Hướng dẫn xây dựng chế độ ăn hỗ trợ điều trị bệnh thận mãn tính

22/02/2025

Nội dung bài viết

Khi mắc bệnh thận mãn tính, việc áp dụng một chế độ ăn phù hợp sẽ giúp cải thiện chức năng thận đang bị suy yếu. Mặc dù không có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng bạn có thể làm chậm tiến triển của bệnh thông qua những điều chỉnh trong chế độ dinh dưỡng. Một số người cần hạn chế kali và photpho. Với sự đầu tư thời gian và công sức, bạn có thể tìm ra chế độ ăn lành mạnh phù hợp với nhu cầu cá nhân. Lưu ý rằng không có chế độ ăn nào phù hợp với tất cả mọi người, vì vậy hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để thiết kế thực đơn phù hợp nhất cho bạn.

Các bước thực hiện

Lựa chọn thực phẩm phù hợp

Chọn rau củ đúng cách. Khi bị bệnh thận, việc lựa chọn rau củ cần được chú ý kỹ lưỡng. Rau củ là thành phần không thể thiếu trong chế độ ăn lành mạnh, nhưng không phải loại nào cũng an toàn cho người suy thận. Thông thường, bạn nên tránh các loại rau củ chứa nhiều kali.

Các loại rau củ phù hợp bao gồm: bông cải xanh, cải bắp, súp lơ, cà rốt, cà tím, rau diếp, dưa chuột, cần tây, hành tây, ớt, bí ngòi và bí ngòi vàng mùa hè.
Hạn chế ăn khoai tây, bơ, măng tây, bí đỏ, bí mùa đông và rau bina nấu chín vì chúng chứa nhiều kali.
Nếu cần giảm kali, hãy tránh các loại rau củ giàu kali như khoai tây và ưu tiên những loại ít kali như dưa chuột và củ cải.

Lựa chọn trái cây phù hợp. Khi bị bệnh thận, bạn cần đặc biệt chú ý đến các loại trái cây chứa nhiều kali. Trái cây là một phần quan trọng trong chế độ ăn, nhưng việc chọn đúng loại là điều cần thiết.

Các loại trái cây ít kali bao gồm: nho, anh đào, táo, lê, quả mọng, mận, dứa, quýt và dưa hấu.
Hạn chế ăn cam và các sản phẩm từ cam như nước cam. Đồng thời, tránh kiwi, xuân đào, mận khô, dưa vàng, dưa mật, nho khô và các loại trái cây sấy khô.
Nếu cần giảm kali, hãy ưu tiên các loại trái cây ít kali như việt quất và mâm xôi.

Thảo luận với bác sĩ về nhu cầu protein. Protein là dưỡng chất thiết yếu, nhưng việc kiểm soát lượng protein nạp vào là rất quan trọng khi bị bệnh thận. Quá nhiều protein có thể gây áp lực lên thận, nhưng quá ít lại khiến cơ thể mệt mỏi. Protein tạo ra chất thải, và thận có nhiệm vụ lọc chúng, vì vậy lượng protein dư thừa sẽ gây áp lực không cần thiết. Bác sĩ có thể đề xuất chế độ ăn ít protein, nhưng trong quá trình chạy thận, bạn có thể cần tăng lượng protein tạm thời.

Tuân thủ lượng protein được khuyến nghị hàng ngày.
Giới hạn thực phẩm giàu protein như thịt, gia cầm, hải sản và trứng trong khoảng 140–200 g mỗi ngày.
Lưu ý lượng protein trong sữa, phô mai, sữa chua, mì, đậu, hạt, bánh mì và ngũ cốc.
Ưu tiên rau củ, trái cây và carbohydrate trong bữa tối, với khẩu phần protein không quá 85 g.
Trong thời gian chạy thận, trứng và lòng trắng trứng là nguồn protein lý tưởng.

Chuẩn bị bữa ăn lành mạnh. Cách chế biến thức ăn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh thận. Hãy học cách nấu những bữa ăn tốt cho sức khỏe.

Sử dụng chảo không dính để giảm lượng bơ và dầu, thay thế bằng dầu ô liu tốt cho sức khỏe.
Loại bỏ mỡ thừa từ thịt và bỏ da khi ăn thịt gia cầm.
Ưu tiên các phương pháp nướng, xào hoặc luộc thay vì chiên rán.

Hạn chế một số loại thực phẩm

Kiểm soát lượng natri. Natri, hay muối, có thể gây hại cho người bị suy thận. Việc giảm lượng muối hàng ngày là vô cùng quan trọng, giúp giảm tích tụ chất lỏng và kiểm soát huyết áp.

Chọn thực phẩm có nhãn "không thêm muối," "không natri" hoặc "ít muối."
Kiểm tra nhãn dinh dưỡng, ưu tiên sản phẩm chứa dưới 100 mg natri mỗi khẩu phần.
Không thêm muối khi nấu ăn hoặc ăn uống. Tránh xa các chất thay thế muối trừ khi được bác sĩ cho phép.
Hạn chế thực phẩm mặn như bánh quy, khoai tây chiên, thịt xông khói, xúc xích và đồ hộp.
Tránh thức ăn chứa bột ngọt.
Hạn chế ăn ngoài vì thức ăn nhà hàng thường chứa nhiều natri hơn.

Hạn chế lượng photpho trong chế độ ăn. Đối với người mắc bệnh thận mãn tính, việc kiểm soát lượng photpho trong máu là vô cùng quan trọng. Các sản phẩm từ sữa như sữa và phô mai thường chứa hàm lượng photpho cao, vì vậy cần hạn chế tiêu thụ.

Chọn các sản phẩm sữa ít photpho như phô mai kem, phô mai tươi, bơ thực vật, kem sữa béo và nước quả loãng.
Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung canxi để duy trì sức khỏe xương, vì nhiều người bệnh thận cần dùng thực phẩm bổ sung canxi.
Tránh các thực phẩm giàu photpho như quả hạch, bơ lạc, đậu lăng, nội tạng động vật, cá mòi và thịt chế biến sẵn.
Hạn chế đồ uống có chứa photphat hoặc axit phosphoric như coca và nước ngọt.
Tránh bánh mì nguyên cám và ngũ cốc nguyên cám.

Tránh xa thức ăn chiên rán. Thức ăn chiên rán không chỉ làm tăng lượng calo và chất béo không cần thiết mà còn gây hại cho thận.

Khi ăn ngoài, hãy yêu cầu thay thế món chiên bằng các món nướng hoặc hấp.
Trong các dịp gia đình, ưu tiên chọn rau củ và trái cây thay vì món chiên rán.
Khi nấu ăn tại nhà, hãy loại bỏ chảo chiên ngập dầu và ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh hơn.

Kiểm soát lượng chất lỏng nạp vào

Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống rượu. Rượu có thể gây hại nghiêm trọng cho thận, đặc biệt khi thận đã suy yếu. Một số người bệnh thận có thể uống rượu ở mức độ vừa phải, nhưng cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ dẫn của bác sĩ.

Nếu được phép uống rượu, hãy đảm bảo không vượt quá lượng khuyến cáo và tính toán lượng rượu vào tổng chất lỏng hàng ngày.
Yêu cầu bạn bè và người thân hạn chế uống rượu khi có mặt bạn.
Nếu gặp khó khăn trong việc từ bỏ rượu, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia hoặc các nhóm cai rượu.

Kiểm soát cơn khát một cách thông minh. Khi bệnh thận tiến triển, việc hạn chế lượng chất lỏng nạp vào là cần thiết. Hãy áp dụng các mẹo nhỏ để kiểm soát cơn khát mà không uống quá nhiều.

Sử dụng cốc nhỏ hơn và úp cốc khi đã uống đủ để tránh uống thêm.
Làm đông lạnh nước ép trái cây thành đá viên để thưởng thức từ từ, giúp giảm cơn khát.
Sử dụng bình nước để theo dõi lượng chất lỏng hàng ngày, đảm bảo không vượt quá giới hạn cho phép.

Hạn chế nước ngọt. Nước ngọt thường chứa nhiều calo và đường không cần thiết, vì vậy tốt nhất nên tránh. Nếu thỉnh thoảng muốn thưởng thức, hãy chọn loại nước ngọt trắng như Sprite thay vì nước ngọt sẫm màu như Coca hay Pepsi.

Tránh xa các loại nước ngọt chứa photphat hoặc axit phosphoric, vì chúng có thể gây hại cho thận. Đồng thời, nước ngọt cũng chứa nhiều natri, một chất cần hạn chế trong chế độ ăn của người bệnh thận.

Hạn chế nước ép cam. Nước ép cam có hàm lượng kali cao, không phù hợp với người mắc bệnh thận mãn tính. Thay vào đó, hãy thử các loại nước ép khác như nho, táo hoặc nam việt quất để đa dạng hóa khẩu phần đồ uống.

Lời khuyên hữu ích

Duy trì tinh thần lạc quan. Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh thận.
Tập thể dục đều đặn để làm chậm tiến triển của bệnh. Kết hợp với việc thay đổi lối sống, chẳng hạn như bỏ thuốc lá, để kiểm soát bệnh tốt hơn.
Tránh bỏ bữa hoặc nhịn ăn quá lâu. Nếu không cảm thấy đói, hãy chia nhỏ thành 4–5 bữa ăn nhỏ thay vì ăn 1–2 bữa lớn.
Không tự ý sử dụng chất khoáng, thực phẩm bổ sung hoặc sản phẩm thảo dược mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chế độ ăn cần được điều chỉnh khi tình trạng bệnh thay đổi. Hãy thăm khám định kỳ và trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng để cập nhật chế độ ăn phù hợp.
Thay đổi chế độ ăn có thể khó khăn, nhưng việc tuân thủ các khuyến nghị là chìa khóa để duy trì sức khỏe lâu dài.