Không phải đòn roi, đây mới là cách ba mẹ nên làm khi con vấp ngã trong học tập

Mỗi bậc cha mẹ đều mong con cái mình thành công, đó là tâm nguyện chính đáng. Thế nhưng, khi kỳ vọng vượt quá giới hạn, nhiều phụ huynh đã kiểm soát quá chặt chuyện học hành, khiến hành động thiếu đúng mực khi con không đạt như mong đợi, để lại hậu quả đau lòng.

Chỉ cần tìm kiếm từ khóa "áp lực học tập" trên Google, ta dễ dàng bắt gặp những câu chuyện đau lòng về học sinh tự tử vì sức ép, mà nguyên nhân chủ yếu không phải từ thầy cô hay bạn bè, mà chính từ gia đình, đặc biệt là từ ba mẹ.

Vậy khi con có kết quả học tập chưa như ý, ba mẹ nên làm gì để đồng hành cùng con thay vì chỉ trích?

Trong buổi trò chuyện cùng anh Thụ, một phụ huynh đang sinh sống tại quận 9, chúng tôi đã hỏi: "Anh sẽ phản ứng thế nào nếu con mình có điểm số thấp?"

Không do dự, anh chia sẻ: "Tôi chưa từng ép buộc con về thành tích, chỉ mong con học tập đúng với khả năng của mình, không cần phải là người giỏi nhất. Nếu con sa sút, tôi áp dụng quy tắc ba lần: lần đầu nhắc nhở, lần hai trò chuyện sâu để tìm hiểu nguyên nhân, lần ba nếu tái phạm mới nghiêm khắc xử lý. Có thể đánh nhưng rất hạn chế và không khuyến khích."

Đây là một ví dụ tiêu biểu cho cách hành xử đúng đắn khi con chưa đạt kỳ vọng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều phụ huynh cho rằng việc sử dụng đòn roi thường xuyên sẽ giúp trẻ ngoan ngoãn hơn.

Theo chuyên gia tâm lý Lý Thị Mai, khi trẻ có vấn đề trong học tập, ba mẹ tuyệt đối không nên dùng đòn roi để trừng phạt, bởi ngay cả người lớn cũng không mong bị đánh, vậy cớ gì lại áp đặt sự tổn thương đó lên con trẻ?

Đặc biệt, mỗi khi phạt đòn, ba mẹ thường kèm theo những lời lẽ tổn thương, thậm chí có người đuổi con ra khỏi nhà hoặc làm nhục con trước mặt người khác, với hy vọng ép con sửa đổi bằng cảm giác xấu hổ.

Những hành động này vô tình để lại vết thương sâu sắc trong tâm hồn trẻ, khiến các em càng thêm tiêu cực thay vì chuyển biến tích cực. Thậm chí đã có em tâm sự trong lá thư tuyệt mệnh rằng "con muốn chết đi để ba mẹ hối hận vì những gì đã gây ra".

[captionnews]Lá thư đầy ám ảnh của một học sinh lớp 11 gửi ba mẹ từng gây chấn động cộng đồng mạng. Nguồn: tienphong[/captionnews]

Chính vì thế, dù đang giận dữ đến đâu, ba mẹ cũng tuyệt đối không nên trút giận bằng đòn roi hay những lời cay nghiệt lên con trẻ.

Một phương pháp hiệu quả được vợ đạo diễn Lý Hải chia sẻ: mỗi khi quá giận, hãy chọn im lặng và đợi đến ngày hôm sau để giải quyết, khi cảm xúc đã nguôi ngoai, suy nghĩ cũng trở nên sáng suốt hơn, giúp ta hành xử khôn ngoan và điềm tĩnh.

Đây là cách tuyệt vời để mỗi người học cách kiểm soát cơn giận, và các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm nhiều phương pháp làm chủ cảm xúc nhằm hạn chế những hành động hay lời nói khiến bản thân phải hối tiếc.

Theo cô Lý Thị Mai, việc đầu tiên ba mẹ cần làm là khám phá nguyên nhân khiến con học kém. Có những trẻ học rất giỏi, nhưng vì lý do chủ quan hay khách quan như bệnh tật, mâu thuẫn gia đình, bạn bè, mà thành tích bị ảnh hưởng.

Cô kể về trường hợp một bé từng học rất tốt, nhưng khi mẹ sinh em bé và dồn hết sự quan tâm cho em, bé dần bỏ bê việc học chỉ để thu hút sự chú ý của mẹ về phía mình nhiều hơn.

Chính vì thế, ba mẹ cần hóa thân thành người bạn đồng hành, nhẹ nhàng dò hỏi lý do con bị điểm kém, đồng thời sử dụng ngôn từ tích cực để con cảm thấy an tâm và dễ dàng bộc bạch những khúc mắc trong lòng.

Tất nhiên, không phải lúc nào con cũng sẵn sàng mở lòng. Sẽ có lúc trẻ chỉ nói: "Bài này khó lắm mẹ ơi, ai cũng làm không được mà!". Ba mẹ cần kiên nhẫn hơn, học cách thấu hiểu và sẻ chia để con cảm nhận được sự an toàn và tin tưởng mà mạnh dạn giãi bày.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng mỗi đứa trẻ đều mang trong mình những thế mạnh khác nhau. Có em xuất sắc ở môn tự nhiên nhưng lại vụng về với văn chương, và ngược lại. Không ai sinh ra để làm bản sao của ai, vì vậy nếu ba mẹ chưa thật sự thấu hiểu con, cũng là điều rất đỗi bình thường.

Bên cạnh việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến điểm kém, ba mẹ cần ý thức rằng con không thể hoàn hảo trong mọi lĩnh vực. Hãy động viên trẻ phát triển những điểm mạnh và kiên nhẫn hỗ trợ con khắc phục điểm yếu theo cách tích cực, yêu thương.

Tình yêu thương và sự kỳ vọng của ba mẹ dành cho con là điều đáng trân trọng. Tuy nhiên, đừng để kỳ vọng ấy biến thành áp lực nặng nề. Hãy để con cảm nhận rằng học tập là hành trình khám phá bản thân, chứ không phải gánh nặng phải oằn mình gánh chịu. Nếu gặp khó khăn trong việc thấu hiểu con, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia tâm lý để được đồng hành, chia sẻ. Mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp ba mẹ tìm được phương pháp giáo dục tích cực, thay thế cho những cách thức lỗi thời như đòn roi hay trách mắng.

Bài viết có tham khảo nội dung từ Nghìn lẻ một chuyện.

Kinh nghiệm hữu ích cùng Tripi