Cách phòng ngừa chứng tiểu không kiểm soát ở nam giới

27/02/2025

Nội dung bài viết

Tiểu không kiểm soát ở nam giới là dấu hiệu của nhiều hội chứng và bệnh lý cần được kiểm tra kỹ lưỡng. Nguyên nhân có thể xuất phát từ hệ thần kinh, cơ quan niệu - sinh dục hoặc các rối loạn khác. Để ngăn ngừa tái phát, việc xác định nguyên nhân gốc rễ là vô cùng quan trọng. Hãy xem xét những thay đổi trong cuộc sống của bạn, chẳng hạn như việc sử dụng thuốc mới hoặc tăng cân gây áp lực lên bàng quang. Một số biện pháp phòng ngừa áp dụng cho người khỏe mạnh, nhưng nếu bạn đang gặp phải tình trạng này, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Các bước thực hiện

Thực hiện các biện pháp ngăn ngừa tiểu không tự chủ

Xác định các loại tiểu không tự chủ có thể phòng ngừa. Có nhiều nguyên nhân gây ra tiểu không tự chủ, và không phải tất cả đều có thể kiểm soát. Các tình trạng như u xơ tiền liệt tuyến, rối loạn thần kinh, đột quỵ, ung thư tiền liệt tuyến/bàng quang thường không thể ngăn ngừa. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tiềm ẩn này.

Cai thuốc lá. Một phương pháp hiệu quả để giảm nguy cơ mắc chứng tiểu không tự chủ là từ bỏ thuốc lá. Theo Viện Sức khỏe Quốc gia, 50% ca ung thư bàng quang có liên quan đến hút thuốc. Khối u gây áp lực lên bàng quang, dẫn đến tình trạng són tiểu. Nếu cần hỗ trợ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được kê đơn thuốc hoặc giới thiệu nhóm hỗ trợ cai thuốc lá tại địa phương.

Giảm cân để ngăn ngừa tiểu không tự chủ. Thừa cân gây áp lực lên bàng quang, dẫn đến tình trạng tiểu không kiểm soát. Mặc dù giảm cân là một quá trình đầy thử thách, nhưng kết quả mang lại sẽ xứng đáng. Hãy bắt đầu bằng cách tập thể dục thường xuyên và ăn uống lành mạnh. Một số phương pháp giảm cân hiệu quả bao gồm:

Đảm bảo chế độ ăn cân bằng với đủ protein, trái cây, rau củ, sữa ít béo và ngũ cốc nguyên hạt. Lượng thực phẩm cần thiết phụ thuộc vào cân nặng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bạn. Ví dụ, nếu cần 2.000 calorie mỗi ngày, bạn nên ăn 6-8 phần ngũ cốc, 4-5 phần rau, 4-5 phần trái cây, 85-170 gram protein, 2-3 phần sữa ít béo và 2-3 phần chất béo lành mạnh.
Lên kế hoạch tập luyện đều đặn, kết hợp bài tập tim mạch (như chạy bộ hoặc bơi lội), bài tập tăng cường sức mạnh (như chống đẩy hoặc nâng tạ) và bài tập linh hoạt (như yoga hoặc giãn cơ).
Kiểm soát khẩu phần ăn trong mỗi bữa.
Ưu tiên các món ăn vặt ít calorie như trái cây và rau củ.

Tăng cường kẽm trong chế độ ăn. Nghiên cứu cho thấy lượng kẽm trong tế bào ung thư tuyến tiền liệt giảm 62-75%, và kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển ung thư. Việc bổ sung kẽm là cần thiết, nhưng liều lượng cụ thể cần được tư vấn bởi bác sĩ dựa trên tình trạng sức khỏe và chế độ ăn hiện tại của bạn.

Tăng cường lycopene trong chế độ dinh dưỡng. Lycopene là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, được chứng minh có khả năng ngăn ngừa ung thư. Các thực phẩm giàu lycopene bao gồm:

Ổi: 8587 mcg
Dưa hấu: 6889 mcg
Cà chua: 7298 mcg
Đu đủ: 2651 mcg
Bưởi: 2611 mcg

Tăng cường đậu nành trong chế độ ăn. Isoflavone trong đậu nành có khả năng ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt. Bạn có thể bổ sung đậu nành qua các món như đậu nành Nhật Bản, sữa đậu nành hoặc đậu phụ.

Bổ sung axit béo omega-3 vào chế độ ăn. Omega-3 có nhiều trong các loại cá như cá hồi, cá thu, cá mòi và cá vược. Nghiên cứu đã chứng minh rằng omega-3 có khả năng ngăn ngừa ung thư vú, ung thư ruột kết và ung thư tuyến tiền liệt.

Duy trì đủ nước cho cơ thể. Uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày để phòng ngừa các vấn đề như nhiễm trùng đường tiết niệu, táo bón và sỏi thận, những nguyên nhân có thể dẫn đến tiểu không tự chủ. Hãy uống nhiều nước vào ban ngày và hạn chế uống trước khi ngủ.

Tập thói quen đi tiểu theo giờ. Để ngăn ngừa tiểu không tự chủ, bạn có thể rèn luyện bàng quang bằng cách đặt lịch đi tiểu vào những khung giờ cố định trong ngày. Đây là phương pháp hiệu quả để kiểm soát bàng quang và giảm thiểu tình trạng són tiểu.

Tránh các thực phẩm và đồ uống gây kích thích bàng quang. Các chất như cồn, caffeine, đồ ăn chua, cay, đường hoặc chất ngọt nhân tạo có thể làm tăng nguy cơ tiểu không tự chủ.

Cồn có tính lợi tiểu, gây mất nước và kích thích bàng quang. Hạn chế uống rượu bia, chỉ nên dùng tối đa một ly mỗi ngày.
Caffeine cũng là chất lợi tiểu. Nên uống đồ chứa caffeine vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều.

Thực hiện bài tập Kegel. Bài tập Kegel là phương pháp hiệu quả để tăng cường cơ sàn chậu, giúp ngăn ngừa tiểu không tự chủ. Để tập đúng, hãy xác định cơ sàn chậu bằng cách dừng dòng nước tiểu khi đi vệ sinh.

Khi đã xác định được cơ, siết chặt và giữ trong 5 giây, sau đó thả lỏng trong 5 giây. Lặp lại 10 lần, 3 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Tránh sử dụng thuốc lợi tiểu. Thuốc lợi tiểu giúp loại bỏ chất lỏng dư thừa trong cơ thể, thường được kê đơn cho bệnh nhân tim mạch. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra tình trạng tiểu không tự chủ. Các loại thuốc lợi tiểu phổ biến bao gồm:

Thiazide: Clorpres, Tenoretic, Thalitone, Capozide, Dyazide, Hyzaar, Lopressor HCT, Maxzide, và Prinzide.
Loop: Lasix và Demadex.
Potassium-sparing: Aldactazide, Aldactone, Dyazide, và Maxzide.
Quinazoline: Zaroxolyn.
Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ngừng bất kỳ loại thuốc nào.

Hạn chế sử dụng thuốc giãn cơ. Thuốc giãn cơ được dùng để điều trị các tổn thương cơ, nhưng chúng cũng có thể gây tiểu không tự chủ. Một số loại thuốc giãn cơ phổ biến bao gồm:

Valium, Soma, Flexeril, Skelaxin, và Robaxin.
Thuốc an thần cũng có thể gây ra tác dụng phụ tương tự.

Chú ý đến các loại thuốc điều trị cao huyết áp có thể gây són tiểu. Thuốc điều trị cao huyết áp thường chứa thành phần lợi tiểu, có thể dẫn đến tiểu không tự chủ. Nếu đang dùng thuốc này, hãy tham khảo bác sĩ để tìm các loại thuốc thay thế ít tác dụng phụ hơn. Một số thuốc phổ biến bao gồm:

Moduretic, Minizide, Monopril HCT, và Accuretic.

Điều trị chứng tiểu không kiểm soát tràn đầy

Nhận biết các triệu chứng của tiểu không kiểm soát tràn đầy. Tình trạng này xảy ra khi bàng quang bị tắc nghẽn, dẫn đến són tiểu do bàng quang quá đầy. Nguyên nhân chính thường là u xơ tuyến tiền liệt (BPH), nhưng các bệnh lý khác cũng có thể gây ra các triệu chứng như:

Tăng tần suất đi tiểu.
Khó tiểu hoặc tiểu ngập ngừng.
Tiểu đêm nhiều lần.
Dòng nước tiểu yếu.
Nhiễm trùng tiết niệu tái phát.
Tiểu không tự chủ.
Đôi khi bí tiểu hoàn toàn.

Thăm khám bác sĩ. U xơ tuyến tiền liệt là nguyên nhân phổ biến gây tiểu không kiểm soát tràn đầy, nhưng không phải là duy nhất. Hãy mô tả chi tiết các triệu chứng để bác sĩ chẩn đoán chính xác.

Khối u ở bàng quang hoặc tuyến tiền liệt cũng có thể gây ra tình trạng này. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm như PSA, kiểm tra trực tràng hoặc nội soi bàng quang để loại trừ khả năng có khối u. Nếu phát hiện khối u, sinh thiết sẽ được thực hiện để xác định tính chất lành tính hay ác tính.

Xác định các loại thuốc có thể gây tiểu không kiểm soát tràn đầy. Bác sĩ sẽ xem xét các loại thuốc bạn đang dùng, vì một số thuốc như lợi tiểu, an thần, giãn cơ, chống trầm cảm, thuốc ngủ và thuốc huyết áp có thể gây tác dụng phụ này.

Không tự ý ngừng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.
Tiêu thụ quá nhiều cà phê, trà, rượu hoặc vitamin B, C cũng có thể là nguyên nhân. Bác sĩ có thể xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ vitamin trong cơ thể bạn.

Tham khảo các loại thuốc điều trị tiểu không kiểm soát tràn đầy. Đối với u xơ tuyến tiền liệt nhẹ đến trung bình, các loại thuốc sau có thể được kê đơn:

Thuốc ức chế alpha như Hytrin giúp giảm triệu chứng trong vài tuần.
Thuốc ức chế 5-alpha-reductase như Avodart thu nhỏ tuyến tiền liệt nhưng có thể mất đến sáu tháng để thấy hiệu quả.
Cialis, ngoài điều trị rối loạn cương dương, cũng cải thiện triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt.
Kết hợp Avodart và Hytrin là phương pháp điều trị phổ biến, an toàn và hiệu quả.

Cân nhắc phẫu thuật trong trường hợp nặng. Phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP) là phương pháp tối ưu để giải quyết tắc nghẽn do tuyến tiền liệt phì đại.

Thủ thuật này sử dụng ống nội soi để loại bỏ mô thừa, có thể áp dụng laser, sóng vi ba hoặc kỹ thuật bay hơi chọn lọc.
Một số trường hợp cần phẫu thuật lần thứ hai sau khoảng 10 năm do mô phát triển lại.

Điều trị chứng tiểu không kiểm soát khi gắng sức

Nhận biết các triệu chứng của tiểu không kiểm soát khi gắng sức. Tình trạng này, còn gọi là són tiểu do tăng áp lực ổ bụng, thường biểu hiện qua việc rỉ nước tiểu khi cười, ho, hắt hơi, chạy bộ hoặc nâng vật nặng.

Xác định nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát khi gắng sức. Nguyên nhân phổ biến nhất là áp lực lên bàng quang do béo phì hoặc mang thai. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể xảy ra sau các phẫu thuật như cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP) hoặc phẫu thuật ung thư tuyến tiền liệt.

10 – 20% ca phẫu thuật TURP dẫn đến biến chứng này, và tỷ lệ cao hơn ở các ca phẫu thuật ung thư.

Thăm khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ kiểm tra triệu chứng và thực hiện các xét nghiệm để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Đối với bệnh nhân béo phì, có thể cần kiểm tra các rối loạn chuyển hóa như bệnh tuyến giáp.

Giảm cân. Nếu cân nặng là nguyên nhân gây áp lực lên bàng quang, bác sĩ sẽ khuyến nghị giảm cân như một phương pháp điều trị chính.

Áp dụng chế độ ăn cân bằng và tập luyện đều đặn. Tham khảo thêm tại bài viết "Cách giảm cân" và "Cách ăn uống lành mạnh".
Có thể cần sự hỗ trợ từ chuyên gia dinh dưỡng và huấn luyện viên để xây dựng kế hoạch giảm cân hiệu quả.

Thực hiện bài tập Kegel. Bài tập này không chỉ dành cho phụ nữ sau sinh mà còn giúp nam giới cải thiện chứng tiểu không kiểm soát khi gắng sức. Hãy siết chặt cơ kiểm soát bài tiết, tương tự như khi ngừng tiểu giữa chừng.

Siết cơ trong 5 giây, sau đó thả lỏng trong 5 giây. Lặp lại 10 lần, 3 lần mỗi ngày.

Cân nhắc phẫu thuật giảm cân. Đối với người béo phì bệnh lý, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật như đặt đai thắt dạ dày hoặc các phương pháp khác. Nghiên cứu cho thấy 71% bệnh nhân giảm hơn 18 điểm BMI nhờ phẫu thuật thắt dạ dày đã kiểm soát được tình trạng tiểu không tự chủ trong vòng một năm.

Điều trị tiểu không kiểm soát do bàng quang thần kinh

Xác định nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát do bàng quang thần kinh. Quá trình bài tiết phụ thuộc vào tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang. Các rối loạn thần kinh như đa xơ cứng (MS) hoặc hậu quả của đột quỵ có thể làm gián đoạn tín hiệu này, dẫn đến hội chứng bàng quang thần kinh.

Thăm khám bác sĩ. Dù đã biết nguyên nhân tiềm ẩn, bạn vẫn cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và tư vấn về các phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng của bạn.

Thử liệu pháp thể chất – tâm lý. Liệu pháp này, còn gọi là bài tiết theo giờ, kết hợp bài tập Kegel và ghi nhật ký bài tiết để kiểm soát tình trạng tiểu không tự chủ.

Nhật ký bài tiết giúp theo dõi lượng chất lỏng uống vào, số lần đi tiểu, lượng nước tiểu và các lần són tiểu, từ đó xác định thời điểm cần đi vệ sinh chủ động.

Thảo luận với bác sĩ về các loại thuốc điều trị. Hiện chưa có thuốc đặc trị cho cơ thắt bàng quang trong hội chứng bàng quang thần kinh, nhưng một số loại thuốc có thể giúp điều chỉnh sự co thắt cơ. Bác sĩ sẽ lựa chọn nhóm thuốc phù hợp với tình trạng của bạn.

Tham khảo các phương pháp phẫu thuật. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây hội chứng bàng quang thần kinh, bác sĩ có thể đề xuất:

Liệu pháp kích thích điện, sử dụng điện cực và thiết bị kích thích nhỏ để khôi phục tín hiệu thần kinh bị gián đoạn.
Cơ vòng nhân tạo, một thiết bị được cấy ghép để kiểm soát dòng nước tiểu.

Điều trị hội chứng bàng quang tăng hoạt

Nhận biết các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt. Hội chứng này gây ra nhu cầu đi tiểu khẩn cấp không kiểm soát. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

Tiểu gấp (triệu chứng chính).
Tiểu không kiểm soát (không kịp vào nhà vệ sinh).
Tiểu nhiều lần và tiểu đêm (thức dậy ban đêm để đi tiểu).

Thăm khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác hội chứng bàng quang tăng hoạt và loại trừ các nguyên nhân khác.

Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng, xét nghiệm nước tiểu và có thể nội soi trong trường hợp phức tạp.
Kết quả cũng cho thấy sự tăng hoạt của cơ bàng quang.

Đi tiểu theo lịch trình. Phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp hành vi với việc đi tiểu theo giờ cố định, chẳng hạn mỗi 4 giờ một lần, ngay cả khi không có nhu cầu.

Đây là cách luyện tập bàng quang, một phần của liệu pháp nhận thức – hành vi, giúp kiểm soát việc tiểu tiện và ngăn ngừa tình trạng tiểu không tự chủ.
Nghiên cứu gần đây cho thấy liệu pháp phản hồi sinh học (đi tiểu theo giờ) hiệu quả hơn so với dùng thuốc oxybutynin hoặc giả dược trong điều trị rối loạn cơ chóp.
Phản hồi sinh học sử dụng điện cực để đo lường các phản ứng sinh lý, giúp bệnh nhân nhận biết và phản ứng kịp thời với các tín hiệu từ cơ thể.

Tham khảo bác sĩ về các loại thuốc điều trị. Một số loại thuốc như Ditropan, với liều 5 mg, hai lần mỗi ngày, có thể được kê đơn. Kết hợp liệu pháp hành vi, thuốc men và phản hồi sinh học thường mang lại hiệu quả cao.