10 Áng Văn Mẫu Phân Tích Tinh Tế Thi Phẩm "Tự Tình" - Hồ Xuân Hương

Hồ Xuân Hương - bậc nữ lưu tài hoa của thi đàn Việt Nam, để lại dấu ấn qua những vần thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc. Thơ bà là tiếng lòng thổn thức của phận má hồng trong xã hội phong kiến, nơi mà thân phận người phụ nữ chìm khuất dưới lớp sương mù của định kiến. "Tự Tình" chính là viên ngọc quý trong kho tàng thơ ca ấy, vừa phản ánh nỗi niềm chung của phái yếu, vừa khắc họa rõ nét cung bậc cảm xúc của chính nữ sĩ.

Hai câu mở đầu như nét vẽ tài hoa:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn

Trơ cái hồng nhan với nước non"

Âm thanh "văng vẳng" của tiếng trống canh trong đêm khuya thanh vắng càng tô đậm nỗi cô liêu của kiếp hồng nhan. Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang giấy, diễn tả sự bơ vơ của phận má đào trước cuộc đời rộng lớn.

Nỗi lòng ấy tìm đến chén rượu giải khuây:

"Chén rượu hương đưa rồi lại tỉnh

Vầng trăng xế bóng khuyết chưa tròn"

Ẩn dụ vầng trăng khuyết gợi lên hình ảnh tuổi xuân dang dở, hạnh phúc không trọn vẹn. Dù cố mượn hương rượu để quên đi, nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi cô đơn.

Hai câu luận bỗng bừng lên sức sống mãnh liệt:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám

Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Hình ảnh rêu xiên ngang, đá đâm toạc chân mây là biểu tượng cho khát vọng phản kháng, vượt thoát khỏi xiềng xích số phận. Nhưng rồi tất cả vẫn chìm trong bế tắc:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại

Mảnh tình san sẻ tí con con"

Chữ "ngán" cất lên như tiếng thở dài não nuột. Mùa xuân vũ trụ tuần hoàn, nhưng xuân thì của đời người một đi không trở lại. Tình duyên thì nhỏ bé, phải san sẻ, thật đáng thương cho thân phận làm lẽ.

Qua "Tự Tình", Hồ Xuân Hương đã khắc họa thành công bi kịch của người phụ nữ trong xã hội xưa, đồng thời thể hiện tài năng nghệ thuật độc đáo của bà.

Hồ Xuân Hương đã khắc họa nỗi cô đơn thăm thẳm của người phụ nữ tài hoa nhưng bạc phận qua thi phẩm "Tự tình II". Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya tĩnh mịch với tiếng gà "văng vẳng" điểm canh, bài thơ gợi lên hình ảnh người phụ nữ thao thức trong nỗi niềm cô đơn:

"Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom,
Oán hận trông xa khắp mọi chòm"

Nghệ thuật tương phản giữa động và tĩnh càng tô đậm nỗi cô đơn. Những hình ảnh "mõ thảm", "chuông sầu" được sử dụng tài tình để diễn tả tâm trạng:

"Mõ thảm không khua mà cũng cốc,
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om?"

Phần luận bài thơ đặc biệt xuất sắc khi diễn tả bi kịch "duyên mõm mòm" - mối tình đã quá lứa lỡ thì. Giọng thơ vừa xót xa lại vừa đầy bướng bỉnh:

"Tài tử văn nhân ai đó tá!
Thân này đâu đã chịu già tom!"

Bài thơ kết thúc nhưng để lại dư âm về khát khao hạnh phúc cháy bỏng của người phụ nữ tài hoa. Cách gieo vần "om" độc đáo cùng ngôn ngữ giàu hình ảnh đã làm nên một kiệt tác thơ Nôm, thể hiện tài năng xuất chúng của Hồ Xuân Hương.

Hồ Xuân Hương - nữ sĩ tài hoa bậc nhất văn học trung đại Việt Nam - đã gửi gắm nỗi niềm phụ nữ qua thi phẩm "Tự Tình II". Bài thơ mở đầu bằng cảnh đêm khuya với tiếng trống canh "văng vẳng" dồn dập, làm nổi bật hình ảnh người phụ nữ "trơ cái hồng nhan" giữa đất trời bao la. Chữ "trơ" đầy ấn tượng vừa diễn tả nỗi cô đơn, vừa thể hiện bản lĩnh thách thức số phận.

Nỗi cô đơn ấy tìm đến rượu giải khuây:

"Chén rượu đưa hương say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Hình ảnh vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở, tuổi xuân qua đi mà hạnh phúc chưa trọn vẹn. Đến hai câu luận, người phụ nữ bỗng bật lên sự phản kháng mạnh mẽ:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Những động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát khỏi ràng buộc. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến "mảnh tình" → "san sẻ" → "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ kết thúc nhưng để lại nỗi ngậm ngùi về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, đồng thời thể hiện tài năng ngôn ngữ bậc thầy của Hồ Xuân Hương.

"Tự Tình" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng thổn thức của người phụ nữ tài hoa nhưng bạc phận. Bài thơ mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya tĩnh mịch:

"Đêm khuya văng vẳng bóng canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non."

Chữ "trơ" đặt đầu câu như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng, phũ phàng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tàn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở, tuổi xuân qua đi mà hạnh phúc chưa trọn. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát khỏi ràng buộc. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tý con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tý con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ khép lại nhưng để lại nỗi ngậm ngùi về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, đồng thời thể hiện tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm".

Bài thơ "Tự Tình II" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng thổn thức của người phụ nữ tài hoa nhưng bạc phận. Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non."

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế, khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn."

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận của nữ sĩ.

Bài thơ "Tự Tình II" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng thổn thức đầy bi kịch của người phụ nữ tài hoa. Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya tĩnh mịch:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận.

Bài thơ "Tự Tình II" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng thổn thức đầy bi kịch của người phụ nữ tài hoa. Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya tĩnh mịch:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận.

"Tự Tình" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng đầy bi kịch của người phụ nữ tài hoa. Bài thơ mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận.

Bài thơ "Tự Tình" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng đầy bi kịch của người phụ nữ trong cảnh lẽ mọn. Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận.

Bài thơ "Tự Tình" của Hồ Xuân Hương là tiếng lòng đầy bi kịch của người phụ nữ tài hoa. Mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya:

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"

Chữ "trơ" như nhát dao cứa vào trang thơ, diễn tả nỗi cô đơn đến tột cùng. Hình ảnh "cái hồng nhan" bị rẻ rúng trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ tìm đến rượu giải sầu:

"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng thấm thía nỗi đau duyên phận. Vầng trăng khuyết gợi lên mối tình dang dở. Đến hai câu luận, bật lên sự phản kháng:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"

Các động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" thể hiện khát vọng vượt thoát. Nhưng rồi tất cả vẫn quay về với bi kịch:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con"

Nghệ thuật tăng tiến từ "mảnh tình" đến "tí con con" càng nhấn mạnh sự nhỏ bé, thiệt thòi của phận làm lẽ. Bài thơ là minh chứng cho tài năng ngôn ngữ bậc thầy của "Bà chúa thơ Nôm", đồng thời thể hiện bản lĩnh cứng cỏi không chịu khuất phục số phận.