổ kính, uy nghiêm, tôn vinh các vị vua tiên khởi của dân tộc, đồng thời tìm hiểu về lịch sử hào hùng của đất nước trong công cuộc thống nhất giang sơn và sự kiện dời đô của vua Lý Thái Tổ.

Địa chỉ: Thôn Sinh Dược, Xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình

Lễ hội chính: Từ ngày 06 tháng 01 đến hết tháng 3 âm lịch hàng năm

Chùa Bái Đính, một biểu tượng du lịch tâm linh nổi bật của Ninh Bình, là sự hòa quyện giữa không gian linh thiêng của Bái Đính cổ tự và sự huy hoàng của Bái Đính tân tự. Nơi đây hiện giữ kỷ lục là công trình Phật giáo lớn nhất Việt Nam với những tượng Phật đồ sộ, trong đó có tượng Thích Ca bằng đồng dát vàng lớn nhất châu Á, chùa có hành lang 500 vị La Hán dài nhất châu Á, tượng Phật Di Lặc bằng đồng lớn nhất Việt Nam và đại hồng chung lớn nhất Việt Nam. Đặc biệt, chùa còn lưu giữ sáu viên ngọc xá lợi quý giá của Đức Phật, là những bảo vật thiêng liêng không thể thiếu trong hành trình tìm hiểu văn hóa Phật giáo.

Không chỉ là điểm đến tâm linh, Chùa Bái Đính còn mang lại cho du khách những trải nghiệm tuyệt vời về kiến trúc. Là ngôi chùa lớn nhất Đông Nam Á, tọa lạc trên đỉnh núi cao, Bái Đính cho phép du khách chiêm ngưỡng toàn cảnh hùng vĩ của Ninh Bình, tạo nên cảm giác choáng ngợp trước vẻ đẹp và sự kỳ vĩ của nơi đây. Đây thực sự là một điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá Ninh Bình.

Địa chỉ: Thôn Đàm Khê, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình

Chùa Bích Động, một viên ngọc sáng trong quần thể di tích Tam Cốc - Bích Động, nổi bật với sự hòa quyện tuyệt vời giữa kiến trúc cổ xưa và vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ. Được bao bọc bởi núi non hùng vĩ, động và chùa ẩn mình dưới tán cây cổ thụ xanh mát, nơi đây mang lại cho du khách một không gian tâm linh huyền bí, ẩn chứa vẻ đẹp của “Bích Sơn Bát Cảnh”, trong đó nổi bật với danh hiệu “Nam thiên đệ nhị động” – vẻ đẹp tuyệt mỹ chỉ xếp sau Chùa Hương.

Xây dựng từ năm 1428, vào đầu thời Hậu Lê, Chùa Bích Động có kiến trúc độc đáo theo kiểu chữ Tam trong Hán Tự. Ba ngôi chùa được xếp dọc theo sườn núi từ thấp đến cao, bao gồm chùa Hạ, Chùa Trung, và Chùa Thượng, tạo thành một quần thể chùa riêng biệt, mỗi ngôi mang vẻ đẹp và linh thiêng riêng biệt.