Cây bách bộ là loại thảo dược quý, sở hữu nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe. Nó mọc hoang ở các vùng núi phía Bắc Việt Nam và là một vị thuốc không thể thiếu trong y học dân tộc.
08/05/2025
Nội dung bài viết
Cây bách bộ, mọc tự nhiên tại các vùng núi phía Bắc, nổi bật với những công dụng chữa trị hiệu quả nhiều loại bệnh. Hãy cùng Tripi khám phá những giá trị tuyệt vời mà cây bách bộ mang lại trong bài viết này.
Bạn đã từng nghe qua cây bách bộ? Đây là một loài cây mọc hoang ở vùng núi phía Bắc đất nước, với khả năng điều trị các bệnh như viêm phế quản mãn tính, ho dai dẳng, giun kim hay ghẻ lở. Tuy nhiên, rất ít người biết đến và sử dụng cây bách bộ này. Hãy cùng Tripi khám phá những kiến thức thú vị về cây bách bộ.
Cây bách bộ là một loài thảo dược có giá trị cao, với nhiều công dụng chữa bệnh không thể bỏ qua.
Cây bách bộ, còn có các tên gọi khác như dây ba mươi, dây đẹt ác, bách nãi, với tên khoa học là Stemona tuberosa Lour., được biết đến như một loài cây thảo dược quý giá.
Cây bách bộ là một loài cây thân leo, có dây nhỏ và bề mặt nhẵn. Loài cây này có thể phát triển dài đến 10 cm, với lá mọc đối xứng và gân lá thuôn dài, nổi bật trên bề mặt lá.
Cây bách bộ ra hoa vào mùa hè, hoa mọc xen kẽ với lá, có màu đỏ hoặc vàng, cuống hoa dài từ 2 đến 4 cm, mang lại vẻ đẹp đặc trưng cho cây.

Bách bộ có bộ rễ chùm với khoảng 30 củ, vì vậy còn được gọi là dây ba mươi. Củ bách bộ khô dài từ 6 đến 12 cm, với phần giữa phồng to và hai đầu nhỏ dần. Rễ của cây bách bộ có màu trắng ngả vàng hoặc xám ngả vàng, mùi thơm đặc trưng, cứng, giòn, ít ngọt và hơi đắng.
Cây bách bộ thường phân bố ở đâu?
Cây bách bộ thuộc nhóm thảo dược nhiệt đới và cận nhiệt đới, ưa ẩm, sáng và có thể chịu bóng râm. Tại Việt Nam, loại cây này thường mọc hoang tại các vùng miền núi phía Tây Bắc, thường gặp ở các khe suối, cửa rừng, và chân núi đá vôi, nơi không quá nhiều bóng râm.

Cách thu hái cây bách bộ đúng cách để trị bệnh
Rễ củ là bộ phận quan trọng nhất của cây bách bộ. Củ rễ cây càng lâu năm thì càng to, dài và nhiều thịt. Đồng thời, củ càng già thì càng chứa nhiều dinh dưỡng và dược tính quý giá.

Thời điểm lý tưởng để thu hoạch cây bách bộ là vào cuối thu hoặc đầu đông. Ngoài ra, bạn cũng có thể thu hái vào đầu xuân, khi cây chưa ra chồi mới.
Bước 1: Cắt bỏ phần dây thân leo của cây bách bộ để lộ phần rễ củ bên dưới.
Bước 2: Tiến hành đào toàn bộ rễ cây bách bộ, sau đó rửa sạch và phơi khô để sử dụng lâu dài.
Công dụng tuyệt vời của cây bách bộ
Theo lời Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh chia sẻ trên trang web Hello Bác sĩ, cây bách bộ có nhiều công dụng hiệu quả trong việc điều trị các bệnh về hô hấp như ho dai dẳng và viêm phế quản. Bên cạnh đó, cây còn có khả năng chữa trị các bệnh ngoài da như mề đay, lở loét và các vấn đề liên quan đến giun sán.
Cây bách bộ có tác dụng chữa ho mãn tính và viêm phế quản rất hiệu quả, mang lại sự cải thiện rõ rệt cho người bệnh.
- Chữa ho và sốt cho trẻ em: Dùng 30g củ bách bộ, 30g bối mẫu, 30g cát căn và 30g thạch cao, tán thành bột mịn. Mỗi lần, lấy 12g bột này vo viên với mật ong, sử dụng 2 lần/ngày để trẻ giảm sốt và hết ho nhanh chóng.
- Trị ho lâu ngày: Lấy 80g rễ bách bộ giã nát, vắt lấy nước, sắc lại cho đặc như cao. Mỗi lần lấy 1 muỗng canh cao pha với nước, uống 3 lần/ngày.
- Trị ho nhiều: Lấy củ rễ bách bộ tán nhỏ hoặc dùng cả dây bách bộ, giã, vắt lấy nước cốt, trộn với mật ong, nấu thành cao. Mỗi lần pha một ít với nước, để 15 phút rồi nuốt từ từ.

Cây bách bộ diệt giun sán và các loại ký sinh trùng, côn trùng một cách hiệu quả, bảo vệ sức khỏe từ bên trong.
- Trị đau bụng do trùng sán từ đồ ăn sống: Rễ cây bách bộ nấu thành cao, pha với nước uống đều đặn 1-2 lần/ngày trước bữa ăn để ngăn ngừa ký sinh trùng trong ruột.
- Tẩy giun: Trước khi tẩy giun, nên nhịn ăn trong 3 tiếng và thực hiện vào sáng sớm. Dùng 500g bột củ bách bộ và 200g Vaseline để chế thành cao, sau đó bôi vào hậu môn.

Cây bách bộ điều trị các bệnh ngoài da như mề đay, lở loét, mẩn ngứa... với những tác dụng vượt trội, mang lại làn da khỏe mạnh và sạch sẽ.
Dùng củ cây bách bộ tươi, rửa sạch, cắt mỏng và xát vào vùng ngứa, hoặc giã nát lấy nước cốt bôi lên vùng da bị lở 5-6 lần/ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây bách bộ
- Hãy chọn củ bách bộ còn nguyên vẹn với chùm 30 củ rễ, tránh mua loại củ rời rạc.
- Lựa chọn củ có rễ nguyên vẹn, không bị nứt hoặc chảy nhựa, để đảm bảo dược tính đầy đủ.
- Khi chọn rễ cây bách bộ khô, nên chọn loại có màu sắc đều, không bị đốm đen hay nấm mốc.
- Hãy mua cây bách bộ từ các địa chỉ uy tín, lớn và có chứng nhận rõ ràng về nguồn gốc sản phẩm.
- Không nên lạm dụng các bài thuốc từ cây bách bộ. Sử dụng vừa phải và luôn dùng trước bữa ăn. Việc sử dụng quá nhiều bách bộ có thể gây ngộ độc, nôn mửa, khó thở, tê liệt và nguy hiểm đến tính mạng.
- Nếu có dấu hiệu ngộ độc nhẹ, hãy uống nước ép gừng tươi hoặc gừng nướng với nước ấm và một ít giấm ăn. Nếu ngộ độc nặng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức.

Như vậy, thông qua bài viết này, Tripi đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích về cây bách bộ, từ đặc điểm đến công dụng và những lưu ý khi sử dụng. Cây bách bộ là một thảo dược quý, nhưng cần sử dụng đúng cách. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Hãy chọn mua mật ong nguyên chất tại Tripi để hỗ trợ trị ho hiệu quả:
Tripi
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi