Tháp dinh dưỡng là gì? Vai trò và tác động của tháp dinh dưỡng đối với sức khỏe con người

31/05/2025

Nội dung bài viết

Tháp dinh dưỡng (Food pyramid) là mô hình ăn uống gồm nhiều nhóm thực phẩm khác nhau. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm cũng như ý nghĩa sâu xa của tháp dinh dưỡng.

Dinh dưỡng luôn đóng vai trò thiết yếu trong mọi giai đoạn của cuộc sống. Tháp dinh dưỡng giúp bạn nhận biết nhóm thực phẩm nên tăng cường và nhóm cần tiết chế trong khẩu phần ăn hằng ngày.

Khám phá chi tiết về tháp dinh dưỡng và các nhóm thực phẩm theo từng tầng trong bài viết dưới đây!

Tháp dinh dưỡng là gì?

Trong tiếng Anh, tháp dinh dưỡng được gọi là Food pyramid, là mô hình ăn uống có cấu trúc giống kim tự tháp, được phân chia thành 5 đến 6 tầng tương ứng với các nhóm thực phẩm nên bổ sung mỗi ngày.

Tầng đáy rộng nhất đại diện cho nhóm thực phẩm thiết yếu cần tiêu thụ nhiều, càng lên cao càng thu hẹp lại với nhóm thực phẩm nên sử dụng hạn chế.

Các chuyên gia dinh dưỡng đã xây dựng nên mô hình tháp dinh dưỡng với mục tiêu định hình chế độ ăn uống cân đối, phù hợp cho sự phát triển toàn diện của mỗi người. Nhờ đó, tháp dinh dưỡng có thể áp dụng linh hoạt cho mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi.

Khái quát về tháp dinh dưỡng

Phân loại các nhóm thực phẩm trong tháp dinh dưỡng

Thông thường, tháp dinh dưỡng được chia thành 5 đến 6 tầng, tương ứng với các nhóm thực phẩm chính bao gồm: Nhóm tinh bột, nhóm rau củ, nhóm chất đạm, nhóm chất béo, cùng với nhóm muối và đường.

Nhóm thực phẩm tinh bột

Tinh bột, hay carbohydrate, là nhóm chiếm tầng đáy trong tháp dinh dưỡng và đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe. Ngoài cung cấp năng lượng, nhóm này còn mang đến vitamin, chất xơ và khoáng chất, hỗ trợ cơ thể hoạt động hiệu quả suốt cả ngày.

Nhóm tinh bột có đặc điểm ít cholesterol và hàm lượng chất béo thấp, với lượng tiêu thụ trung bình mỗi tháng của người trưởng thành vào khoảng 12kg.

Những thực phẩm giàu tinh bột quen thuộc có thể kể đến như: Gạo, bắp, khoai, cùng các chế phẩm từ gạo như bún, mì, bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt,...

Tổng quan về nhóm tinh bột

Nhóm rau củ quả tươi

Đứng ngay sau nhóm tinh bột là rau củ quả – nguồn thực phẩm không thể thiếu cho sức khỏe, cần được ưu tiên trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Chỉ với rau xanh, củ tươi và trái cây, bạn đã có thể hấp thu lượng lớn chất xơ, vitamin và khoáng chất đa dạng mà không cần chế biến cầu kỳ.

Nhóm rau củ quả trong tháp dinh dưỡng

Nhóm thực phẩm giàu đạm thiết yếu

Nhóm thực phẩm bổ sung đạm (protein) chiếm vị trí tầng thứ ba từ đáy lên trong tháp dinh dưỡng, nằm ngay trên nhóm rau củ và tinh bột. Ngoài cung cấp protein, nhóm này còn giàu vitamin B12, kẽm, sắt và các chất béo lành mạnh,...

Việc bổ sung đầy đủ protein giúp cơ thể duy trì sức khỏe bền vững, phù hợp với mọi lứa tuổi. Những nguồn đạm quen thuộc có thể kể đến như: Thịt, trứng, cá, hải sản, sữa, bơ, phô mai,...

Bên cạnh đạm động vật, đạm thực vật từ đậu xanh, đậu nành và các chế phẩm từ đậu là lựa chọn lành mạnh, nhẹ nhàng cho sức khỏe lâu dài.

Giới thiệu về nhóm thực phẩm giàu đạm

Nhóm chất béo thiết yếu

Nhóm chất béo nằm gần đỉnh tháp, trên tầng của nhóm thực phẩm giàu đạm, cho thấy đây là nhóm nên sử dụng có chừng mực. Tuy nhiên, chất béo vẫn rất cần thiết vì giúp hòa tan và hấp thụ các vitamin A, D, E, K trong cơ thể.

Nên ưu tiên sử dụng chất béo thực vật như dầu olive, dầu đậu nành, dầu gấc,... vì đây là những chất béo tốt cho sức khỏe. Dù vậy, nhu cầu chất béo của cơ thể không cao nên chỉ cần bổ sung ở mức vừa đủ.

Tổng quan về nhóm chất béo trong tháp dinh dưỡng

Nhóm muối và đường

Muối và đường nằm ở đỉnh chóp của tháp dinh dưỡng, biểu trưng cho nhóm thực phẩm cần hạn chế tối đa để bảo vệ sức khỏe.

Việc tiêu thụ quá nhiều muối, đường có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, sỏi thận,.... Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo chỉ nên tiêu thụ tối đa 500g đường mỗi tháng để duy trì cơ thể khỏe mạnh.

Nhóm muối và đường trong tháp dinh dưỡng

Tầm quan trọng của tháp dinh dưỡng

Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, hợp lý và cân bằng là mục tiêu mà nhiều người theo đuổi. Khi hiểu rõ cấu trúc tháp dinh dưỡng, bạn sẽ nắm bắt được đâu là thực phẩm nên tăng cường và đâu là nhóm cần hạn chế tiêu thụ để chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Nhờ có tháp dinh dưỡng, bạn sẽ dễ dàng xây dựng khẩu phần ăn hợp lý, lành mạnh, góp phần nâng cao sức khỏe cho bản thân và cả gia đình.

Tháp dinh dưỡng được trình bày sinh động, dễ hiểu với hình ảnh minh họa rõ ràng và thông tin về lượng thực phẩm cần thiết, giúp mọi người tiếp cận và áp dụng một cách thuận tiện.