Phương pháp giúp trẻ phòng tránh mất nước hiệu quả

23/02/2025

Nội dung bài viết

Tình trạng mất nước ở trẻ nhỏ xảy ra khi lượng nước trẻ nạp vào không đủ để bù lại lượng nước mất đi qua các hoạt động bài tiết. Nguyên nhân phổ biến bao gồm thời tiết nóng bức, chế độ ăn uống không phù hợp, sốt cao, tiêu chảy và nôn mửa. Để giúp trẻ tránh mất nước, cha mẹ cần nhận biết sớm các triệu chứng, hạn chế các yếu tố nguy cơ và biết khi nào cần can thiệp y tế. Mất nước nghiêm trọng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng của trẻ.

Các bước thực hiện

Nhận biết dấu hiệu mất nước ở trẻ

Hiểu rõ các nguyên nhân chính gây mất nước ở trẻ nhỏ. Sốt, tiêu chảy, nôn mửa, thời tiết nóng bức và chán ăn là những nguyên nhân thường gặp. Các bệnh lý như xơ nang hoặc tiêu chảy phân mỡ cũng làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng và dẫn đến mất nước. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:

Mắt trũng sâu.
Giảm số lần đi tiểu.
Nước tiểu có màu sẫm.
Thóp trước đỉnh đầu của trẻ sơ sinh bị lõm xuống.
Trẻ khóc không có nước mắt.
Niêm mạc miệng hoặc lưỡi khô hoặc dính.
Trẻ hoạt động chậm chạp hơn bình thường.
Trẻ quấy khóc nhiều và khó dỗ.

Nhận biết các triệu chứng mất nước từ nhẹ đến trung bình ở trẻ nhỏ. Nhiều trường hợp mất nước nhẹ có thể được xử lý tại nhà, nhưng nếu không được chăm sóc kịp thời, tình trạng có thể trở nên nghiêm trọng. Hãy chú ý đến các dấu hiệu sau để can thiệp sớm:

Trẻ giảm hoạt động.
Phản xạ bú chậm hơn bình thường.
Trẻ không có hứng thú với việc ăn uống.
Số lần thay tã giảm đáng kể.
Da quanh miệng khô và nứt nẻ.
Miệng và môi trẻ bị khô.

Nhận biết các triệu chứng mất nước nghiêm trọng ở trẻ nhỏ. Trong trường hợp này, cần can thiệp y tế ngay lập tức. Hãy liên hệ với bác sĩ nếu trẻ có các dấu hiệu sau:

Trẻ khóc không có nước mắt hoặc rất ít nước mắt.
Tã không ướt trong 6 đến 8 giờ hoặc thay tã ít hơn ba lần trong 24 giờ, nước tiểu có màu vàng sậm.
Thóp và mắt trũng sâu.
Tay chân lạnh hoặc tím tái.
Da và niêm mạc miệng khô ráp.
Thở nhanh và gấp.
Trẻ cử động chậm chạp hoặc quấy khóc liên tục.

Kiểm soát lượng chất lỏng

Bổ sung chất lỏng khi trẻ mắc các bệnh có nguy cơ gây mất nước. Thời tiết nóng bức, sốt cao, tiêu chảy và nôn mửa đều có thể dẫn đến mất nước nhanh chóng. Trong những trường hợp này, hãy tăng cường bổ sung chất lỏng cho trẻ:

Cho trẻ ăn hoặc uống nửa giờ một lần thay vì cách vài giờ.
Khuyến khích trẻ bú mẹ thường xuyên hơn.
Cho trẻ bú bình với lượng sữa ít hơn nhưng tăng số lần bú.

Bổ sung các loại chất lỏng khác ngoài nước cho trẻ trên 4 tháng tuổi. Nếu trẻ chưa ăn dặm, không nên cho uống quá 120 ml chất lỏng khác ngoài sữa. Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, có thể cho uống thêm nước hoặc nước hoa quả pha loãng. Các dung dịch điện giải như Pedialyte, Rehydralyte hoặc Enfalyte cũng là lựa chọn phù hợp.

Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn về sữa mẹ nếu bé không ngậm bú đúng cách. Việc cho bé bú không chính xác có thể dẫn đến nguy cơ mất nước. Đảm bảo rằng bé ngậm được cả quầng vú chứ không chỉ núm vú. Nếu bạn nghe thấy tiếng động lớn khi bé bú, có thể bé không nhận đủ sữa. Chuyên gia sẽ giúp bạn chẩn đoán và đưa ra giải pháp phù hợp để cải thiện quá trình cho bé bú.

Chia sẻ những lo lắng của bạn với bác sĩ nếu bé không chịu ăn. Theo dõi số lần thay tã và lượng thức ăn bé tiêu thụ mỗi ngày. Những thông tin này sẽ giúp bác sĩ đánh giá liệu bé có đang được cung cấp đủ nước hay không.

Tránh để bé rơi vào tình trạng quá nóng.

Kiểm tra nhiệt độ cơ thể bé bằng cách nhẹ nhàng sờ vào gáy. Đây là cách hiệu quả nhất để đánh giá thân nhiệt của bé. Nếu da bé nóng và đổ mồ hôi, điều đó cho thấy bé đang mặc quá nhiều quần áo. Quá nóng có thể dẫn đến tình trạng mất nước ở trẻ nhỏ.

Hạn chế thời gian bé tiếp xúc với môi trường nóng. Tạo không gian mát mẻ xung quanh bé sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mất nước. Nhiệt độ cao cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Nghiên cứu cho thấy, nhiệt độ trung bình 28,9 °C làm tăng gấp đôi nguy cơ đột tử so với nhiệt độ 20 °C.

Sử dụng nhiệt kế để theo dõi nhiệt độ phòng.
Dùng điều hòa nhiệt độ vào mùa hè.
Tránh sử dụng lò sưởi quá nóng vào mùa đông.

Lựa chọn chăn hoặc quần áo phù hợp với thời tiết bên ngoài và nhiệt độ trong nhà. Tránh quấn trẻ trong chăn quá dày khi nhiệt độ trong nhà đã ấm áp, ngay cả khi trời lạnh bên ngoài. Việc để trẻ quá nóng do mặc nhiều lớp quần áo có thể làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

Không nên bao bọc trẻ quá kỹ khi ngủ.
Chọn trang phục phù hợp với thời tiết.
Tránh sử dụng vải dày, áo khoác, mũ trùm đầu hoặc quần áo dài vào mùa hè, trừ khi chúng được làm từ chất liệu thoáng khí.

Luôn giữ trẻ trong bóng mát khi ra ngoài. Điều này không chỉ giúp bảo vệ làn da nhạy cảm của trẻ mà còn ngăn ngừa tình trạng mất nước. Sử dụng xe đẩy có mái che di động, mang theo ô che nắng khi đến những nơi nhiều ánh sáng mặt trời như bãi biển, và dùng màn che cửa kính ô tô để bảo vệ trẻ khỏi tác động của ánh nắng khi di chuyển.

Đảm bảo trẻ không bị mất nước khi ốm.

Chú ý bổ sung nước đầy đủ cho trẻ khi trẻ bị ốm. Trẻ bị sốt, tiêu chảy hoặc nôn mửa rất dễ rơi vào tình trạng mất nước. Tăng tần suất cho trẻ bú sữa mẹ hoặc sữa công thức. Nếu trẻ bị nôn, hãy chia nhỏ khẩu phần ăn và cho trẻ ăn từng lượng nhỏ.

Đối với trẻ đang nôn mửa, có thể cho trẻ uống từ 5-10ml nước lọc bằng xilanh y tế hoặc thìa mỗi 5 phút. Tham khảo ý kiến bác sĩ để biết liều lượng và tần suất phù hợp.

Quan sát kỹ khả năng nuốt của trẻ. Khi trẻ bị tắc mũi hoặc đau họng do ốm, việc nuốt có thể trở nên khó khăn. Trong trường hợp này, cần xử lý các triệu chứng kịp thời.

Tham khảo bác sĩ về việc sử dụng thuốc giảm đau nếu trẻ không muốn nuốt do đau họng.
Nhỏ nước muối sinh lý để thông mũi cho trẻ và dùng xilanh hút dịch nhầy. Hỏi ý kiến bác sĩ về cách thực hiện và các biện pháp điều trị khác nếu tình trạng của trẻ không cải thiện hoặc trở nặng.

Sử dụng dung dịch bù nước đường uống (ORS) để bổ sung nước và chất điện giải cho trẻ. Các loại ORS như Pedialyte, Rehydralyte và Enfalyte được thiết kế đặc biệt để bù đắp lượng nước, đường và muối bị mất do tiêu chảy hoặc nôn mửa. Cho trẻ uống theo chỉ dẫn của bác sĩ nếu trẻ gặp khó khăn khi nuốt hoặc tiếp tục bị tiêu chảy, nôn mửa. Nếu đang cho con bú, hãy kết hợp việc bú sữa mẹ và uống ORS. Nếu dùng sữa công thức, tạm ngừng cho trẻ uống sữa và các loại đồ uống khác trong thời gian sử dụng ORS.

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp nếu trẻ bị ốm và mất nước nghiêm trọng. Mất nước ở trẻ nhỏ có thể đe dọa tính mạng. Nếu trẻ tiếp tục sốt, tiêu chảy hoặc nôn mửa, hoặc có dấu hiệu mất nước nặng, hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.