Hướng dẫn Trồng hạnh nhân Hiệu Quả

Đảm bảo điều kiện khí hậu phù hợp để trồng hạnh nhân. Cây hạnh nhân có nguồn gốc từ vùng khí hậu nóng khô của Trung Đông và Nam Á, phát triển tốt nhất ở những nơi có mùa hè nóng, mùa đông ôn hòa. Cây hạnh nhân khó thích nghi với khí hậu lạnh. Trừ khi trồng trong nhà với điều kiện được kiểm soát chặt chẽ, việc trồng cây hạnh nhân bên ngoài vùng khí hậu Địa Trung Hải hoặc Trung Đông sẽ gặp nhiều khó khăn.

• Nếu ở Mỹ, bạn có thể sử dụng bản đồ phân vùng canh tác của USDA (USDA Plant Hardiness Zone Map) để xác định xem khí hậu nơi bạn sống có phù hợp để trồng hạnh nhân không. Bản đồ này phân loại các vùng địa lý dựa trên nhiệt độ tối thiểu, giúp xác định loại cây có thể sinh trưởng trong từng vùng. Để trồng hạnh nhân, bạn cần chọn nơi có phân hạng tối thiểu là 6 – càng cao càng tốt.
• Theo hệ thống này, các vùng phù hợp ở Mỹ bao gồm phần lớn trung tâm và đông California, một số khu vực tại Arizona, Texas, và nội địa Florida.

Chọn hạt giống hoặc cây con phù hợp. Bạn có hai phương án để bắt đầu trồng cây hạnh nhân – sử dụng hạt giống (quả hạch tươi, chưa qua xử lý) hoặc cây con. Trồng từ hạt giống mang lại trải nghiệm từ gốc rễ nhưng đòi hỏi nhiều thời gian và công sức hơn. Trong khi đó, trồng bằng cây con tiện lợi hơn nhưng có thể tốn kém hơn.

• Nếu muốn thu hoạch hạnh nhân ăn được, hãy chọn hạt giống hoặc cây con từ giống hạnh nhân ngọt. Lưu ý rằng hạnh nhân đắng không ăn được, và không phải tất cả cây hạnh nhân ngọt đều cho quả. Một số giống chỉ phù hợp để làm cảnh hoặc lấy bóng mát. Hãy tham khảo nhân viên vườn ươm nếu bạn không chắc chắn về loại cây.

Chọn vị trí đầy nắng để trồng cây. Cây hạnh nhân phát triển mạnh ở những nơi có ánh nắng mặt trời trực tiếp. Trước khi trồng, hãy tìm một khu vực trong vườn nhận được ánh nắng toàn phần, không bị che khuất bởi bóng râm. Dù bạn sẽ trồng cây trong chậu trước khi chuyển xuống đất, việc chọn sẵn vị trí trồng vẫn rất quan trọng – cây hạnh nhân không thể sống lâu trong chậu.

• Đảm bảo khu vực trồng có khả năng thoát nước tốt. Cây hạnh nhân dễ bị thối rễ nếu nước đọng quanh gốc.

Ươm hạt giống. Nếu bạn chọn trồng từ hạt (quả hạnh nhân còn nguyên vỏ), hãy bắt đầu bằng cách ươm hạt trong môi trường được kiểm soát. Khi hạt nảy mầm, bạn có thể chuyển sang chậu hoặc trồng trực tiếp xuống đất. Đầu tiên, đặt hạt giống vào một bát lớn (càng nhiều hạt càng tốt, vì một số có thể không nảy mầm hoặc bị hỏng do nấm mốc). Sau đó, thực hiện các bước sau:

• Thêm nước vào bát và ngâm hạt qua đêm.
• Dùng kẹp hạt dẻ để tách nhẹ vỏ hạt, đảm bảo phần hạt bên trong lộ ra nhưng vỏ vẫn dính lại. Loại bỏ những hạt có dấu hiệu mốc.
• Cho đất trồng vào các chậu nhỏ có lỗ thoát nước.
• Gieo hạt sâu khoảng 2,5-5 cm, phần vỏ nứt hướng lên trên. Đặt chậu trong nhà, nơi có ánh nắng mặt trời và chờ đợi cây con nảy mầm.

Trồng cây con. Khi cây con đã nảy mầm (hoặc nếu bạn mua sẵn cây con), hãy chuẩn bị vị trí trồng đã chọn. Tạo một mô đất nhỏ cao khoảng 2,5-5 cm (rộng hơn chiều cao một chút) cho từng cây. Đặt cây con vào giữa mô đất, sâu khoảng 2,5 cm dưới mặt đất. Kỹ thuật này giúp ngăn nước đọng quanh rễ, tránh các vấn đề như thối rễ.

• Nếu trồng cây đã nảy mầm, hãy thực hiện vào cuối mùa đông hoặc đầu mùa xuân. Nếu trồng từ hạt, gieo vào cuối mùa thu để cây nảy mầm vào mùa xuân – thời điểm lý tưởng để cây phát triển.
• Nếu trồng nhiều cây, đảm bảo khoảng cách tối thiểu 6 mét giữa các cây để rễ có không gian phát triển và việc tưới tiêu được hiệu quả.

Tưới nước đầy đủ. Ngay sau khi trồng, cây hạnh nhân cần được tưới đẫm ít nhất 4 lít nước để đất được làm ẩm hoàn toàn. Sau lần tưới đầu tiên, hãy duy trì lịch tưới đều đặn để cây phát triển tốt. Cây hạnh nhân ưa khí hậu nóng nhưng không phải là cây sa mạc, vì vậy việc tưới nước là yếu tố quan trọng để cây sinh trưởng khỏe mạnh.

• Tưới mỗi cây ít nhất một lần mỗi tuần, trừ khi trời mưa. Cây đã bén rễ có thể sống với 5-7,5 cm nước khi không mưa, nhưng cây non cần nhiều nước hơn.
• Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt nếu bạn trồng nhiều cây để tiết kiệm thời gian và công sức.

Bón phân vào mùa xuân. Khi mùa sinh trưởng bắt đầu, bạn có thể sử dụng phân bón để thúc đẩy sự phát triển của cây (dù không bắt buộc). Đối với cây non, dùng phân bón ni tơ với liều lượng thấp và bón cách vài tuần một lần trong mùa sinh trưởng. Với cây trưởng thành, sử dụng 1 kg phân u-rê hoặc 15 kg phân chuồng một lần.

• Luôn tưới nước sau khi bón phân để tránh làm cháy cây. Phân bón quá nhiều hoặc không tưới nước kịp thời có thể gây hại cho cây.

Thu hoạch quả vào mùa thu. Cây hạnh nhân sẽ ra quả nhỏ màu xanh trong mùa sinh trưởng – những quả này cứng và chua, không phổ biến ở phương Tây nhưng được ưa chuộng ở Trung Đông. Đến mùa thu, quả sẽ cứng lại, chuyển màu nâu và nứt ra. Khi vỏ ngoài khô và chuyển màu nâu, quả đã sẵn sàng để thu hoạch.

• Có hai loại hạnh nhân: ngọt và đắng. Hạnh nhân đắng không an toàn để ăn vì chứa axit xianhiđric, một chất độc. Chỉ một lượng nhỏ hạt đắng sống có thể gây nguy hiểm. Tuy nhiên, hạt đắng có thể được xử lý để loại bỏ độc tố.

Cắt tỉa cây vào đầu mùa đông. Mùa đông là thời điểm lý tưởng để cắt tỉa cây, vì cây đang trong trạng thái ngủ đông. Tuy nhiên, hãy loại bỏ ngay các cành bệnh hoặc chết bất kỳ mùa nào trong năm. Sử dụng kéo cắt cây để tỉa cành nhỏ và cưa cho cành lớn hơn.

• Cắt tỉa giúp cây phát triển cân đối, khỏe mạnh và tăng khả năng chống chịu sâu bệnh. Loại bỏ các tán lá rậm rạp và cành cọ vào nhau để cây phát triển đồng đều.

Kiên nhẫn chờ đợi 5 năm để cây ra quả. Cây hạnh nhân cần thời gian để trưởng thành và bắt đầu cho quả. Thông thường, bạn sẽ phải chờ khoảng 5 năm, nhưng tùy vào giống cây, có thể mất đến 12 năm để cây đạt năng suất tối đa. Hãy kiên nhẫn – một cây trưởng thành khỏe mạnh có thể cho đến 20 kg quả chỉ trong một mùa thu hoạch!

• Khi đã bắt đầu ra quả, cây hạnh nhân sẽ tiếp tục cho quả hàng năm trong vòng 50 năm, mang lại nguồn thu hoạch dồi dào.

Đảm bảo quá trình thụ phấn cho cây. Hầu hết cây hạnh nhân không tự ra quả mà cần được thụ phấn để đậu quả. Trừ khi bạn trồng giống cây tự thụ phấn, việc thụ phấn chéo với một cây khác giống là cần thiết.

• Cách đơn giản nhất là trồng nhiều giống cây gần nhau để ong mật và các côn trùng khác thực hiện thụ phấn tự nhiên.
• Bạn cũng có thể thụ phấn thủ công bằng cách dùng cành hoa của cây này cọ vào hoa của cây kia, nhưng phương pháp này tốn thời gian và kém hiệu quả hơn.

Ghép cành giống khác vào cây hiện có. Nếu cây của bạn không ra quả, phương pháp ghép cành từ một giống cây khác có thể giải quyết vấn đề. Khi cành ghép phát triển, nó sẽ có khả năng ra quả dù phần còn lại của cây không thể.

• Kỹ thuật ghép mắt chữ T là phương pháp phổ biến, trong đó cành ghép được đặt vào một đường rạch trên cây chủ và buộc cố định cho đến khi cây chủ tiếp nhận.
• Thời điểm lý tưởng để ghép cây là mùa xuân, khi vỏ cây còn ẩm và dễ tách.
• Lưu ý rằng ghép cành không hiệu quả nếu cây không ra quả do điều kiện trồng trọt kém hoặc thiếu dinh dưỡng.

Thu hoạch quả hạnh nhân khi chín. Hạnh nhân thường được thu hoạch từ tháng bảy đến tháng mười, khi vỏ ngoài khô và nứt ra. Bạn có thể rung cây để quả rụng xuống và loại bỏ những quả bị thối.

• Sau khi thu hoạch, hãy đông lạnh quả hạnh nhân trong 1-2 tuần để tiêu diệt các loài gây hại còn sót lại trên vỏ.

Tránh tưới quá nhiều để ngăn ngừa thối rễ. Thối rễ là vấn đề phổ biến ở nhiều loại cây, bao gồm cây hạnh nhân, thường do nấm phát triển khi rễ cây tiếp xúc với nước quá lâu. Bệnh này khó chữa, vì vậy phòng ngừa là biện pháp tốt nhất. Không bao giờ tưới quá nhiều nước, vì nước đọng quanh gốc cây có thể gây hại nghiêm trọng.

• Để cải thiện thoát nước, trộn thêm đất mùn hoặc chất hữu cơ vào đất. Đất nặng và nhiều sét thường thoát nước kém.
• Nếu phát hiện thối rễ (lá vàng, héo úa), đào rễ lên và cắt bỏ phần nhũn, đen. Nếu tình trạng không cải thiện, loại bỏ cây để ngăn nấm lây lan.

Kiểm soát cỏ dại hiệu quả. Cỏ dại là mối đe dọa lớn đối với cây hạnh nhân non, cạnh tranh chất dinh dưỡng, nước và ánh sáng. Nếu không kiểm soát, cỏ dại có thể khiến cây con không phát triển được.

• Nhổ cỏ dại thường xuyên, đặc biệt trong vài tháng đầu. Làm sạch cỏ trong phạm vi 1,5-1,8 m quanh cây bằng tay hoặc dụng cụ làm vườn.
• Sử dụng lớp phủ hoặc vải che phủ đất để ngăn cỏ dại, đặc biệt hiệu quả với vườn nhỏ.

Loại bỏ quả hạnh nhân còn sót để ngăn sâu navel orangeworm. Loài sâu này trú ẩn trong quả hạnh nhân còn lại trên cây vào mùa đông và gây hại khi mùa xuân đến. Loại bỏ tất cả quả còn sót để ngăn chúng ẩn náu và phá hoại.

• Sau khi loại bỏ quả, dùng máy cắt cỏ để nghiền nát chúng, đảm bảo sâu không sống sót.

Sử dụng Bacillus thuringiensis để diệt sâu đục ngọn đào. Loài sâu này đục vào quả hạch như đào và hạnh nhân, gây thiệt hại lớn. Nếu phát hiện sâu hoặc dấu hiệu lá bị gặm nhấm, hãy xịt thuốc trừ sâu vi khuẩn Bacillus thuringiensis vào mùa sâu nở để tiêu diệt chúng.

• Có nhiều loài sâu hại khác có thể tấn công cây hạnh nhân. Tìm hiểu thêm bằng từ khóa "sâu hại cây hạnh nhân" hoặc liên hệ chuyên gia địa phương.
• Áp dụng biện pháp kiểm soát dịch hại tổng hợp, kết hợp sinh học, môi trường và hóa chất để đạt hiệu quả cao hơn.