Cách Ứng phó khi Cha Mẹ Mắc Trầm Cảm

22/02/2025

Nội dung bài viết

Việc xác định vai trò của bản thân khi cha mẹ mắc trầm cảm có thể là một thử thách lớn. Tùy thuộc vào độ tuổi, bạn có thể cảm thấy bất lực trong việc hỗ trợ họ. Tuy nhiên, vẫn có những phương pháp giúp bạn đồng hành cùng cha mẹ trong giai đoạn này. Là con cái, bạn không cần phải đảm nhận vai trò của cha mẹ. Nếu có khả năng, thời gian và năng lượng, bạn có thể hỗ trợ họ, nhưng hãy luôn ý thức về ranh giới lành mạnh và giới hạn của chính mình.

Các bước

Hỗ trợ cha mẹ

Hiểu rõ các triệu chứng của trầm cảm. Bạn có thể nhận thấy cha mẹ mình dần xa cách với những hoạt động mà họ từng yêu thích. Họ có vẻ buồn bã, tuyệt vọng hoặc hành động một cách bất lực. Bạn cũng có thể nhận ra sự thay đổi về cân nặng (tăng hoặc giảm) hoặc thói quen ngủ (ngủ quá nhiều hoặc mất ngủ).

Cha mẹ bạn có thể có những hành vi khác thường, chẳng hạn như dễ cáu gắt, hung hăng hoặc nóng nảy hơn bình thường.
Họ cũng có thể thiếu năng lượng và thường xuyên cảm thấy kiệt sức.
Hãy để ý đến việc tăng cường sử dụng rượu bia hoặc thuốc. Nếu cha mẹ bạn thay đổi thói quen uống rượu hoặc dùng thuốc (bao gồm cả thuốc kê đơn và thuốc ngủ), điều này có thể liên quan đến trầm cảm.
Trầm cảm không lây lan, và bạn sẽ không mắc phải nó.

Trò chuyện cùng cha mẹ. Thảo luận về trầm cảm với cha mẹ có thể là một việc khó khăn, nhưng đây là bước quan trọng để thể hiện sự quan tâm của bạn. Hãy tiếp cận họ với tình yêu thương và sự lo lắng chân thành. Nhắc nhở họ về vai trò quan trọng của họ trong cuộc sống của bạn và mong muốn thấy họ hạnh phúc.

Bạn có thể nói: "Con lo lắng cho cha/mẹ. Mọi chuyện có ổn không? Con muốn cha/mẹ hạnh phúc."
Hoặc: "Con nhận thấy cha/mẹ trông buồn bã gần đây. Cha/mẹ có muốn chia sẻ điều gì không?"
Nếu cha mẹ đề cập đến ý nghĩ tự hại, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn ngay lập tức.

Khuyến khích cha mẹ tìm kiếm trị liệu. Sau cuộc trò chuyện chân thành, hãy động viên cha mẹ gặp chuyên gia trị liệu. Bạn không phải chịu trách nhiệm cho cảm xúc hay hành động của họ, nhưng bạn có thể là nguồn động lực để họ tìm kiếm sự giúp đỡ. Trị liệu sẽ giúp họ thay đổi suy nghĩ tiêu cực, nhận diện nguyên nhân và học cách đối phó với trầm cảm.

Hãy nói: "Con muốn cha/mẹ khỏe mạnh và hạnh phúc. Con nghĩ gặp chuyên gia trị liệu sẽ giúp ích cho cha/mẹ."

Tham gia trị liệu gia đình. Trị liệu cá nhân rất hữu ích, nhưng trị liệu gia đình có thể mang lại sự hỗ trợ toàn diện hơn. Khi cha mẹ mắc trầm cảm, cả gia đình đều chịu ảnh hưởng. Trị liệu gia đình giúp mọi người giao tiếp hiệu quả hơn và cùng nhau giải quyết vấn đề.

Nếu bạn cảm thấy mình đang gánh vác quá nhiều, đây là cơ hội để chia sẻ và tìm sự cân bằng.

Dành thời gian bên cha mẹ. Tình yêu của cha mẹ dành cho bạn luôn hiện hữu, dù đôi khi họ không thể hiện rõ. Hãy cho họ thấy tình cảm của bạn bằng cách dành thời gian bên họ. Bạn có thể chủ động đề xuất những hoạt động mà cả hai cùng yêu thích.

Nấu ăn cùng nhau.
Vẽ tranh hoặc làm đồ thủ công.
Dắt chó đi dạo và trò chuyện.

Cùng cha mẹ đi dạo. Thiên nhiên và không khí trong lành có tác dụng làm dịu tâm trí và giảm căng thẳng. Hãy rủ cha mẹ đi dạo để họ cảm thấy thư thái hơn.

Đi bộ trong công viên hoặc khu bảo tồn thiên nhiên.
Ngay cả việc đi dạo quanh khu phố cũng mang lại nhiều lợi ích.

Thể hiện tình yêu thương với cha mẹ. Người mắc trầm cảm thường cảm thấy không được yêu thương hoặc không được mong đợi. Hãy nhắc nhở họ về tình cảm của bạn bằng những hành động nhỏ như viết thư, gửi thiệp, hoặc vẽ tranh. Dù bạn làm gì, hãy đảm bảo rằng cha mẹ biết bạn yêu họ vô cùng.

Nếu không sống cùng cha mẹ, hãy gửi thiệp hoặc email để bày tỏ rằng bạn luôn nghĩ về họ và yêu thương họ.

Tận dụng sức mạnh của sự tiếp xúc cơ thể. Một cái ôm ấm áp có thể làm dịu đi nỗi cô đơn và giảm bớt cảm giác trầm cảm. Hãy ôm cha mẹ thật chặt khi bạn cảm thấy thoải mái, hoặc chạm nhẹ vào vai, cánh tay để thể hiện sự ủng hộ.

Những cử chỉ nhỏ này có thể mang lại sự an ủi lớn lao.

Giải thích tình hình cho em nhỏ trong gia đình. Nếu bạn có em nhỏ, chúng có thể nhận thấy sự thay đổi ở cha mẹ nhưng không hiểu rõ nguyên nhân. Hãy giải thích một cách đơn giản và nhẹ nhàng.

Bạn có thể nói: "Bố/mẹ đang bị trầm cảm, nên đôi khi họ buồn bã và mệt mỏi. Nhưng họ vẫn yêu em rất nhiều."

Biết cách xử lý khi cha mẹ không thể tự chăm sóc bản thân. Khi trầm cảm khiến cha mẹ bỏ bê bản thân, bạn cần tìm kiếm sự giúp đỡ. Nếu bạn còn nhỏ, hãy chia sẻ với người lớn khác trong gia đình. Nếu bạn là thanh thiếu niên, hãy giúp đỡ những việc nhỏ như nấu ăn hoặc dọn dẹp, nhưng đừng gánh vác mọi trách nhiệm. Nếu bạn là người trưởng thành, hãy trò chuyện với cha mẹ về việc tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn.

Hãy nhớ rằng bạn không thể ép buộc họ, nhưng bạn có thể động viên họ chấp nhận giúp đỡ.

Nhận biết dấu hiệu tự tử. Đây là điều khó nói, nhưng việc nhận biết các dấu hiệu tự tử là vô cùng quan trọng. Một số dấu hiệu bao gồm: cho đi đồ đạc, nói về cái chết, cảm giác tuyệt vọng, hoặc thay đổi đột ngột trong hành vi.

Nếu cha mẹ có những biểu hiện này, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ ngay lập tức.

Hành động ngay nếu cha mẹ bạn có nguy cơ tự hại. Nếu bạn nghi ngờ cha mẹ có ý định tự tử, hãy gọi ngay đến số 1900599830 (Hotline Tâm sự Bạn trẻ) hoặc 112. Nếu họ đe dọa tự hại, sở hữu vũ khí, hoặc thường xuyên nói về cái chết, hãy liên hệ dịch vụ khẩn cấp ngay lập tức.

Chăm sóc bản thân

Đừng tự trách mình. Bạn có thể cảm thấy tội lỗi hoặc nghĩ rằng mình đã làm gì sai khiến cha mẹ buồn, nhưng điều đó không đúng. Trầm cảm là một căn bệnh phức tạp, không phải do một nguyên nhân đơn lẻ. Hãy ngừng đổ lỗi cho bản thân và tập trung vào việc hỗ trợ cha mẹ một cách lành mạnh.

Bạn không phải là nguyên nhân gây ra trầm cảm của cha mẹ. Hãy buông bỏ cảm giác tội lỗi để tránh tổn thương tinh thần.

Đừng cá nhân hóa mọi lời nói của cha mẹ. Người trầm cảm thường nói ra những điều họ không thực sự muốn. Hãy hiểu rằng tâm trạng và hành vi của họ đang bị ảnh hưởng bởi bệnh lý. Nếu cha mẹ làm tổn thương bạn, hãy cố gắng tha thứ và nhìn nhận lời nói của họ một cách tích cực hơn.

Điều này không làm giảm nỗi đau, nhưng giúp bạn nhận ra mình không phải là nguyên nhân.

Dành thời gian cho những người mang lại niềm vui. Hãy ra ngoài với bạn bè, gặp gỡ những người tích cực, và tận hưởng cuộc sống. Đừng để trách nhiệm chăm sóc cha mẹ chiếm hết thời gian của bạn. Bạn cần sự cân bằng để duy trì sức khỏe tinh thần.

Thiết lập ranh giới lành mạnh với cha mẹ. Nếu họ phụ thuộc quá nhiều vào bạn, hãy nhẹ nhàng hướng họ đến sự hỗ trợ chuyên môn.

Chia sẻ cảm xúc của bạn. Đừng kìm nén cảm xúc, hãy tìm người biết lắng nghe để tâm sự. Khi cha mẹ không thể đảm nhận vai trò của mình, bạn cần một người trưởng thành đáng tin cậy để hỗ trợ.

Hãy tìm đến anh chị, ông bà, dì/dượng, hoặc người hướng dẫn tinh thần để được lắng nghe và chia sẻ.

Tìm cách giải tỏa cảm xúc. Sống cùng cha mẹ trầm cảm có thể khiến bạn căng thẳng và buồn bã. Hãy tìm những hoạt động lành mạnh để giải tỏa áp lực, như viết nhật ký, vẽ tranh, nghe nhạc, hoặc tập thể dục.

Tham gia các hoạt động thể chất hoặc dành thời gian với thú cưng cũng là cách tuyệt vời để thư giãn.

Hãy khóc nếu bạn cần. Khóc là cách tự nhiên để giải phóng cảm xúc và giảm căng thẳng. Đừng ngại thể hiện nước mắt, dù bạn ở một mình hay nơi công cộng.

Nếu cần, hãy tìm một không gian riêng tư để khóc, như phòng ngủ hoặc phòng tắm.

Hãy nhớ rằng cha mẹ vẫn yêu thương bạn. Trầm cảm có thể khiến cha mẹ thay đổi hành vi và lời nói, nhưng tình yêu của họ dành cho bạn vẫn nguyên vẹn. Họ đang trải qua giai đoạn khó khăn, và bạn luôn là điều quan trọng với họ.