Cây sâm đất: Các giống sâm đất, lợi ích sức khỏe và phương thuốc quý giá

02/06/2025

Nội dung bài viết

Cây sâm đất mọc rải rác tại các khu vực núi non của Việt Nam. Đây là một loại thảo dược quý giá, không chỉ là món ăn bổ dưỡng mà còn được coi là thuốc thiên nhiên tuyệt vời cho sức khỏe. Hãy cùng Tripi khám phá chi tiết về cây sâm đất này.

Cây sâm đất là gì?

Cây sâm đất là một loài cây thuộc họ thảo dược, có thân thấp, mọc gần mặt đất và lan rộng bằng các nhánh dưới mặt đất. Tên gọi 'sâm đất' thường chỉ chung cho các loài sâm mọc tự nhiên hoặc được trồng ở những vùng núi của Việt Nam.

Cây sâm đất là một loại cây thuộc họ thảo dược, đặc trưng với thân mọc sát mặt đất

Một số giống cây sâm đất và những công dụng chữa bệnh của chúng

Hoàng Sin Cô: Loại sâm đất đặc biệt có công dụng tuyệt vời trong việc tăng cường sức đề kháng và chữa bệnh.

Sâm đất

Hoàng Sin Cô, còn gọi là củ sâm đất hay khoai sâm, có màu vàng nhạt nhẹ nhàng. Lá sâm đất mang hình dáng trái xoan hoặc trứng ngọc, mọc đối xứng, với chiều dài 5 - 7 cm và rộng từ 2 - 4 cm, tạo thành một vẻ đẹp thanh thoát và tinh tế.

Cây sâm đất chín đỏ chứa bên trong những hạt nhỏ, dẹt, màu đen nhánh, là dấu hiệu đặc trưng khi quả sâm đất đã chín.

Sâm Ngọc Linh

Sâm Ngọc Linh, được mệnh danh là 'nhân sâm của Việt Nam', chủ yếu được trồng ở miền Trung, đặc biệt là Trung Bộ. Loài cây này thuộc dạng thân thảo, sống lâu năm, cao từ 40 đến 100 cm. Theo bác sĩ Lương Đức Chương - Học viện Quân Y, sâm Ngọc Linh mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho sức khỏe.

Sâm Ngọc Linh được biết đến với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, làm chậm quá trình lão hóa và giúp làn da trở nên mịn màng, tóc khỏe đẹp.

Majonoside – R2 trong sâm Ngọc Linh có tác dụng phục hồi chức năng thần kinh bị suy giảm, chống trầm cảm, giảm căng thẳng, đồng thời cải thiện sức khỏe tâm thần.
Majonoside – R2 cũng giúp tăng cường sinh lực cho cả nam và nữ, làm mới và bổ sung năng lượng cho cơ thể.

Sâm Cau Rừng (Tiêm Mao)

Sâm Cau Rừng, hay còn gọi là Tiêm Mao, là một loại cây dại mọc hoang, có chiều cao từ 25 - 30cm. Loài cây này chủ yếu xuất hiện tại các vùng núi Tây Bắc, như Tuyên Quang, Cao Bằng,... Theo bác sĩ Nguyễn Bá Vưỡng - Viện Y học cổ truyền Quân đội, sâm cau rừng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Sâm Cau Rừng là một loài cỏ hoang dại, có chiều cao khoảng 25 - 30cm. Loại cây này chủ yếu mọc ở những khu vực miền núi Tây Bắc như Tuyên Quang, Cao Bằng, và đã được nghiên cứu bởi bác sĩ Nguyễn Bá Vưỡng - Viện Y học cổ truyền Quân đội, nhấn mạnh về những tác dụng kỳ diệu mà nó mang lại.

Saponin trong sâm cau rừng có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Phytosterol trong loại cây này giúp hạ cholesterol xấu trong máu.
Axit béo có trong sâm cau rừng giúp nâng cao sức khỏe não bộ và cải thiện tâm trạng. Nó cũng hỗ trợ điều trị một số bệnh lý.
Steroid có trong sâm cau rừng có tác dụng như hormone nội tiết tố, giúp tăng cường khả năng sinh lý cho nam giới.

Sâm Quy Đá (Sâm Đá Trắng)

Sâm Quy Đá, còn gọi là Sâm Đá Trắng, là một trong những loại cây thuốc quý thuộc họ Hoa Tán. Loài sâm này có chiều dài từ 3 - 12cm, mọc thành cụm và có sự phân bổ rất gần nhau. Sâm Quy Đá thường được tìm thấy tại dãy Hoàng Liên Sơn, đặc biệt là các vùng Sapa và Hà Giang, nơi được xem là nơi sản sinh ra những cây sâm quý giá nhất.

Sâm Quy Đá, hay còn gọi là Sâm Đá Trắng, là một cây thuốc thuộc họ Hoa Tán, với chiều dài dao động từ 3 đến 12cm. Cây này mọc thành cụm và thường có sự phân bố gần nhau. Sâm Quy Đá được tìm thấy chủ yếu ở dãy Hoàng Liên Sơn, đặc biệt là các khu vực Sapa và Hà Giang, nơi được cho là nơi sở hữu những loại sâm tốt nhất.

Theo dược sĩ Đặng Đình Quyết, với thành phần chủ yếu như Ligustilide, axit folic, bergapten, tetradecanol, sesquiterpen, dodecanol, carvacrol, safrol, p-cymen, vitamin B12, cadinen và biotin, loại thảo dược này có công dụng hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, thiếu máu, và rất hữu ích cho người bị huyết áp cao hoặc gặp các vấn đề về tuần hoàn.

Sâm Đương Quy, hay còn gọi là nhân sâm dành cho phụ nữ, là một trong những loại dược liệu quý giá từ thiên nhiên.

Sâm Đương Quy là một loài cây thân thảo có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cây có chiều cao từ 40 đến 80cm, ưa sống ở những vùng khí hậu mát mẻ và độ cao từ 2000 đến 3000m. Tại Việt Nam, nó thường được trồng ở các tỉnh Tây Bắc như Lào Cai, Hòa Bình và Lai Châu. Loại sâm này nổi bật với nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.

Được biết đến với nhiều công dụng tuyệt vời, Sâm Đương Quy được tiến sĩ dược khoa Trương Anh Thư mô tả là một loại thảo dược có khả năng giúp cân bằng cơ thể, bổ sung năng lượng và hỗ trợ sức khỏe cho phụ nữ, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh lý.

Cây sâm Đương Quy chứa nhiều vitamin thiết yếu, trong đó Ligustilide có tác dụng hạ huyết áp hiệu quả, giúp cải thiện tuần hoàn máu.
Loại thảo dược này còn đóng vai trò như một “thần dược” kháng khuẩn, hỗ trợ chữa trị các bệnh như co thắt cơ, đau bụng, viêm phế quản, viêm họng và viêm amidan.

Thổ Hào Sâm, hay còn gọi là Sâm Bố Chính, là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng nổi bật, thường được sử dụng để tăng cường sức khỏe và phòng ngừa nhiều căn bệnh.

Thổ Hào Sâm, hay Sâm Bố Chính, là một trong những loại cây quý giá trong y học cổ truyền, được biết đến với khả năng nâng cao sức khỏe tổng thể và hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh.

Sâm Bố Chính, một loại cây thuốc Nam quý, cao khoảng 50cm, mọc hoang nhưng cũng được trồng rộng rãi ở Việt Nam. Loại cây này đặc biệt phát triển ở các vùng núi huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Hương Sơn (Nghệ An, Hà Tĩnh), cũng như ở một số khu vực thuộc Quảng Bình, Hòa Bình và Tây Bắc.

Lương y Nguyễn Hữu Toàn chia sẻ rằng Thổ Hào Sâm mang lại nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, là một bài thuốc quý trong y học cổ truyền.

Thổ Hào Sâm chứa nhiều phytonutrients và chất chống oxy hóa, giúp kích thích quá trình trao đổi chất và làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể.
Polysaccharide có trong Thổ Hào Sâm còn có tác dụng hạn chế sự phát triển của khối u, đồng thời nâng cao sức mạnh hệ miễn dịch của cơ thể.

Đinh Lăng nếp nhỏ là một loại thảo dược quý, nổi bật với hình dáng nhỏ nhắn nhưng đầy sức sống.

Đinh Lăng nếp nhỏ có chiều cao từ 1 đến 2 mét, lá kép hình lông chim, mọc so le và có viền răng cưa nhỏ. Cây này thường được trồng tại các tỉnh phía Nam Trung Quốc và các tỉnh miền núi, trung du phía Bắc Việt Nam như Lào Cai, Yên Bái, Bắc Giang.

Đinh Lăng nếp nhỏ, với vẻ ngoài thanh thoát, đã được trồng phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Đây là loại cây thảo dược mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển Y dược học cổ truyền dân tộc, cho biết Đinh Lăng nếp nhỏ còn có nhiều công dụng chữa bệnh, hỗ trợ cơ thể khỏe mạnh và tinh thần minh mẫn.

Chứa các axit amin có lợi cho sức khỏe, giúp duy trì cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
Đinh lăng nếp nhỏ còn được biết đến với tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp và gout, mang lại sự thoải mái cho người bệnh.
Giúp các bà mẹ trong giai đoạn cho con bú, đặc biệt là những người gặp phải tình trạng tắc sữa hoặc không có sữa về.

Củ Đẳng Sâm (Đẳng Sâm), một loại thảo dược quý, nổi bật với khả năng hỗ trợ sức khỏe vượt trội.

Củ Đẳng Sâm (Đẳng Sâm), với đặc tính dược liệu phong phú, được đánh giá cao trong việc chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Đẳng sâm là một loại cây thân leo lâu năm, có chiều dài từ 50 - 70cm. Nổi bật với khả năng sinh trưởng ở nhiều khu vực, đặc biệt là ở Trung Quốc và các tỉnh phía Bắc Việt Nam, như Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Lạng Sơn. Được phát hiện từ năm 1961, Đẳng sâm ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các bài thuốc Đông y.

Theo lời khuyên của Bác sĩ Lê Phương từ Trung tâm Thừa kế và Ứng dụng Đông Y Việt Nam, đẳng sâm chứa nhiều thành phần quý giá như sucrose, choline, insulin, alkaloid, fructose, mannose, xylose, glucoside,... Những thành phần này hỗ trợ rất nhiều cho cơ thể trong việc điều trị bệnh và duy trì sức khỏe tốt.

Gia tăng sức đề kháng, giúp chống lại mệt mỏi và duy trì sự tỉnh táo cho cơ thể. Đồng thời, kháng viêm cực kỳ hiệu quả, bảo vệ niêm mạc và ngăn ngừa các bệnh viêm loét dạ dày phát triển thành những biến chứng nguy hiểm.
Tăng cường sản xuất hồng cầu, loại bỏ cholesterol xấu, giúp phòng ngừa các bệnh lý tim mạch, đột quỵ và các tai biến mạch máu não.

Tam Thất Bắc (Sâm Tam Thất), nổi bật là một trong những vị thuốc quý trong y học cổ truyền, mang lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe.

Tam Thất Bắc (Sâm Tam Thất), một thảo dược quý, được biết đến rộng rãi trong y học cổ truyền với nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe.

Tam thất là một loài cây nhỏ, sống lâu năm, thường sinh trưởng ở những vùng núi cao 1500m. Cây có chiều cao từ 30 - 50cm và chủ yếu được trồng ở các tỉnh miền Bắc Việt Nam như Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lai Châu.

Theo Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh từ Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, sâm tam thất mang đến những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Saponin có trong tam thất mang lại khả năng kháng nấm, kháng khuẩn và ức chế virus gây bệnh hiệu quả, đồng thời là một vị thuốc hữu ích cho những người mắc bệnh tiểu đường nhờ tác dụng hạ đường huyết.
Những axit amin trong tam thất đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp protein, giúp ngăn chặn sự suy giảm chức năng cơ bắp ở người cao tuổi.

Sâm đất là một trong những cây thuốc quý, được biết đến với nhiều lợi ích nổi bật cho sức khỏe, đặc biệt trong việc bảo vệ các cơ quan nội tạng.

Sâm đất mang lại những lợi ích lớn đối với sức khỏe con người, đặc biệt trong việc duy trì các chức năng cơ thể và phòng ngừa bệnh tật.

Bổ thận: Sâm đất có khả năng kích thích tiểu tiện, nhờ vào sự tác động của D (một loại amino oxidase), đồng thời ức chế sản sinh succinic dehydrogenase ở thận, giúp thận hoạt động hiệu quả hơn.
Giảm cholesterol: Sử dụng cao sâm đất giúp làm giảm cholesterol xấu trong máu, cải thiện các chỉ số sức khỏe.
Chống viêm: Sâm đất đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu khoa học là có tác dụng chống viêm hiệu quả, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý viêm nhiễm.
Công dụng khác: Cao sâm đất có tác dụng tăng tiết niệu, giảm phù, giảm albumin niệu và hỗ trợ điều trị các vấn đề thận hư hiệu quả trong thực nghiệm lâm sàng.

Sâm đất là một trong những thảo dược quý, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều bài thuốc chữa bệnh hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Sâm đất có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, giúp ổn định đường huyết và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Sắc 75g sâm đất tươi hoặc 25g sâm đất khô với 1 lít nước trong 10-15 phút trên lửa nhỏ. Uống đều đặn mỗi ngày trong vòng 1 tháng để đạt hiệu quả tốt nhất.

Điều trị tiêu chảy: Đun 15g sâm đất cùng 15g đại táo và 1 lít nước, uống đều hàng ngày cho đến khi hết tình trạng tiêu chảy.

Đun 15g sâm đất vối 15g đại táo cùng 1 lít nước, uống hàng ngày đến khi hết tiêu chảy.

Chữa tiểu tiện quá nhiều: Nấu 550ml nước cùng 60g sâm đất tươi và 50g rễ cây kim anh, đun cho đến khi còn khoảng 250ml nước. Uống 2 lần mỗi ngày trong 5 ngày liên tiếp.

Chữa các vấn đề về thận: Sâm đất còn có khả năng hỗ trợ điều trị các chứng bệnh liên quan đến thận, cải thiện chức năng thận và giảm các triệu chứng thận hư hiệu quả.

Sâm đất không chỉ là một loại thảo dược quý mà còn mang lại hiệu quả chữa trị nhiều bệnh lý thông qua các bài thuốc dân gian.

Điều trị chứng táo bón: Dùng một hỗn hợp thảo dược bao gồm 30g lá sâm đất, 20g rễ đinh lăng, 30g lá vông non, 30g vừng đen rang nổ và 20g lá thiên lý non. Nấu thành canh và sử dụng hàng ngày cho đến khi hết tình trạng táo bón.

Nấu canh các loại thảo dược gồm: 30g lá sâm đất, 20g rễ đinh lăng, 30g lá vông non, 30g vừng đen rang nổ, 20g lá thiên lý non. Dùng ăn hàng ngày đến khi hết táo bón.

Điều trị kiết lỵ: Đun 100g lá sâm đất và 100g cỏ sữa với 400ml nước cho đến khi nước cạn còn khoảng 100ml. Chia thành 2 lần uống khi còn ấm, giúp làm dịu và điều trị kiết lỵ hiệu quả.

Nấu 100g lá sâm đất và 100g cỏ sữa cùng 400ml nước đến khi nước cạn còn 100ml. Chia làm 2 lần và uống khi còn ấm.

Bài thuốc trị sỏi thận: Tán nhuyễn sâm đất thành bột mịn, mỗi lần dùng 10g (tương đương 1 muỗng cà phê), pha với 1 lít nước và uống như trà hàng ngày. Phương pháp này giúp hỗ trợ điều trị sỏi thận hiệu quả.

Bài thuốc hỗ trợ tiêu hóa: Một số bài thuốc từ sâm đất còn giúp cải thiện hệ tiêu hóa, giảm các triệu chứng khó tiêu và đầy bụng, giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.

Hỗ trợ điều trị cao huyết áp: Sâm đất có tác dụng giúp ổn định huyết áp, điều hòa lượng cholesterol trong máu, mang lại sức khỏe bền vững.

Sắc 12g sâm đất với nước lọc, uống đều đặn mỗi ngày giúp cải thiện tình trạng cao huyết áp và duy trì sức khỏe ổn định.

Điều trị triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi: Dùng 16g rễ và thân sâm đất đun cùng 250ml nước, uống hàng ngày trong vòng 1 tuần để thấy sự cải thiện rõ rệt.

Sâm đất giúp giải quyết triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi, làm tăng sự tỉnh táo và năng lượng cho cơ thể, giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng.

Chữa ho lâu ngày: Hầm 1 con gà khoảng 400g với 20g sâm đất, 20g gà thủ hô trắng và 20g thông thảo, ăn như một món ăn bổ dưỡng hàng ngày để trị ho kéo dài.

Bài thuốc hầm gà với sâm đất không chỉ giúp chữa ho lâu ngày mà còn giúp cải thiện sức khỏe và bồi bổ cơ thể, làm dịu các triệu chứng hô hấp.

Các bài thuốc từ sâm đất, với sự kết hợp khéo léo của những thảo dược thiên nhiên, giúp điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Bài thuốc giải độc gan: Sâm đất giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ làm sạch gan, mang lại một cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.

Sắc 10-15g sâm đất khô với nước, uống như trà mỗi ngày để giải độc gan. Ngoài ra, bạn có thể dùng bột sâm đất pha nước hoặc nấu canh sâm đất ăn hàng ngày.

Điều trị bệnh ghẻ: Dùng lá và rễ sâm đất nấu cùng 2 lít nước, sử dụng để tắm và vệ sinh vùng da bị ghẻ hàng ngày, giúp giảm ngứa và trị bệnh hiệu quả.

Các bài thuốc từ sâm đất có tác dụng chống lại các bệnh ngoài da như ghẻ, mang lại làn da khỏe mạnh và sạch sẽ.

Giảm đau xương khớp: Rửa sạch 700g sâm đất, để ráo nước, ngâm cùng 5 lít rượu trong vòng 6 tháng. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 25ml để giảm đau xương khớp và cải thiện chức năng vận động.

Bài thuốc ngâm sâm đất với rượu không chỉ giúp giảm đau mà còn tăng cường sự dẻo dai của xương khớp, rất hữu ích cho những người bị đau nhức khớp lâu ngày.

Hồi sức hậu phẫu: Sâm đất giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng sau phẫu thuật, hỗ trợ cơ thể tái tạo năng lượng và cải thiện sức đề kháng hiệu quả.

Sắc 200g hoàng kỳ lấy nước, sau đó dùng nước này nấu với sườn heo cho đến khi sườn mềm. Thêm 200g sâm đất vào nấu thêm 5 phút. Món ăn này nên dùng 2-3 lần mỗi tuần để bồi bổ sức khỏe.

Sâm đất ngâm rượu là một bài thuốc trị bệnh hiệu quả, giúp tăng cường sức khỏe và điều trị nhiều chứng bệnh.

Ngâm rượu với sâm đất không chỉ giúp chữa trị bệnh mà còn là phương pháp bồi bổ cơ thể, cải thiện sức khỏe lâu dài.

Bước 1 Chuẩn bị nguyên liệu: Cần chuẩn bị 1kg sâm đất và 5 lít rượu gạo.

Sâm đất: 1kg
Rượu gạo: 5 lít

Bước 2 Sơ chế nguyên liệu: Rửa sạch sâm đất, chà sạch đất và để ráo nước trước khi ngâm.

Để đảm bảo chất lượng, cần sơ chế sâm đất cẩn thận trước khi ngâm với rượu, giúp bài thuốc phát huy tối đa công dụng.

Bước 3 Cách ngâm sâm đất: Đây là bước quan trọng để có được rượu sâm đất tốt nhất, giúp phát huy tối đa công dụng của sâm đất.

Xếp sâm đất vào bình, chú ý đặt rễ xuống dưới, củ sâm lên trên. Cách xếp này giúp rượu ngâm đều và tốt hơn.
Tiếp theo, đổ từ từ 5 lít rượu vào bình, sao cho rượu ngập củ sâm là đủ.
Ngâm trong khoảng thời gian 2 - 3 tháng để rượu sâm đất đạt hiệu quả tối ưu và có thể sử dụng được.

Lưu ý khi sử dụng các loại nhân sâm Việt Nam: Sâm là dược liệu quý, tuy nhiên cần sử dụng đúng liều lượng và phương pháp để tránh tác dụng phụ.

Mặc dù nhân sâm Việt Nam có ít độc tính, nhưng nếu lạm dụng trong thời gian dài, có thể gây ra các triệu chứng giống như ngộ độc như mất ngủ, đau đầu, chóng mặt, tăng huyết áp, và các vấn đề tiêu hóa.

Khi ngộ độc do sâm, người sử dụng có thể gặp các triệu chứng như mất ngủ, thần kinh kích thích liên tục, huyết áp tăng cao, tiêu chảy, mẩn đỏ, chảy máu mũi, cần phải dừng sử dụng ngay lập tức.

Sâm Việt Nam là dược liệu quý, tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích, bạn cần chú ý về liều lượng và cách thức sử dụng để tránh các tác dụng không mong muốn.

Hy vọng những thông tin mà Tripi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại sâm đất và công dụng của chúng. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại để lại bình luận để chúng tôi có thể hỗ trợ bạn.

Thông tin được tổng hợp từ nhiều nguồn đáng tin cậy.

Hãy bổ sung vitamin và dưỡng chất cho cơ thể bằng những củ quả tươi ngon, chất lượng từ Tripi:

Khám phá những kinh nghiệm bổ ích tại Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi