Hướng dẫn Thay chậu cho hoa lan

26/02/2025

Nội dung bài viết

Bạn có bao giờ cảm nhận được vẻ đẹp kỳ diệu ẩn chứa trong những bông hoa lan? Với những cành hoa thanh tao và cánh hoa lộng lẫy, hoa lan không chỉ là biểu tượng của rừng già mà còn có thể phát triển mạnh mẽ trong môi trường nhân tạo mà không cần chăm sóc quá nhiều. Việc thay chậu cho hoa lan sẽ giúp bộ rễ không bị chật chội, từ đó cây có thể tiếp tục khoe sắc trong những năm tiếp theo. Hãy học cách xác định thời điểm thích hợp để thay chậu và cách chuyển cây sang chậu mới mà không làm tổn thương bộ rễ.

Các bước thực hiện

Tìm hiểu về cây lan của bạn

Xác định thời điểm cần thay chậu. Thời điểm tốt nhất để thay chậu cho hoa lan là ngay sau khi hoa tàn và cây bắt đầu ra chồi mới. Tuy nhiên, bạn không cần thay chậu sau mỗi lần như vậy; công việc này chỉ nên thực hiện mỗi 18-24 tháng một lần. Nếu bạn không nhớ lần thay chậu gần nhất là khi nào và cây có vẻ quá lớn so với chậu hiện tại, có lẽ đã đến lúc cần thay chậu. Hãy chú ý các dấu hiệu sau để biết khi nào cần thay chậu:

Rễ cây mọc tràn ra ngoài chậu. Nếu bạn thấy nhiều rễ cây – không chỉ một hoặc hai sợi – thò ra khỏi chậu, điều này cho thấy cây cần thêm không gian và đã đến lúc thay chậu lớn hơn.
Một số rễ bị thối rữa. Nếu rễ cây bị sũng nước và giá thể không còn khả năng thoát nước tốt, bạn cần thay chậu mới ngay lập tức.
Cây phát triển vượt ra khỏi thành chậu. Nếu các nhánh cây mọc vươn ra ngoài thành chậu, điều này cho thấy cây cần thêm không gian để phát triển.

Chỉ thay chậu cho lan khi thực sự cần thiết. Việc thay chậu quá thường xuyên có thể gây ảnh hưởng xấu đến chu kỳ sinh trưởng của cây. Chỉ nên thay chậu khi cây có những dấu hiệu rõ ràng như rễ mọc tràn ra ngoài hoặc giá thể không còn hiệu quả. Nếu cây vẫn phát triển khỏe mạnh và vừa vặn với chậu hiện tại, hãy trì hoãn việc thay chậu thêm một năm nữa. Một chút chật chội còn tốt hơn việc thay chậu quá sớm.

Lựa chọn giá thể phù hợp. Sau khi xác định thời điểm thay chậu, việc chọn giá thể phù hợp là bước quan trọng tiếp theo. Phần lớn các loài lan trồng trong nhà là thực vật biểu sinh, sống bám trên cây khác chứ không phải mọc từ đất. Chúng sẽ không thể phát triển nếu trồng trong đất thông thường.

Hỗn hợp vỏ cây linh sam, rêu nước, than củi và xơ dừa là lựa chọn lý tưởng cho nhiều loài lan. Công thức phổ biến nhất bao gồm:
- 4 phần vỏ cây linh sam hoặc xơ dừa
- 1 phần than củi
- 1 phần đá trân châu
Nếu không chắc chắn về loại lan của mình, bạn có thể sử dụng hỗn hợp giá thể đóng gói sẵn dành cho lan biểu sinh, được bán tại các vườn ươm và cửa hàng làm vườn.
Đối với địa lan (lan sống trong đất), cần sử dụng loại đất tơi xốp và có khả năng giữ ẩm tốt, với tỷ lệ cao đá trân châu và vỏ bào. Hãy tham khảo ý kiến từ vườn ươm để chọn hỗn hợp phù hợp nhất.

Chọn kích thước chậu phù hợp. Khi thay chậu, hãy chọn chậu lớn hơn chậu cũ khoảng 2,5 cm. Cây cần thêm không gian nhưng không nên quá rộng, vì điều này có thể khiến cây tập trung phát triển rễ thay vì ra hoa. Bạn có thể chọn chậu nhựa, đất sét hoặc gốm tùy theo kích thước của cây.

Đảm bảo chậu mới có lỗ thoát nước đầy đủ để tránh tình trạng úng rễ.
Một số loài lan, như lan hồ điệp, có rễ quang hợp. Trong trường hợp này, chậu thủy tinh hoặc nhựa trong sẽ giúp ánh sáng xuyên qua và hỗ trợ quá trình quang hợp.
Nếu chọn chậu lớn hơn, hãy lót thêm các mảnh vụn đất nung dưới đáy để cải thiện khả năng thoát nước.

Chuẩn bị giá thể trồng cây

Đong lượng giá thể cần thiết và ngâm qua đêm. Đổ hỗn hợp giá thể vào chậu mới, sau đó đặt chậu vào một thùng chứa lớn hơn gấp đôi. Việc ngâm giá thể qua đêm giúp đảm bảo độ ẩm cần thiết, tạo điều kiện lý tưởng cho cây lan phát triển.

Ngâm giá thể trong nước nóng. Đổ nước nóng vào xô chứa giá thể, tránh dùng nước lạnh vì giá thể sẽ không hấp thụ tốt. Đảm bảo giá thể đạt nhiệt độ phòng trước khi trồng lại cây vào chậu mới.

Lọc giá thể để loại bỏ tạp chất. Sử dụng rây hoặc vải thưa để lọc giá thể, giữ lại phần ướt và loại bỏ nước thừa. Rửa lại bằng nước ấm để làm sạch bụi bẩn và cặn lắng.

Nhẹ nhàng lấy cây lan ra khỏi chậu cũ. Tách từng sợi rễ cẩn thận, tránh làm tổn thương cây. Nếu rễ bị kẹt, hãy dùng kéo hoặc dao đã khử trùng để cắt. Đảm bảo dụng cụ sạch sẽ để tránh lây bệnh cho cây.

Khử trùng dụng cụ bằng cồn trước khi sử dụng.

Loại bỏ giá thể cũ và rễ chết. Dùng tay và kéo sạch để loại bỏ giá thể cũ như than củi, vỏ bào, rêu và cắt tỉa rễ thối. Cẩn thận tránh làm tổn thương rễ khỏe mạnh.

Rễ mềm và rũ xuống thường đã chết và cần được loại bỏ.
Dùng ngón tay nhẹ nhàng tách rễ để gỡ rối.

Chuẩn bị chậu mới sạch sẽ. Nếu tái sử dụng chậu cũ, hãy rửa sạch bằng nước sôi để loại bỏ chất độc và mầm bệnh. Đối với chậu lớn, lót một lớp vụn đất nung hoặc hạt xốp dưới đáy để tăng khả năng thoát nước. Chậu nông không cần thực hiện bước này.

Quy trình thay chậu cho hoa lan

Đặt cây lan vào chậu mới. Hướng phần rễ xuống đáy chậu, đảm bảo rễ mới có không gian phát triển về phía thành chậu. Đặt phần rễ phía trên ngang với độ sâu như chậu cũ, giúp chồi mới nằm trên bề mặt và bộ rễ tập trung bên dưới.

Phủ giá thể xung quanh bộ rễ. Rải hỗn hợp giá thể đều xung quanh rễ, lắc nhẹ chậu để giá thể lắng đều. Dùng tay ấn nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương rễ và đảm bảo không có túi khí lớn.

Rải giá thể từng lớp nhỏ, ấn nhẹ xung quanh rễ trước khi thêm lớp mới.
Tiếp tục cho đến khi giá thể đầy chậu.

Giữ cây đứng thẳng sau khi thay chậu. Sử dụng cọc chống hoặc kẹp cố định vào thành chậu để cây không bị đổ hoặc mọc lệch.

Tiếp tục chăm sóc hoa lan như bình thường. Đặt cây ở nơi có nhiệt độ ổn định và ánh sáng dịu nhẹ, tránh ánh nắng trực tiếp.

Lời khuyên hữu ích

Trải báo cũ hoặc vải nhựa lên khu vực làm việc để dễ dàng vệ sinh sau khi hoàn thành.
Nếu gặp khó khăn khi lấy cây ra khỏi chậu, bạn có thể cân nhắc đập vỡ chậu cũ để tránh làm tổn thương rễ cây.

Những điều cần lưu ý

Luôn chọn chậu có lỗ thoát nước để tránh tình trạng úng rễ. Nước đọng lại có thể khiến rễ cây bị thối và ảnh hưởng đến sức khỏe của cây.
Không tự ý thay đổi giá thể nếu chưa tìm hiểu kỹ. Hãy đợi đến thời điểm thích hợp và đảm bảo giá thể mới phù hợp với loại lan của bạn.