Cách Phòng Ngừa Bệnh Phù Bạch Huyết Hiệu Quả
27/02/2025
Nội dung bài viết
Phù bạch huyết là hiện tượng chất lỏng tích tụ trong các mô mềm do tắc nghẽn hoặc tổn thương hệ bạch huyết. Nguyên nhân thường gặp là do phẫu thuật loại bỏ hạch bạch huyết sau điều trị ung thư, nhưng cũng có thể do yếu tố di truyền hoặc môi trường. Hầu hết các trường hợp phù bạch huyết xuất hiện trong vòng 3 năm sau phẫu thuật. Ngoài ra, bệnh cũng có thể do bất thường bẩm sinh trong hệ bạch huyết, với triệu chứng xuất hiện sau này. Nhận biết sớm và điều trị kịp thời là chìa khóa để ngăn ngừa bệnh tiến triển.
Các Bước Thực Hiện
Phòng Ngừa Bệnh Phù Bạch Huyết
Tham khảo ý kiến bác sĩ ngay khi phát hiện dấu hiệu phù bạch huyết. Các triệu chứng bao gồm sưng ở cánh tay, chân, bàn tay, ngón tay, cổ hoặc ngực. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu sưng nào hoặc các triệu chứng khác (được liệt kê bên dưới), hãy đi khám ngay lập tức.
- Nhận biết sớm các dấu hiệu là cách tốt nhất để ngăn bệnh tiến triển nặng.
- Hiện không có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng điều trị sớm giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
- Bệnh có thể xuất hiện sau vài ngày, vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí vài năm sau điều trị ung thư.
Tránh lấy máu từ cánh tay có nguy cơ phù bạch huyết. Phù bạch huyết thường xuất hiện ở khu vực cơ thể đã trải qua phẫu thuật. Hãy tránh tiêm hoặc truyền dịch vào tay có nguy cơ mắc bệnh.
- Khi đo huyết áp, ưu tiên sử dụng tay ít nguy cơ hơn.
- Cân nhắc đeo vòng tay cảnh báo y tế để nhắc nhở nhân viên y tế tránh lấy máu hoặc tiêm vào cánh tay dễ bị phù bạch huyết.
Hạn chế tắm nước nóng quá lâu. Tránh để tay hoặc chân có nguy cơ phù bạch huyết tiếp xúc với nước nóng, hơi nóng hoặc nhiệt độ cao. Nếu tắm bồn, hãy tránh ngâm tay vào nước.
- Không sử dụng túi chườm nóng hoặc các phương pháp điều trị bằng nhiệt.
- Tránh mát-xa mạnh ở vùng có nguy cơ phù bạch huyết.
- Nhiệt độ cao và mát-xa có thể đẩy chất lỏng về vùng nhạy cảm, kích thích bệnh phát triển.
- Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Tránh mang vác vật nặng hoặc đeo túi nặng trên vai. Sau phẫu thuật hoặc điều trị ung thư, hãy tránh sử dụng bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng để mang vác nặng. Điều này giúp giảm áp lực lên cánh tay có nguy cơ phù bạch huyết.
- Khi mang vác, hãy giữ cánh tay cao hơn hông.
- Khi sức khỏe hồi phục, có thể từ từ tăng cường hoạt động.
Tránh mặc quần áo hoặc trang sức quá chật. Nếu đồng hồ, nhẫn, vòng tay hoặc trang sức khác quá chặt, hãy nới lỏng hoặc ngừng đeo. Ưu tiên quần áo rộng rãi, thoải mái.
- Tránh áo cổ chật nếu có nguy cơ phù bạch huyết vùng đầu hoặc cổ.
- Việc thắt chặt quần áo hoặc trang sức có thể gây tích tụ chất lỏng ở các khu vực nhạy cảm.
Nâng cao tay/chân khi có thể. Nếu có nguy cơ phù bạch huyết, hãy nâng cao tay hoặc chân để ngăn chất lỏng tích tụ và giảm sưng.
- Phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc ngăn phù bạch huyết ở cánh tay, bàn tay hoặc ngón tay.
- Khi ngủ, hãy đặt chân cao hơn tim bằng cách kê gối dưới đầu gối hoặc bàn chân.
Thay đổi tư thế thường xuyên. Tránh ngồi hoặc đứng một chỗ quá lâu. Hãy thay đổi tư thế liên tục, không bắt chéo chân khi ngồi và luôn ngồi thẳng lưng khi trên giường.
- Ngồi thẳng lưng giúp cải thiện lưu thông dịch bạch huyết trong cơ thể.
- Đặt báo thức hoặc sử dụng các sự kiện tự nhiên như quảng cáo trên TV để nhắc nhở bản thân di chuyển thường xuyên.
Mặc quần áo bảo hộ phù hợp. Vết thương như cắt, bỏng, cháy nắng hoặc côn trùng cắn có thể làm tăng nguy cơ phù bạch huyết. Hãy mặc quần áo dài, rộng rãi để bảo vệ da.
- Ưu tiên quần áo thoải mái, không bó sát.
- Tránh sử dụng tay áo bảo hộ vì chúng có thể gây áp lực lên cánh tay.
Bảo vệ tay chân khỏi chấn thương. Vết thương hở, xước, bỏng ở tay hoặc chân có thể dẫn đến nhiễm trùng, ảnh hưởng đến hệ bạch huyết. Dấu hiệu nhiễm trùng bao gồm sưng, đau, đỏ, nóng và sốt. Hãy đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các triệu chứng này.
- Tránh tiếp xúc với vật nhọn, luôn dùng dụng cụ bảo hộ khi làm việc.
- Giữ ẩm da bằng kem dưỡng để ngăn ngừa khô nứt.
- Cẩn thận khi cạo râu hoặc làm móng, đặc biệt ở những nơi đảm bảo vệ sinh.
- Mang giày bít ngón và thoải mái để bảo vệ bàn chân.
Áp dụng chế độ ăn cân bằng, ít muối. Mỗi bữa ăn nên bao gồm 2-3 phần trái cây và 3-5 phần rau củ. Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt và rau củ tươi. Hạn chế đồ uống có cồn.
- Tránh thức ăn nhanh và đồ ăn vặt nhiều calo, ít dinh dưỡng.
- Hạn chế thịt đỏ và các sản phẩm thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt hun khói.
Duy trì cân nặng hợp lý. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ phù bạch huyết, gây áp lực lên các vùng cơ thể bị sưng và ảnh hưởng đến lưu thông dịch bạch huyết.
- Chế độ ăn cân bằng, tập thể dục đều đặn là chìa khóa để duy trì cân nặng lý tưởng.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Duy trì lối sống lành mạnh. Đạt và giữ cân nặng hợp lý giúp ngăn ngừa phù bạch huyết. Hãy tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và tập thể dục đều đặn.
- Ngủ đủ giấc giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ phù bạch huyết.
- Tham khảo bác sĩ để xây dựng chương trình tập luyện phù hợp. Tránh các bài tập cường độ cao và cố gắng duy trì thói quen vận động hàng ngày.
Tránh hút thuốc lá. Thuốc lá làm thu hẹp mao mạch, cản trở lưu thông chất lỏng trong cơ thể. Nó cũng làm giảm oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho tuần hoàn, đồng thời gây tổn thương độ đàn hồi của da.
- Nếu cần hỗ trợ cai thuốc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Có nhiều phương pháp và nguồn lực để giúp bạn từ bỏ thuốc lá.
- Bỏ thuốc lá còn giúp giảm nguy cơ ung thư và các vấn đề sức khỏe khác.
Nhận biết triệu chứng phù bạch huyết
Quan sát vết sưng ở cánh tay, chân, ngực hoặc bàn tay. Sưng mô mềm là dấu hiệu phổ biến của phù bạch huyết. Ở giai đoạn đầu, da vẫn mềm và vết sưng lõm khi ấn.
- Bác sĩ có thể dùng thước dây để đo và theo dõi vùng sưng.
- Ở giai đoạn sau, vết sưng trở nên cứng và không lõm khi ấn.
Chú ý cảm giác nặng ở tay hoặc chân. Trước khi xuất hiện sưng, bạn có thể cảm thấy chất lỏng tích tụ gây nặng nề và khó cử động.
- Nếu đã từng phẫu thuật hoặc xạ trị, hãy quan sát cơ thể trong gương để phát hiện sưng.
- So sánh hai bên cơ thể để nhận biết sự khác biệt.
Chú ý khi gặp khó khăn trong việc di chuyển khớp. Cảm giác cứng ở ngón tay, ngón chân, đầu gối, khuỷu tay hoặc các khớp khác có thể là dấu hiệu của sự tích tụ dịch do phù bạch huyết. Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây cứng khớp, nhưng áp lực từ dịch tích tụ có thể là triệu chứng của bệnh.
- Triệu chứng phù bạch huyết có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột.
- Hiểu rõ cơ thể để nhận biết những thay đổi bất thường.
Lưu ý khi ngón chân hoặc chân có cảm giác ngứa hoặc bỏng rát. Đây có thể là dấu hiệu của viêm mô tế bào – một bệnh nhiễm khuẩn da không lây nhiễm. Vì phù bạch huyết ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, hãy đi khám ngay khi có triệu chứng.
- Viêm mô tế bào có thể xuất phát từ vết côn trùng cắn hoặc trầy xước.
- Bác sĩ sẽ điều trị bằng kháng sinh. Không được chủ quan vì nhiễm khuẩn có thể đe dọa tính mạng.
Kiểm tra dấu hiệu da dày lên (tăng sừng hóa). Chất lỏng tích tụ có thể khiến da dày lên. Nếu nhận thấy da ở cánh tay, bàn tay, chân hoặc bàn chân dày hơn, hoặc xuất hiện mụn nước, mụn cóc, đó có thể là dấu hiệu phù bạch huyết.
- Giữ vệ sinh da là bước quan trọng với người bị tăng sừng hóa.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm trị liệu hàng ngày, tránh các loại lotion chứa lanolin hoặc có mùi thơm.
Lưu ý khi quần áo hoặc trang sức không còn vừa vặn. Người bị phù bạch huyết thường cảm thấy khó chịu khi mặc áo ngực, ngay cả khi không tăng cân. Ngoài ra, nhẫn, đồng hồ hoặc vòng tay chật cũng có thể là dấu hiệu bệnh.
- Bạn có thể gặp khó khăn khi đưa một bên cánh tay vào tay áo.
- Triệu chứng phát triển từ từ, nên bạn có thể không nhận ra sưng cho đến khi quần áo trở nên chật.
Quan sát dấu hiệu da căng, sáng bóng, ấm hoặc đỏ. Da có thể trở nên sáng bóng hoặc căng ra, đây có thể là dấu hiệu của viêm mô tế bào. Nếu màu sắc hoặc kết cấu da thay đổi, hãy đi khám ngay.
- Vùng da bị ảnh hưởng có thể lan rộng nhanh chóng.
- Một số triệu chứng khác bao gồm mệt mỏi, sốt, đau nhức hoặc cảm giác giống cảm lạnh.
Nhận biết dấu hiệu phù bạch huyết ở đầu và cổ
Chú ý tình trạng sưng ở mắt, mặt, môi, cổ hoặc dưới cằm. Phù bạch huyết vùng đầu và cổ thường xuất hiện 2-6 tháng sau điều trị ung thư. Bệnh có thể ảnh hưởng đến thanh quản, họng hoặc lan ra ngoài cổ và mặt, tùy thuộc vào vị trí tắc nghẽn.
- Hãy đi khám ngay nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu sưng nào.
- Nếu không kiểm soát, tình trạng sưng có thể dẫn đến viêm và trở nên nghiêm trọng.
Cảm nhận tình trạng căng hoặc sưng ở vùng đầu và cổ. Vì sưng ở vùng này khó nhìn thấy, nên triệu chứng đầu tiên thường được phát hiện qua cảm giác. Hãy lưu ý nếu thấy căng cứng hoặc khó chịu ở đầu, cổ hoặc mặt.
- Bạn có thể cảm thấy khó cử động đầu, cổ hoặc mặt, dù không thấy rõ sưng.
- Bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật hình ảnh như chụp phóng xạ hoặc tiêm thuốc nhuộm để kiểm tra tuần hoàn bạch huyết.
Cảnh giác nếu sưng mắt ảnh hưởng đến thị lực. Mờ mắt, chảy nước mắt nhiều, đỏ mắt hoặc đau hốc mắt có thể là dấu hiệu của hội chứng phù bạch huyết-lông mi kép, một bệnh di truyền.
- Lông mi mọc thêm bên trong mí mắt cũng là triệu chứng của hội chứng này.
- Các vấn đề thị lực khác bao gồm giác mạc cong bất thường và sẹo giác mạc.
Quan sát nếu gặp khó khăn khi nuốt, nói hoặc thở. Trong trường hợp nghiêm trọng, sưng ở cổ và họng có thể ảnh hưởng đến chức năng nuốt, nói và thở.
- Sưng cũng có thể gây nghẹt mũi hoặc đau tai, ảnh hưởng đến xoang.
- Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm hoặc MRI để xác định vị trí dịch bạch huyết trong đầu.
Lời Khuyên Hữu Ích
- Ngay cả khi có nguy cơ mắc bệnh phù bạch huyết, hãy đi khám bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự.
Cảnh Báo Quan Trọng
- Hãy đi khám ngay nếu xuất hiện dấu hiệu nhiễm khuẩn như sốt trên 38°C, đổ mồ hôi, ớn lạnh kéo dài, phát ban hoặc các bất thường trên da như đau, đỏ hoặc sưng.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
