Hạ khô thảo: Công dụng vượt trội và những bài thuốc quý từ dân gian

30/04/2025

Nội dung bài viết

Hạ khô thảo là loài thảo dược mọc hoang, được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian nhờ vào khả năng lợi tiểu, hỗ trợ điều trị bệnh da liễu và ổn định huyết áp.

Mặc dù là cây mọc hoang, hạ khô thảo lại có tác dụng tuyệt vời trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe. Hãy cùng Tripi khám phá sâu hơn về công dụng và những bài thuốc từ cây thảo dược này.

Khám phá hạ khô thảo

Hạ khô thảo là gì?

Tổng quan về hạ khô thảo

Hạ khô thảo là một loại thảo dược nổi tiếng trong y học cổ truyền phương Đông, thuộc họ hoa môi, có tên khoa học là Prunella vulgaris, và còn được gọi bằng nhiều tên khác như: hạ khô thảo bắc, thiết sắc thảo, nãi đông,…

Những đặc điểm nổi bật của cây hạ khô thảo

Đặc điểm nổi bật của cây hạ khô thảo

Hạ khô thảo là loài cây thân thảo, có tuổi thọ cao, với dáng nhỏ gọn. Cây cao khoảng 70cm, thân mềm, lá mọc thưa, đối xứng nhau. Lá có phiến giống hình mũi mác, gốc lá tròn, dài và thuôn dần về phía đầu. Phần thân non được bao phủ bởi lớp lông mịn.

Hoa của cây hạ khô thảo thường mọc thành cụm ở đầu cành, dài từ 5 - 7cm, mỗi cụm gồm khoảng 6 - 8 bông hoa nhỏ màu tím. Hoa nở rộ vào tháng 4 - 6 hàng năm, và từ tháng 7 - 8, cây ra quả nhỏ, cứng.

Cây hạ khô thảo phân bố rộng rãi ở nhiều quốc gia châu Âu và những vùng có khí hậu ôn đới tại châu Á như Nhật Bản, Ấn Độ, cũng như các tỉnh như An Huy, Hà Nam, Triết Giang, Giang Tô ở Trung Quốc. Tại Việt Nam, cây phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Hà Giang, Sapa (Lào Cai).

Bộ phận cây được dùng làm dược liệu

Các bộ phận của cây hạ khô thảo được sử dụng trong y học cổ truyền để chữa trị nhiều bệnh, giúp cải thiện sức khỏe và đem lại những lợi ích cho người sử dụng.

Không như nhiều loại thảo dược khác, hạ khô thảo được sử dụng chủ yếu từ quả và cụm hoa để chữa bệnh. Loại thảo dược này chỉ có thể thu hoạch vào mùa hè, từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Sau khi thu hoạch, các bộ phận của cây hạ khô thảo sẽ được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy khô. Khi thảo dược đã khô hoàn toàn, bạn có thể sử dụng ngay hoặc bảo quản cẩn thận trong lọ kính, túi kín để tránh sự xâm hại của côn trùng và đảm bảo hiệu quả dược tính của thuốc.

Công dụng của cây hạ khô thảo

Công dụng của cây hạ khô thảo trong Đông y

Trong Đông y, hạ khô thảo có tính hàn, vị đắng, chủ yếu tác động vào hai kinh can và đởm, giúp điều trị các triệu chứng như giảm uất, sáng mắt, tiêu ứ, thanh can hóa, trừ độc ở tử cung và âm hộ, chữa vết sưng, loa lịch, cao huyết áp, viêm tuyến vú, bướu cổ, đau mắt, viêm tuyến lệ,…

Công dụng của cây hạ khô thảo theo y học hiện đại

Theo các nghiên cứu từ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, hạ khô thảo chứa nhiều hoạt chất quý giá như: chất đắng, tinh dầu, muối vô cơ, prunella, alkaloid, tannin, saponin, glucoside,... Đặc biệt, nó có hiệu quả trong việc điều trị một số tình trạng sức khỏe đáng chú ý.

Hỗ trợ thanh nhiệt, làm dịu mụn nhọt, giải độc cơ thể và điều trị các bệnh lý về mắt như viêm tuyến lệ, đau mắt đỏ.
Giúp điều hòa khí huyết, tăng cường sự lưu thông và từ đó cân bằng huyết áp.
Tính kháng khuẩn, kháng viêm mạnh mẽ, đồng thời ức chế sự phát triển của các vi khuẩn và virus gây bệnh như phẩy hắc loạn, trực khuẩn lỵ, thương hàn, lao, khuẩn cầu chùm,...
Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.

Các bài thuốc từ hạ khô thảo hỗ trợ điều trị bệnh

Lưu ý: Các bài thuốc dân gian dưới đây được dựa trên kiến thức y học cổ truyền. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng, và khi có dấu hiệu bất thường, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám.

Bài thuốc điều trị cao huyết áp

Để hỗ trợ điều trị cao huyết áp, bạn có thể tham khảo những bài thuốc dân gian dưới đây:

Bài thuốc điều trị cao huyết áp

Bài thuốc 1: Sử dụng các nguyên liệu hạ khô thảo, bồ công anh, thảo quyết minh (mỗi loại 20g) kết hợp với cúc hoa và cây mã đề (mỗi loại 12g). Sắc tất cả các nguyên liệu này, lấy nước uống đều đặn mỗi ngày để hỗ trợ điều trị cao huyết áp.

Bài thuốc 2: Chuẩn bị 30g hạ khô thảo, 20g đường kính trắng và 50g đậu đen. Sắc hỗn hợp này cho đến khi đường tan hoàn toàn và đậu mềm nhừ. Sau đó, chia thành nhiều lần ăn trong ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc 3: Sử dụng tang diệp, cúc hoa, hạ khô thảo (9g mỗi loại) kết hợp với 12g câu đằng. Đem các nguyên liệu này sắc lấy nước và uống đều đặn hàng ngày.

Bài thuốc 4: Chuẩn bị 80mg mỗi loại nguyên liệu: táo nhân, cao đằng, huyền sâm, địa long, hà thủ ô và hạ khô thảo. Trộn đều các thành phần và chế thành viên nang. Uống 3-4 viên, 2 lần/ngày trong khoảng 1 - 2 tháng để đạt được hiệu quả tối ưu.

Bài thuốc hỗ trợ giải độc, mát gan và trị mụn nhọt

Bài thuốc giúp giải độc, làm mát gan và trị mụn nhọt

Để hỗ trợ giải độc, mát gan và trị mụn nhọt, bạn có thể sử dụng hạ khô thảo và sinh địa, đun thành trà uống thay nước lọc. Việc sử dụng thường xuyên sẽ giúp tăng cường hiệu quả dược liệu.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm gan B

Để hỗ trợ điều trị viêm gan B, bạn có thể sử dụng các dược liệu hạ khô thảo, nhân trần, sài hồ (12g mỗi vị), chi tử (8g) và chó đẻ răng cưa (30g). Sắc tất cả các nguyên liệu này để lấy nước uống trong ngày.

Bệnh nhân cần uống liên tục trong 10 ngày với mỗi ngày một thang thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu sau thời gian này triệu chứng vẫn chưa cải thiện, có thể tiếp tục liệu trình thuốc thứ hai.

Bài thuốc điều trị đau mắt đỏ và giúp bổ, sáng mắt

Bài thuốc hỗ trợ điều trị đau mắt đỏ và cải thiện thị lực

Để điều trị đau mắt đỏ và bổ mắt, bạn có thể chuẩn bị lá dâu, hạ khô thảo (10g mỗi loại), hoa cúc trắng (12g), 50g gạo tẻ và đường phèn với lượng cân xứng. Đun sôi hỗn hợp này rồi bỏ bã, tiếp theo dùng nước này nấu cùng gạo tẻ thành cháo.

Khi cháo gần sôi, thêm đường phèn vào, khuấy đều cho tan. Sau đó chia cháo thành hai phần để ăn trong ngày, giúp điều trị mắt đỏ và bổ sung dưỡng chất cho mắt.

Mặc dù bài thuốc này có thể sử dụng lâu dài mà không gây tác dụng phụ, nhưng những bệnh nhân bị tiêu chảy mãn tính hoặc tỳ vị hư hàn nên tránh sử dụng, vì có thể làm tình trạng sức khỏe trở nên nặng hơn.

Bài thuốc hỗ trợ an thần

Bài thuốc giúp an thần và giảm căng thẳng

Để giúp an thần, bạn có thể chuẩn bị hạ khô thảo, thảo quyết minh, hoa cúc (20g mỗi vị), dạ giao đằng, tang ký sinh, hoa hòe (25g mỗi vị), toan táo nhân, địa long, xuyên khung, sao khô (15g mỗi vị). Sau đó, sắc tất cả các dược liệu thành thuốc và dùng mỗi ngày.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị lao phổi

Để hỗ trợ điều trị lao phổi, bạn có thể chuẩn bị hạ khô thảo, huyền sâm, sài hồ (16g mỗi vị), chỉ xác, tang bạch bì (8g mỗi vị). Sắc tất cả dược liệu thành thuốc và uống hàng ngày để giúp cải thiện tình trạng bệnh.

Bài thuốc này hỗ trợ giúp bệnh nhân lao phổi hồi phục nhanh chóng, khi được sắc đúng cách và sử dụng đều đặn theo hướng dẫn.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng hạ khô thảo

Do hạ khô thảo là một thảo dược có tính dược lý mạnh, người sử dụng cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng.

Lưu ý khi sử dụng hạ khô thảo

Mặc dù hiện nay chưa có nhiều nghiên cứu về tác dụng phụ của hạ khô thảo, bạn vẫn cần tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng, đồng thời nếu có dấu hiệu dị ứng, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám ngay.
Cần phân biệt rõ giữa hạ khô thảo bắc (hoa tím đỏ) và hạ khô thảo nam (hoa vàng, phổ biến từ Thừa Thiên - Huế trở vào Nam), vì chúng thuộc các giống khác nhau, có công dụng hoàn toàn khác biệt.
Phụ nữ đang mang thai, cho con bú hoặc có tình trạng âm hư không nên sử dụng hạ khô thảo.

Giá hạ khô thảo và nơi mua uy tín

Để mua hạ khô thảo chất lượng, bạn có thể tìm đến Vietfarm, một nơi đáng tin cậy chuyên cung cấp thảo dược chính gốc được trồng tại Tam Đảo, Vĩnh Phúc, đạt chuẩn GACP - WHO. Vietfarm cam kết chỉ bán sản phẩm chất lượng, không nhập hàng kém chất lượng hoặc không rõ nguồn gốc.

Vietfarm là một trong những địa chỉ đáng tin cậy để mua hạ khô thảo, nơi cung cấp sản phẩm an toàn và chất lượng từ các vùng trồng đạt chuẩn quốc tế.

Tại Vietfarm, hạ khô thảo được bán với mức giá hợp lý, chỉ khoảng 145.000 đồng cho 0.5 kg, rất phù hợp với ngân sách của nhiều gia đình, giúp người bệnh dễ dàng sở hữu sản phẩm này để hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về công dụng và các bài thuốc chữa bệnh dân gian từ hạ khô thảo. Hy vọng với những chia sẻ này, bạn sẽ có thêm kiến thức để bảo vệ và cải thiện sức khỏe của mình một cách hiệu quả!

Nguồn: Trung tâm dược liệu VietFarm

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi