Hướng dẫn chi tiết cách xác định giới tính vẹt Mã Lai

27/02/2025

Nội dung bài viết

Vẹt cockatiel (còn được gọi là vẹt Mã Lai hoặc vẹt mào Úc) là loài chim bản địa của Úc, có họ hàng với các loài như vẹt mào Galah và vẹt đen. Những con vẹt Mã Lai trưởng thành với bộ lông "xám thông thường" (thân xám, đầu vàng) thường dễ phân biệt giới tính qua màu sắc lông. Đối với các màu sắc khác, việc xác định có thể phức tạp hơn, nhưng vẫn có thể dựa vào hành vi và một số đặc điểm nhỏ. Hãy kết hợp nhiều yếu tố thay vì chỉ dựa vào một đặc điểm duy nhất, vì mỗi cá thể vẹt Mã Lai đều có sự khác biệt riêng về ngoại hình và tính cách.

Các bước thực hiện

Nhận biết giới tính vẹt Mã Lai thông qua đặc điểm cơ thể

Đợi đến khi chim thay lông trưởng thành. Vẹt Mã Lai non, cả trống và mái, đều có ngoại hình tương tự nhau. Sau khoảng sáu đến chín tháng, chim sẽ trải qua lần thay lông đầu tiên, lúc này bộ lông mới sẽ có màu sắc rõ rệt hơn và giúp phân biệt giới tính dễ dàng hơn.

Lông xỉn màu hoặc bạc màu có thể là dấu hiệu của thiếu dinh dưỡng, nhưng đôi khi chỉ là do chim cần thay lông vài lần để có bộ lông tươi sáng hơn.
Không nên cung cấp tổ cho chim chưa trưởng thành, vì điều này có thể kích thích hành vi sinh sản sớm, gây hại cho chim mái.

Kiểm tra bộ lông tiêu chuẩn của vẹt Mã Lai. Vẹt Mã Lai xám thông thường không đột biến sẽ có thân màu xám, đầu vàng và vòng tròn màu cam trên má. Những con vẹt này có thể dễ dàng xác định giới tính qua các bước dưới đây. Nếu vẹt của bạn không khớp với mô tả này, có thể chúng thuộc dòng đột biến màu sắc, và việc xác định sẽ phức tạp hơn. Một số đặc điểm nhận dạng cho các giống đột biến sẽ được đề cập, nhưng thường cần dựa vào hành vi để phân biệt.

Quan sát kỹ lông đuôi của vẹt. Ở giống vẹt Mã Lai xám thông thường, chim mái trưởng thành và chim non đều có các vệt sọc hoặc đốm dưới lông đuôi. Những vệt này thường là sọc ngang xen kẽ màu xám/xám đậm hoặc trắng/xám, vàng/xám. Nếu không thấy rõ, hãy đưa chim ra ánh sáng và kiểm tra kỹ. Nếu không có dấu vết nào, có thể đó là chim trống.

Ở giống Lutino (vàng nhạt hoặc trắng), chim mái vẫn có các chấm vàng dưới cánh và vệt vàng dưới đuôi, cần ánh sáng tốt để quan sát.

So sánh màu lông trên mặt. Vẹt Mã Lai xám thông thường, chim trống có mặt vàng sáng với vòng tròn cam rực rỡ, trong khi chim mái có vòng tròn cam nhạt trên nền xám hoặc vàng nhạt.

Ở một số giống, chỉ chim trống mới có lông vàng trên mặt sau khi thay lông, còn chim mái giữ màu xám hoặc hơi nâu.
Với giống đột biến mặt trắng, chim trống có thể không có vòng tròn trên má, trong khi chim mái vẫn giữ vòng tròn nhạt.

So sánh màu lông thân. Ở giống vẹt Mã Lai xám, chim trống thường có màu xám đậm hơn chim mái. Đây là phương pháp ít chính xác nhưng có thể hỗ trợ xác nhận kết quả từ các bước trước. Với các giống màu khác, phương pháp này không hiệu quả.

Ở một số giống, chim mái có đốm vàng nhạt dưới cánh.
Với giống ngọc trai, chim trống thường mất các đốm trắng sau lần thay lông đầu tiên, trong khi chim mái vẫn giữ nguyên.

Nhờ bác sĩ thú y kiểm tra. Phương pháp giải phẫu học chỉ nên được thực hiện bởi bác sĩ thú y để tránh gây tổn thương cho chim. Bác sĩ có thể kiểm tra hình dạng xương chậu, thường rộng hơn ở chim mái, nhưng phương pháp này không hoàn toàn chính xác do sự khác biệt giữa các cá thể.

Phương pháp này đáng tin cậy hơn với chim lớn tuổi, đặc biệt là chim đã từng sinh sản.
Để chắc chắn, hãy yêu cầu xét nghiệm DNA.

Nhận biết giới tính vẹt Mã Lai thông qua hành vi

Lắng nghe tiếng kêu của chim. Mặc dù không hoàn toàn chính xác và cần thời gian, những chú vẹt thích học nói thường là chim trống. Dù có nói được hay không, chim trống thường hót và huýt sáo nhiều hơn, trong khi chim mái thường ít hót và có xu hướng kêu rít nhiều hơn.

Cho chim soi gương. Vẹt Mã Lai trống thường tỏ ra hứng thú với gương, biểu hiện qua việc đứng trước gương, kêu gọi hoặc khám phá hình ảnh phản chiếu. Nếu chim nhanh chóng mất hứng thú, có thể đó là chim mái.

Quan sát hành vi tán tỉnh của chim trống. Vẹt Mã Lai trống thường chủ động trong việc tán tỉnh, ngay cả khi không có chim mái xung quanh:

Gõ mỏ vào đồ vật để tạo âm thanh lớn, thu hút sự chú ý.
Đi lại khệnh khạng, huýt sáo hoặc gõ mỏ kèm theo nhảy nhót và gật đầu liên tục.
Xòe cánh rộng, tạo hình trái tim khi nhìn từ phía sau.

Quan sát hành vi âu yếm của chim mái. Chim mái thường ít chủ động hơn trong việc tán tỉnh và chỉ biểu hiện các hành vi này khi có chim trống hiện diện:

Đậu trên cành thấp, kêu nhẹ nhàng và vểnh đuôi lên cao.
Cọ mỏ vào chim trống mà chúng có ý định kết đôi.

Chú ý đến hành vi tự thỏa mãn của chim. Nhiều người nuôi chim có kinh nghiệm nhận thấy chim thường cọ huyệt vào cành đậu, đồ vật hoặc thậm chí tay chủ. Hành vi này thường xảy ra hàng ngày, đôi khi nhiều lần. Đây thường là dấu hiệu của chim trống, nhưng cũng có ngoại lệ.

Chim trống thường nhấp vào đồ vật hoặc đứng trên đó và cọ huyệt.
Chim mái cũng có thể làm tương tự, nhưng thường ép sát vào đồ vật với đuôi vểnh lên và thân hơi nghiêng về phía trước.

Quan sát hiện tượng đẻ trứng. Chỉ chim mái mới đẻ trứng, nhưng điều này không giúp phân biệt nếu có nhiều chim trong lồng. Để xác định chính xác, hãy nuôi riêng từng con và cung cấp tổ riêng hoặc sử dụng camera để theo dõi.

Không nên cung cấp tổ cho chim mái dưới 18 tháng tuổi, vì đẻ trứng sớm có thể gây hại sức khỏe.
Lấy trứng đi có thể kích thích chim đẻ thêm.
Trứng có thể đã được thụ tinh nếu có hành vi giao phối.

Lời khuyên hữu ích

Khi mua vẹt Mã Lai từ cửa hàng thú cưng hoặc người gây giống, họ thường xác định giới tính chim. Dù không chính xác 100% trừ khi xét nghiệm DNA, phỏng đoán của người có kinh nghiệm thường đáng tin.
Chim mái thường có xu hướng cắn nhiều hơn, nhưng điều này phụ thuộc vào tính cách từng con.
Nếu chim mái đẻ hơn 8 trứng và hơn 2 đợt mỗi năm, có thể nó đang đẻ quá nhiều, dẫn đến thiếu hụt vitamin A và canxi. Bác sĩ thú y có thể tiêm thuốc nếu các biện pháp khác như dùng trứng giả không hiệu quả.
Nên cung cấp nang mực trong lồng để chim mài mỏ và bổ sung canxi.

Những điều cần lưu ý

Việc gây giống chim mái dưới 18 tháng tuổi có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vẹt Mã Lai chưa trưởng thành thường không đủ khả năng làm bố mẹ tốt. Nếu nuôi nhiều vẹt trống và mái hoặc chưa xác định được giới tính, hãy tách chúng ra cho đến khi chim trưởng thành hoặc theo dõi các dấu hiệu giao phối.
Những cặp vẹt Mã Lai đã kết đôi đôi khi có xung đột nhỏ nhưng hiếm khi gây thương tích nghiêm trọng.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi