11 cách đối phó và vượt mặt người ái kỷ

25/02/2025

Nội dung bài viết

Bạn có đang trở thành mục tiêu của một người ái kỷ? Trước những màn đấu trí không ngừng, sự lạm dụng cảm xúc tinh vi, và những thủ thuật thao túng tâm lý, việc giành thế thượng phong trong các cuộc trò chuyện và tương tác với họ dường như là điều không tưởng. Đừng lo lắng - bạn hoàn toàn có thể vô hiệu hóa và vượt mặt một người ái kỷ, miễn là bạn trang bị đúng công cụ. Bài viết này tổng hợp nhiều lời khuyên và gợi ý thiết thực giúp bạn bắt đầu đối phó và duy trì khoảng cách an toàn với những người ái kỷ trong cuộc sống của mình.

Các bước thực hiện

Tách biệt khỏi người ái kỷ để loại bỏ nguồn cung cấp năng lượng cho họ

Nguồn cung cấp năng lượng ái kỷ là yếu tố thúc đẩy hành vi của những người ái kỷ. Đây là thuật ngữ tâm lý học chỉ sự phản hồi mà người ái kỷ luôn khao khát. Họ thu thập nguồn năng lượng này thông qua nhiều cách như khoe khoang, xâm phạm ranh giới hoặc hành xử tiêu cực. Bạn có thể cắt đứt nguồn cung cấp này bằng cách tách biệt khỏi họ khi có thể, chẳng hạn như:

Dành thời gian cho bản thân thay vì luôn sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của người bạn đời ái kỷ.
Ngăn chặn việc người cũ ái kỷ đòi hỏi mức cấp dưỡng cao hơn trong quá trình ly hôn.
Chặn liên lạc từ cha/mẹ ái kỷ.
Tập trung toàn lực mỗi ngày khi làm việc với sếp ái kỷ.

Dành thời gian để chữa lành những tổn thương

Chữa lành tổn thương do người ái kỷ gây ra là chìa khóa để vượt qua họ. Người ái kỷ luôn muốn chiếm lĩnh tâm trí và cảm xúc của bạn - đó là hình thức kiểm soát tối cao. Hãy cho bản thân thời gian và không gian để hồi phục và tiến lên phía trước, đây là cách tốt nhất để phá vỡ sự ràng buộc và thoát khỏi người ái kỷ trong cuộc đời bạn mãi mãi. Một số cách hiệu quả để bắt đầu hành trình chữa lành sau khi kết thúc mối quan hệ với người ái kỷ bao gồm:

Ghi lại cảm xúc và suy nghĩ của bạn trong nhật ký.
Nhắc nhở bản thân rằng sự lạm dụng của họ không phải là lỗi của bạn.
Thực hành chăm sóc bản thân.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia trị liệu.

Nhận trách nhiệm của bản thân trong cuộc xung đột

Nhận trách nhiệm giúp bạn duy trì quyền kiểm soát trong giao tiếp. Người ái kỷ thường tìm kiếm sự thỏa mãn khi hành xử tiêu cực và hạ thấp người khác. Thay vì đối đầu, hãy tập trung vào việc nhận trách nhiệm cho những sai lầm của bạn. Sự thừa nhận này có thể thay đổi cục diện cuộc trò chuyện và khiến người ái kỷ bất ngờ.

Bạn đời ái kỷ: “Căn bếp này bừa bộn quá. Anh chẳng bao giờ chịu dọn dẹp.”
Bạn: “Em nói đúng, anh đã hứa sẽ rửa bát sau bữa tối nhưng lại quên mất. Lỗi là ở anh!”
Cha/mẹ ái kỷ: “Con rảnh rỗi thế mà chẳng bao giờ dành thời gian cho bố/mẹ.”
Bạn: “Con hiểu cảm giác của bố/mẹ. Tuần rồi con đã không sắp xếp thời gian tốt. Con xin lỗi vì đã quên gọi điện.”
Nhiều người ái kỷ từng bị trừng phạt khi thể hiện sự yếu đuối - vì vậy, họ không bao giờ chịu nhận lỗi. Hiểu được điều này, bạn có thể nắm thế chủ động trong giao tiếp.

Phản ứng với sự thông cảm và tôn trọng

Vượt qua người ái kỷ bằng cách không hạ mình xuống mức độ của họ. Người ái kỷ được tiếp thêm năng lượng từ xung đột và sẽ nhanh chóng kiểm soát cuộc trò chuyện nếu bạn phản ứng hoặc chống trả. Thay vào đó, bạn có thể lấy lại thế chủ động bằng cách thể hiện sự đồng cảm với họ, giúp người ái kỷ dịu lại.

Bạn đời ái kỷ: “Sao em lại quên đón anh ở công ty? Thật không thể tin nổi!”
Bạn: “Chắc anh rất bực mình vì phải chờ đợi. Em hiểu cảm giác của anh.”
Người bạn ái kỷ: “Không thể tin được là hôm qua cậu không đi xem phim với tớ!”
Bạn: “Tớ biết cậu cảm thấy chán khi phải đi một mình.”

Giữ thái độ lãnh đạm khi ở bên họ

Người ái kỷ sẽ không đạt được mục đích khi bạn không phản ứng và không bị ảnh hưởng bởi họ. Một chiến thuật hiệu quả để đối phó với người ái kỷ là phương pháp "tảng đá xám" - bạn sẽ trở nên vô hình và tách biệt khỏi họ, giống như một tảng đá xám vô cảm. Dưới đây là một số cách áp dụng phương pháp này trong cuộc sống hàng ngày:

Kết thúc nhanh cuộc trò chuyện với đồng nghiệp ái kỷ bằng cách viện cớ bận việc.
Phớt lờ người bạn đời ái kỷ khi họ cố tình chọc tức bạn.
Kiên định với chủ đề khi nói chuyện với cha mẹ ái kỷ.

Tránh tham gia vào các cuộc trò chuyện của họ

Rất khó để đánh bại một người ái kỷ trong cuộc đối thoại trực tiếp. Người ái kỷ rất giỏi trong việc thao túng và kiểm soát cuộc trò chuyện. Với khả năng xoay chuyển tình huống, họ luôn tìm cách đảo ngược mọi thứ để chống lại bạn. Bằng cách rút ngắn cuộc trò chuyện và lùi lại một bước, bạn có thể vượt lên trên người ái kỷ và giành lợi thế.

“Em phải đi siêu thị mua đồ. Em sẽ quay lại sau!”
“Xin lỗi, tớ phải hoàn thành bài tập hôm nay.”
“Tôi phải đi ngay - deadline không chờ ai cả!”

Thiết lập và duy trì ranh giới rõ ràng

Quyết định khi nào và cách thức tương tác với người ái kỷ là chìa khóa để vượt lên trên họ. Người ái kỷ luôn tìm cách kích động và kiểm soát bạn. Bằng cách thiết lập và thực thi các ranh giới rõ ràng, bạn có thể tước bỏ quyền kiểm soát của họ. Hãy xác định những hành vi không thể chấp nhận và kiên quyết rời đi khi họ vượt qua ranh giới đó.

“Em không chấp nhận việc anh chửi mắng em. Em sẽ rời khỏi phòng cho đến khi anh có thể nói chuyện một cách tôn trọng.”
“Gây cảm giác tội lỗi là hành vi ấu trĩ, và em sẽ không nhượng bộ. Em sẽ dừng lại cho đến khi anh có thể nói chuyện một cách đàng hoàng.”
“Anh đang nói chuyện với tôi bằng giọng điệu thiếu tôn trọng, và điều đó là không thể chấp nhận. Tôi sẽ không tiếp tục nói chuyện cho đến khi anh có thể giao tiếp một cách văn minh.”

Đừng tiết lộ ý định và mục đích thực sự của bạn với người ái kỷ

Người ái kỷ muốn khiến bạn khó chịu. Họ luôn tìm cách chiếm thế thượng phong và sẽ lợi dụng bất kỳ thông tin nào về bạn để giành lợi thế. Hãy giữ kín các kế hoạch của mình và đánh lạc hướng họ bằng những thông tin sai lệch để họ không thể nắm bắt ý định thực sự của bạn.

Nếu đang ly hôn với người ái kỷ, bạn có thể nói rằng bạn muốn giữ chiếc xe để che giấu ý định giữ ngôi nhà. Đối phương có thể cố gắng phá hoại cơ hội bạn lấy xe mà không nhận ra rằng họ đang rơi vào bẫy của bạn.

Luôn giữ bình tĩnh

Người ái kỷ muốn bạn mất kiểm soát khi họ kích động bạn. Họ thích nắm quyền kiểm soát trong các mối quan hệ và thường dụ dỗ người khác vào những cuộc trò chuyện độc hại để giành lợi thế. Trong những tình huống này, cách tốt nhất để vượt mặt họ là không để bản thân bị cuốn vào. Khi họ cố leo thang, hãy thử:

Khen ngợi họ (“Tôi luôn ngưỡng mộ cách anh tập trung vào chi tiết.”)
Hỏi ý kiến của họ (“Chị có nghĩ cách nào khác để giải quyết việc này không?”)
Sử dụng ngôn ngữ hòa hợp (“Tôi nghĩ cả hai chúng ta đều nói những điều mà sau này có thể hối hận.”)

Dựa vào hệ thống hỗ trợ để kiểm chứng thực tế

Người ái kỷ rất giỏi thao túng cảm xúc và khiến bạn nghi ngờ thực tế. Một cách hiệu quả để đối phó với họ là tìm kiếm sự xác nhận từ bạn bè và người thân. Hãy kể lại những gì người ái kỷ đã nói và nhờ họ giúp bạn kiểm chứng sự thật.

“Tối qua Khương nói những lời rất cay nghiệt với tớ, nhưng sau đó lại bảo tớ ‘quá nhạy cảm’ khi tớ phản ứng. Cậu nghĩ tớ có phản ứng thái quá không?”
“Tớ đã nói chuyện với Khanh về những gì tớ phát hiện ra, nhưng cô ấy bảo tớ chỉ đang tưởng tượng. Cậu nghĩ sao, hay cô ấy chỉ đang cố lừa tớ?”

Áp dụng quy tắc “không liên lạc” với họ

Giữ khoảng cách và tạo không gian riêng là cách tốt nhất để vượt qua và thoát khỏi người ái kỷ. Họ thích kiểm soát và xâm nhập vào cuộc sống của bạn, nhưng sẽ không thể làm được điều đó nếu bạn cắt đứt nguồn cung cấp năng lượng cho họ. Áp dụng quy tắc “không liên lạc,” tức là loại bỏ họ khỏi mọi khía cạnh cuộc sống của bạn, là cách hiệu quả và lành mạnh nhất để vượt qua người ái kỷ. Bạn có thể thực hiện bằng cách:

Chặn họ trên điện thoại và mạng xã hội
Tránh xa những người bạn chung
Không để bản thân suy nghĩ về họ
Nếu bạn đang trong mối quan hệ bạo hành và chưa thể rời đi ngay, hãy bắt đầu lên kế hoạch cho tương lai.

Lời khuyên hữu ích

Dù có khó khăn đến đâu, hãy cố gắng không để bản thân bị ảnh hưởng bởi những lời nói và hành động của người ái kỷ. Hành vi của họ chỉ phản ánh sự độc hại và bất an của chính họ, chứ không định nghĩa giá trị của bạn.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi