Cách để Chia sẻ với ba mẹ về chứng trầm cảm của bạn

28/02/2025

Nội dung bài viết

Trò chuyện với ba mẹ về chứng trầm cảm có thể khiến bạn cảm thấy áp lực. Bạn có thể lo lắng rằng họ sẽ không thấu hiểu hoặc bạn sẽ phải đối mặt với sự kỳ thị. Tuy nhiên, bằng cách làm theo những bước sau, bạn có thể giúp cuộc trò chuyện diễn ra suôn sẻ hơn. Đầu tiên, hãy chuẩn bị kỹ lưỡ bằng cách tìm hiểu thông tin về trầm cảm và các triệu chứng của bạn. Tiếp theo, hãy chọn thời điểm thích hợp để trò chuyện trực tiếp với ba hoặc mẹ. Cuối cùng, hãy chia sẻ cách họ có thể hỗ trợ bạn trong quá trình điều trị.

Các bước thực hiện

Nội dung và cách thức chia sẻ

Nhận diện các triệu chứng trầm cảm. Trước khi nói chuyện với ba mẹ, hãy đảm bảo rằng các triệu chứng bạn đang trải qua phù hợp với trầm cảm. Bạn có thể tham khảo thông tin từ các nguồn uy tín như Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (NIMH).

Trầm cảm ở thanh thiếu niên thường biểu hiện qua sự do dự, đau nhức, tức giận hoặc nỗi buồn sâu sắc. Bạn cũng có thể gặp khó khăn trong học tập, chẳng hạn như thiếu động lực, khó tập trung và ghi nhớ.
Gần đây, bạn có thể cảm thấy muốn xa lánh bạn bè và gia đình, chỉ muốn ở một mình. Bạn cũng có thể gặp vấn đề về giấc ngủ, như khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều. Ngoài ra, bạn có thể tìm cách làm tê liệt cảm xúc bằng thuốc, rượu hoặc các hành vi liều lĩnh khác.
Ngay cả khi không chắc chắn về chứng trầm cảm, hãy thảo luận về các triệu chứng để nhận được sự giúp đỡ cần thiết.

Nhận thức rằng đây là một cuộc trò chuyện không dễ dàng. Bạn hoặc ba mẹ có thể rơi nước mắt. Điều đó hoàn toàn bình thường. Trầm cảm là một chủ đề nhạy cảm, và việc bạn chủ động đề cập đến nó trước khi mọi thứ trở nên tồi tệ hơn là một hành động đúng đắn.

Có thể ba mẹ bạn đã nhận ra điều gì đó bất ổn, nhưng họ không biết cụ thể là gì hoặc làm thế nào để giúp bạn. Bằng cách gọi tên vấn đề, bạn sẽ giúp họ hiểu rõ hơn và biết cách hỗ trợ bạn.

Tìm kiếm sự hướng dẫn từ người đáng tin cậy. Nếu bạn lo lắng về phản ứng của ba mẹ đối với vấn đề sức khỏe tâm lý, hãy nhờ một người mà bạn tin tưởng, như cố vấn học đường, huấn luyện viên hoặc giáo viên, để được tư vấn. Điều này sẽ giúp bạn chuẩn bị tâm lý tốt hơn trước khi trò chuyện với ba mẹ.

Bạn có thể bắt đầu bằng câu nói, “Thưa cô, em nghĩ mình có thể đang bị trầm cảm. Em không biết làm thế nào để nói với ba mẹ về điều này.”
Người đáng tin cậy này cũng có thể giúp sắp xếp một cuộc gặp với ba mẹ bạn, tạo không gian an toàn để bạn chia sẻ tình trạng của mình.

Quyết định ai là người bạn sẽ chia sẻ trước. Hãy cân nhắc xem bạn muốn nói chuyện với ba, mẹ, hay cả hai cùng một lúc. Thông thường, chúng ta có xu hướng gần gũi với một trong hai người hơn, vì vậy hãy chọn người mà bạn tin rằng sẽ phản ứng tích cực hoặc người mà bạn cảm thấy thoải mái nhất.

Nếu một trong hai người là nguyên nhân khiến bạn trầm cảm, hãy chia sẻ với người còn lại trước. Họ có thể giúp bạn truyền đạt thông điệp đến người kia.

Viết thư nếu bạn gặp khó khăn trong việc diễn đạt. Đôi khi, việc nói ra cảm xúc của mình là một thử thách lớn. Viết thư hoặc gửi tin nhắn có thể là cách gián tiếp nhưng hiệu quả để thông báo tình hình với ba mẹ.

Hãy đảm bảo rằng bức thư của bạn mang giọng điệu nghiêm túc, mô tả rõ các triệu chứng, giải thích cách chúng ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, và đề nghị được gặp bác sĩ để được hỗ trợ.

Luyện tập những gì bạn muốn nói. Chia sẻ về vấn đề nghiêm trọng như trầm cảm không phải là điều dễ dàng thực hiện một cách tự phát. Hãy luyện tập trước gương hoặc đóng vai với một người bạn thân. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy tự tin hơn khi trò chuyện thực tế.

Bạn cũng có thể viết ra những điểm chính mà bạn muốn đề cập. Điều này sẽ giúp bạn không bỏ sót bất kỳ chi tiết nào, ngay cả khi cảm xúc của bạn trở nên quá mãnh liệt.

Chuẩn bị trước những câu hỏi có thể xuất hiện. Hãy sẵn sàng giải thích về trầm cảm, mô tả cảm xúc và triệu chứng của bạn để ba mẹ hiểu rõ hơn. Từ những thông tin bạn đã tìm hiểu, hãy chia sẻ cách họ có thể hỗ trợ bạn. Ba mẹ có thể sẽ đặt nhiều câu hỏi, và bạn có thể chuẩn bị sẵn câu trả lời hoặc đề nghị được nói chuyện với chuyên gia tâm lý. Dưới đây là một số câu hỏi ba mẹ có thể hỏi:

Con có ý định làm tổn thương bản thân hoặc tự tử không?
Con cảm thấy như vậy từ khi nào?
Có điều gì cụ thể khiến con cảm thấy như vậy không?
Ba mẹ có thể làm gì để giúp con cảm thấy tốt hơn?
Ba mẹ có thể tiếp tục đặt thêm câu hỏi sau khi nghe câu trả lời của bạn. Hãy kiên nhẫn, vì những cuộc trò chuyện sau sẽ dễ dàng hơn lần đầu.

Bắt đầu cuộc trò chuyện

Chọn thời điểm phù hợp để trò chuyện. Hãy đảm bảo rằng cả bạn và ba mẹ đều không bị phân tâm. Chọn một khoảng thời gian yên tĩnh để có thể nói chuyện một cách riêng tư. Những dịp như lái xe đường dài, làm việc nhà, buổi chiều yên tĩnh, hoặc đi dạo cùng nhau là thời điểm lý tưởng.

Nếu ba mẹ bạn bận rộn, hãy hỏi họ khi nào họ có thời gian. Bạn có thể nói: “Con có chuyện rất quan trọng muốn chia sẻ với ba mẹ. Khi nào ba mẹ có thời gian để nói chuyện riêng ạ?”

Nhấn mạnh tính nghiêm trọng của vấn đề. Đôi khi, ba mẹ có thể không nhận ra mức độ nghiêm trọng của vấn đề tâm lý. Hãy thu hút sự chú ý của họ bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng ngay từ đầu.

Bạn có thể nói: “Con có một vấn đề rất nghiêm trọng cần ba mẹ giúp đỡ” hoặc “Điều này rất khó nói, nên con mong ba mẹ lắng nghe con.”
Trong một số trường hợp, tính nghiêm trọng sẽ tự bộc lộ. Ví dụ, bạn có thể bật khóc và bày tỏ cảm xúc, hoặc ba mẹ nhận thấy sự thay đổi trong hành vi của bạn.

Tập trung vào cảm xúc của bản thân khi chia sẻ. Hãy hướng mọi thứ về phía mình để tránh việc ba mẹ cảm thấy bị đổ lỗi hoặc phòng thủ. Ví dụ, thay vì nói “Ba mẹ cãi nhau khiến con buồn”, hãy tập trung vào cảm xúc của bạn.

Sử dụng ngôi thứ nhất để diễn đạt: “Con cảm thấy kiệt sức và chán nản đến mức không muốn rời khỏi giường” hoặc “Con biết gần đây con hay cáu kỉnh. Đôi lúc con cảm thấy rất tức giận và ghét bản thân. Con thậm chí có suy nghĩ muốn mình biến mất.”

Đặt tên cho những gì bạn đang trải qua. Khi ba mẹ đã hiểu được mức độ ảnh hưởng của vấn đề, hãy gọi tên nó một cách rõ ràng. Chia sẻ với họ những nghiên cứu bạn đã đọc và đề nghị họ xem các bài viết hữu ích mà bạn tìm thấy. Bạn có thể giới thiệu các bài viết từ tripi.vn như Điều trị Bệnh Trầm cảm và Nhận biết các dấu hiệu trầm cảm.

“Con đã tìm thấy những bài viết này về trầm cảm. Chúng mô tả rất chính xác những gì con đang trải qua, và con nghĩ mình đang mắc phải chứng bệnh này.”
Hãy kiên định nếu ba mẹ xem nhẹ cảm xúc của bạn và coi đó chỉ là “buồn chuyện nhỏ” hoặc “tâm trạng không tốt”. Hãy giải thích rằng bạn đã đáp ứng các tiêu chuẩn lâm sàng của bệnh trầm cảm.

Đề nghị đặt lịch hẹn với bác sĩ. Đừng chỉ nói về trầm cảm và mong ba mẹ tự biết cách xử lý. Hãy cho họ biết bạn lo lắng như thế nào về tình trạng của mình và bạn cần sự giúp đỡ từ chuyên gia.

Bạn có thể nói: “Con nghĩ mình cần đặt lịch hẹn với bác sĩ tại X để được đánh giá.”
Bác sĩ sẽ giúp xác định liệu bạn có mắc trầm cảm hay không. Đây là bước đầu tiên trong quá trình điều trị hoặc để được giới thiệu đến chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Bạn cũng có thể hỏi ba mẹ về tiền sử trầm cảm hoặc các vấn đề tâm lý khác trong gia đình để xác định yếu tố di truyền.

Đừng hoảng sợ nếu ba mẹ phản ứng tiêu cực. Có thể ba mẹ sẽ không phản ứng như bạn mong đợi. Họ có thể hoài nghi, tự trách mình, tức giận hoặc sợ hãi. Hãy nhớ rằng bạn đã chiến đấu với trầm cảm một thời gian dài, còn ba mẹ chỉ vừa biết về nó. Hãy cho họ thời gian để hiểu và xử lý thông tin.

Nếu ba mẹ còn bối rối, hãy nói: “Con cũng đã mất một thời gian để hiểu về trầm cảm.” Hãy nhớ rằng đây không phải lỗi của bạn. Bạn đã làm đúng và đây là cách tốt nhất để ba mẹ biết tình trạng của bạn.
Nếu ba mẹ không xem trọng vấn đề, hãy tiếp tục trò chuyện với họ hoặc tìm sự hỗ trợ từ người lớn khác. Trầm cảm là vấn đề nghiêm trọng, dù ba mẹ có tin hay không.

Nhận sự hỗ trợ từ ba mẹ trong quá trình điều trị

Chia sẻ cảm xúc với ba mẹ. Mở lòng về trầm cảm có thể khó khăn, nhưng bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn khi chia sẻ. Hãy mạnh dạn nói với ba mẹ về những cảm giác bạn đang trải qua, đặc biệt là khi bạn cảm thấy không ổn.

Đừng cảm thấy tội lỗi vì bị trầm cảm và đừng cố gắng che giấu để bảo vệ ba mẹ khỏi lo lắng.
Trò chuyện với ba mẹ không có nghĩa là mong họ “sửa chữa” bạn. Đó là cơ hội để bạn bày tỏ cảm xúc và không cảm thấy cô đơn.
Ba mẹ sẽ muốn biết điều gì đang xảy ra với bạn hơn là phải tự đoán. Hãy thành thật về cảm xúc của mình để họ có thể hỗ trợ bạn tốt hơn.

Lập danh sách những việc ba mẹ có thể làm để hỗ trợ bạn. Bạn có thể giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về tiến trình cải thiện triệu chứng trầm cảm của mình. Để vượt qua trầm cảm, bạn có thể cần uống thuốc, nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống cân bằng và tập thể dục. Hãy chia sẻ với ba mẹ cách họ có thể giúp đỡ bạn trong những việc này.

Hãy liệt kê cụ thể những cách ba mẹ có thể hỗ trợ, chẳng hạn như cùng bạn đi dạo, chơi trò chơi gia đình để giảm căng thẳng, mua thuốc hoặc đảm bảo bạn ngủ đủ giấc.

Mời ba mẹ cùng tham gia buổi hẹn với bác sĩ nếu bạn cảm thấy cần. Một cách tuyệt vời để ba mẹ tham gia vào quá trình điều trị là mời họ cùng đến các buổi hẹn với bác sĩ. Điều này giúp họ cập nhật tình hình trị liệu và đặt câu hỏi khi cần thiết. Sự hiện diện của ba mẹ cũng mang lại cảm giác được hỗ trợ trong những thời điểm khó khăn.

Bạn có thể nói: “Con rất mong ba mẹ có thể cùng con đến buổi hẹn bác sĩ tiếp theo.”

Xem xét việc tham gia nhóm hỗ trợ cùng ba mẹ. Bác sĩ có thể đề xuất bạn tham gia các nhóm hỗ trợ dành cho thanh thiếu niên mắc trầm cảm trong khu vực. Những nhóm này không chỉ giúp bạn kết nối với những người có trải nghiệm tương tự mà còn mang lại lợi ích cho ba mẹ.

Tại đây, ba mẹ có thể học cách hỗ trợ bạn tốt hơn và kết nối với những phụ huynh khác có con em gặp vấn đề tương tự.
National Alliance on Mental Illness (NAMI) cung cấp các nhóm hỗ trợ cho cá nhân và gia đình. Hãy tìm kiếm các nhóm hỗ trợ của NAMI gần nơi bạn sống để cùng ba mẹ tham gia.

Nhờ sự can thiệp của bác sĩ nếu cần. Nếu bạn đã tìm được bác sĩ trị liệu nhưng gặp khó khăn trong việc nhận được sự hỗ trợ từ ba mẹ, hãy nhờ bác sĩ giúp đỡ. Bác sĩ có thể tổ chức một buổi gặp riêng hoặc gặp mặt cả gia đình để thảo luận về tình trạng của bạn và cách thức hỗ trợ phù hợp.