Hướng dẫn Tự kiểm tra tinh hoàn tại nhà

27/02/2025

Nội dung bài viết

Ung thư tinh hoàn là một căn bệnh hiếm gặp, với tỷ lệ mắc là 1 trong 5000 nam giới. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng 50% trường hợp được chẩn đoán nằm trong độ tuổi từ 20 đến 35. May mắn thay, ung thư tinh hoàn có tỷ lệ chữa khỏi rất cao, lên đến 95-99%. Giống như các loại ung thư khác, phát hiện sớm là yếu tố then chốt để điều trị thành công. Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ, triệu chứng và thực hiện kiểm tra tinh hoàn định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện bệnh sớm.

Các bước thực hiện

Quy trình tự kiểm tra tinh hoàn

Nhận biết các dấu hiệu bất thường. Để tự kiểm tra chính xác, bạn cần biết những triệu chứng cần chú ý khi nghi ngờ ung thư. Quá trình kiểm tra yêu cầu tìm kiếm các triệu chứng sau:

Xuất hiện khối u trong tinh hoàn. Khối u không cần phải lớn hay gây đau đớn mới đáng lo ngại, vì khối u ung thư ban đầu có thể chỉ nhỏ như hạt đậu hoặc hạt gạo.
Tinh hoàn sưng to. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai tinh hoàn. Lưu ý rằng việc một bên tinh hoàn thấp hơn hoặc lớn hơn bên còn lại là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu một bên tinh hoàn lớn hơn rõ rệt hoặc có hình dạng, độ cứng bất thường, bạn nên đi khám ngay.
Thay đổi về độ cứng hoặc bề mặt tinh hoàn. Một bên tinh hoàn trở nên cứng hơn hoặc xuất hiện cục u bất thường? Tinh hoàn khỏe mạnh thường có bề mặt trơn nhẵn. Lưu ý rằng hai tinh hoàn được kết nối với ống dẫn tinh thông qua một ống mềm nhỏ ở phía trên gọi là mào tinh hoàn. Nếu bạn cảm thấy ống này trong quá trình kiểm tra, đừng lo lắng vì đây là điều bình thường.

Chuẩn bị gương và không gian riêng tư. Hãy chọn một căn phòng yên tĩnh, không bị quấy rầy và sử dụng một chiếc gương có kích thước phù hợp (ưu tiên gương cố định thay vì gương cầm tay). Gương phòng tắm hoặc gương toàn thân là lựa chọn lý tưởng. Việc quan sát kỹ lưỡng tinh hoàn là bước quan trọng, vì vậy hãy cởi bỏ toàn bộ trang phục bên dưới, bao gồm cả quần lót.

Kiểm tra tình trạng da bìu. Đứng trước gương và quan sát kỹ da vùng bìu tinh hoàn. Có khối u nào nổi lên không? Có dấu hiệu sưng tấy hay thay đổi màu sắc không? Hãy kiểm tra kỹ lưỡng mọi góc cạnh của bìu tinh hoàn, kể cả phía sau.

Dùng tay kiểm tra bất thường. Tiếp tục đứng và giữ bìu tinh hoàn bằng cả hai tay, dùng các ngón tay nhẹ nhàng sờ nắn để tạo thành hình chiếc rổ. Giữ một bên tinh hoàn giữa ngón cái và ngón trỏ của cùng một tay. Ấn nhẹ để kiểm tra độ đặc và bề mặt của tinh hoàn, sau đó nhẹ nhàng lăn tinh hoàn giữa các ngón tay. Lặp lại quy trình tương tự với tinh hoàn bên kia bằng tay còn lại.

Thực hiện kiểm tra một cách cẩn thận và không vội vàng. Dành đủ thời gian để kiểm tra toàn bộ bề mặt của từng tinh hoàn.

Lên lịch khám định kỳ hàng năm. Bên cạnh việc tự kiểm tra hàng tháng, bạn nên đặt lịch khám tinh hoàn với bác sĩ ít nhất một lần mỗi năm. Bác sĩ sẽ kiểm tra tinh hoàn cùng với các xét nghiệm khác để đánh giá sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào, đừng chờ đến lần khám định kỳ tiếp theo mà hãy đi khám ngay lập tức.

Nhận diện các yếu tố nguy cơ

Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ của bạn. Phát hiện sớm là chìa khóa để điều trị thành công ung thư, vì vậy việc nhận thức đầy đủ về các yếu tố nguy cơ sẽ giúp bạn phản ứng kịp thời khi triệu chứng xuất hiện. Dưới đây là những yếu tố nguy cơ cần lưu ý:

Tiền sử gia đình có người mắc ung thư tinh hoàn.
Tinh hoàn ẩn (tinh hoàn lạc chỗ). Khoảng 75% trường hợp ung thư tinh hoàn xảy ra ở những người có tinh hoàn lạc chỗ.
U tế bào mầm nội ống (IGCN). Còn được gọi là "ung thư biểu mô tại chỗ" (CIS), IGCN xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển trong ống sinh tinh. IGCN và CIS là tiền thân của ung thư tinh hoàn, và 90% các trường hợp ung thư đều có sự hiện diện của CIS trong các mô xung quanh khối u.
Chủng tộc. Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy nam giới da trắng có nguy cơ mắc ung thư tinh hoàn cao hơn các chủng tộc khác.
Tiền sử bệnh. Nếu bạn đã từng được chẩn đoán và điều trị ung thư tinh hoàn, nguy cơ mắc bệnh ở tinh hoàn còn lại sẽ cao hơn.

Hiểu rằng có nguy cơ không đồng nghĩa với việc chắc chắn mắc bệnh. Kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến môi trường như chế độ ăn uống, tập thể dục, tránh hút thuốc và uống rượu bia có thể ngăn chặn sự hình thành các chất gây ung thư, quá trình biến đổi tế bào khỏe mạnh thành tế bào ung thư.

Thảo luận với bác sĩ về các biện pháp phòng ngừa. Nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư tinh hoàn, đừng quá lo lắng vì hiện nay nhiều thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để mở rộng các liệu pháp phòng ngừa. Một số phương pháp phòng ngừa bằng thuốc đã được chứng minh có thể ngăn chặn sự phát triển và tái phát của ung thư. Bác sĩ sẽ giúp bạn quyết định liệu phương pháp này có phù hợp với bạn hay không.

Hành động khi phát hiện triệu chứng

Đến gặp bác sĩ ngay. Trong quá trình tự kiểm tra tinh hoàn, nếu bạn phát hiện khối u, sưng tấy, đau, cứng bất thường hoặc bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào khác, hãy đi khám ngay lập tức. Mặc dù các triệu chứng này không chắc chắn là ung thư tinh hoàn, nhưng việc khám bệnh sẽ giúp bạn được kiểm tra toàn diện và có kết quả chính xác.

Thông báo cho bác sĩ về các triệu chứng của bạn trong buổi khám, điều này sẽ giúp họ chẩn đoán nhanh hơn.

Ghi chép lại tất cả các triệu chứng đi kèm. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tinh hoàn hoặc các bộ phận khác trên cơ thể, hãy liệt kê chúng thành một danh sách chi tiết. Đừng bỏ qua những triệu chứng tưởng chừng không liên quan đến ung thư tinh hoàn. Thông tin này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Một số triệu chứng cần lưu ý bao gồm:

Cảm giác nặng nề hoặc đau ở vùng bụng dưới hoặc bìu tinh hoàn.
Đau lưng dưới không rõ nguyên nhân, không liên quan đến căng cơ hoặc chấn thương.
Sưng vú (hiếm gặp).
Vô sinh. Trong một số trường hợp hiếm, bệnh nhân không có triệu chứng nào ngoài vô sinh.

Giữ tinh thần bình tĩnh và lạc quan. Khi đã đi khám, bạn có thể yên tâm rằng mình đang được chăm sóc. Hãy nhớ rằng 95% trường hợp ung thư tinh hoàn có thể chữa khỏi hoàn toàn, và phát hiện sớm sẽ nâng tỷ lệ này lên 99%. Ngoài ra, các triệu chứng bạn gặp phải có thể xuất phát từ những nguyên nhân ít nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:

U nang ở mào tinh hoàn (ống nằm phía trên tinh hoàn), còn gọi là nang mào tinh.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh, tình trạng mạch máu ở tinh hoàn phình to.
Tràn dịch màng tinh hoàn, tụ dịch xung quanh tinh hoàn.
Thoát vị, tình trạng rách hoặc thủng cơ bụng.

Đến bệnh viện để khám tổng quát. Khi bạn đến bệnh viện, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tương tự như cách bạn tự kiểm tra tại nhà, đồng thời hỏi thêm về các triệu chứng khác mà bạn gặp phải. Bác sĩ có thể kiểm tra các bộ phận khác như bụng hoặc vùng bẹn để đánh giá mức độ lan rộng của ung thư. Nếu phát hiện bất thường, họ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm để xác định sự hiện diện của khối u.

Lời khuyên hữu ích

Thời điểm lý tưởng để kiểm tra tinh hoàn là sau khi tắm nước ấm, khi bìu tinh hoàn đang giãn nở.
Đừng hoảng sợ nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng nào được đề cập ở trên. Những gì bạn thấy có thể hoàn toàn bình thường, nhưng hãy tận dụng cơ hội này để đi khám và được kiểm tra kỹ lưỡng hơn.

Lưu ý quan trọng

Bài viết này không thể thay thế cho tư vấn y tế chuyên nghiệp. Hãy đảm bảo khám sức khỏe định kỳ và tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để được tư vấn chi tiết về tình trạng của bạn. Họ sẽ thực hiện các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán chính xác.