Người mắc bệnh Celiac: Những thực phẩm nên và không nên dùng

17/05/2025

Nội dung bài viết

Celiac là một căn bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa phức tạp và khó phát hiện. Người bệnh cần có chế độ ăn uống như thế nào? Thực phẩm nào nên và không nên sử dụng? Cùng tìm hiểu ngay nhé.

Bệnh Celiac là một rối loạn tự miễn gây ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa. Khi cơ thể tiếp nhận thực phẩm chứa gluten, bệnh sẽ được kích hoạt. Do tính chất khó chẩn đoán, người bệnh gặp không ít thách thức trong sinh hoạt hàng ngày. Hãy cùng khám phá rõ hơn về bệnh Celiac và danh sách thực phẩm phù hợp dành cho người bệnh.

Bệnh Celiac là gì?

Điều đầu tiên cần hiểu rằng bệnh Celiac khác biệt với tình trạng không dung nạp gluten hay nhạy cảm với gluten. Sự nhầm lẫn thường xảy ra bởi hai bệnh có biểu hiện và triệu chứng tương tự nhau.

Theo Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Celiac là tình trạng viêm xảy ra ở phần trên của ruột non, chủ yếu do không dung nạp được gluten. Trong khi đó, không dung nạp gluten là thuật ngữ rộng hơn, dùng để chỉ mọi trường hợp nhạy cảm hoặc không dung nạp gluten. Mặc dù triệu chứng có thể giống nhau, nhưng cách chẩn đoán và quản lý hai bệnh này lại hoàn toàn khác biệt.

Bệnh Celiac không chỉ gây viêm mà còn tạo ra các kháng thể đặc hiệu. Ngược lại, các bác sĩ không thể dùng xét nghiệm để chẩn đoán bệnh không dung nạp gluten như cách chẩn đoán bệnh Celiac.

Bệnh Celiac khiến cơ thể không thể dung nạp gluten

Điều trị bệnh Celiac và không dung nạp gluten thường dựa vào chế độ ăn kiêng hoàn toàn không chứa gluten để kiểm soát bệnh hiệu quả. Đặc biệt với bệnh Celiac, việc ngăn ngừa viêm và bảo vệ niêm mạc ruột còn quan trọng hơn cả việc hạn chế tiêu thụ gluten.

Nguyên nhân gây ra bệnh Celiac

Bệnh Celiac có mối liên hệ mật thiết với yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh, khả năng người thân khác bị Celiac có thể lên đến 1 trên 10.

Celiac thường không bộc lộ triệu chứng rõ ràng nếu không gặp các tác nhân kích hoạt. Khi xuất hiện các yếu tố dưới đây, bệnh có thể đang tiến triển:

Tiêu thụ thực phẩm chứa gluten như lúa mì, lúa mạch kích thích hệ miễn dịch tấn công và làm tổn thương lớp niêm mạc ruột non.
Tình trạng căng thẳng tinh thần kéo dài.
Nhiễm trùng đường ruột.
Sinh con hoặc trải qua phẫu thuật.

Các nguyên nhân gây ra bệnh Celiac

Bệnh Celiac thường gặp nhiều ở người thuộc nhóm dân tộc Caucasian và những người mắc các bệnh như hội chứng Down, bệnh Addison, viêm khớp, tiểu đường type 1 và hội chứng Turner.

Những dấu hiệu và triệu chứng điển hình của bệnh Celiac là gì?

Các biểu hiện phổ biến mà người bệnh Celiac thường trải qua bao gồm:

Táo bón, tiêu chảy, phân lỏng màu xám, thường có mùi hôi và bọt.
Đầy hơi, đau và chướng bụng.
Mệt mỏi, suy nhược, da xanh xao.
Loét miệng.
Mụn rộp và phát ban trên da.
Chuột rút cơ bắp.
Đau xương hoặc khớp.
Thiếu máu.
Trẻ nhỏ có thể bị sụt cân, chậm lớn và phát triển kém.

Triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân Celiac

Người trưởng thành thường ít biểu hiện rõ ràng hơn trẻ em và thường được phát hiện qua xét nghiệm máu. Nếu bạn gặp các triệu chứng kể trên hoặc bị các vấn đề tiêu hóa kéo dài hơn 2 tuần, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Bệnh Celiac có phải là căn bệnh nguy hiểm?

Bệnh Celiac được xem là nguy hiểm bởi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng sau đây:

Ung thư, đặc biệt là ung thư tiểu tràng và u lympho ruột.
Vô sinh hoặc sảy thai.
Không dung nạp lactose.
Tổn thương men răng.
Suy dinh dưỡng nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây co giật, mất cảm giác ở các chi.
Các bệnh lý liên quan đến tuyến tụy.
Loãng xương.

Bệnh Celiac có thật sự nguy hiểm?

Người mắc bệnh Celiac nên và không nên ăn gì để bảo vệ sức khỏe?

Khi mắc Celiac, người bệnh thường dễ bị thiếu hụt nhiều dưỡng chất quan trọng như vitamin B12, vitamin D, sắt, kẽm, axit folic – các thành phần thiết yếu hỗ trợ sản sinh năng lượng và duy trì sức khỏe toàn diện.

Theo trang chuyên môn của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, trường hợp nặng hơn có thể khiến bệnh nhân không hấp thụ được chất béo, dẫn đến tiêu chảy có dầu mỡ, sụt cân và suy dinh dưỡng. Vì vậy, việc xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp, cẩn trọng là điều tối quan trọng nhằm tránh tiêu thụ quá nhiều gluten gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể.

Thực phẩm nên lựa chọn cho người mắc bệnh Celiac

Những nhóm thực phẩm được khuyên dùng dành cho người bệnh Celiac bao gồm:

Trái cây tươi và rau xanh như rau bó xôi, bông cải xanh...
Các loại hạt dinh dưỡng
Thịt và cá tươi chưa qua chế biến, trứng
Sản phẩm từ sữa như sữa chua, sữa tách đường, phô mai...
Các loại tinh bột từ cơm, ngô, bột khoai tây, bột báng, đậu nành
Socola đen và nước cam tươi

Người bệnh Celiac cần kiêng tuyệt đối những thực phẩm chứa gluten sau đây:

Lúa mì, lúa mạch
Mạch nha dưới mọi dạng (sữa mạch nha, chiết xuất mạch nha, giấm mạch nha)
Men bia
Tinh bột mì, bánh mì, mì ống
Đồ ngọt như bánh ngọt, bánh quy
Thức ăn nhanh như khoai tây chiên, xúc xích chiên...

Thận trọng với các món ăn chứa gluten, người bệnh cần tránh xa để bảo vệ sức khỏe

Nhiều sản phẩm chế biến sẵn cũng có thể chứa gluten nên hãy chú ý đọc kỹ nhãn mác và ưu tiên chọn những sản phẩm ghi rõ “không chứa gluten” để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Ngoài thực phẩm, gluten còn ẩn chứa trong một số loại thuốc, son môi, vitamin, thực phẩm chức năng, nước súc miệng,... nên người bệnh cần cảnh giác khi sử dụng.

Bệnh Celiac không chỉ khó nhận biết mà hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị. Giải pháp duy nhất là người bệnh cần nghiêm túc áp dụng chế độ ăn không chứa gluten một cách bài bản và khoa học để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Hy vọng những thông tin và gợi ý thực đơn trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh Celiac và hỗ trợ chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh một cách tốt nhất.

Tham khảo nguồn: Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi