Mạch môn là gì và những lưu ý quan trọng khi sử dụng vị thuốc này trong điều trị bệnh. Hãy cùng tìm hiểu thêm về công dụng của nó.

08/05/2025

Nội dung bài viết

Mạch môn mang lại những lợi ích gì cho sức khỏe? Hãy khám phá những tác dụng và công dụng của vị thuốc này qua bài viết chi tiết dưới đây.

Khám phá về cây mạch môn và những đặc điểm nổi bật của loài cây này.

Cây mạch môn là gì?

Cây mạch môn, còn được biết đến với tên gọi cỏ lan hay lan tiên, thuộc họ Tóc tiên. Cây có nguồn gốc từ Nhật Bản và hiện nay đã lan rộng khắp các nước Châu Á. Không chỉ là cây cảnh đẹp mắt, mạch môn còn có vai trò quan trọng trong y học cổ truyền, chữa trị nhiều bệnh lý phổ biến.

Cây mạch môn

Đặc điểm của cây mạch môn

Cây mạch môn là loại thân thảo, có chiều cao từ 10 đến 40cm. Đây là cây lâu năm, với lá dài từ 20-40cm, có màu xanh lục và mép lá răng cưa. Cây thường có màu xanh tươi mát và dễ dàng nhận diện nhờ hình dáng đặc trưng của lá.

Rễ cây mạch môn có dạng chùm, trong khi hoa cây thay đổi màu sắc từ trắng sang tím nhạt, mọc thành cụm dài từ 5-10cm. Quả mạch môn là quả mọng, có màu xanh lam, đường kính khoảng 5-6cm, mỗi quả chứa 1-2 hạt.

Cây mạch môn mọc phổ biến ở nhiều nơi, nhưng chủ yếu phân bố ở các tỉnh như Nghệ An, Hưng Yên, Bắc Giang, Hà Nam,... Đây là loài cây dễ tìm thấy trong tự nhiên.

Đặc điểm cây mạch môn

Bộ phận được sử dụng làm dược liệu

Củ mạch môn, có nguồn gốc từ rễ cây, thân tròn và vỏ màu trắng vàng, là phần được sử dụng làm dược liệu trong y học cổ truyền. Củ mạch môn được thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, đặc biệt những cây có tuổi từ 2 năm trở lên mới được thu hoạch vì lúc này chúng đã đủ dược tính. Sau khi thu hoạch, củ cần được sơ chế và bảo quản theo các bước sau:

Cắt bỏ phần rễ con, rửa sạch đất cát
Giữ nguyên củ nhỏ, bổ đôi củ lớn
Sấy khô, phơi khô hoặc sử dụng tươi đều được.
Bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo và tránh ẩm mốc. Không sử dụng củ đã bị teo, cứng và đắng.

Củ mạch môn là bộ phận dược liệu chủ yếu của cây mạch môn, được sử dụng trong nhiều bài thuốc cổ truyền.

Công dụng của cây mạch môn

Mạch môn có tính hàn, vị đắng ngọt, mang lại những tác dụng tuyệt vời như nhuận phế, an thần, giải độc và thanh nhiệt. Trong Đông y, quả mạch môn thường được dùng để điều trị các triệu chứng như ho ra máu, ho có đờm, khô miệng và táo bón.

Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, mạch môn chứa nhiều hợp chất quý giá như saponin, vitamin A, glucose và ophiopogon,... Những thành phần này giúp hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch, an thần, và kiểm soát mức đường huyết trong cơ thể.

Công dụng của mạch môn

Có một số bài thuốc hiệu quả từ mạch môn giúp điều trị nhiều loại bệnh lý, từ ho đến các vấn đề về tim mạch.

Lưu ý: Trước khi sử dụng các bài thuốc từ mạch môn, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia. Nếu có dấu hiệu bất thường, hãy đến các cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe.

Điều trị ho và khó thở: Dùng 16g củ mạch môn, 4g cam thảo, gạo nếp sao vàng, đẳng sâm, đại táo và 8g bán hạ. Sắc với 600ml nước cho đến khi còn 200ml, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Chữa chảy máu cam và thổ huyết: Xay nhuyễn 500g củ mạch môn, lấy phần nước cốt, thêm 1-2 thìa mật ong, uống hai lần trong ngày.
Điều trị suy tim, hạ huyết áp: Sắc 16g củ mạch môn, 8g nhân sâm, 6g ngũ vị tử với nước, uống mỗi ngày.
Chữa viêm họng: Giã nhuyễn 40g củ mạch môn khô, 20g hoàng liên, trộn đều với một thìa mật ong, vo thành viên nhỏ, bảo quản trong lọ kín để dùng dần.
Ngâm rượu: Chuẩn bị 30g củ mạch môn, 15g sơn thù, cẩu tử, kỷ tích, đương quy, thỏ ty tử, nhân sâm và 2 lít rượu trắng 40 độ. Sơ chế nguyên liệu, cắt thành khúc, cho vào bình và đổ rượu ngập. Ủ từ 3 tuần đến 1 tháng. Mỗi ngày uống 3 lần, chỉ 20ml mỗi lần để tránh hại sức khỏe.

Một số bài thuốc từ cây mạch môn giúp điều trị bệnh hiệu quả.

Lưu ý khi sử dụng cây mạch môn để chữa bệnh.

Mạch môn là một vị thuốc quý, được sử dụng rộng rãi trong y học. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn cần lưu ý một số điểm sau:

Chỉ sử dụng khi đã được bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn và chỉ định cụ thể.
Kiên trì sử dụng mới có thể thấy được hiệu quả.
Tránh sử dụng khi bị tiêu chảy, nhiệt phế hoặc tỳ vị hư hàn.
Không tự ý kết hợp với các loại thuốc khác hoặc dùng đồng thời với thuốc Tây.
Nên tìm hiểu kỹ về các thực phẩm kỵ để tránh xảy ra phản ứng bất lợi.

Một số lưu ý khi sử dụng mạch môn

Cây mạch môn có mặt ở đâu và giá cả như thế nào?

Mạch môn có thể được tìm thấy tại các tiệm thuốc Đông Y uy tín, lâu năm, nơi cung cấp các sản phẩm chất lượng.

Hiện nay, giá của mạch môn dao động từ 300.000 đến 350.000 VNĐ/kg.

Hãy lựa chọn các cửa hàng hoặc nhà cung cấp mạch môn có uy tín để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Bài viết trên chia sẻ thông tin chi tiết về cây mạch môn và những tác dụng hữu ích của nó. Hy vọng bài viết sẽ mang lại nhiều kiến thức bổ ích cho bạn. Đừng quên theo dõi Tripi để cập nhật thêm những thông tin giá trị khác nhé!

Nguồn: trang chuyên về sức khỏe Vinmec và Trung tâm Dược liệu ViẹtFarm

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi