Phương Pháp Điều Trị Bệnh Viêm Tai

27/02/2025

Nội dung bài viết

Viêm tai giữa, một dạng nhiễm trùng tai phổ biến, thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Khoảng 90% trẻ em dưới ba tuổi đã từng trải qua ít nhất một lần viêm tai. Tình trạng này gây đau đớn do dịch tích tụ gây áp lực lên màng nhĩ. Trong nhiều trường hợp, viêm tai có thể tự khỏi nhờ các biện pháp điều trị tại nhà. Tuy nhiên, đối với các trường hợp nặng hoặc trẻ nhỏ, việc sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ là cần thiết để điều trị dứt điểm.

Các Bước Thực Hiện

Nhận Diện Bệnh Viêm Tai

Xác định đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm tai. Trẻ em thường dễ bị viêm tai hơn người lớn do cấu trúc vòi nhĩ nhỏ hơn và dễ bị tắc dịch. Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện cũng khiến trẻ dễ nhiễm virus, chẳng hạn như cảm cúm. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

Dị ứng
Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm cúm và viêm xoang
Viêm V.A hoặc các vấn đề liên quan đến V.A
Tiếp xúc với khói thuốc lá
Tiết nhiều nước bọt, chẳng hạn khi mọc răng
Sống trong khu vực có khí hậu lạnh
Thay đổi độ cao hoặc khí hậu đột ngột
Không được bú sữa mẹ trong giai đoạn sơ sinh
Vừa khỏi bệnh
Tham gia nhà trẻ, đặc biệt là những nơi có đông trẻ nhỏ

Nhận diện triệu chứng của viêm tai giữa. Viêm tai giữa (viêm tai giữa cấp) là dạng phổ biến nhất của bệnh viêm tai, thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Tai giữa là khoảng không sau màng nhĩ, nơi chứa các xương nhỏ truyền rung động đến tai trong. Khi chất lỏng tích tụ, vi khuẩn và virus dễ dàng xâm nhập, gây viêm. Bệnh thường xuất hiện sau các nhiễm trùng hô hấp như cảm cúm hoặc do dị ứng nặng. Các triệu chứng bao gồm:

Đau tai
Cảm giác đầy tai
Khó chịu toàn thân
Buồn nôn
Tiêu chảy
Giảm thính lực
Ù tai
Chóng mặt
Chảy dịch tai
Sốt, đặc biệt ở trẻ nhỏ

Phân biệt viêm tai giữa và viêm tai ngoài (tai đi bơi). Viêm tai ngoài là tình trạng nhiễm trùng ống tai do vi khuẩn hoặc nấm, thường xảy ra do độ ẩm cao hoặc tổn thương từ việc gãi hoặc đưa vật lạ vào tai. Triệu chứng ban đầu có thể nhẹ nhưng dần trở nặng, bao gồm:

Ngứa trong ống tai
Đỏ và sưng tai
Đau tăng khi chạm vào tai
Chảy dịch (ban đầu trong, sau có mủ)
Triệu chứng nặng hơn:
- Cảm giác tắc tai
- Giảm thính lực
- Đau lan sang mặt và cổ
- Sưng hạch bạch huyết
- Sốt

Nhận biết dấu hiệu viêm tai ở trẻ nhỏ. Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, không thể diễn đạt cơn đau rõ ràng. Hãy chú ý các triệu chứng sau:

Kéo hoặc gãi tai
Lắc đầu liên tục
Quấy khóc, cáu kỉnh
Khó ngủ
Sốt
Chảy dịch tai
Mất thăng bằng
Giảm phản ứng với âm thanh

Nhận biết khi nào cần can thiệp y tế khẩn cấp. Dù nhiều trường hợp viêm tai có thể tự khỏi, một số triệu chứng nghiêm trọng cần được bác sĩ can thiệp ngay:

Chảy máu hoặc mủ từ tai (màu trắng, vàng, xanh hoặc đỏ)
Sốt cao trên 39 độ C
Chóng mặt
Cứng cổ
Ù tai kéo dài
Đau hoặc sưng quanh tai
Đau tai hơn 48 giờ

Tìm Kiếm Hỗ Trợ Y Tế

Đưa trẻ dưới 6 tháng tuổi đến bác sĩ ngay khi có dấu hiệu viêm tai. Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị nhiễm trùng nghiêm trọng và cần được điều trị bằng kháng sinh kịp thời.

Không tự ý áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà cho trẻ sơ sinh. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để được hướng dẫn chăm sóc phù hợp.

Đến bác sĩ để kiểm tra tai kỹ lưỡng. Nếu nghi ngờ viêm tai nặng, hãy chuẩn bị cho quá trình khám bệnh:

Bác sĩ sẽ sử dụng ống soi tai để kiểm tra màng nhĩ, đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ.
Kiểm tra sự hiện diện của chất lỏng trong tai giữa bằng cách thổi không khí vào màng nhĩ. Nếu màng nhĩ không di chuyển dễ dàng, đó là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Sử dụng thiết bị tympanometer để đo áp suất và phát hiện chất lỏng trong tai giữa.
Trong trường hợp nhiễm trùng mãn tính hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể kiểm tra thính lực để đánh giá mức độ ảnh hưởng.

Chuẩn bị cho việc kiểm tra sâu hơn trong trường hợp viêm tai mãn tính. Nếu tình trạng kéo dài hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể chọc một lỗ nhỏ trên màng nhĩ để lấy dịch tai giữa làm xét nghiệm.

Nhớ rằng nhiều trường hợp viêm tai có thể tự khỏi. Phần lớn viêm tai sẽ biến mất sau vài ngày đến 1-2 tuần mà không cần điều trị. Học viện Nhi khoa Mỹ và Học viện Bác sĩ Gia đình Mỹ khuyến nghị phương pháp 'chờ và xem':

Trẻ 6-23 tháng: Áp dụng nếu đau nhẹ một bên tai dưới 48 giờ và sốt dưới 39 độ C.
Trẻ trên 24 tháng: Áp dụng nếu đau nhẹ một hoặc cả hai bên tai dưới 48 giờ và sốt dưới 39 độ C.
Nếu triệu chứng kéo dài quá 48 giờ, cần đến bác sĩ để được kê kháng sinh, ngăn ngừa biến chứng hiếm gặp như viêm xương chũm, viêm màng não hoặc mất thính lực.

Cẩn trọng khi đi máy bay với trẻ bị viêm tai. Trẻ có nguy cơ bị barotrauma (đau tai do thay đổi áp suất). Cho trẻ nhai kẹo cao su hoặc bú bình trong lúc cất cánh và hạ cánh để giảm đau.

Với trẻ sơ sinh, cho bú bình trong thời gian này giúp cân bằng áp suất tai giữa.

Điều Trị Đau Tai Tại Nhà

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn. Ibuprofen hoặc acetaminophen có thể giúp giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, cần lưu ý:

Không dùng aspirin cho trẻ dưới 18 tuổi vì nguy cơ hội chứng Reye, gây tổn thương não và gan.
Tuân thủ hướng dẫn liều lượng trên bao bì hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa.
Tránh dùng ibuprofen cho trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Chườm ấm để giảm đau. Sử dụng khăn ấm hoặc túi chườm tự chế để giảm bớt khó chịu:

Dùng tất chứa gạo hoặc đậu, hâm nóng trong lò vi sóng 30 giây, sau đó đắp lên tai.
Hoặc làm nóng muối, bọc trong vải và chườm lên tai trong 5-10 phút.
Mỗi lần chườm kéo dài 15-20 phút.

Nghỉ ngơi đầy đủ. Cơ thể cần thời gian để phục hồi khi bị viêm tai. Tránh vận động quá sức, đặc biệt khi có sốt.

Trẻ em không cần nghỉ học trừ khi bị sốt, nhưng cần được nghỉ ngơi khi cần thiết.

Uống đủ nước. Đặc biệt khi bị sốt, cần bổ sung đủ chất lỏng:

Nam giới nên uống ít nhất 3 lít nước mỗi ngày, nữ giới cần khoảng 2,2 lít.

Thử kỹ thuật Valsalva nếu không có cảm giác đau. Kỹ thuật này giúp mở vòi nhĩ, giảm cảm giác tắc nghẽn do viêm tai giữa. Chỉ áp dụng khi tai không đau:

Hít sâu, ngậm miệng và bịt mũi.
Nhẹ nhàng thở ra bằng mũi, không thổi quá mạnh để tránh tổn thương màng nhĩ.
Bạn sẽ nghe thấy tiếng “bốp” nhẹ khi thành công.

Nhỏ dầu mullein hoặc dầu tỏi ấm vào tai. Đây là những chất kháng sinh tự nhiên, giúp giảm đau hiệu quả. Nếu không có sẵn, bạn có thể tự làm dầu tỏi bằng cách đun nóng tỏi với dầu mù tạt hoặc dầu vừng. Sau khi nguội, nhỏ 2-3 giọt vào tai.

Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng cho trẻ em.

Thử liệu pháp thảo dược tự nhiên. Một số nghiên cứu cho thấy Oticon Otic, một liệu pháp thảo dược, có thể giúp giảm đau do viêm tai.

Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt là cho trẻ nhỏ.

Theo Dõi Diễn Biến Bệnh

Theo dõi sát sao tình trạng tai. Kiểm tra thân nhiệt thường xuyên và quan sát các triệu chứng khác:

Sốt cao, buồn nôn hoặc nôn có thể là dấu hiệu nhiễm trùng đang trở nặng.
Các triệu chứng như lơ mơ, cứng cổ, sưng đỏ quanh tai cần được điều trị y tế ngay lập tức.

Chú ý nếu cơn đau dữ dội đột ngột biến mất. Đây có thể là dấu hiệu màng nhĩ bị thủng, dẫn đến mất thính lực tạm thời và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Dịch có thể chảy ra từ tai sau khi hết đau.
Dù màng nhĩ thủng thường tự lành trong vài tuần, nhưng vẫn cần theo dõi và điều trị y tế nếu có biến chứng.

Liên hệ bác sĩ nếu cơn đau tăng nặng trong 48 giờ. Dù phương pháp 'chờ và xem' được khuyến nghị, nhưng nếu đau tăng lên, hãy gọi bác sĩ để được chỉ định kháng sinh hoặc điều trị tích cực hơn.

Kiểm tra thính lực nếu dịch tai vẫn tồn tại sau 3 tháng. Tình trạng này có thể gây mất thính lực tạm thời, đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 2 tuổi.

Nếu trẻ dưới 2 tuổi có dịch tai và vấn đề thính giác, bác sĩ có thể điều trị ngay để tránh ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ và phát triển.

Sử Dụng Kháng Sinh và Phương Pháp Điều Trị Y Khoa

Tuân thủ chỉ định kháng sinh của bác sĩ. Kháng sinh không hiệu quả với viêm tai do virus, nhưng trẻ dưới 6 tháng tuổi luôn cần điều trị bằng kháng sinh.

Thông báo với bác sĩ về loại kháng sinh đã dùng gần đây để lựa chọn thuốc phù hợp.
Uống đủ liều kháng sinh theo toa, ngay cả khi triệu chứng đã thuyên giảm, để tránh tình trạng kháng thuốc.

Yêu cầu bác sĩ kê thuốc nhỏ tai giảm đau. Thuốc nhỏ tai chứa antipyrine-benzocaine-glycerin (Aurodex) có thể giúp giảm đau do viêm tai, nhưng không dùng cho người bị thủng màng nhĩ.

Làm ấm lọ thuốc trước khi nhỏ cho trẻ. Đặt trẻ nằm nghiêng, tai đau hướng lên, nhỏ thuốc theo liều chỉ định và giữ nguyên tư thế trong 2 phút.
Tránh để lọ thuốc chạm vào tai và không tự nhỏ thuốc nếu chứa benzocaine.
Benzocaine có thể gây ngứa nhẹ hoặc đỏ, và liên quan đến tình trạng hiếm gặp về nồng độ ô-xy trong máu. Luôn tuân thủ liều lượng và hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa.

Hỏi bác sĩ về việc đặt ống thông tai nếu viêm tai tái phát nhiều lần. Viêm tai giữa tái phát (3 lần trong 6 tháng hoặc 4 lần trong 1 năm) có thể cần đặt ống thông tai.

Thủ thuật này giúp dịch tai giữa thoát ra dễ dàng hơn. Ống thông sẽ tự rơi ra hoặc được lấy ra sau khi màng nhĩ lành lại.

Tham khảo bác sĩ về phẫu thuật nạo V.A nếu hạch hạnh nhân bị viêm thường xuyên. Việc loại bỏ các hạch bị sưng viêm có thể giúp ngăn ngừa viêm tai tái phát.

Phòng Ngừa Nhiễm Trùng Tai

Tiêm chủng đầy đủ. Vắc-xin cúm và phế cầu khuẩn có thể giảm nguy cơ viêm tai.

Tiêm phòng cúm hàng năm cho cả gia đình để phòng ngừa nhiễm trùng.
Trẻ nhỏ nên được tiêm vắc-xin phế cầu khuẩn liên hợp PCV13 theo khuyến nghị của bác sĩ nhi khoa.

Giữ gìn vệ sinh tay, đồ chơi và khu vực vui chơi của trẻ. Thường xuyên rửa tay, vệ sinh đồ chơi và sàn nhà để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.

Hạn chế cho trẻ ngậm vú giả. Vú giả có thể trở thành nơi trú ngụ của vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn gây viêm tai.

Ưu tiên cho trẻ bú sữa mẹ thay vì bú bình. Sữa mẹ không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch mà còn giảm nguy cơ sữa tràn vào tai.

Nếu phải dùng bình sữa, hãy đặt trẻ ngồi thẳng trong ghế để sữa chảy xuống dễ dàng.
Tránh cho trẻ bú bình khi đang ngủ hoặc để dỗ trẻ ngủ ban đêm.

Tránh xa khói thuốc lá thụ động. Điều này không chỉ giúp ngăn ngừa viêm tai mà còn bảo vệ sức khỏe tổng thể của bạn và trẻ.

Không lạm dụng kháng sinh. Sử dụng kháng sinh bừa bãi có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ và khi thực sự cần thiết.

Hạn chế cho trẻ đi nhà trẻ hoặc áp dụng các biện pháp phòng ngừa. Nhà trẻ là môi trường dễ lây nhiễm vi khuẩn và virus, làm tăng 50% nguy cơ viêm tai.

Nếu cần gửi trẻ, hãy dạy trẻ các thói quen vệ sinh như không cho tay hoặc đồ chơi vào miệng, tránh chạm tay lên mặt, và rửa tay đúng cách trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Duy trì chế độ ăn lành mạnh, bổ sung probiotics. Ăn nhiều trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc giúp tăng cường sức khỏe. Probiotics, như acidophilus trong sữa chua, có thể hỗ trợ ngăn ngừa nhiễm trùng.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi