Vải thiều: Lợi ích đối với sức khoẻ, phân loại và cách chế biến sáng tạo
24/04/2025
Nội dung bài viết
Khám phá nguồn gốc, xuất xứ của vải thiều. Tìm hiểu các loại vải thiều và những lợi ích tuyệt vời mà loại quả này mang lại cho sức khoẻ. Hướng dẫn cách chọn lựa, bảo quản và chế biến những món ăn hấp dẫn từ vải thiều.
Vải thiều là loại trái cây quen thuộc, không chỉ nổi bật với hương vị ngọt ngào mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khoẻ. Hãy cùng tìm hiểu về đặc tính của loại quả này.
Nguồn gốc và xuất xứ của vải thiều
Vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, cụ Hoàng Văn Cơm, người quê ở Thanh Hà, Hải Dương, làm công việc khuân vác ở cảng Hải Phòng đã tình cờ nhặt được 6 hạt vải do những người lái buôn Thiều Châu (Trung Quốc) bỏ đi sau khi ăn quả. Ông đã mang về gieo trồng và chỉ có một cây sống sót, được chăm sóc và phát triển, từ đó chiết cành trồng thêm cho đến hôm nay.

Để ghi nhớ công lao của cụ Hoàng Văn Cơm, con cháu đã xây dựng miếu thờ gần cây vải tổ. Cây vải tổ này, do có nguồn gốc từ Thiều Châu, nên được gọi là vải thiều. Hiện nay, cây vải tổ vẫn còn và thuộc quyền sở hữu của cụ Hoàng Văn Thu, cháu nội cụ Hoàng Văn Cơm.
Trước cây vải, có một tấm bia bê tông khắc tên cụ Hoàng Văn Cơm, để tri ân công lao của cụ, người đã mang giống vải quý giá về quê hương, giống như mang cơm gạo cho dân làng.
Phân loại các giống vải thiều
Vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang)
Là một trong những loại vải ngon nhất, vải thiều Lục Ngạn không chỉ được người tiêu dùng trong nước yêu thích mà còn được xuất khẩu rộng rãi tới nhiều quốc gia trên thế giới.
Vải thiều Lục Ngạn khi chín có vỏ màu đỏ tươi, cùi dày, hạt nhỏ, với vị ngọt thanh, không có vị chua hay đắng.

Vải thiều Thanh Hà
Thanh Hà là vùng đất nổi tiếng với trái vải thiều, trong đó, vải thiều Thanh Hà thường có kích thước nhỏ hơn so với các giống vải khác hiện nay.
Vải thiều Thanh Hà có quả tròn, khi chín vỏ màu đỏ hồng thay vì đỏ au, vị ngọt nhẹ, không chua, không đắng, cùng với mùi thơm dễ chịu.
Vải thiều Bát Trang
Quả vải Bát Trang mang đến hương thơm tự nhiên, vị ngọt mát và chất lượng tuyệt vời, được đông đảo người tiêu dùng ưa chuộng.
Khám phá thêm: Các giống vải thiều ngon, chuẩn vị đất Việt
Tác dụng tuyệt vời của vải thiều đối với sức khoẻ
- Ngăn ngừa ung thư: Vải thiều chứa nhiều vitamin C và các hợp chất phenolic, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn hại từ hóa chất độc hại, ô nhiễm và gốc tự do, đồng thời ngăn ngừa các bệnh ung thư, tim mạch, viêm khớp. Hơn nữa, tính oxy hóa của vải thiều còn giúp cơ thể chống lại độc tố hiệu quả hơn.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Quả vải chứa lượng vitamin C phong phú, giúp cơ thể bạn nâng cao sức đề kháng, từ đó hỗ trợ chống lại các bệnh nhiễm trùng theo mùa hoặc các bệnh mãn tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn vải có thể giảm nguy cơ cảm lạnh và làm giảm quá trình oxy hóa trong cơ thể.

- Giảm nguy cơ đột quỵ: Bên cạnh lượng chất chống oxy hóa dồi dào, quả vải còn có hàm lượng natri thấp và cholesterol thấp, giúp giảm nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý như viêm nhiễm, huyết áp cao, xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch.
- Cải thiện sự trao đổi chất: Nếu bạn ăn vải trong chế độ ăn uống hàng ngày, cơ thể sẽ tăng cường quá trình chuyển hóa carbohydrate, chất béo và protein, đồng thời vải giúp kích thích cảm giác thèm ăn, đẩy mạnh hoạt động trao đổi chất và duy trì cân nặng lý tưởng.

- Ngăn ngừa táo bón: Nhờ chứa nhiều chất xơ, nước và vitamin, quả vải giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, rất có lợi cho những ai gặp phải tình trạng táo bón.
- Bổ sung nước cho cơ thể: Trong những ngày nóng bức, lượng nước dồi dào trong quả vải giúp giải khát nhanh chóng. Bạn có thể bổ sung nước và các chất điện giải từ vải bằng cách ăn trực tiếp hoặc ép thành nước uống.

- Giảm chuột rút: Ăn vải giúp cơ thể bạn bổ sung kali và nước, từ đó tăng cường sức mạnh cơ bắp, giảm tình trạng chuột rút hiệu quả.
Hướng dẫn chọn và bảo quản vải thiều
Để chọn được vải thiều tươi ngon, bạn nên chú ý quan sát vỏ quả. Vải chín tới sẽ có phần gai mịn, vỏ màu hồng tươi và quả tròn đều. Bạn cũng nên chọn những chùm vải còn tươi, phần cánh vẫn còn dính vào quả và lá vẫn xanh mơn mởn.

Vải tươi ngon khi sờ vào sẽ cảm thấy hơi mềm nhưng vẫn đủ độ săn chắc và đàn hồi. Ngoài ra, vải còn mang hương thơm đặc trưng, không có mùi lên men hay mùi chua.
Nếu có thể, bạn nên bóc vỏ một hoặc hai quả vải để kiểm tra. Quả vải ngon sẽ có cuống màu trắng, không bị thâm hay sâu, vỏ hơi khô và cùi mọng nước, trong suốt, dễ dàng tách hạt.
Khám phá thêm: Bí quyết chọn mua vải thiều tươi ngon, cùi dày, không bị sâu đầu
Những món ngon từ vải thiều
Kem vải
Vào những ngày hè oi ả, kem vải sẽ là món ăn lý tưởng, vừa mang đến hương vị ngọt ngào thơm mát vừa giúp xua tan cái nóng, mang lại sự sảng khoái cho cơ thể.
Cách làm kem vải rất đơn giản: Bắt đầu bằng việc sơ chế vải, bóc vỏ và loại bỏ hạt. Sau đó, đun đường với soda, rồi cho tất cả nguyên liệu vào khuôn và đặt vào ngăn đông tủ lạnh khoảng 3-4 giờ là bạn đã có thể thưởng thức món kem vải mát lạnh, thơm ngon.

Thạch rau câu vải thiều
Thạch rau câu vải thiều với hương vị đậm đà của vải chắc chắn sẽ khiến bạn không thể cưỡng lại. Hơn nữa, cách chế biến món thạch vải này cũng rất dễ dàng.
Đầu tiên, bóc vỏ vải, rửa sạch và bỏ hạt. Sau đó, nấu nước rau câu và cuối cùng, cho vải và nước rau câu vào khuôn, để trong ngăn mát tủ lạnh khoảng 2 tiếng là bạn có thể thưởng thức món thạch vải thiều thơm ngon này.

Thạch vải hạt sen
Thạch vải hạt sen kết hợp giữa vị ngọt tự nhiên của vải và hương vị bùi bùi của hạt sen, mang đến món ăn thơm ngon, bổ dưỡng và đầy sức sống.
Để làm thạch vải hạt sen, bạn cần sơ chế hạt sen trước. Sau đó, bóc vỏ vải, loại bỏ hạt và xay nhuyễn, lọc lấy phần thịt vải. Tiếp theo, nấu bột rau câu, đường cùng nước vải đã lọc. Cuối cùng, cho tất cả vào khuôn và đặt vào tủ lạnh khoảng 2-4 tiếng là bạn đã có thể thưởng thức.

Trà thạch vải
Trà thạch vải với vị trà nhẹ nhàng, thanh mát hòa quyện cùng thạch vải mềm mịn, thơm ngọt sẽ làm bạn mê mẩn ngay từ lần thưởng thức đầu tiên.
Trà thạch vải được chế biến đơn giản mà vô cùng ngon miệng. Bạn chỉ cần làm phần thịt vải từ vải tươi và gelatin. Đồng thời, phần trà thạch vải có thể sử dụng hồng trà khô để pha trà.

Vải sấy khô
Vải sấy khô mang đến cùi vải thơm dẻo, ngọt sắc, sờ vào không dính tay, hương vị ngọt ngào, nhẹ nhàng khiến bạn không thể cưỡng lại.
Để chế biến vải khô, bạn cần sơ chế vải, sau đó ngâm vải nguyên vỏ vào nước muối trong 30 phút, rồi rửa sạch. Cuối cùng, sấy vải trong lò nướng ở nhiệt độ 100 độ C trong khoảng 3-4 giờ để có món vải sấy khô thơm ngon.

Các câu hỏi thường gặp về vải thiều
Giá vải thiều hiện nay là bao nhiêu? Mua ở đâu để đảm bảo chất lượng tươi ngon?
Trên thị trường, giá vải thiều dao động từ 16.000 - 100.000 VNĐ/kg tùy vào từng loại. Cụ thể, vải thiều Lục Ngạn có giá từ 30.000 - 35.000 đồng/kg, còn vải lai Thanh Hà có giá khoảng 16.000 - 22.000 đồng/kg. Bạn có thể mua vải thiều tại các chợ truyền thống hoặc đặt hàng qua Tripi với dịch vụ giao hàng nhanh chóng, tiện lợi và đảm bảo chất lượng tươi ngon tuyệt vời.

Xem chi tiết: Vải thiều giá bao nhiêu 1kg? Mua vải thiều tươi ngon với giá tốt tại TP.HCM
Vải thiều có bao nhiêu calo?
Trong mỗi 100g vải thiều, bạn sẽ cung cấp cho cơ thể 66 calo. Thêm vào đó, vải thiều còn chứa 82% nước, 0.8g chất đạm, 16.5g carbohydrate, 0.4g chất béo, 15.2g đường và 1.3g chất xơ.

Xem chi tiết: Vải khô bao nhiêu calo? Ăn vải khô có gây béo không?
Mùa vải thiều là khi nào?
Mùa vải thiều ở Bắc Giang
Mùa vải thiều ở Bắc Giang kéo dài trong hơn một tháng, thường bắt đầu từ giữa tháng 5 và kết thúc vào đầu tháng 7. Thời điểm từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 7 được coi là mùa thu hoạch chính của vải, đây là lúc vải chính vụ đạt chất lượng tốt nhất.
Mùa vải thiều ở Lục Ngạn
Mùa vải thiều ở Lục Ngạn cũng bắt đầu vào cuối tháng 5 và kéo dài đến đầu tháng 7. Thời điểm từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 7 là lúc vải chín rộ, lúc này du khách từ mọi nơi đổ về để thưởng thức vải tươi ngon, chụp những bức hình tuyệt đẹp giữa không gian mát mẻ và rộn ràng của vùng núi đồi.

Ăn vải thiều có nóng không?
Theo quan niệm của người Trung Quốc, có câu nói rằng "nhất đạm lệ chi tam bả hỏa", tức là ăn một quả vải giống như mang ba ngọn đuốc trong cơ thể. Quả vải gây cảm giác “bốc hỏa”, nếu ăn quá nhiều có thể dẫn đến chứng say vải với những triệu chứng như hồi hộp, choáng váng, nhức đầu, thậm chí nghiêm trọng hơn là co giật. Theo các sách y học cổ truyền, ăn vải quá nhiều có thể gây sốt, phiền khát, sưng chân răng, chảy máu mũi... Những người có cơ thể tạng nhiệt hoặc mắc bệnh nhiệt không nên ăn vải.
Dưới góc nhìn của y học hiện đại, khi ăn vải thiều với số lượng lớn, quả vải cung cấp một lượng năng lượng đáng kể, khiến cơ thể sinh ra cảm giác “nóng trong người”, gây các vấn đề như nhiệt miệng, mụn nhọt, hay thậm chí là chảy máu mũi.

Làm thế nào để phân biệt vải thiều và vải Trung Quốc?
Mùa vải thiều hiện đã về, tuy nhiên, do tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, sản lượng tiêu thụ vải thiều có thể sẽ giảm so với các năm trước. Chính vì vậy, nhiều thông tin trên mạng kêu gọi mọi người mua vải thiều để ủng hộ bà con Bắc Giang.
Cẩn thận với những gian thương không trung thực, có thể lấy vải Trung Quốc và bán dưới danh nghĩa vải thiều Việt Nam. Đây là vấn đề cần được người tiêu dùng chú ý và cảnh giác.

Xem chi tiết: Cách nhận biết vải thiều Việt Nam và vải Trung Quốc chính xác nhất
Bài viết trên cung cấp thông tin chi tiết về vải thiều và giải đáp các thắc mắc liên quan đến loại quả này. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vải thiều, cũng như giải đáp những câu hỏi của bạn về loại quả tươi ngon này!
Chọn mua vải thiều Bắc Giang tươi ngon và chất lượng tại Tripi:
Tripi
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi