Cây nêu Tết là một hình ảnh đặc trưng của mùa xuân, nhưng bạn đã hiểu rõ về sự tích và ý nghĩa sâu sắc mà cây nêu mang lại trong những ngày đầu năm chưa?
29/04/2025
Nội dung bài viết
Cây nêu Tết gắn liền với một truyền thống lâu đời, nhưng liệu bạn đã tìm hiểu về sự tích và ý nghĩa của cây nêu trong những ngày Tết này? Hãy cùng khám phá.
Mỗi dịp Tết đến, cây nêu lại xuất hiện trong không gian sống của người dân Việt, đặc biệt là ở các vùng quê. Cây nêu không chỉ là vật trang trí mà còn là biểu tượng của sự may mắn, an lành. Trên ngọn cây, thường treo những vật dụng đặc trưng của từng vùng miền, mang ý nghĩa riêng biệt cho mỗi gia đình.
Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao người Việt lại dựng cây nêu vào dịp Tết? Cây nêu không chỉ là một phong tục, mà còn ẩn chứa những giá trị tinh thần sâu sắc. Cùng tìm hiểu để giải đáp thắc mắc này.
Chuyện kể rằng ngày xưa, khi loài quỷ hoành hành, đất đai bị chúng chiếm lĩnh, con người phải sống trong cảnh khốn khó. Mùa màng không thể tự do sinh trưởng, khiến dân chúng phải nộp phần lớn sản phẩm cho lũ quỷ, với một thỏa thuận kỳ lạ: quỷ lấy ngọn, con người lấy thân và gốc.
Vào thời xa xưa, khi loài quỷ lộng hành, đất đai bị chiếm lĩnh, con người phải trả một phần lớn sản phẩm để đổi lấy quyền sử dụng đất. Cảnh sống gian khổ và thiếu thốn khiến cây nêu trở thành biểu tượng của khát vọng đổi thay và sự chiến thắng của con người trước sức mạnh tà ma.

Thấy người dân trong cảnh khốn khó, một ông tiên trong hình dáng lão ông xuất hiện và mách bảo họ rằng: "Hãy trồng khoai, vì củ khoai mọc ở gốc rễ, dễ ăn và dễ sống." Tuy nhiên, khi lũ quỷ biết chuyện, chúng quyết định chuyển sang phương thức "ăn gốc cho ngọn". Ông tiên lại chỉ cách trồng lúa, khiến quỷ chỉ thu được rạ, không có lợi ích gì.
Lũ quỷ tức giận, quyết định vào mùa sau sẽ "ăn cả gốc lẫn ngọn". Ông tiên lại chỉ cho người dân trồng cây bắp, loại cây mà ngọn, gốc đều không có gì để chúng ăn. Quỷ tức điên, quyết định đẩy con người vào đường cùng, yêu cầu họ phải "trả lại toàn bộ đất đai và không được trồng trọt gì nữa".
Cuối cùng, tiên và người dân thương lượng với quỷ, xin một mảnh đất nhỏ, chỉ vừa đủ bằng bóng của chiếc áo treo trên ngọn cây tre. Bọn quỷ, thấy bóng chiếc áo nhỏ, đã đồng ý. Nhưng khi chiếc áo được nâng cao, tiên đã hóa phép khiến chiếc áo dần lớn lên, và bóng của nó cũng ngày càng rộng, khiến quỷ phải bỏ chạy về biển.
Quỷ mất đất, tức giận và huy động lực lượng cướp lại. Lúc này, ông tiên mách bảo dân chúng dùng máu chó, lá dứa và tỏi – những thứ mà quỷ cực kỳ sợ. Quỷ lại thất bại, phải trở về biển Đông. Trước khi rút lui, quỷ xin tiên cho phép chúng được trở về đất liền vào những ngày đầu năm để thăm ông bà tổ tiên. Tiên, thương tình, đã đồng ý.

Từ đó, mỗi dịp Tết Nguyên Đán, bọn quỷ lại theo tục cũ vào đất liền. Người dân dựng cây nêu trước nhà, trên ngọn cây treo chuông gió. Tiếng chuông ngân vang mỗi khi gió thổi như nhắc nhở bọn quỷ về lời hứa xưa, rằng chúng phải tránh xa và không được gây hại.
Xem video sự tích cây nêu ngày Tết để hiểu thêm về truyền thống này.
Cây nêu ngày Tết không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn mang trong mình những giá trị sâu sắc, là biểu tượng của sự bảo vệ và hy vọng trong năm mới. Đó là một biểu tượng của sự bình an, may mắn và cầu mong những điều tốt đẹp cho gia đình và cộng đồng.
Sự tích cây nêu ngày Tết phản ánh cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ giữa thiện và ác. Cây nêu chính là biểu tượng của sức mạnh thiện lương, bảo vệ cuộc sống bình yên của người dân khỏi sự xâm nhập của các thế lực tà ma, đem lại sự an lành cho mọi nhà.
Mỗi dịp Tết đến, thần linh phải trở về chầu trời, tạo điều kiện cho quỷ dữ xâm nhập vào trần gian. Để bảo vệ sự bình yên, người dân dựng cây nêu như một "bảo bối" để xua đuổi tà ma. Ngoài ra, cây nêu còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành, mùa màng bội thu và đất nước thịnh vượng.

Mỗi đồ vật treo trên cây nêu đều có một ý nghĩa riêng biệt. Cây tre đại diện cho yếu tố dương, trong khi lọng tàn hình tròn là biểu tượng của âm. Đặc biệt, lọng tàn có 5 con cá chép với 5 màu sắc, đại diện cho ngũ hành: vàng ở giữa, trắng ở phía Nam, đen ở phía Bắc, xanh ở phía Đông và đỏ ở phía Tây.
Cây nêu không chỉ là hình ảnh quen thuộc trong dịp Tết mà còn là một phần không thể thiếu trong tín ngưỡng của người Việt. Việc dựng và hạ cây nêu là một nghi thức thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên và cầu mong những điều tốt lành.
Theo truyền thống, cây nêu được dựng trước sân nhà mỗi dịp Tết Nguyên Đán, tượng trưng cho sự khởi đầu mới mẻ. Trên cây, người dân treo chuông gió và nhiều vật phẩm khác, tùy theo phong tục mỗi vùng miền, để bảo vệ gia đình khỏi những điều xui xẻo và đón nhận những điều tốt đẹp trong năm mới.
Cây nêu, một biểu tượng quen thuộc trong Tết Nguyên Đán, thường là những cây tre dài khoảng 6 mét, được dựng trước cửa nhà. Ngày 23 tháng Chạp âm lịch, khi Táo Quân lên trời, người dân dựng cây nêu để xua đuổi tà ma, bảo vệ không gian sống khỏi những kẻ quấy nhiễu trong những ngày thần linh vắng mặt.
Ngoài người Kinh, các dân tộc khác như người Mường và Hmông cũng có phong tục dựng cây nêu vào các ngày khác nhau trong năm. Người Mường thường dựng vào ngày 28 tháng Chạp âm lịch, trong khi người Hmông tổ chức lễ thượng nêu từ mùng 3 đến mùng 5, với lễ hạ nêu vào mùng 7 tháng Giêng.

Trên cây nêu thường treo những vật dụng gì? Đây là một câu hỏi gợi sự tò mò và khám phá phong tục thú vị liên quan đến các vật dụng treo, với mỗi vùng miền mang một nét đặc trưng riêng.
Tùy theo từng vùng miền và nét văn hóa đặc trưng, cây nêu có thể mang theo những vật phẩm phong phú như túi trầu cau, các miếng kim loại hay những món đồ thủ công khác, tất cả đều mang một ý nghĩa sâu xa trong đời sống tâm linh của người dân.

Khi gió thổi, những vật dụng trên cây nêu va vào nhau, tạo ra tiếng leng keng vui tai. Người dân tin rằng âm thanh này, kết hợp với các vật phẩm treo, chính là thông điệp gửi đến các linh hồn và tà ma rằng nơi đây có chủ, không được quấy phá.
Ở một số nơi, người ta còn treo đèn lồng trên cây nêu vào ban đêm, như một cách để tổ tiên có thể dễ dàng tìm về nhà trong đêm Tết. Vào thời khắc giao thừa, người Việt xưa còn đốt pháo dưới cây nêu, không chỉ để mừng năm mới mà còn để xua đuổi tà ma, giữ gìn sự bình an cho gia đình.
Cây nêu trong ngày Tết hôm nay không còn chỉ là cây tre với những vật dụng đơn giản như xưa, mà đã trở thành biểu tượng sống động, đặc trưng cho không khí Tết, mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống sâu sắc.
Ngày nay, cây nêu đã không còn chỉ là cây tre đơn thuần, mà dần trở thành một biểu tượng của Tết Nguyên Đán. Cây nêu mang nhiều ý nghĩa sâu sắc hơn, như một nét văn hóa không thể thiếu trong không gian lễ hội của người Việt.
Ngày nay, cây nêu không nhất thiết phải là cây tre, mà có thể là bất kỳ loại cây nào miễn sao đủ cao và chắc chắn. Bên cạnh đó, những vật dụng treo trên cây cũng trở nên phong phú và đa dạng hơn, phản ánh sự sáng tạo và thay đổi theo thời gian.

Trái ngược với những vật phẩm giản dị như chuông khánh, trầu cau hay lá dứa được treo trên cây nêu trong quá khứ, ngày nay cây nêu được trang trí với các câu đối Tết, đồng tiền đỏ, và nhiều vật phẩm mang ý nghĩa không chỉ để xua đuổi tà ma mà còn thu hút may mắn vào nhà.
Cách dựng cây nêu ngày Tết đã trở thành một nghi lễ mang tính truyền thống, thể hiện lòng kính trọng với tổ tiên và ước nguyện cho một năm mới an lành, thịnh vượng. Mỗi công đoạn trong việc dựng cây nêu đều chứa đựng ý nghĩa tâm linh đặc biệt.
Cây nêu được làm từ những cây tre già, cao, chắc chắn, thẳng tắp, với các lóng tre đều đặn và ngọn được giữ nguyên chùm lá tươi. Để thêm phần sinh động và mang ý nghĩa thiêng liêng, có thể buộc thêm vài lá dứa ở ngọn, tượng trưng cho mây trời trong sáng.
Thân cây nêu được trang trí bằng nhiều vật phẩm như cờ, đèn lồng, câu đối và phong linh, tất cả đều mang trong mình thông điệp về sự thanh tịnh và an lành. Dưới gốc cây, người ta thường rắc bột vôi trắng tạo thành hình vòng tròn hoặc mũi tên hướng ra cổng, với mong muốn xua đuổi tà ma.

Trong thời đại ngày nay, tục dựng cây nêu ngày Tết đã dần mai một, không còn phổ biến như xưa. Mặc dù vậy, nhiều gia đình vẫn giữ thói quen dựng cây nêu như một cách trang trí đẹp mắt trong dịp Tết, nhưng ít người còn hiểu rõ về ý nghĩa tâm linh sâu xa của phong tục này.
Có câu ca dao về cây nêu như sau:
Cành đa lá dứa treo kiêu (cao)
Vôi bột rắc ngõ chớ trêu mọi nhà
Quỷ vào thì Quỷ lại ra
Cành đa lá dứa thì ta cứa mồm
Cành đa lá dứa treo kiêu (cao)
Vôi bột rắc ngõ chớ trêu mọi nhà
Quỷ vào thì Quỷ lại ra
Cành đa lá dứa thì ta cứa mồm
Qua bài viết này, hy vọng mọi người sẽ hiểu rõ hơn về cây nêu và giữ gìn phong tục truyền thống quý báu mà cha ông đã để lại cho thế hệ sau.
Hãy thưởng thức những loại trái cây sấy ngon miệng tại Tripi trong dịp Tết này để thêm phần vui vẻ và trọn vẹn nhé:
Tripi, một điểm đến tuyệt vời cho những ai yêu thích hương vị Tết với những món ăn và trái cây sấy ngon miệng, mang lại trải nghiệm tuyệt vời trong mỗi dịp xuân về.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
Có thể bạn quan tâm

Ổ cắm điện thông minh – Giải pháp tiện ích cho ngôi nhà hiện đại

Hướng dẫn sử dụng bột thông cống hiệu quả

Khám phá thế giới cà phê Mê Trang - Nơi mỗi giọt cà phê là một bản giao hưởng mê hoặc

Phương pháp tính chiều dài hình chữ nhật kèm ví dụ minh họa chi tiết

Hướng dẫn cách xay thịt đúng chuẩn
