Cách Giảm độ pH trong Đất
26/02/2025
Nội dung bài viết
Trong hóa học, pH là chỉ số đo độ axit hoặc kiềm của một chất, với thang đo từ 0 (cực axit) đến 14 (cực kiềm), trong đó pH 7 là trung tính. Trong lĩnh vực làm vườn và trồng trọt, độ pH của đất ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của cây trồng. Mặc dù hầu hết cây trồng có thể thích nghi với độ pH từ 6,0 đến 7,5, một số loại cây yêu cầu khoảng pH cụ thể hơn để phát triển tối ưu. Vì vậy, việc hiểu và kiểm soát độ pH là điều cần thiết đối với những người làm vườn chuyên nghiệp. Hãy bắt đầu với bước 1 dưới đây để học cách giảm độ pH trong đất.
Các bước thực hiện
Thực hiện kiểm tra độ pH
Kiểm tra độ pH của đất. Trước khi thực hiện bất kỳ biện pháp điều chỉnh độ pH nào, bạn cần kiểm tra độ pH hiện tại của đất. Bạn có thể mua bộ dụng cụ kiểm tra pH tại các cửa hàng làm vườn hoặc gửi mẫu đất đến các trung tâm nông nghiệp địa phương để được phân tích chuyên sâu.
Đào 5 hố nhỏ trong khu vực trồng cây. Để xác định độ pH của đất, bạn có thể sử dụng bộ thử pH có sẵn tại các cửa hàng gia dụng hoặc vật liệu làm vườn với giá cả phải chăng. Bắt đầu bằng cách đào 5 hố nhỏ, sâu khoảng 15-20 cm, tại các vị trí ngẫu nhiên trong khu vườn. Điều này giúp bạn xác định độ pH trung bình của đất. Không cần giữ lại đất đào lên từ các hố này.
- Lưu ý: Các hướng dẫn này mang tính tổng quát; hãy tham khảo hướng dẫn cụ thể từ bộ thử pH của bạn.
Lấy mẫu đất từ từng hố. Sử dụng xẻng hoặc thuổng để cắt một lát đất hình trăng khuyết, dày khoảng 1,5 cm, từ thành của mỗi hố. Đảm bảo các mẫu đất có kích thước tương đương nhau. Cho tất cả mẫu đất vào một xô sạch và khô.
- Lấy đủ lượng đất để tổng cộng đạt khoảng 1 lít hoặc hơn, đủ cho hầu hết các phương pháp thử nghiệm.
Trộn đều đất trong xô và trải lên giấy báo để phơi khô. Đảm bảo đất khô hoàn toàn trước khi tiến hành thử nghiệm.
- Độ ẩm trong đất có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả thử nghiệm.
Sử dụng bộ thử để xác định chính xác độ pH của đất. Tùy thuộc vào loại dụng cụ thử, quy trình có thể khác nhau. Với nhiều bộ thử phổ biến, bạn cần cho một lượng nhỏ đất vào ống thử, thêm vài giọt dung dịch, lắc đều và để lắng trong vài giờ. Màu sắc của dung dịch sẽ thay đổi, và bạn có thể so sánh với biểu đồ màu để xác định độ pH.
- Có nhiều loại dụng cụ thử khác nhau, bao gồm cả thiết bị điện tử cho kết quả tức thì. Bạn cũng có thể gửi mẫu đất đến các trung tâm nông nghiệp để được kiểm tra miễn phí.
Áp dụng các phương pháp giảm độ pH
Bổ sung chất hữu cơ. Các chất hữu cơ như phân trộn, phân chuồng hoặc vật liệu phủ có tính axit (ví dụ: lá thông) có thể giúp giảm dần độ pH trong đất. Khi phân hủy, vi khuẩn và vi sinh vật sẽ tạo ra các sản phẩm phụ có tính axit. Phương pháp này phù hợp cho mục tiêu dài hạn nhưng không mang lại hiệu quả tức thì. Nhiều người làm vườn thường bổ sung chất hữu cơ hàng năm để duy trì độ pH ổn định. Tuy nhiên, phương pháp này không hiệu quả với đất sét nặng.
- Chất hữu cơ còn cải thiện độ thoát nước và thoáng khí cho đất.
Bổ sung nhôm sunfat. Để giảm độ pH nhanh chóng, nhôm sunfat là lựa chọn hiệu quả. Khi hòa tan, nhôm sunfat tạo ra phản ứng axit ngay lập tức, giúp điều chỉnh độ pH tức thì. Đây là giải pháp lý tưởng cho những trường hợp cần giảm độ pH cấp tốc.
- Lượng nhôm sunfat cần dùng phụ thuộc vào độ pH ban đầu của đất. Thông thường, khoảng 0,5 kg nhôm sunfat có thể giảm 1 độ pH trên diện tích 30 m2. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều có thể gây hại cho cây trồng.
- Tránh sử dụng nhôm sunfat trên diện rộng để ngăn ngừa tích tụ độc tố nhôm trong đất.
Bổ sung lưu huỳnh. Lưu huỳnh thăng hoa là một phụ gia hiệu quả để giảm độ pH trong đất. So với nhôm sunfat, lưu huỳnh rẻ hơn và có tác dụng chậm hơn do cần thời gian để vi khuẩn chuyển hóa thành axit sulfuric. Quá trình này có thể mất vài tháng tùy thuộc vào độ ẩm, nhiệt độ và số lượng vi khuẩn trong đất.
- Chỉ cần khoảng 90 g lưu huỳnh để giảm 1 độ pH trên diện tích 30 m2.
Bổ sung u-rê bọc lưu huỳnh. U-rê bọc lưu huỳnh là một phụ gia giúp tăng độ axit trong đất một cách hiệu quả. Chất này thường có trong nhiều loại phân bón và có tác dụng nhanh, thường trong vòng 1-2 tuần sau khi bổ sung. Nếu bạn đang có kế hoạch bón phân, hãy chọn loại phân có chứa u-rê bọc lưu huỳnh để tiết kiệm công sức.
- U-rê bọc lưu huỳnh là loại phân bón tan chậm, cung cấp dinh dưỡng từ từ cho cây trồng.
Bổ sung các phụ gia có tính axit khác. Ngoài các phụ gia phổ biến, nhiều chất khác cũng có thể giúp giảm độ pH trong đất. Các chất này thường có trong phân bón hoặc được bán dưới dạng nguyên chất. Thời gian và liều lượng sử dụng phụ thuộc vào từng loại, vì vậy hãy đọc kỹ hướng dẫn hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia. Một số phụ gia phổ biến bao gồm:
- Diamoni photphat
- Sắt sulfat
- Than bùn
- Nitrat amoni
Trồng cây chịu kiềm để cải thiện đất. Nếu đất của bạn có độ kiềm cao, việc trồng các loại cây ưa kiềm có thể giúp giảm dần độ pH theo thời gian. Khi cây phát triển, tàn lụi và phân hủy, chất hữu cơ từ cây sẽ thúc đẩy vi khuẩn trong đất, từ đó giảm độ pH một cách tự nhiên. Đây là phương pháp chậm nhưng bền vững. Một số loại cây chịu kiềm phổ biến bao gồm:
- Cây bụi thường xanh như hoàng dương và tử đinh hương California.
- Cây bụi rụng lá như tử đinh hương, nhài cam và liên kiều.
- Cây lâu năm như pick và thiết khoái tử.
Nhận biết các loại cây ưa đất axit
Điều chỉnh độ pH cho cây bụi như đỗ quyên. Các loại cây bụi có hoa như đỗ quyên cần đất có độ axit cao để phát triển tốt nhất. Những cây này thường xuất xứ từ vùng có lượng mưa lớn, nơi đất tự nhiên có độ pH thấp. Độ pH lý tưởng cho đỗ quyên là từ 4,5 đến 5,5, nhưng chúng vẫn có thể chịu được độ pH lên đến 6.
Điều chỉnh độ pH cho các loài hoa như thu hải đường và cẩm tú cầu. Nhiều loài hoa rực rỡ như thu hải đường và cẩm tú cầu phát triển mạnh trong đất có tính axit. Đặc biệt, độ pH có thể ảnh hưởng đến màu sắc của hoa. Ví dụ, cẩm tú cầu sẽ cho hoa màu hồng ở độ pH 6,0 – 6,2, nhưng chuyển sang màu tím hoặc xanh da trời khi độ pH giảm xuống 5,2 – 5,5.
- Màu xanh của hoa cẩm tú cầu xuất hiện do cây hấp thụ nhôm trong đất, điều này xảy ra khi độ pH thấp.
Điều chỉnh độ pH cho cây thường xanh lá kim. Các loại cây thường xanh như vân sam, linh sam và thông phát triển tốt trong đất có độ axit nhẹ (pH 5,5 – 6,0). Lá của chúng khi rụng và phân hủy cũng góp phần giảm độ pH trong đất, tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của chính chúng.
Điều chỉnh độ pH cho các loại cây quả mọng. Việt quất là loại cây tiêu biểu ưa đất axit, phát triển tốt nhất ở độ pH từ 4 đến 5. Ngoài ra, các loại cây quả mọng khác như nam việt quất, lý gai, nho Hy Lạp và cơm cháy cũng ưa đất có tính axit, với độ pH lý tưởng từ 4,2 đến 6,5.
Điều chỉnh độ pH cho cây dương xỉ. Hầu hết các loại dương xỉ trồng trong vườn thích hợp với đất có độ pH dưới 7. Ngay cả những loại ưa đất kiềm cũng có thể chịu được đất có tính axit nhẹ. Một số loại dương xỉ thậm chí có thể sống trong đất có độ pH thấp đến 4.
Tham khảo tài liệu làm vườn để biết thêm về cây ưa axit. Số lượng cây ưa đất axit rất đa dạng và không thể liệt kê hết trong bài viết này. Bạn có thể tìm thêm thông tin từ các nguồn tài liệu chuyên sâu tại cửa hàng làm vườn hoặc trên mạng. Ví dụ, trang The Old Farmer's Almanac cung cấp bảng độ pH phù hợp cho nhiều loại cây (truy cập tại đây).
Lời khuyên hữu ích
- Một số hóa chất điều chỉnh đất có dạng xịt, tiện lợi cho việc sử dụng.
- Tránh lạm dụng hóa chất điều chỉnh đất vì chúng có thể gây tác động tiêu cực lâu dài đến đất và môi trường.
- Cây trồng trên đất có độ pH không phù hợp sẽ kém phát triển do chất dinh dưỡng bị khóa chặt trong đất.
- Lưu huỳnh nguyên tố có tác dụng kéo dài qua nhiều mùa và hiệu quả nhất khi sử dụng vào mùa xuân.
- Độ pH ảnh hưởng đến khả năng thoát nước và độ bền vững của đất.
- Phân trộn tự nhiên là lựa chọn tuyệt vời để cải thiện chất dinh dưỡng cho đất và tận dụng rác thải hữu cơ.
- Lưu huỳnh nguyên tố và phân trộn thúc đẩy phản ứng sinh học, trong khi nhôm sulfat và sắt sulfat tạo ra phản ứng hóa học.
Lưu ý quan trọng
- Sử dụng quá nhiều nhôm sulfat có thể dẫn đến tình trạng nhiễm độc đất, gây hại cho cây trồng và môi trường.
- Nếu vô tình làm đổ u-rê, nhôm sulfat hoặc lưu huỳnh lên lá cây, hãy rửa sạch ngay bằng nước để tránh gây tổn thương lá. Hóa chất đọng lại có thể gây hiện tượng 'cháy lá', ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cây.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
