Tuyển tập 20 bài thơ xuất sắc nhất của Hồ Xuân Hương

Hồ Xuân Hương, nữ sĩ được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm, nổi tiếng với những tác phẩm tập trung vào đề tài phụ nữ. Xuất thân từ gia đình phong kiến vào thế kỷ 18, 19, thời kỳ xã hội suy tàn, bà là người tài hoa, thông minh sắc sảo nhưng có số phận éo le trong tình duyên, trải qua hai lần kết hôn đều không trọn vẹn. Thơ của bà mang nội dung độc đáo, phong cách nghệ thuật sâu sắc, phản ánh thân phận thấp kém và nỗi bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội đương thời. Dưới đây là tuyển chọn 20 bài thơ của Hồ Xuân Hương hay nhất dành cho độc giả yêu thích thơ ca của bà.

1. Cảnh thu

Thánh thót tiếng tầu tiêu điểm mưa rơi,

Bút thần cũng khó lòng tả hết vẻ đẹp giản dị, mộc mạc của cảnh tiếu sơ,

Cây cổ thụ xanh um tỏa bóng tròn xoe như chiếc ô khổng lồ,

Dòng tràng giang trắng xóa, mặt nước phẳng lặng như tờ giấy,

Bầu trời, non nước như nghiêng ngả trong cơn say chấp chới của rượu,

Túi thơ lưng đeo đầy trăng gió, nặng trĩu tâm hồn thi sĩ,

Cảnh vật dường như cũng biết yêu thương, ưu ái người thưởng ngoạn,

Ai thấy cảnh đẹp mà chẳng lặng người, say đắm ngẩn ngơ,

2. Bánh trôi nước

Thân em trắng trong, tròn trịa tựa như bánh trôi,

Bảy lần nổi, ba phen chìm giữa dòng đời sóng gió,

Dù rắn hay nát đều phụ thuộc vào bàn tay kẻ nặn,

Nhưng em vẫn một lòng son sắt, giữ trọn tấm lòng thủy chung.

3. Đêm khuya

Đêm khuya, tiếng trống canh vang vọng, dồn dập như thúc giục thời gian,

Cái hồng nhan trơ trọi giữa đất trời, lặng lẽ trải qua bao thăng trầm,

Chén rượu thơm nồng đưa ta từ cơn say lại về với tỉnh thức,

Vầng trăng khuya nghiêng bóng, khuyết chưa tròn, gợi nỗi niềm xa xăm,

Rêu từng đám xiên ngang mặt đất, như lời thách thức với thời gian,

Những chòm đá sắc nhọn đâm toạc chân mây, vẽ nét hùng vĩ của thiên nhiên,

Ngán ngẩm xuân qua, xuân lại tới, vòng tuần hoàn vô tận của đất trời.

Mảnh tình son trẻ nhỏ bé, mong manh như hạt sương sớm,

4. Thú vui nơi Khán Đài

Chiều xuân dịu dàng ghé thăm Khán Đài, mang theo hương thanh tịnh,

Lòng người lâng lâng, không vướng bụi trần, phiền muộn.

Bốn mùa sớm tối, tiếng chuông ngân vang hòa cùng sóng vỗ,

Một vũng nước tang thương, đảo lộn cả trời đất,

Biển ái tình mênh mông, nghìn trùng khó lòng tát cạn,

Nguồn ân tình sâu thẳm trăm trượng, khó lòng vơi cạn.

Cực lạc là đâu, hỡi người hỏi?

Cực lạc chính nơi đây, rõ ràng như chín với mười,

5. Cảnh đẹp chùa Hương Tích

Đá nứt ra một lỗ hổng sâu thăm thẳm, huyền bí,

Người quen cửa Phật chen chân bước, lòng thành kính dâng lên,

Kẻ lạ bầu Tiên mỏi mắt ngắm nhìn, say đắm cảnh thần tiên,

Giọt nước hữu tình rơi thánh thót, như tiếng lòng vọng lại,

Con thuyền không mái chèo, lom khom lướt nhẹ trên dòng nước.

Rừng suối quyến rũ, phồn hoa cũng phải quay về,

Trời già khéo léo đến mức kỳ lạ, khiến người ngỡ ngàng,

6. Cảnh đẹp chùa Sài Sơn

Khen thay tạo hóa khéo tay, vượt xa mọi điều phàm tục,

Một đốm sáng giương ra, bao nhiêu ngàm cửa cũng không ngăn nổi,

Triền đá phủ đầy cỏ leo, sờ vào thấy rậm rạp, mộc mạc,

Lạch nước nhỏ rỉ rót, chảy qua những tảng đá lam nham,

Một nhà sư đầu trọc ngồi khua mõ, thanh tịnh giữa chốn thiền môn.

Hai chú tiểu lưng tròn đứng giữa am, vẻ ngây thơ, thuần khiết,

Đến nơi mới hay rằng đây chính là chốn Thánh Hóa,

Dù chân mỏi, gối nhức, lòng vẫn còn đầy ham muốn khám phá,

7. Bài họa thứ 2 trong buổi tiệc rượu với phạm tế

Kìa ai tỉnh táo, kìa ai say đắm giữa cuộc đời,

Kìa ai đùa giỡn với trăng giữa thanh thiên bạch nhật,

Khoan đã, xin hãy dừng tay lại một chút,

Chớ đùa với hang hùm kẻo mất tay, nguy hiểm khôn lường.

8. Đá Ông Bà Chồng

Tạo hóa khéo léo bày trò, tạo nên cảnh tượng kỳ thú,

Ông Chồng đã hiện hữu, lại thêm Bà Chồng bên cạnh,

Tầng trên tuyết phủ trắng xóa, điểm tô mái đầu bạc trắng,

Thớt đá dưới sương pha lẫn má hồng, tạo nên vẻ đẹp dịu dàng,

Gan dạ, nghĩa tình phơi bày cùng ánh trăng sáng,

Khối tình son sắt mãi cọ xát với non nước hùng vĩ,

Đá kia còn biết giữ gìn nét xuân tươi tắn, rạng rỡ,

Chẳng trách người đời khi tuổi trẻ luôn rộn ràng, nhiệt huyết,

9. Trò chơi đánh đu

Bốn cột đu ai khéo léo trồng nên, vững chãi giữa trời,

Người lên đánh đu, kẻ ngồi ngắm nhìn, vui vẻ hòa cùng không khí lễ hội,

Chàng trai đu đưa, gối hạc khom khom, dáng vẻ mạnh mẽ,

Thiếu nữ uốn lưng ong, ngửa người đầy duyên dáng,

Bốn mảnh quần hồng bay phấp phới trong gió, rực rỡ sắc màu,

Hai hàng chân ngọc duỗi thẳng, song song nhịp nhàng.

Chơi xuân liệu có biết xuân đang trôi qua chăng?

Cọc nhổ đi rồi, chỉ còn lại lỗ trống bỏ không!

10. Đề tặng bức tranh hai mỹ nhân

Cô gái ơi, tuổi xuân của cô là bao nhiêu?

Chị cũng xinh tươi, em cũng rạng rỡ,

Trăm vẻ đẹp như in trên tờ giấy trắng tinh khôi,

Ngàn năm vẫn giữ mãi nét xuân xanh rạng ngời,

Chẳng dám phiêu lãng trên con đường kia nọ,

Bồ liễu đành chấp nhận phận mỏng manh, yếu đuối,

Có một thú vui sao chẳng được vẽ nên?

Trách người thợ kia sao quá vô tình,

11. Cảnh lấy chồng chung

Kẻ được đắp chăn ấm, kẻ lại lạnh lùng cô đơn,

Chém cha cái kiếp phải lấy chồng chung,

Năm lần mười họa may ra mới được gặp,

Một tháng đôi lần cũng chẳng chắc chắn.

Cố gắng ăn xôi, xôi lại chẳng thành,

Làm thuê làm mướn, cuối cùng chẳng được công gì,

Nếu biết trước cuộc đời sẽ như thế này,

Thì thà ở vậy cho xong.

12. Lời mời trầu

Quả cau nhỏ nhắn, miếng trầu thơm nồng,

Đây là của Xuân Hương vừa mới têm xong,

Nếu có duyên, xin hãy thắm lại tình xưa,

Xin đừng xanh như lá, bạc như vôi, hãy giữ lòng son sắt,

13. Tự tình

Tự tình 1

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom, báo hiệu một ngày mới,

Oán hận tràn ngập, nhìn ra khắp mọi nẻo chòm xóm,

Mõ thảm chẳng cần khua mà vẫn vang lên tiếng cốc,

Chuông sầu không ai đánh sao lại ngân vang ồn ào,

Trước nghe những tiếng ấy, lòng càng thêm rầu rĩ,

Sau lại giận vì duyên phận hẩm hiu, để mõm mòm đau đớn,

Hỡi những tài tử văn nhân, ai là người thấu hiểu?

Thân này đâu đã chịu già nua, héo úa,

Tự tình 2

Đêm khuya, tiếng trống canh vang vọng, dồn dập như thúc giục thời gian,

Cái hồng nhan trơ trọi giữa đất trời, lặng lẽ trải qua bao thăng trầm,

Chén rượu thơm nồng đưa ta từ cơn say lại về với tỉnh thức,

Vầng trăng khuya nghiêng bóng, khuyết chưa tròn, gợi nỗi niềm xa xăm,

Rêu từng đám xiên ngang mặt đất, như lời thách thức với thời gian,

Những hòn đá sắc nhọn đâm toạc chân mây, vẽ nét hùng vĩ của thiên nhiên,

Ngán ngẩm xuân qua, xuân lại tới, vòng tuần hoàn vô tận của đất trời,

Mảnh tình nhỏ bé, san sẻ chỉ còn tí con con!

Tự tình 3

Chiếc bánh buồn vì phận nổi nênh, trôi dạt giữa dòng đời,

Giữa dòng nước, lòng ngao ngán nỗi lênh đênh, vô định,

Lưng khoang tình nghĩa dường như tràn đầy, lai láng,

Nửa mạn thuyền chìm trong phong ba, bập bềnh giữa sóng gió,

Cầm lái mặc ai muốn đỗ bến, lòng vẫn bình thản,

Giong lèo mặc kẻ muốn xuôi ghềnh, ta vẫn kiên định,

Ấy ai dám thăm ván, cam lòng chấp nhận số phận,

Ngán ngẩm nỗi ôm đàn, lòng tấp tênh giữa dòng đời,

14. Chế sư

Chẳng phải Ngô, cũng chẳng phải ta,

Đầu trọc lốc, áo không tà, vẻ ngoài giản dị,

Oản dâng trước mặt, dăm ba phẩm vật đơn sơ,

Vãi nép sau lưng, sáu bảy bà lặng lẽ dâng hương,

Khi cảnh, khi tiu, khi chũm choẹ, đủ mọi điệu bộ,

Giọng hì, giọng hỉ, giọng hi ha, đủ mọi cung bậc,

Tu lâu ngày, có lẽ sẽ thành sư cụ,

Ngất nghểu trên tòa sen, đó là chốn thiêng liêng,

15. Ốc Nhồi

Bác mẹ sinh ra, phận ốc nhồi bé nhỏ,

Đêm ngày lăn lóc giữa đám cỏ hôi, số phận nhỏ bé,

Nếu quân tử có thương, xin hãy bóc yếm,

Xin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi, hãy để tôi yên,

16. Vịnh cái quạt

Một lỗ xâu xâu, dù mấy cũng vừa vặn,

Duyên em dính dán tự bao giờ, khó lòng gỡ bỏ,

Chành ra ba góc, da vẫn còn thiếu,

Khép lại đôi bên, thịt lại thừa thãi,

Mát mặt anh hùng khi gió ngừng thổi,

Che đầu quân tử lúc trời đổ mưa,

Nâng niu, ướm hỏi người trong trướng,

Phì phạch trong lòng, đã thấy sướng chưa?

17. Động Hương Tích

Ai khéo bày đặt nên cảnh tượng kỳ lạ,

Nứt ra một lỗ hỏm hòm, sâu thẳm,

Người quen cõi Phật chen chân bước vào,

Kẻ lạ bầu tiên mỏi mắt ngắm nhìn, say đắm cảnh thần tiên,

Giọt nước hữu tình rơi thánh thót, như tiếng lòng vọng lại,

Con thuyền không mái chèo, lom khom lướt nhẹ trên dòng nước,

Rừng suối quyến rũ, phồn hoa cũng phải quay về,

Trời già khéo léo đến mức kỳ lạ, khiến người ngỡ ngàng,

18. Hang cắc cớ

Trời đất sinh ra một chòm đá,

Nứt làm đôi mảnh, hổng hòm hom, sâu thẳm,

Kẽ hầm rêu mọc trơ trọi, toen hoẻn giữa đá,

Luồng gió thông reo vỗ nhẹ, phập phòm trong không gian,

Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm, vang vọng trong hang,

Con đường vô ngạn tối om om, mờ ảo và bí ẩn,

Khen ai khéo đẽo đá, tài tình xuyên tạc,

Khéo hớ hênh để lộ ra, khiến bao kẻ tò mò dòm ngó,

19. Du cổ tự

Thầy tớ thong dong dạo bước trong cảnh chùa thanh tịnh,

Cầm thư lưng túi, rượu lưng hồ, thong dong thưởng ngoạn,

Cá khe lắng nghe, đầu ngơ ngác giữa dòng nước,

Chim núi nghe kinh, cổ gật gù như hiểu thấu lời Phật,

Then cửa từ bi nêm chặt, chẳng để lọt phiền não,

Nén hương tế độ cắm đầy lò, khói hương lan tỏa khắp không gian,

Nhà sư ướm hỏi nhà sư nhỏ,

Phúc đức nhà ngươi được mấy bồ, có đủ để vượt qua cõi trần?

20. Lỡm Học Trò

Khéo khéo đi đâu, lũ ngẩn ngơ kia?

Lại đây, chị dạy cho cách làm thơ,

Ong non ngứa nọc, châm hoa rữa nát,

Dê cỏn buồn sừng, húc giậu thưa tan hoang,

Xin cảm ơn quý độc giả đã dành thời gian theo dõi bài viết Tuyển chọn 20 bài thơ của Hồ Xuân Hương hay nhất. Đừng quên để lại bình luận bên dưới để chia sẻ ý kiến và góp phần làm phong phú thêm nội dung.