Top 16 món đặc sản nức tiếng xứ Thanh không thể bỏ qua

Bánh răng bừa (hay còn gọi là bánh tẻ, bánh lá) là món bánh dân dã được gói bằng lá chuối hoặc lá dong. Nhân bánh là sự kết hợp tinh tế giữa thịt ba chỉ xào cùng mộc nhĩ, hạt tiêu và hành khô băm nhỏ, trong khi phần vỏ làm từ gạo tẻ xay mịn. Bánh sau khi hấp hoặc luộc chín sẽ tỏa ra hương thơm quyến rũ của gạo hòa quyện với vị béo của thịt và vị cay nhẹ của tiêu. Sở dĩ có tên gọi bánh răng bừa bởi hình dáng đặc trưng giống chiếc răng bừa – một nông cụ quen thuộc với người dân vùng quê Bắc Bộ.

Bánh răng bừa ngon nhất khi ăn nóng. Cầm chiếc bánh còn nghi ngút hơi, nhẹ nhàng bóc lớp lá ngoài, cảm giác ấy vừa ấm áp lại thú vị vô cùng. Người dân xứ Thanh thường chấm bánh với nước mắm mặn pha chút tiêu cay, càng làm tôn thêm vị dẻo của vỏ bánh và độ đậm đà của nhân thịt. Trong tiết trời se lạnh, thưởng thức một chiếc bánh răng bừa nóng hổi là trải nghiệm không thể tuyệt vời hơn.

Rượu Chi Nê là tinh hoa của đất và người Hậu Lộc, Thanh Hóa. Thức rượu nồng nàn này được nấu từ loại gạo dẻo thơm bản địa, hòa quyện cùng nguồn nước ngầm mát lành tại làng Chi Nê – nơi thiên nhiên ban phát điều kiện tuyệt vời để tạo nên dòng rượu quý. Đặc biệt, men rượu nơi đây được điều chế từ 36 vị thuốc bắc quý hiếm, công thức gia truyền được giữ gìn qua bao thế hệ, mang đến hương vị không nơi nào có được.

Rượu Chi Nê khi mở nắp là mùi thơm đã lan tỏa, hương gạo nếp hòa quyện cùng mùi thảo dược thoảng nhẹ đầy mê hoặc. Nhấp một ngụm, vị cay dịu lan trên đầu lưỡi, cảm giác ấm áp, dễ chịu len lỏi trong từng giác quan. Không hề gắt nồng, rượu Chi Nê khiến người thưởng thức say mê từ ngụm đầu tiên, nhẹ nhàng nhưng đầy sâu lắng.

Rượu Chi Nê là món quà của trời đất dành riêng cho xứ Thanh, là đặc sản bạn nên một lần thử và nên dành tặng người thân – bởi đây là hương vị một khi đã nếm qua thì khó lòng quên được.

Miến dong Cẩm Thủy – một niềm tự hào ẩm thực của Thanh Hóa – không chỉ quen thuộc với người dân địa phương mà còn khiến bao thực khách gần xa phải vấn vương. Khác biệt tạo nên thương hiệu nằm ở ba yếu tố: nguyên liệu tự nhiên tinh khiết, quy trình sản xuất công phu, và hương thơm dong riềng đặc trưng không thể nhầm lẫn. Miến được làm hoàn toàn từ củ dong riềng nguyên chất, đã qua kiểm định nguồn gốc rõ ràng. Không chất bảo quản, không phụ gia, không tẩy trắng – tất cả tạo nên một sản phẩm an toàn, chất lượng và đậm đà bản sắc vùng miền.

Điểm nổi bật của miến dong Thanh Hóa là hương thơm thanh khiết từ dong riềng, mang lại cảm giác dễ chịu và hấp dẫn khi chế biến thành món ăn. Sợi miến có màu xanh lục đục đặc trưng, không quá sáng bóng nhưng lại rất tự nhiên và bắt mắt, mang đến cảm giác chân thật và tinh tế trong từng bữa cơm gia đình.

Mắm cáy – món quà quê dân dã nhưng đầy hấp dẫn – được chế biến từ loài cáy nhỏ giống cua đồng. Cáy sau khi làm sạch, bỏ yếm, giã nhuyễn rồi trộn đều với muối và ủ kín trong chum. Sau khoảng 10 ngày, đem phơi nắng liên tục 7 ngày rồi hòa thính gạo với men, cho vào chum để làm dịu mùi nồng và tạo vị thơm đặc trưng. Mắm cáy chấm thịt luộc, rau luộc thì ngon không gì sánh bằng, đậm đà đến từng ngụm cơm quê.

Mắm tép – thứ đặc sản từng được dùng để tiến vua – là niềm tự hào của người xứ Thanh. Tép được tuyển chọn kỹ, rửa sạch rồi trộn cùng muối và thính gạo, ủ trong chum sành khoảng một tháng. Khi tép và thính đã hòa quyện, mắm chuyển sang màu gạch au tự nhiên vô cùng bắt mắt. Muốn mắm tép thơm ngon hơn, người dân thường chưng với mỡ hành hoặc hấp cùng cơm nóng. Chỉ cần một bát mắm tép nóng hổi ăn kèm cơm trắng cũng đủ làm bữa cơm nhà thêm đậm tình quê hương.

Phi – loài hải sản đặc biệt sống ở vùng nước lợ, chủ yếu phân bố tại ven biển Cầu Sài, Thanh Hóa – là một món ăn từng được dâng tiến vua bởi hương vị hiếm có khó tìm. Phi có hình dạng tựa trai biển nhưng lớp vỏ mỏng hơn, thân trắng phau, ruột dày và mềm mại. Con lớn nhất có thể dài bằng cả gang tay. Phi Cầu Sài chính là loại ngon nhất, đậm vị và thơm béo khó cưỡng. Chúng sống vùi sâu trong cát, chỉ khi nước rút mới có thể đào được. Công việc vất vả, nhưng đổi lại là món ngon đáng giá đến từng giọt mồ hôi.

Phi có thể được chế biến thành nhiều món, từ tái sống giữ nguyên vị biển mặn mòi đến nấu canh, chiên giòn, mỗi cách đều mang đến một tầng hương vị riêng biệt. Điều quan trọng là phi phải được ngâm sạch cát và chế biến khi còn tươi sống, giữ trọn vẹn hương vị nguyên bản. Vị ngọt bùi tự nhiên của phi hòa quyện cùng gia vị dân dã tạo nên một tuyệt phẩm mang hơi thở của biển và tâm hồn xứ Thanh.

Trải qua bao tháng năm, dù phi Cầu Sài ngày càng hiếm, nhưng vị ngon ấy vẫn còn vang vọng trong lòng người, như một di sản ẩm thực mà đất và người Thanh Hóa luôn tự hào lưu giữ.

Thanh Hóa không chỉ hấp dẫn bởi cảnh sắc hữu tình và những di tích lịch sử vang bóng, mà còn bởi nền ẩm thực đậm đà, mang hồn quê dân dã. Một trong những món ăn đặc trưng góp phần làm nên bản sắc ấy chính là cháo canh – một món ăn mộc mạc nhưng đầy lôi cuốn, chỉ có thể tìm thấy trọn vẹn hương vị tại mảnh đất này.

Cháo canh xứ Thanh được chế biến từ bột gạo mềm dẻo, nấu cùng sợi bánh canh và nước dùng ninh kỹ từ xương ống, tạo nên vị ngọt thanh tự nhiên. Một bát cháo canh hoàn chỉnh sẽ có sườn lợn mềm thơm, tôm bóc vỏ săn chắc, điểm thêm chút rau mùi thái nhỏ và rắc nhẹ ớt bột, vừa dậy mùi vừa kích thích vị giác.

Điều thú vị là dù là món ăn truyền thống, cháo canh lại không hề phổ biến rộng rãi. Để thưởng thức món này đúng vị, bạn hãy ghé quán nhỏ bên hông chợ Vườn Hoa, mở bán từ 2 giờ chiều. Quán luôn đông khách và chỉ đến tầm 5 giờ là đã sạch nồi. Đó chính là minh chứng cho sức hấp dẫn âm thầm nhưng mãnh liệt của món ăn này.

Ẩm thực Việt Nam là kho tàng phong phú trải dài từ Bắc vào Nam, mỗi vùng miền lại ẩn chứa những món ăn độc đáo, mang đậm dấu ấn địa phương. Trong số đó, gỏi cá nhệch – một đặc sản trứ danh của vùng Nga Sơn, Thanh Hóa – là món ăn khiến thực khách không khỏi ngạc nhiên bởi sự kết hợp khéo léo giữa hương vị và cách chế biến.

Cá nhệch – loài cá có hình dáng như lươn, thân dài, màu nâu sẫm – sinh sống ở cả môi trường nước ngọt lẫn nước mặn. Khi được chế biến thành gỏi, phần thịt cá trắng ngần, ngọt dịu được tẩm ướp công phu rồi cuốn cùng các loại rau sống, tạo nên hương vị thanh mát và lạ miệng.

Điểm nổi bật khiến gỏi nhệch Nga Sơn khác biệt chính là chẻo nhệch – một loại nước chấm được nấu từ xương cá giã nhuyễn, chưng cùng mẻ chua và nhiều loại gia vị truyền thống. Bát chẻo sánh đặc, có màu nâu đỏ, dậy mùi thơm nồng quyến rũ, khiến từng miếng gỏi trở nên tròn vị, đậm đà, đọng lại dư vị khó quên nơi đầu lưỡi.

Chiều buông trên phố Bến Ngự, TP Thanh Hóa, mùi sả ớt cay nồng và làn khói nghi ngút bốc lên từ những đĩa ốc nóng hổi níu chân bất kỳ ai đi ngang qua. Không phải ngẫu nhiên mà nơi đây trở thành điểm đến quen thuộc của những tín đồ yêu ốc. Gần chục quán ốc san sát, chuyên phục vụ đủ loại ốc như ốc hút, ốc khều, ốc biển, đã góp phần tạo nên thương hiệu đặc trưng: Ốc mút chùa Thanh Hà.

Cái tên ấy bắt nguồn từ vị trí đặc biệt – đầu dãy phố là ngôi chùa Thanh Hà cổ kính. Trong vô vàn cách chế biến, ba món ốc được yêu thích nhất là: ốc hút (hay còn gọi là ốc len), ốc khều (ốc mít, ốc đá, ốc mơ), và ốc biển (ốc giáo). Ốc len được ví như linh hồn của món ốc hút. Sau khi được thu mua từ vùng ven biển Thanh Hóa, ốc sẽ được ngâm với ớt tươi 1–2 ngày để sạch bùn, rồi rửa lại, phơi nắng nhẹ để khử hết mùi tanh đặc trưng.

Khi thưởng thức, người ta dùng kìm cắt đuôi ốc rồi mút từng con, cảm nhận vị ngọt đậm đà hòa quyện cùng mùi thơm phức của sả ớt và vị cay nồng từ ớt tươi giã nhuyễn hoặc bột ớt. Đó không chỉ là món ăn mà còn là một trải nghiệm đầy quyến rũ, mang đậm sắc màu ẩm thực đường phố xứ Thanh.

Nhiều du khách thường bỏ qua thành phố Thanh Hóa trong hành trình khám phá, vô tình lướt qua một kho tàng ẩm thực đường phố đầy quyến rũ. Giữa lòng phố Trường Thi, bánh mì Nam Hà hiện diện như một biểu tượng ẩm thực đã gắn bó hơn hai thập kỷ với người dân nơi đây.

Không phải ngẫu nhiên mà quán bánh mì nhỏ bé ấy luôn tấp nập khách ra vào. Ổ bánh mì được nướng nóng giòn, vỏ mỏng giòn tan, nhân bên trong phong phú với đủ món hấp dẫn như nem chua rán, bò khô, thịt quay… Mỗi loại nhân mang một màu sắc riêng, nhưng tất cả đều hòa quyện nhờ loại nước sốt bí truyền – linh hồn của chiếc bánh Nam Hà trứ danh.

Mọi nguyên liệu đều được tuyển chọn kỹ lưỡng, bảo đảm độ tươi ngon và vệ sinh tuyệt đối. Chính điều đó đã khiến bánh mì Nam Hà không chỉ là món ăn, mà còn là một phần ký ức của bao thế hệ người dân phố Trường Thi.

Đến Thanh Hóa, nếu muốn chạm tay vào một phần linh hồn ẩm thực nơi đây, đừng quên dừng lại và thưởng thức bánh mì Nam Hà – một trải nghiệm giản dị mà sâu sắc.

Bánh đúc sốt là món ăn đặc trưng của vùng đất Thanh Hóa, nổi bật với sắc xanh ngọc bích tinh tế và hương vị giản dị nhưng đậm đà, gắn bó sâu sắc với tuổi thơ của bao người dân thành phố. Làng Cốc Hạ, phường Đông Hương được xem là nơi khai sinh món quà quê này, nơi lưu giữ truyền thống ẩm thực mộc mạc nhưng đầy quyến rũ.

Ngày nay, số người giữ nghề làm bánh đúc sốt tại thành phố không nhiều, chỉ vài ba người tâm huyết, như chị Lê Kim Hậu ở phường Ngọc Trạo. Chị kể lại rằng mẹ chồng chị từng là người bán bánh đúc sốt khắp chợ, mỗi lần ra chợ là người mua đông đúc, nồi bánh nhanh chóng hết sạch vì hương vị thơm ngon, giá cả phải chăng.

Khác với bánh đúc truyền thống miền Bắc, bánh đúc sốt xứ Thanh chỉ bán vào buổi chiều và được tìm thấy ở vài quầy hàng rong hoặc tại các chợ như Vườn Hoa, Nam Thành. Đây là món quà quê độc đáo, là nét đẹp ẩm thực khó phai trong lòng người thưởng thức.

Bánh cuốn từ lâu đã trở thành món ăn nhẹ quen thuộc, được nhiều người Việt ưa chuộng bởi lớp bánh mỏng mượt mà, mềm mại như lụa, hòa quyện cùng nhân thịt béo ngậy và hương thơm thoang thoảng của hành phi giòn tan. Hương vị thanh tao mà đậm đà ấy khiến khó nơi nào sánh được.

Truyền thuyết kể rằng bánh cuốn có nguồn gốc từ đời Hùng Vương thứ 18, trải qua thời gian đã trở thành món ăn dân dã, lan rộng khắp mọi miền đất nước với nhiều biến tấu vùng miền độc đáo.

Được nuôi dưỡng bởi phù sa màu mỡ của sông Mã hùng vĩ, vùng đất Thanh Hóa không chỉ giàu tiềm năng nông nghiệp mà còn tạo nên những món ngon tinh túy từ lúa gạo, trong đó Bánh cuốn Thanh Hóa là tinh hoa kết tinh của đất trời và tâm huyết người dân châu thổ.

Bánh khoái Thanh Hóa tuy có phần giống bánh xèo Nam Bộ trong cách làm nhưng lại mang đậm dấu ấn riêng với nguyên liệu đặc trưng như rau cần, bắp cải, thì là thái sợi cùng với tép tươi. Món bánh thơm ngon được chấm cùng nước mắm chua ngọt hòa quyện sung giòn, tạo nên sự hòa hợp tuyệt vời. Thỉnh thoảng, trứng gà được thay thế cho tép để làm mới vị giác.

Gạo tẻ là thành phần chủ đạo, sau khi ngâm đủ độ sẽ được xay nhuyễn thành bột nước. Tép đồng tươi được mua từ sáng sớm, rửa sạch, ướp gia vị và xào chín vừa tới. Rau cần được dùng phần thân cắt khúc vừa ăn, bắp cải và hành lá thái nhỏ, tất cả hòa quyện trong từng chiếc bánh vàng giòn.

Thưởng thức bánh khoái ngon nhất vào buổi chiều tan sở, bạn dễ dàng tìm thấy hương vị đặc biệt này trên các con phố Trường Thi, Đào Duy Từ, Hàn Thuyên hay chợ Vườn Hoa của thành phố.

Nem chua không chỉ là món đặc sản danh tiếng của Thanh Hóa mà còn là biểu tượng văn hóa ẩm thực độc đáo. So với nhiều vùng miền khác, nem chua Thanh Hóa sở hữu hương vị riêng biệt, đậm đà khó quên. Nếu chưa từng thưởng thức nem chua nơi đây hoặc chưa mua làm quà, thì thật tiếc nuối khi đến xứ Thanh.

Nem có nhiều loại khác nhau như nem dài, nem vuông, nem cối, nem thính, được phân biệt bởi hình dáng và cách chế biến. Nguyên liệu chính gồm thịt lợn mông nạc, lá đinh lăng, lá ổi, thính và gia vị như ớt, tỏi thái lát. Một số nơi còn thêm bì lợn để tăng vị đậm đà.

Dù là món thịt sống lên men, nem chua Thanh Hóa không dành cho tất cả mọi người, nhưng ai đã thử một lần đều nhớ mãi hương vị dai dai, chua dịu cùng mùi thính thơm phức. Người dân thường dùng nem chua kèm tương ớt hoặc mắm tỏi để tăng thêm phần hấp dẫn.

Bánh gai Tứ Trụ là món quà quê đậm đà hồn xứ Thanh, làm say lòng bất kỳ ai từng một lần nếm thử. Xuất phát từ xã Thọ Diện, huyện Thọ Xuân, chiếc bánh được tạo nên bởi hai phần: vỏ bánh và nhân bánh. Vỏ bánh làm từ gạo nếp dẻo, hòa quyện với nước giã từ lá gai phơi khô, tạo nên lớp áo xanh mượt mà, vừa thơm vừa đặc trưng. Nhân bánh là sự kết hợp tinh tế giữa đậu xanh bùi bùi, dừa ngọt béo, hạt sen thanh mát cùng chút mỡ lợn mềm mại. Sức hấp dẫn lớn nhất của món ăn nằm ở lá gai – loại lá vừa đủ già, ngấm hương nhẹ nhàng, hòa quyện cùng bột và dùng để gói bánh vuông vức tinh xảo.

Bánh gai Tứ Trụ dẻo mềm, nhân bánh đậm đà lan tỏa ngay từ miếng đầu tiên, mang hương vị đặc biệt khó nhầm lẫn. Nghề làm bánh gai ở làng Mía vẫn vẹn nguyên nét truyền thống, với hơn một nửa hộ dân giữ nghề qua bao thế hệ. Khi đến Thanh Hóa, đừng quên ghé thăm làng Mía, thưởng thức và mang về những chiếc bánh gai Tứ Trụ đậm đà tình quê làm quà ý nghĩa.

Chè lam Phủ Quảng – món đặc sản trứ danh của Thanh Hóa, được mệnh danh là ‘quà quê’ đầy thân thương. Lấy tên từ vùng đất Vĩnh Lộc xưa, chè lam mang đậm nét dân dã mà vẫn đậm đà tinh tế, thích hợp làm quà biếu hay thưởng thức lúc rảnh rỗi.

Khác với chè lam truyền thống dai mềm, chè lam Phủ Quảng gây ấn tượng bởi độ giòn tan đặc biệt, hòa quyện từng lớp hương vị khiến người ăn khó lòng quên. Gạo nếp dùng để làm chè được lựa chọn kỹ lưỡng, vo sạch, rang vàng bóng rồi mới xay thành bột mịn. Đậu phộng rang thơm, tách vỏ và giã vừa đủ tạo nên độ bùi hấp dẫn.

Màu vàng óng ả của chè lam, khi thưởng thức cùng trà xanh càng làm dậy lên vị ngọt thanh của mật mía, vị bùi bùi của đậu phộng và hương thơm dẻo của gạo nếp. Nếu có dịp ghé qua chợ phiên Vĩnh Thành hay thị trấn Vĩnh Lộc, đừng quên chọn cho mình món chè lam Phủ Quảng chuẩn vị, món quà tinh tế từ xứ Thanh.