Phương pháp Rèn luyện Tư duy Khác biệt

Giải pháp sáng tạo cho mọi vấn đề. Tư duy khác biệt là một hình thức của tư duy sáng tạo, vì nó vượt ra khỏi giới hạn của lối suy nghĩ truyền thống. Thay vì chấp nhận những câu trả lời cũ kỹ hoặc không có giá trị, bạn có thể thử nghiệm bằng cách đặt câu hỏi: "Nếu tôi thử cách này thì sao?" Tư duy khác biệt khuyến khích việc khám phá và cân nhắc những phương pháp mới, cơ hội mới, ý tưởng mới và giải pháp độc đáo.

Khai phá sức mạnh của bán cầu não phải. Trong khi bán cầu não trái thiên về logic, phân tích và kiểm soát, bán cầu não phải là nơi sáng tạo, trực giác và cảm xúc ngự trị. Nó đóng vai trò then chốt trong tư duy khác biệt, giúp giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Tư duy khác biệt thường tự do, phóng khoáng và vượt khỏi giới hạn thông thường, sử dụng cách tiếp cận độc đáo và phi truyền thống.

Khác biệt so với phương pháp giải quyết vấn đề truyền thống. Tư duy sáng tạo là chìa khóa để giải quyết các vấn đề phức tạp, nhưng nó không phải là thứ thường được dạy trong trường học. Ví dụ, để làm bài kiểm tra trắc nghiệm, chúng ta cần tư duy hội tụ – điều ngược lại với tư duy khác biệt. Tư duy khác biệt tập trung vào bốn yếu tố:

• Sự trôi chảy – khả năng tạo ra nhiều ý tưởng nhanh chóng;
• Sự linh hoạt – khả năng tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ;
• Sự độc đáo – khả năng nghĩ ra những ý tưởng mà ít người nghĩ đến;
• Sự tỉ mỉ – khả năng phát triển và thực hiện ý tưởng một cách chi tiết.

Rèn luyện tư duy và suy ngẫm. Khám phá các phương pháp học tập mới, sau đó tạo ra những mô hình sáng tạo. Khi hoàn thành, hãy dành thời gian suy ngẫm về chúng. Với những ý tưởng mang tính lý thuyết, hãy tìm cách liên hệ chúng với trải nghiệm thực tế và những bài học từ các thử nghiệm trước đây.

Buộc bản thân nhìn nhận từ những góc độ khác biệt. Hãy thử điều này ngay cả khi nó có vẻ kỳ lạ. Ví dụ, tưởng tượng cuộc sống như một bàn tiệc và bạn là một món ăn trên đó. Hãy đánh giá bàn tiệc từ góc nhìn của thực khách.

• Họ mong đợi điều gì trên bàn tiệc?
• Họ sẽ thất vọng nếu thiếu điều gì?
• Có gì vô lý trên bàn tiệc, chẳng hạn như một chiếc máy sấy tóc?
• Làm thế nào để sắp xếp mọi thứ hấp dẫn hơn, và thêm gì sẽ làm bữa tiệc kém phần thú vị?
• Bằng cách thử thách trí tưởng tượng, bạn sẽ làm quen với những khuôn mẫu suy nghĩ mới, giúp việc tạo ra ý tưởng trở nên dễ dàng hơn.

Học cách đặt câu hỏi đúng. Tư duy độc đáo không chỉ nằm ở việc tìm kiếm câu trả lời mà còn ở khả năng đặt ra những câu hỏi sâu sắc. Hãy đặt câu hỏi phù hợp, và bạn sẽ khám phá được điều mình mong muốn. Thách thức lớn nhất là xác định được câu hỏi chính xác.

• Câu hỏi càng cụ thể và tập trung vào sự khác biệt, cơ hội thành công càng cao.
• Hãy chia nhỏ vấn đề phức tạp thành các phần nhỏ hơn, sau đó khám phá từng phần bằng cách đặt câu hỏi: "Nếu như thế này thì sao?"

Khai thác sức mạnh của ý tưởng. Phương pháp này dựa trên nguyên tắc: một ý tưởng dẫn đến một ý tưởng khác, tạo thành một chuỗi sáng tạo không giới hạn. Khi giải quyết vấn đề trong nhóm, hãy để mọi người tự do suy nghĩ mà không bị ràng buộc bởi tính thực tế. Tập hợp những ý tưởng dù có vẻ không liên quan.

• Không chỉ trích bất kỳ ý tưởng nào, và ghi nhận tất cả.
• Sau khi có một danh sách dài, hãy quay lại đánh giá và chắt lọc những ý tưởng có giá trị.

Duy trì một cuốn sổ ghi chép. Sổ ghi chép là công cụ hữu ích để lưu lại những ý tưởng bất chợt xuất hiện trong những khoảnh khắc bất ngờ. Một thành viên trong nhóm có thể đảm nhận việc ghi chép lại những ý tưởng này. Cuốn sổ sẽ trở thành kho tàng ý tưởng để phát triển và sắp xếp sau này.

Viết tự do và thoải mái. Hãy chọn một chủ đề và viết liên tục về nó trong một khoảng thời gian ngắn. Viết ra mọi thứ xuất hiện trong đầu, miễn là liên quan đến chủ đề. Đừng lo lắng về ngữ pháp hay dấu câu. Bạn có thể chỉnh sửa và sắp xếp lại sau. Mục tiêu là khơi dòng ý tưởng và khám phá nhiều góc nhìn khác nhau trong thời gian ngắn.

Xây dựng bản đồ tư duy trực quan. Chuyển đổi các ý tưởng từ quá trình động não thành một bản đồ tư duy hoặc hình vẽ minh họa. Đảm bảo rằng bản đồ thể hiện rõ mối quan hệ giữa các ý tưởng. Ví dụ, chủ đề của bạn có thể là "Bắt đầu kinh doanh".

• Viết "Bắt đầu kinh doanh" ở trung tâm tờ giấy và khoanh tròn nó.
• Giả sử bạn có bốn chủ đề nhỏ: sản phẩm/dịch vụ, nguồn vốn, thị trường và nhân lực.
• Vẽ bốn đường thẳng từ vòng tròn trung tâm, mỗi đường kết nối với một chủ đề nhỏ.
• Ở cuối mỗi đường, vẽ một vòng tròn và ghi tên chủ đề nhỏ tương ứng.
• Tiếp tục chia nhỏ mỗi chủ đề nhỏ thành hai ý tưởng cụ thể hơn. Ví dụ, từ "sản phẩm/dịch vụ", bạn có thể chia thành "váy" và "giày"; từ "nguồn vốn", chia thành "khoản vay" và "tiết kiệm".
• Vẽ các đường thẳng từ mỗi chủ đề nhỏ và thêm vòng tròn cho các ý tưởng chi tiết.
• Khi hoàn thành, bản đồ này sẽ giúp bạn phát triển chủ đề một cách sáng tạo và có hệ thống.

Sắp xếp ý tưởng một cách sáng tạo. Để đạt hiệu quả tối ưu, hãy kết hợp cả tư duy phân kỳ và tư duy hội tụ. Tư duy phân kỳ giúp khơi nguồn sáng tạo, trong khi tư duy hội tụ giúp phân tích, đánh giá và chắt lọc những ý tưởng đó. Cả hai phương pháp đều quan trọng trong quá trình phát triển và hoàn thiện ý tưởng.