10 Điều Cần Tránh Khi Viếng Chùa: Lưu Ý Để Giữ Trọn Nghiêm Trang

Chốn thiền môn là nơi tĩnh lặng để tu tập, cần được gìn giữ sự thanh tịnh. Khi tham quan chánh điện hay giảng đường, cần giữ vệ sinh và không khạc nhổ bừa bãi. Đặc biệt tránh nói chuyện thị phi, cười đùa ồn ào làm mất đi không khí trang nghiêm. Những hành vi này không chỉ ảnh hưởng người tu hành mà còn tạo nghiệp xấu cho chính mình. Ngay cả với trẻ nhỏ, cần nhắc nhở giữ yên lặng. Đến chùa là để tĩnh tâm, tu tập chứ không phải nơi bàn luận chuyện đời hay phán xét giáo pháp.
Thời gian ở chùa vô cùng quý giá để thanh lọc thân tâm qua tụng kinh, niệm Phật, thiền định. Đừng lãng phí bằng những câu chuyện thế tục về gia đình, xã hội hay bình phẩm người khác. Những lời thị phi chẳng mang lại công đức, chỉ thêm nghiệp chướng. Hãy nhớ rằng chùa chiền là không gian linh thiêng để thể hiện sự tôn kính, khác hẳn với những nơi vui chơi giải trí thông thường.

Một nghi thức quan trọng thường bị bỏ qua: khi hành lễ, nên đứng lệch sang bên thay vì chiếm vị trí trung tâm chánh điện - nơi dành riêng cho chư tăng. Như lời Phật dạy "Lễ bái đúng pháp, phúc đức vô lượng", mỗi cử chỉ nơi cửa Phật đều mang ý nghĩa sâu xa. Trước khi bước vào điện Phật, hãy dừng lại đôi chút để chỉnh trang y phục và tĩnh tâm.
Theo quy định của Giáo hội Phật giáo, nghi thức chuẩn mực bắt đầu từ ban thờ Đức Ông - vị hộ trì chùa chiền. Sau khi xin phép, mới tiếp tục lễ Phật tại chính điện với ba lễ bái trang nghiêm, thỉnh chuông thanh tịnh. Các ban thờ phụ được lễ sau cùng, kết thúc bằng việc thăm hỏi chư tăng. Mỗi bước đi, mỗi lễ lạy đều thể hiện sự hiểu biết và tôn kính đối với truyền thống Phật giáo.

Chốn thiền môn thanh tịnh chỉ tiếp nhận lễ vật chay tịnh - đó là nguyên tắc cơ bản mà mọi Phật tử cần ghi nhớ. Việc vô tình mang thức ăn mặn vào chùa không chỉ gây hiểu lầm về giới luật nhà Phật mà còn vô tình tạo nghiệp cho chính mình. Trước khi bước qua cổng tam quan, hãy kiểm tra kỹ những vật phẩm mang theo.
Theo truyền thống Phật giáo, lễ vật dâng cúng chỉ nên bao gồm: hương thơm, hoa tươi, quả ngọt, xôi chè thanh khiết. Tuyệt đối tránh các món mặn như thịt cá, đặc biệt không được đặt lên hương án chính điện. Nếu cần dâng lễ mặn (đơn giản như gà, giò, chả), chỉ được phép đặt tại ban thờ Đức Ông - vị thần hộ trì chùa chiền. Hãy nhớ rằng, lòng thành mới là thứ quý giá nhất, không phải mâm cao cỗ đầy. Một đóa hoa tươi với tâm hướng thiện còn quý hơn những lễ vật xa hoa mà thiếu đi sự chân thành.

Nhiều ngôi chùa khuyến cáo không nên tự ý chụp hình tại các khu vực tôn nghiêm như chánh điện, tháp linh hay nhà tổ. Điều này không chỉ vì lý do thẩm mỹ mà còn liên quan đến yếu tố tâm linh sâu sắc. Theo quan niệm dân gian, những bức ảnh chụp tại nơi linh thiêng có thể vô tình lưu giữ hình ảnh của các linh hồn.
Trong không gian thiền môn, mỗi hành động đều cần thể hiện sự tôn kính. Việc chụp ảnh tùy tiện, đặc biệt là những kiểu ảnh thiếu nghiêm túc, không chỉ làm phiền chư tăng mà còn có thể phá vỡ sự thanh tịnh của chốn linh thiêng. Nếu cần ghi lại hình ảnh, hãy xin phép và chỉ chụp ở những khu vực được cho phép, luôn giữ thái độ trang nghiêm và tôn trọng không gian tu tập.

Việc công đức vốn xuất phát từ tấm lòng thành, là cách thể hiện sự hộ trì Tam Bảo. Tuy nhiên, thói quen đặt tiền lên tượng Phật, rải tiền khắp điện thờ đã làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp này. Những đồng tiền bám trên tay Phật, vạt áo tượng Thánh không chỉ gây phản cảm mà còn làm vẩn đục không gian thanh tịnh.
Theo các nhà nghiên cứu Phật giáo, hành động này hoàn toàn trái với tinh thần Phật pháp. Đức Phật không cần đến vật chất trần tục, Ngài chỉ cần tấm lòng thành của tín chủ. Thay vì đặt tiền lên tượng, Phật tử nên bỏ vào hòm công đức được bố trí trang nghiêm. Như thế vừa giữ được vẻ đẹp tôn nghiêm nơi cửa Phật, vừa thể hiện sự hiểu biết về giáo lý nhà Phật.

Nơi cửa Phật thanh tịnh chỉ cần những lễ vật đơn sơ: hương thơm, hoa tươi, trái ngọt - đó mới chính là sự cúng dường chân chính. Việc đốt vàng mã không những trái với tinh thần Phật giáo mà còn gây ô nhiễm môi trường và tốn kém không cần thiết. Các sư thầy khuyên Phật tử nên từ bỏ thói quen này, bởi Đức Phật không cần đến những vật phẩm thế tục.
Ngày nay, vàng mã đã phát triển thành nhiều hình thức phức tạp từ nhà lầu, xe hơi cho đến các vật dụng hiện đại. Điều này hoàn toàn xa lạ với giáo lý nhà Phật vốn đề cao sự giản dị và tâm thành. Thay vì đốt vàng mã, hãy dùng tấm lòng thành kính và những việc thiện lành để hồi hướng công đức - đó mới là cách cúng dường đúng pháp, hợp với chánh kiến của đạo Phật.

Chư Tăng Ni là bậc đại diện cho Tam Bảo, cần được tiếp đón với thái độ cung kính đúng mực. Khi gặp mặt, nên chắp tay niệm "A Di Đà Phật" trước khi chào hỏi, giữ thái độ khiêm cung như đang đối diện với chính Đức Phật. Cách xưng hô nên dùng "con" với các vị xuất gia, dù tuổi tác thế tục có lớn hơn.
Trong Phật giáo, sự tôn kính dựa trên giới đức chứ không phải tuổi đời. Ngay cả khi thân quen, cũng nên giữ khoảng cách lịch sự, tránh những cử chỉ suồng sã. Với vị thầy bản sư của mình, Phật tử càng phải giữ thái độ tôn kính đặc biệt. Những nghi thức này không phải hình thức mà là cách rèn luyện tâm khiêm tốn, xóa bỏ bản ngã - con đường dẫn đến giác ngộ.

Chốn thiền môn thanh tịnh đòi hỏi trang phục kín đáo, trang nghiêm. Dù xã hội hiện đại cởi mở hơn về phong cách ăn mặc, nhưng nơi cửa Phật vẫn cần giữ nét tôn kính truyền thống. Những bộ đồ hở hang, váy ngắn, áo hai dây không chỉ gây phản cảm mà còn làm mất đi sự thanh tịnh vốn có.
Theo tinh thần Phật giáo, trang phục đến chùa nên chọn màu sắc nhã nhặn, kiểu dáng lịch sự. Tránh các loại quần áo bó sát, xuyên thấu hay quá ngắn. Đây không chỉ là biểu hiện của sự tôn kính với Tam Bảo, mà còn thể hiện văn hóa ứng xử của bản thân. Một bộ trang phục đúng mực sẽ giúp tâm hồn dễ dàng hòa vào không khí thiêng liêng nơi cửa Phật.

Cổng Tam Quan - biểu tượng sâu sắc của Phật giáo với ba lối đi mang triết lý "hữu quan", "trung quan" và "không quan". Theo truyền thống, cổng giữa chỉ mở vào dịp lễ lớn để nghinh đón chư Phật, còn ngày thường Phật tử nên đi qua hai cổng phụ. Đây không chỉ là nghi thức mà còn thể hiện sự khiêm cung của người con Phật.
Trong Thiền tông, Tam Quan còn được hiểu là "tam giải thoát môn" gồm Không, Vô tướng và Vô tác. Khi bước qua cổng, nên tránh dẫm lên bậu cửa - hành động tượng trưng cho việc vượt qua chướng ngại tâm linh. Hiểu được ý nghĩa này giúp chúng ta đến chùa với tâm thế tỉnh thức, không còn là những bước đi vô tình.

Mọi vật dụng trong chùa đều là pháp bảo được thập phương cúng dường với tâm nguyện lợi lạc chúng sinh. Việc tự ý mang về làm của riêng không khác gì chiếm đoạt tài sản chung, tạo nghiệp bất thiện. Trước khi sử dụng bất kỳ vật phẩm nào, cần thành kính xin phép chư tăng.
Theo lời Đại đức Thích Thanh Hải, ngay cả những vật phẩm như cành vàng lá ngọc cũng chỉ nên dâng cúng rồi hóa đi, không nên mang về nhà. Những đồ vật trong chùa đã được thanh tịnh hóa, nếu đem về môi trường thế tục có thể mang theo năng lượng không phù hợp. Hãy nhớ rằng, lộc chùa chính là công đức tu tập, không phải những vật chất hữu hình.