Cách Nhận biết Dấu hiệu Bong gân Mắt cá chân

27/02/2025

Nội dung bài viết

Bong gân mắt cá chân là một trong những chấn thương phổ biến nhất, xảy ra khi dây chằng hỗ trợ mắt cá chân bị căng hoặc rách. Phần lớn trường hợp bong gân liên quan đến dây chằng ATF (dây chằng mác sên trước) vì dây chằng này nằm ở bên ngoài mắt cá chân và không chắc chắn bằng dây chằng bên trong. Dưới tác động của lực vật lý, trọng lực và trọng lượng cơ thể, dây chằng có thể bị kéo căng quá mức, dẫn đến rách dây chằng và các mạch máu nhỏ xung quanh. Bong gân giống như một sợi dây cao su bị kéo giãn quá mức, gây rách bề mặt và làm mất ổn định dây chằng.

Các bước thực hiện

Kiểm tra mắt cá chân

Nhớ lại thời điểm chấn thương. Hãy cố gắng nhớ lại sự việc xảy ra khi bạn bị chấn thương. Điều này có thể khó khăn, đặc biệt khi bạn đang đau đớn, nhưng cảm giác tại thời điểm đó có thể giúp bạn xác định tình trạng.

Bạn di chuyển với tốc độ nào? Nếu di chuyển với tốc độ cao (như trượt tuyết hoặc chạy nhanh), nguy cơ gãy xương cao và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Chấn thương ở tốc độ thấp (như lắc cổ chân khi đi bộ hoặc chạy bộ) thường là bong gân và có thể tự lành nếu được chăm sóc đúng cách.
Bạn có cảm giác dây chằng bị rách không? Nhiều trường hợp bong gân đi kèm với cảm giác dây chằng bị rách.
Có tiếng kêu răng rắc không? Mắt cá chân có thể phát ra tiếng kêu khi bị bong gân hoặc gãy xương.

Quan sát dấu hiệu sưng. Nếu bị bong gân, mắt cá chân thường sưng lên ngay lập tức. Hãy kiểm tra cả hai bên mắt cá chân để xác định mức độ sưng. Sưng và đau là dấu hiệu phổ biến của bong gân hoặc gãy xương mắt cá chân.

Nếu chân hoặc mắt cá chân biến dạng và đau dữ dội, đây có thể là dấu hiệu gãy xương. Trong trường hợp này, hãy sử dụng nạng và đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Quan sát dấu hiệu bầm tím. Bong gân thường đi kèm với vết bầm tím. Kiểm tra mắt cá chân để xem có dấu hiệu da đổi màu do bầm hay không.

Kiểm tra cơn đau. Bong gân mắt cá chân thường gây đau đớn. Bạn có thể nhẹ nhàng chạm vào vùng chấn thương để xác định mức độ đau.

Đặt trọng lượng nhẹ lên mắt cá chân. Thử đứng lên và đặt một phần trọng lượng cơ thể lên mắt cá chân bị thương. Nếu cảm thấy đau, đây có thể là dấu hiệu bong gân hoặc gãy xương. Hãy sử dụng nạng và đến gặp bác sĩ ngay.

Cảm nhận sự "lỏng lẻo" ở mắt cá chân. Mắt cá chân bị bong gân thường không vững chắc.
Trong trường hợp bong gân nặng, bạn có thể không thể đặt trọng lượng lên mắt cá chân hoặc không thể đứng được. Hãy dùng nạng và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Xác định mức độ bong gân

Nhận biết bong gân cấp độ 1. Bong gân mắt cá chân được chia thành 3 cấp độ, trong đó cấp độ 1 là nhẹ nhất.

Đây là tình trạng dây chằng bị rách nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến khả năng đi lại. Bạn vẫn có thể sử dụng mắt cá chân như bình thường dù hơi khó chịu.
Bong gân cấp độ 1 thường gây sưng nhẹ và đau ít.
Tình trạng sưng thường biến mất sau vài ngày.
Bong gân cấp độ 1 có thể tự lành nếu được chăm sóc đúng cách.

Nhận biết bong gân cấp độ 2. Bong gân cấp độ 2 là mức độ trung bình, xảy ra khi dây chằng bị rách đáng kể nhưng không hoàn toàn.

Bạn sẽ gặp khó khăn khi sử dụng mắt cá chân và không thể đặt trọng lượng lên chân một cách bình thường.
Cơn đau ở mức độ vừa phải, kèm theo sưng và bầm tím.
Mắt cá chân có thể lỏng lẻo và hơi bị kéo về phía trước.
Bong gân cấp độ 2 cần được chăm sóc y tế, sử dụng nạng và dụng cụ bảo vệ mắt cá chân để hỗ trợ đi lại.

Nhận biết bong gân cấp độ 3. Bong gân cấp độ 3 là tình trạng nghiêm trọng nhất, khi dây chằng bị rách hoàn toàn.

Bạn sẽ không thể đặt trọng lượng lên mắt cá chân và không thể đứng mà không có sự trợ giúp.
Sưng và đau dữ dội, đặc biệt là vùng xương mác.
Xét nghiệm y tế có thể phát hiện biến dạng rõ rệt hoặc gãy xương mác.
Bong gân cấp độ 3 cần được điều trị y tế ngay lập tức.

Nhận biết dấu hiệu gãy xương. Gãy xương là chấn thương nghiêm trọng, thường xảy ra do tai nạn tốc độ cao hoặc ngã ở người lớn tuổi. Triệu chứng có thể tương tự bong gân cấp độ 3.

Mắt cá chân gãy sẽ rất đau và không ổn định.
Gãy xương nhỏ có thể bị nhầm lẫn với bong gân, chỉ có thể xác định qua chụp X-quang.
Tiếng răng rắc khi chấn thương có thể là dấu hiệu gãy xương.
Biến dạng rõ rệt ở bàn chân hoặc mắt cá chân là dấu hiệu chắc chắn của gãy xương hoặc trật khớp.

Điều trị bong gân mắt cá chân

Đi khám bác sĩ. Dù bong gân ở mức độ nào, bạn cũng nên đi khám bác sĩ nếu tình trạng sưng và đau kéo dài hơn một tuần.

Nếu có dấu hiệu gãy xương hoặc bong gân cấp độ 2, 3, hãy đi khám ngay. Đặc biệt khi không thể đi lại, cảm thấy tê, đau dữ dội hoặc nghe tiếng răng rắc khi chấn thương. Chụp X-quang và xét nghiệm chuyên sâu sẽ giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp.
Bong gân nhẹ có thể tự lành, nhưng nếu không điều trị đúng cách, sưng và đau có thể kéo dài. Ngay cả với bong gân cấp độ 1, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là cần thiết.

Để mắt cá chân nghỉ ngơi. Trong khi chờ khám bác sĩ, bạn có thể áp dụng phương pháp RICE (Nghỉ ngơi, Chườm đá, Băng nẹp, Nâng cao chân). Bước đầu tiên là để mắt cá chân được nghỉ ngơi.

Tránh cử động mắt cá chân và cố định nó nếu có thể.
Nếu có bìa cứng, bạn có thể tạo nẹp tạm thời để bảo vệ mắt cá chân khỏi chấn thương thêm.

Chườm đá. Chườm đá giúp giảm sưng và đau. Hãy chườm lạnh lên mắt cá chân càng sớm càng tốt.

Dùng túi đá bọc trong khăn để tránh bỏng lạnh.
Có thể dùng túi đậu đông lạnh thay thế.
Chườm 15-20 phút mỗi lần, lặp lại sau 2-3 tiếng trong vòng 48 giờ.

Băng nẹp mắt cá chân. Với bong gân cấp độ 1, băng nẹp bằng băng đàn hồi giúp cố định và ngăn ngừa chấn thương thêm.

Quấn băng theo hình số 8 quanh mắt cá chân.
Không quấn quá chặt, đảm bảo có thể chèn một ngón tay giữa băng và da.
Với bong gân cấp độ 2 hoặc 3, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi băng nẹp.

Nâng cao bàn chân. Đặt bàn chân cao hơn tim bằng cách kê lên gối. Điều này giúp giảm lưu thông máu và giảm sưng.

Kết hợp với trọng lực, nâng cao chân giúp giảm đau và sưng hiệu quả.

Uống thuốc giảm đau và kháng viêm. Để kiểm soát sưng và đau, bạn có thể sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen (Motrin, Advil), Naproxen (Aleve) hoặc Aspirin. Acetaminophen (Paracetamol, Tylenol) không phải NSAID nhưng có thể giúp giảm đau.

Tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì và không dùng NSAID quá 10-14 ngày.
Tránh dùng Aspirin cho trẻ dưới 18 tuổi để ngăn ngừa hội chứng Reye.
Với cơn đau dữ dội hoặc bong gân cấp độ 2, 3, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh trong 48 giờ đầu.

Sử dụng dụng cụ hỗ trợ hoặc cố định mắt cá chân. Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng các dụng cụ y tế để hỗ trợ di chuyển và cố định mắt cá chân. Ví dụ:

Bạn có thể cần nạng, gậy chống hoặc khung tập đi tùy vào khả năng thăng bằng.
Tùy mức độ chấn thương, bác sĩ có thể đề nghị băng quấn hoặc dụng cụ cố định mắt cá chân. Trường hợp nặng, bác sĩ có thể sử dụng khuôn cố định.

Lời khuyên hữu ích

Áp dụng phương pháp RICE ngay khi bị chấn thương mắt cá chân.
Đến gặp bác sĩ nếu không thể đi lại.
Hạn chế đi lại khi bị bong gân, sử dụng nạng hoặc xe lăn để tránh làm tình trạng nặng thêm.
Chườm lạnh ngay và thường xuyên để giảm sưng.
So sánh mắt cá chân bị thương với bên lành để nhận biết sưng.
Thông báo cho người thân hoặc người bảo hộ để được hỗ trợ.
Giữ bàn chân cố định cho đến khi bác sĩ cho phép cử động.
Quan sát mắt cá chân bị bong gân để nhận biết sưng và bầm tím.

Cảnh báo

Hãy để mắt cá chân lành hoàn toàn sau khi bị bong gân. Nếu không, nguy cơ tái phát sẽ cao hơn, dẫn đến đau và sưng kéo dài.
Nếu cảm thấy lạnh, tê hoàn toàn ở bàn chân hoặc căng cứng do sưng, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn. Hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức, vì bạn có thể cần phẫu thuật khẩn cấp nếu tổn thương dây thần kinh, động mạch hoặc mắc hội chứng chèn ép khoang.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi