Cây ngải tiên - một thảo dược quý giá với công dụng chữa bệnh nổi bật, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe mà thiên nhiên ban tặng.

07/05/2025

Nội dung bài viết

Cây ngải tiên, loài hoa mang đậm biểu tượng của Cuba, được biết đến rộng rãi như một thảo dược quý, với những khả năng chữa trị nhiều bệnh lý hiệu quả.

Cây ngải tiên là thành phần chủ yếu trong nhiều bài thuốc Đông y, nhờ vào các công dụng chữa bệnh tuyệt vời từ mọi bộ phận của cây. Dưới đây là những công dụng đặc biệt mà cây ngải tiên mang lại mà Tripi muốn giới thiệu đến bạn.

Khám phá cây ngải tiên và những giá trị thảo dược quý báu của nó.

Tên gọi khác của cây ngải tiên

Cây ngải tiên còn được gọi với nhiều tên khác như cây bạch điệp, cây bạch yến, cỏ tai cọp, sa nhơn, bobo, hay cây sẹ, theo cách gọi của người Dao ở Tả Phìn Hồ.

Tên khoa học của cây ngải tiên là Hedychium coronarium Koenig, thuộc họ gừng (Zingiberaceae). Đây là một loài thảo dược đa dụng, được biết đến rộng rãi và trân trọng trong y học cổ truyền.

Về nguồn gốc và khu vực phân bố

Cây ngải tiên xuất phát từ các vùng nhiệt đới của châu Á, nơi có điều kiện khí hậu lý tưởng cho sự phát triển của loài cây này.

Cây ngải tiên là loài ưa ẩm, phát triển mạnh mẽ trong môi trường có khí hậu mát mẻ. Do đó, chúng thường phân bố và được tìm thấy chủ yếu ở các quốc gia như Ấn Độ, miền nam Trung Quốc, Malaysia, Úc và Việt Nam.

Tại Việt Nam, cây ngải tiên được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Phú Thọ, Bắc Cạn... ở độ cao từ 1400 đến 1800 mét so với mực nước biển.

Đặc điểm nổi bật của cây ngải tiên

Cây ngải tiên sở hữu nhiều đặc điểm độc đáo, làm nổi bật giá trị của loài thảo dược này trong các ứng dụng y học và cuộc sống hàng ngày.

Hình thái đặc trưng của cây ngải tiên

Cây ngải tiên có hình dáng khá giống với các loại cây thuộc họ gừng, đặc biệt là cây gừng ta. Tuy nhiên, ta có thể dễ dàng phân biệt cây ngải tiên nhờ vào các đặc điểm riêng biệt của thân, lá, hoa, quả và rễ của nó.

- Thân cây: Cây ngải tiên có chiều cao có thể lên đến 1,5 mét, thuộc loại cây thân thảo, với thân xốp và được bao phủ bởi những bẹ lá dài, xanh mướt.

- Lá cây: Lá cây ngải tiên có màu xanh mướt, không có cuống, rộng khoảng 10cm và dài 40cm, hình dạng như mũi mác. Lá mọc xen kẽ nhau trên thân cây, mặt trên lá láng bóng, trong khi mặt dưới có những sợi lông mềm.

- Hoa: Hoa ngải tiên có màu trắng, mọc thành từng cụm ở ngọn cây, với bốn cánh hoa xòe ra như những cánh bướm thanh thoát. Chính giữa hoa là các nhụy hoa, mỗi hoa có từ 1 đến 2 nhụy. Đài hoa có dạng ống dài, không có răng cưa, còn nhị hoa có màu trắng tinh khiết.

- Quả: Quả ngải tiên khi chín sẽ có màu vàng sậm, tạo thành những chùm quả nhỏ đặc trưng.

- Rễ (củ): Củ cây ngải tiên có màu trắng, nhỏ gọn, với nhiều nhánh và có vị cay nồng, thơm đặc trưng, nhìn khá giống củ riềng.

Phân loại cây ngải tiên

- Cây ngải tiên trắng (cây bạch điệp): Loại cây này được sử dụng rộng rãi nhất trong các bài thuốc y học cổ truyền, nhờ vào những công dụng chữa bệnh hiệu quả.

- Cây ngải tiên hoa đỏ: Đây là cây ngải tiên với hoa màu đỏ tươi, sinh trưởng ở các vùng núi cao từ 500 đến 600 mét, như ở Hòa Bình.

- Cây ngải tiên hoa vàng: Cây có hoa màu vàng rực rỡ, với thân và rễ mang màu đỏ, phổ biến ở các vùng núi phía Bắc Việt Nam.

- Cây ngải tiên lông hoa trắng: Loài cây này mọc chủ yếu ở các tỉnh Tây Nguyên như Lâm Đồng và Kon Tum, nổi bật với hoa màu trắng tinh khiết.

- Cây ngải tiên lá bắc rộng: Đây là loài cây có lá to hơn hẳn các loại ngải tiên khác, phổ biến ở Sa Pa và có hình dáng tương tự như cây bạch điệp.

Cây ngải tiên có nhiều công dụng trong y học, được ứng dụng để điều trị nhiều loại bệnh tật.

Với nhiều công dụng quý giá, cây ngải tiên đóng vai trò quan trọng trong các phương pháp điều trị y học cổ truyền, mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể.

Theo ThS.BS. Bá Thị Châm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các bộ phận của cây ngải tiên, bao gồm thân, rễ và hoa, là những phần được sử dụng nhiều nhất trong y học nhờ vào các công dụng chữa bệnh đặc biệt.

- Thân rễ và quả cây ngải tiên có tác dụng hữu hiệu trong việc chữa trị các triệu chứng như đau bụng lạnh, đầy hơi, khó tiêu, viêm lợi, viêm amidan. Nước ép từ thân rễ và quả cũng có khả năng điều trị hôi miệng, cảm sốt, đau nhức toàn thân, phong thấp và nhức mỏi xương khớp. Thậm chí, chúng còn có thể được dùng để đắp trực tiếp lên vết thương do rắn cắn hoặc các chấn thương ngoài da.

- Hoa của cây ngải tiên được sử dụng để chiết xuất tinh dầu, một nguyên liệu quý giá trong ngành hương liệu, mang lại giá trị kinh tế cao.

- Rễ tươi của cây ngải tiên chứa eucalyptol, một chất có tác dụng xua đuổi côn trùng và làm thuốc trừ sâu hiệu quả.

- Quả ngải tiên có tác dụng chữa trị các vấn đề về dạ dày, chứng đầy bụng và khó tiêu, giúp cải thiện hệ tiêu hóa.

Cây ngải tiên được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian, mang lại hiệu quả chữa trị cho nhiều loại bệnh khác nhau.

Các bài thuốc từ cây ngải tiên không chỉ là phương thuốc quý báu trong y học cổ truyền mà còn giúp nâng cao sức khỏe và hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh thông thường.

Chữa viêm đại tràng

Cây ngải tiên có thể được sử dụng để điều trị viêm đại tràng, với liều lượng như sau:

Đun sôi 6gr - 12gr thân rễ ngải tiên khô với 500ml nước, nấu trên lửa nhỏ cho đến khi còn lại khoảng 200ml thuốc.

Uống thuốc mỗi ngày trong vòng 2-3 tháng để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

Cây ngải tiên là phương pháp hiệu quả để điều trị bệnh viêm đại tràng, hỗ trợ cải thiện sức khỏe đường ruột.

Điều trị viêm lợi, viêm amidan, hôi miệng

Tinh dầu trong cây ngải tiên có tác dụng mạnh mẽ trong việc điều trị các bệnh về tai, mũi, họng và giúp làm giảm chứng hôi miệng hiệu quả.

Rửa sạch và thái nhỏ thân và rễ cây ngải tiên, sau đó sắc cùng với nước để tạo thành thuốc.

Dùng nước thuốc nấu được để súc miệng hàng ngày, ngậm thuốc trong cổ họng và súc họng khoảng 5 phút mỗi lần.

Chỉ sau một tuần sử dụng, hơi thở sẽ luôn thơm tho, và tình trạng viêm lợi, viêm amidan sẽ giảm đi rõ rệt.

Cây ngải tiên có công dụng tuyệt vời trong việc chữa trị viêm lợi, viêm amidan và chứng hôi miệng.

Chữa bệnh xương khớp

Để điều trị các bệnh xương khớp và ngăn ngừa tình trạng chuyển biến thành bệnh mãn tính, có thể áp dụng các bài thuốc sau đây:

Ngâm rượu

Ngâm 20gr thân và củ cây ngải tiên khô với rượu trong khoảng 1 tháng.

Uống một chén nhỏ rượu thuốc mỗi ngày để giảm bớt các triệu chứng nhức mỏi xương khớp.

Sắc nước uống

Chắt lọc thân và rễ cây ngải tiên, sắc cùng với nước và uống từ 2-3 lần mỗi ngày.

Sử dụng nước sắc này hàng ngày trong 10-20 ngày sẽ thấy các triệu chứng thuyên giảm rõ rệt.

Phương pháp sắc nước khác là pha 2 muỗng cà phê bột thân, rễ cây ngải tiên với 1 cốc nước lọc và uống mỗi ngày.

Điều trị các bệnh về xương khớp hiệu quả nhờ cây ngải tiên

Lưu ý: Các bài thuốc trên chỉ đạt hiệu quả cao khi sử dụng đối với các triệu chứng bệnh nhẹ, và nên duy trì trong thời gian dài. Với các tình trạng bệnh nặng, thuốc chỉ mang tính hỗ trợ.

Điều trị các bệnh về tiêu hóa

Các phương pháp điều trị tiêu hóa phổ biến là:

Phơi khô thân rễ cây ngải tiên, sau đó lấy 6-12g sắc với 500ml nước, đun đến khi nước thuốc còn lại một nửa, rồi uống hằng ngày.

Tán nhuyễn thân rễ ngải tiên phơi khô thành bột, sau đó pha với nước sôi và uống nhiều lần trong ngày.

Dùng thân rễ ngải tiên khô, kết hợp với ý dĩ và hoài sơn theo tỷ lệ bằng nhau, sau đó sắc cùng với nước và uống hàng ngày.

Kết hợp uống thuốc với chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học để đạt hiệu quả cao nhất.

Sử dụng các bài thuốc từ cây ngải tiên để hỗ trợ điều trị các bệnh về tiêu hóa

Giảm sốt hiệu quả với cây ngải tiên

Có thể hạ sốt nhanh chóng từ cây ngải tiên bằng các phương pháp sau:

Cách 1 Giã nát thân và lá ngải tiên tươi, kết hợp với lá ngải cứu tươi mỗi loại 1 nắm nhỏ cùng 1 củ hành. Sau đó, bọc vào khăn sạch và đắp lên trán.

Cách 2 Giã nát thân, rễ ngải tiên cùng củ hành, thì là với tỷ lệ bằng nhau, bọc vào vải mỏng và đắp lên trán. Đắp thuốc thường xuyên giúp giảm nhiệt độ cơ thể nhanh chóng.

Sử dụng cây ngải tiên để giảm sốt hiệu quả

Hỗ trợ điều trị chấn thương và rắn cắn

Để điều trị vết thương do rắn cắn, có thể sử dụng cây ngải tiên theo cách sau:

Lấy rễ tươi cây ngải tiên, giã nát rồi tách riêng phần thuốc và bã.

Sau khi sơ cứu vết thương, dùng bã thuốc đắp lên vết thương và băng bó lại bằng gạc.

Phần nước thuốc còn lại dùng để uống. Áp dụng từ 2 – 3 lần, vết thương sẽ nhanh lành và độc tố được loại bỏ khỏi cơ thể.

Cây ngải tiên giúp giảm chấn thương và điều trị vết thương do rắn cắn

Một số lưu ý khi sử dụng cây ngải tiên để chữa bệnh

Điều cần chú ý khi sử dụng cây ngải tiên trong chữa trị

Mặc dù cây ngải tiên có nhiều công dụng chữa bệnh, nhưng khi sử dụng cần lưu ý những điểm quan trọng sau:

Trong quá trình điều trị, không nên kết hợp cây ngải tiên với quá nhiều loại thuốc khác nhau để tránh tương tác không mong muốn.

Để thuốc phát huy hiệu quả, cần sử dụng kiên trì trong một khoảng thời gian nhất định.

Do cây ngải tiên có hình dáng tương tự như các loại cây thuộc họ gừng, nên phải xác định chính xác là ngải tiên trước khi sử dụng làm thuốc.

Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình sử dụng, nên ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ để xử lý kịp thời.

Nơi mua cây hoa ngải tiên và giá cả?

Cây ngải tiên mua ở đâu và mức giá như thế nào?

Cây ngải tiên là một vị thuốc quen thuộc trong Đông y, dễ dàng tìm thấy tại các tiệm thuốc đông dược, phòng khám y học cổ truyền hay các cơ sở chẩn trị y học dân tộc.

Hiện nay, giá bán cây ngải tiên khô dao động từ 250.000 đồng đến 300.000 đồng cho 1kg đã sấy khô.

Khi chọn mua cây ngải tiên, bạn nên tìm các cửa hàng uy tín và chọn sản phẩm có mùi thơm đặc trưng, không bị mốc hay ẩm ướt để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Tripi đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây ngải tiên quý báu. Hãy sử dụng cây ngải tiên một cách khoa học và hợp lý.

Nguồn: suckhoedoisong

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi