Phương pháp Điều trị Thoát vị Hiệu quả tại Nhà

28/02/2025

Nội dung bài viết

Thoát vị xảy ra khi các cơ quan nội tạng thoát ra khỏi vị trí ban đầu thông qua các khe hở trên cơ hoặc mô. Tình trạng này thường xuất hiện ở vùng bụng, nhưng cũng có thể xảy ra ở đùi trên, rốn hoặc vùng bẹn. Mặc dù phần lớn các trường hợp thoát vị không đe dọa tính mạng ngay lập tức, chúng không thể tự khỏi và cần phẫu thuật để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng một số bài tập và thay đổi lối sống để cải thiện tình trạng này – bắt đầu từ Bước 1 dưới đây.

Các bước thực hiện

Điều chỉnh lối sống

Chia nhỏ bữa ăn. Khuyến nghị ăn 6 bữa nhỏ mỗi ngày – bao gồm 3 bữa chính và 3 bữa phụ. Tránh ăn quá no trong một bữa để ngăn ngừa trào ngược dạ dày, đặc biệt với các trường hợp thoát vị hoành. Axit có thể trào ngược lên thực quản do một phần dạ dày bị đẩy lên qua cơ hoành vào lồng ngực.

Đây không phải lý do để ăn nhiều hơn. Các bữa phụ chỉ nên bổ sung một lượng nhỏ. Bắt đầu với một nửa hoặc ba phần tư khẩu phần ăn cho đến khi bạn quen với việc ăn ít hơn.

Hạn chế một số loại thực phẩm. Đối với thoát vị hoành, bạn nên tránh các thực phẩm cay, đồ uống chứa caffeine và bất kỳ thứ gì gây kích ứng dạ dày. Những món ăn yêu thích trước đây nhưng gây khó chịu hiện tại cần được loại bỏ để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và cơ thể.

Một số loại trà, nước ngọt có gas và cà phê cũng cần tránh. Nước ép cam, chanh và một số loại trái cây khác cũng nên hạn chế để duy trì cân bằng axit dạ dày.
Uống thuốc kháng axit một lần mỗi ngày trước bữa ăn giúp kiểm soát các triệu chứng thoát vị hoành, đặc biệt khi bạn vô tình ăn phải thực phẩm gây kích ứng.

Tránh vận động mạnh sau khi ăn. Không nằm, gập người hoặc hoạt động mạnh ngay sau bữa ăn. Những hoạt động này có thể dẫn đến trào ngược dạ dày. Việc tránh vận động sau ăn giúp ngăn ngừa tổn thương thêm cho vùng bị ảnh hưởng.

Giảm cân. Thừa cân làm tăng áp lực lên ổ bụng, khiến ruột bị đẩy lên và dẫn đến thoát vị. Một chế độ ăn lành mạnh (với nhiều bữa nhỏ) và tập thể dục phù hợp sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu giảm cân.

Trước khi thay đổi chế độ ăn và tập luyện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn giảm cân an toàn và hiệu quả.

Sử dụng thuốc giảm đau. Thuốc giảm đau giúp ngăn chặn tín hiệu đau truyền đến não, từ đó giảm cảm giác đau. Bạn có thể dùng thuốc không kê đơn hoặc thuốc theo toa tùy vào mức độ đau. Có hai nhóm thuốc giảm đau cần lưu ý:

Thuốc giảm đau nhẹ: Thường không cần kê đơn và phù hợp cho các cơn đau nhẹ. Ví dụ như acetaminophen. Hãy tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì hoặc hỏi ý kiến bác sĩ nếu cần dùng liều cao hơn.
Thuốc giảm đau mạnh: Dùng khi cơn đau không thuyên giảm sau khi dùng thuốc nhẹ. Tuy nhiên, cần thận trọng vì chúng có thể gây nghiện và giảm hiệu quả theo thời gian. Ví dụ như codein hoặc tramadol, chỉ được bán theo đơn.

Sử dụng băng định vị hoặc dây hỗ trợ. Đeo thiết bị hỗ trợ giúp ngăn chặn thoát vị tiến triển trong thời gian chờ điều trị. Đặc biệt khi có kế hoạch phẫu thuật, nhân viên y tế có thể đẩy thoát vị về vị trí cũ và yêu cầu bạn đeo băng định vị để cố định vùng bị ảnh hưởng. Mặc dù hiệu quả chưa được chứng minh đầy đủ, việc đeo băng định vị sau khi điều chỉnh thoát vị có thể giúp giảm triệu chứng.

Có nhiều loại dây hỗ trợ dành cho thoát vị bụng và bẹn, bạn có thể tìm mua trực tuyến.
Tuy nhiên, đeo thiết bị có thể gây khó chịu, vì vậy hãy chuẩn bị tinh thần sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như Tylenol nếu cần.

Bài tập thể dục giúp ngăn ngừa thoát vị

Bài tập nằm nghiêng nâng chân. Vùng cơ bị suy yếu như thành bụng có thể khiến nội tạng hoặc ruột bị đẩy ra khỏi vị trí. Do đó, việc tập luyện để tăng cường sức mạnh cơ bụng là rất quan trọng. Bài tập nằm nghiêng nâng chân là một lựa chọn tuyệt vời để bắt đầu. Cách thực hiện:

Bắt đầu ở tư thế nằm thẳng, đầu cao hơn bàn chân.
Từ từ nâng cả hai chân lên khoảng 35cm hoặc 30-45°. Để tăng độ khó, bạn có thể nhờ người hỗ trợ đè nhẹ lên chân trong khi nâng, đồng thời giữ hai chân cách xa nhau một chút.
Giữ tư thế này trong vài giây rồi trở về vị trí ban đầu. Bắt đầu với 5 lần và dần tăng lên 10 lần.

Bài tập đạp xe nghiêng. Tránh các bài tập đòi hỏi nâng, kéo hoặc đẩy nặng vì chúng có thể làm tăng nguy cơ thoát vị. Đạp xe nghiêng là một bài tập nhẹ nhàng và hiệu quả. Cách thực hiện:

Nằm thẳng, đầu thấp hơn bàn chân, hai tay đặt hai bên.
Gập hông và nâng đầu gối lên phía trên cơ thể.
Dùng cả hai chân thực hiện động tác đạp xe. Dừng lại khi cảm thấy cơ bụng mỏi.

Bài tập siết gối. Đây là bài tập đơn giản nhưng hiệu quả để tăng cường sức mạnh cơ bụng mà không cần thiết bị đắt tiền. Cách thực hiện:

Nằm thẳng, đầu thấp hơn bàn chân, gập hai đầu gối và kẹp một chiếc gối giữa đùi.
Hít vào, sau đó thở ra và dùng cơ đùi siết chặt gối. Giữ khung xương chậu ổn định. Thả lỏng cơ đùi sau khi thở ra.
Bắt đầu với 10 nhịp và dần tăng lên 3 hiệp.

Bài tập gập bụng kiểu crunch. Bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ thành bụng một cách hiệu quả. Cách thực hiện:

Nằm thẳng, đầu thấp hơn bàn chân, gập hai đầu gối.
Gập thân trên lên khoảng 30°, siết chặt cơ bụng. Giữ tư thế trong vài giây rồi từ từ hạ xuống.
Bắt đầu với 15 nhịp và dần tăng lên 3 hiệp.

Bài tập thể dục dưới nước. Tập luyện trong hồ bơi giúp tăng sức đề kháng và cải thiện khả năng giữ thăng bằng. Đây cũng là phương pháp hiệu quả để tăng cường sức mạnh vùng bụng. Nếu có điều kiện, hãy thử ba bài tập sau:

Bắt đầu bằng cách đi bộ trong nước từ 3-5 vòng quanh hồ.
Tiếp theo, thực hiện 30 nhịp khép mở hông và gập duỗi hông.
Cuối cùng, hoàn thành với 30 nhịp squat.

Đi bộ thường xuyên. Đi bộ giúp tăng cường sức khỏe cơ bụng trên, dưới và cơ sàn chậu. Chỉ cần đi bộ 45 phút mỗi ngày với tốc độ nhanh, và bạn không cần phải đi liên tục! Ngay cả 10 phút đi bộ mỗi lần cũng mang lại hiệu quả đáng kể, cùng cảm giác thư giãn tuyệt vời.

Hãy thử một số thay đổi nhỏ như đỗ xe xa hơn, dắt chó đi dạo buổi sáng, hoặc mang bữa trưa ra công viên và đi dạo để kích thích cảm giác ngon miệng.

Thực hành yoga. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thử các tư thế yoga phức tạp. Yoga không phù hợp với tất cả mọi người. Bạn nên tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên yoga để đảm bảo an toàn. Nếu được bác sĩ đồng ý, các tư thế sau đây có thể giúp giảm áp lực ổ bụng, tăng cường cơ bụng và hỗ trợ ống bẹn:

Tư thế đứng trên vai (Sarvangasana)
Tư thế con cá (Matsyasana)
Tư thế nâng chân (Utthanpadasana)
Tư thế xả hơi (Pawanmuktasana)
Tư thế ngồi gập người (Paschimottanasana)
Tư thế sấm sét (Vajrasana)

Xây dựng thói quen sống lành mạnh

Tránh nâng vật nặng. Để giảm áp lực lên cơ bụng, hãy tránh nâng vật nặng. Nếu bắt buộc, hãy nâng đúng cách bằng cách sử dụng đầu gối thay vì lưng.

Hạ người bằng cách gập đầu gối và giữ vật gần cơ thể để phân bổ trọng lượng đều. Cách này giúp sử dụng toàn bộ cơ thể thay vì tập trung áp lực lên một nhóm cơ cụ thể.

Bỏ thuốc lá. Hút thuốc lá không chỉ gây thoái hóa cơ bắp mà còn ảnh hưởng đến các mô trong cơ thể. Nếu bạn chưa bỏ thuốc vì tim, phổi, tóc, da hay móng, hãy làm điều đó vì sức khỏe hiện tại của bạn.

Bỏ thuốc lá cũng mang lại lợi ích cho những người xung quanh. Hãy thử dùng miếng dán hoặc kẹo cao su nicotine để giảm cơn thèm. Bạn không cần phải bỏ thuốc ngay lập tức, hãy từ từ giảm dần sự phụ thuộc.

Tránh các bệnh gây áp lực lên bụng. Hắt hơi, ho, nôn mửa và đi tiêu đều có thể gây áp lực lên ruột và ổ bụng. Đây là những chức năng tự nhiên của cơ thể, nhưng hãy cố gắng tránh bệnh để giảm thiểu tác động tiêu cực.

Tránh rặn mạnh khi đi tiêu để không gây áp lực lên vùng bụng. Nếu bị ho kéo dài, hãy điều trị sớm để tránh ảnh hưởng đến cơ bụng.

Cân nhắc phẫu thuật nếu cần thiết. Nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng. Có hai kỹ thuật phẫu thuật phổ biến:

Phẫu thuật nội soi: Sử dụng camera và dụng cụ phẫu thuật nhỏ để sửa chữa thoát vị thông qua vết rạch nhỏ. Bác sĩ sẽ khâu lại lỗ trên thành bụng và đặt một tấm lưới phẫu thuật. Phương pháp này ít gây tổn thương và thời gian hồi phục ngắn hơn, nhưng vẫn có nguy cơ tái phát.
Phẫu thuật mở: Phù hợp cho các trường hợp thoát vị nặng, đặc biệt khi ruột di chuyển xuống bìu. Thời gian hồi phục lâu hơn, thường khoảng sáu tuần. Cả hai phương pháp đều được thực hiện dưới gây tê hoặc gây mê và thường là thủ thuật ngoại trú.

Hiểu rõ tình trạng bệnh của bạn

Nhận biết thoát vị bẹn. Đây là loại thoát vị phổ biến nhất, xảy ra ở cả nam và nữ. Ống bẹn nằm ở vùng bẹn, ở nam giới là nơi ống tinh hoàn đi qua, còn ở nữ giới là dây chằng giữ tử cung. Các triệu chứng bao gồm:

Xuất hiện khối u ở một bên xương mu, đặc biệt khi đứng.
Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới khi gập người, ho hoặc nâng vật nặng.
- Thoát vị bẹn thường gặp ở nam giới do ống bẹn không đóng kín hoàn toàn sau khi tinh hoàn di chuyển xuống. Ruột có thể bị đẩy qua ống bẹn, gây thoát vị.

Nhận biết thoát vị hoành. Thoát vị hoành xảy ra khi một phần dạ dày bị đẩy lên qua cơ hoành vào lồng ngực. Tình trạng này phổ biến ở người trên 50 tuổi và thường gây trào ngược dạ dày thực quản, khiến axít dạ dày trào ngược lên thực quản. Các triệu chứng bao gồm:

Ợ nóng do axít dạ dày trào ngược lên thực quản.
Đau ngực do axít và dịch tiêu hóa gây kích ứng.
Khó nuốt, cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong thực quản.
- Trẻ em cũng có thể mắc thoát vị hoành do khuyết tật bẩm sinh.

Nhận biết thoát vị vết mổ. Thoát vị vết mổ xảy ra khi ruột bị đẩy qua vết sẹo hoặc vùng mô yếu sau phẫu thuật bụng.

Triệu chứng chính là vùng phình hoặc sưng tại vị trí vết mổ, do ruột bị đẩy qua vết sẹo hoặc mô yếu.

Nhận biết thoát vị rốn ở trẻ sơ sinh. Trẻ dưới sáu tháng tuổi có thể bị thoát vị rốn nếu ruột bị đẩy qua thành bụng gần rốn.

Dấu hiệu bao gồm quấy khóc liên tục và vùng phình gần rốn.
Thoát vị rốn thường tự khỏi khi trẻ được một tuổi. Nếu không, phẫu thuật sẽ được chỉ định.

Hiểu nguyên nhân gây thoát vị. Thoát vị có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ, do cơ bị suy yếu hoặc áp lực lên cơ thể.

Nguyên nhân suy yếu cơ:
- Tuổi tác
- Ho mãn tính
- Chấn thương hoặc phẫu thuật
- Khuyết tật bẩm sinh
Yếu tố gây áp lực:
- Báng bụng
- Táo bón
- Mang thai
- Nâng vật nặng
- Ho hoặc hắt hơi kéo dài
- Tăng cân đột ngột

Nhận biết các yếu tố rủi ro. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ thoát vị bao gồm:

Táo bón mãn tính
Ho mãn tính
Xơ nang
Béo phì hoặc thừa cân
Mang thai
Tiền sử thoát vị cá nhân hoặc gia đình
Hút thuốc lá
- Kiểm soát các yếu tố rủi ro này để giảm nguy cơ tái phát thoát vị.

Quy trình chẩn đoán thoát vị. Mỗi loại thoát vị có phương pháp chẩn đoán khác nhau. Dưới đây là cách bác sĩ thực hiện:

Thoát vị bẹn hoặc thoát vị vết mổ: Bác sĩ sẽ khám lâm sàng và sờ nắn để phát hiện vùng phình ở bụng hoặc bẹn, đặc biệt khi bạn đứng, ho hoặc gắng sức.
Thoát vị hoành: Chụp X-quang với barium hoặc nội soi để xác định vị trí dạ dày. Chụp X-quang với barium yêu cầu bệnh nhân uống dung dịch chứa barium, trong khi nội soi sử dụng camera nhỏ đưa qua cổ họng để quan sát thực quản và dạ dày.
Thoát vị rốn: Siêu âm sử dụng sóng âm tần số cao để tạo hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể, giúp chẩn đoán thoát vị rốn ở trẻ nhỏ. Thoát vị rốn thường tự khỏi trong vòng bốn năm, nhưng cần theo dõi chặt chẽ.

Nhận biết biến chứng tiềm ẩn của thoát vị. Thoát vị có thể không nguy hiểm ban đầu, nhưng nếu không điều trị, nó sẽ gây đau đớn và biến chứng nghiêm trọng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay khi phát hiện dấu hiệu. Hai biến chứng chính bao gồm:

Tắc nghẽn ruột: Gây đau dữ dội, táo bón và buồn nôn khi ruột bị mắc kẹt trong thành bụng.
Thoát vị nghẹt: Xảy ra khi ruột không nhận đủ máu, dẫn đến nhiễm trùng và tổn thương chức năng ruột, đe dọa tính mạng.

Lời khuyên hữu ích

Một số loại thoát vị không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện qua khám sức khỏe định kỳ.
Nếu không phẫu thuật, thoát vị có thể phát triển lớn hơn. Luôn thăm khám bác sĩ để được đánh giá và điều trị kịp thời.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi