10 tôn giáo có số lượng tín đồ lớn nhất thế giới

Đạo Giáo (tiếng Trung: 道教), còn gọi là Tiên Đạo, Lão Giáo hay Đạo Lão, là một hệ thống triết học và tôn giáo có nguồn gốc sâu xa từ Trung Quốc, với cốt lõi là triết lý 'Đạo' – con đường hài hòa giữa con người và vũ trụ. Khởi nguồn từ thế kỷ IV TCN với tác phẩm Đạo Đức Kinh của Lão Tử, Đạo Giáo trở thành một trong Tam giáo quan trọng của văn hóa Trung Hoa, bên cạnh Nho Giáo và Phật Giáo.

Đạo Giáo không chỉ ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tinh thần mà còn thấm nhuần trong chính trị, kinh tế, triết học, nghệ thuật, y học và dưỡng sinh. Tư tưởng Đạo Giáo lan tỏa khắp các quốc gia như Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và Đài Loan – nơi vẫn giữ gìn nhiều truyền thống và nghi lễ Đạo Giáo.

Hiện nay, Đạo Giáo có khoảng 400 triệu tín đồ trên toàn cầu. Sự thờ cúng các vị Tiên là một nét đặc trưng thể hiện lòng tôn kính trong Đạo Giáo.

Thông tin chi tiết:

• Số tín đồ: 400 triệu người
• Quốc gia chính: Trung Quốc, Singapore, Malaysia, Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc và cộng đồng người Hoa trên thế giới.

Tôn giáo và tín ngưỡng dân gian Trung Quốc là cái nôi của nhiều tôn giáo và triết học cổ xưa, trong đó Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo hợp thành bộ ba học thuyết đã khắc sâu vào tâm hồn và nền văn hóa Trung Hoa. Những hệ thống tín ngưỡng này hòa quyện, không ràng buộc độc quyền, mà đan xen, cùng song hành trong đời sống người dân.

Qua nhiều biến động lịch sử, từ các phong trào cải cách đầu thế kỷ 20 cho đến thời kỳ Cách mạng Văn hóa, tôn giáo ở Trung Quốc từng bị lên án và đàn áp, khiến nhiều truyền thống bị mai một hoặc chuyển vào hoạt động ngầm. Tuy nhiên, bước sang thế kỷ 21, các giá trị Nho giáo và tín ngưỡng dân gian đã dần được phục hồi và công nhận như một phần không thể tách rời của di sản văn hóa Trung Hoa.

Ngày nay, dù chỉ có năm tôn giáo chính thức được thừa nhận (Phật giáo, Đạo giáo, Hồi giáo, Tin Lành và Công Giáo), nhưng tín ngưỡng dân gian Trung Quốc vẫn có vị thế quan trọng với hàng trăm triệu tín đồ, là sợi dây liên kết bền chặt giữa con người và cội nguồn tổ tiên.

Thông tin chi tiết:

• Số tín đồ: 394 triệu người
• Quốc gia chính: Trung Quốc

Phật Giáo, một trong những tôn giáo vĩ đại và lâu đời nhất thế giới, khởi nguồn từ Ấn Độ vào thế kỷ VI TCN với sự giác ngộ của Thái tử Siddhartha Gautama, người đã trở thành Phật Thích-Ca Mâu-Ni – Đấng Giác Ngộ. Từ hành trình tìm kiếm chân lý và diệt khổ, đạo Phật đã lan tỏa mạnh mẽ khắp châu Á, ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tinh thần và văn hóa của hàng triệu người.

Phật Giáo hướng con người đến cái thiện, diệt trừ tham sân si, vượt qua khổ đau để đạt tới Niết-Bàn thanh tịnh hoặc Tây Phương Cực Lạc. Hai dòng chính là Tiểu Thừa với tư tưởng giữ gìn nguyên bản và Đại Thừa với tinh thần mở rộng và hòa nhập, đã cùng nhau phát triển trên nhiều vùng đất: Đại Thừa rực rỡ ở Trung Hoa, Nhật Bản, Hàn Quốc, trong khi Tiểu Thừa lan tỏa sâu rộng ở Đông Nam Á.

Đạo Phật đã sớm bén rễ và phát triển tại Việt Nam, hòa quyện cùng tín ngưỡng dân gian để trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh người Việt. Hình ảnh những ngôi chùa cổ kính, những pháp hội trang nghiêm là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của Phật Giáo suốt hàng nghìn năm qua.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 365 triệu người
• Quốc gia chính: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Việt Nam, Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Nepal, Ấn Độ, Tây Tạng, Bhutan...

Bộ tộc là hình thức cộng đồng dân cư đặc biệt, hình thành từ sự liên kết giữa nhiều bộ lạc và liên minh bộ lạc trong một vùng lãnh thổ nhất định, gắn kết bởi mối quan hệ huyết thống và truyền thống lâu đời. Đứng đầu bộ tộc là tộc trưởng, người giữ vai trò trung tâm trong đời sống văn hóa và xã hội.

So với bộ lạc, bộ tộc có quy mô dân số lớn hơn, có tên gọi riêng, bản sắc văn hóa và kinh tế đa dạng. Mỗi bộ tộc sở hữu một vùng lãnh thổ ổn định, nơi giao thoa giữa nhiều ngôn ngữ và văn hóa. Ngôn ngữ của bộ lạc trung tâm phát triển sẽ trở thành ngôn ngữ chung của toàn bộ tộc.

Sự hình thành bộ tộc đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong lịch sử nhân loại, chấm dứt thời kỳ công xã nguyên thủy, mở ra xã hội với sở hữu tư nhân và sự xuất hiện của nhà nước đầu tiên. Nhà nước ra đời đã thúc đẩy quá trình thống nhất kinh tế - văn hóa và giao lưu giữa các bộ tộc, tạo nền tảng cho sự phát triển xã hội hiện đại.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 300 triệu người
• Quốc gia chính: Phân bố khắp thế giới, ngoại trừ châu Âu

Nho Giáo (儒教), còn gọi là Đạo Nho hay Đạo Khổng, là một hệ thống triết lý nhân sinh, đạo đức và chính trị do Khổng Tử khởi xướng nhằm kiến tạo một xã hội hài hòa, nhân ái và thịnh vượng. Trọng tâm của Nho Giáo là lễ nghĩa, nhân, trí, tín – những giá trị nền tảng cho đời sống và ứng xử con người.

Nho Giáo đã in sâu dấu ấn tại các quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên và Việt Nam. Những người theo học và thực hành tư tưởng Nho Giáo được gọi là Nho sĩ, Nho sinh hay các nhà Nho – những người giữ vai trò quan trọng trong việc truyền bá tri thức, đạo lý và giáo dục nhân cách.

Từ thời Hán Vũ Đế, Nho Giáo trở thành hệ tư tưởng chính thống của Trung Hoa, chi phối đời sống chính trị, văn hóa và giáo dục suốt hơn 2.000 năm. Từ thế kỷ IV, Nho Giáo tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ ra khắp Đông Á, trở thành nền tảng luân lý và xã hội của nhiều quốc gia.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 150 triệu người
• Quốc gia chính: Các nước Đông Á và cộng đồng người Hoa trên toàn thế giới

Châu Phi là mảnh đất đa dạng tôn giáo với sự hiện diện sâu rộng của Kitô giáo và Hồi giáo, mỗi tôn giáo chiếm khoảng 40% dân số. Khoảng 20% còn lại trung thành với các tín ngưỡng bản địa truyền thống, nơi niềm tin vào tổ tiên, vật linh và thế giới siêu nhiên vẫn sống động qua từng thế hệ.

Hệ thống tín ngưỡng châu Phi truyền thống dựa trên sự phân chia thế giới tâm linh thành hai mặt: một bên là các linh hồn tổ tiên và thần linh bảo hộ, mang lại may mắn và bình an; bên còn lại là những linh hồn lạc lối, ma quỷ gây hại cho cộng đồng. Những nghi lễ cổ xưa nhằm duy trì sự cân bằng giữa hai thế giới này vẫn tiếp tục được thực hành, hòa quyện với ảnh hưởng của các tôn giáo lớn du nhập vào châu lục.

Từ những vương quốc cổ đại Ai Cập huy hoàng đến đế chế Carthage rực rỡ, Châu Phi đã chứng kiến sự đa dạng tín ngưỡng phong phú từ rất sớm. Nhà thờ Chính thống giáo Ethiopia từ thế kỷ IV đã góp phần vào bức tranh tôn giáo đặc sắc, dù sau này sự trỗi dậy của Hồi giáo đã làm thay đổi cục diện tín ngưỡng trên lục địa.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 100 triệu người
• Quốc gia chính: Khắp Châu Phi

Thần Đạo, linh hồn văn hóa của đất nước Mặt Trời mọc, là tôn giáo tôn vinh thiên nhiên, tổ tiên và vô vàn các vị thần linh, với con số biểu tượng là 8 triệu thần (神 kami). Mỗi ngọn núi, dòng sông, cánh rừng hay sinh linh đều ẩn chứa thần tính, từ những vị thần trên "cao thiên nguyên" (高天原) đến những linh hồn trú ngụ trong đá, nước, hay thậm chí cả động vật và người đã khuất.

Nghi lễ Thần Đạo diễn ra tại thần xã (神社) hay những nơi linh thiêng, nơi con người bày tỏ lòng thành kính với thần linh qua những lễ vật giản dị mà đầy ý nghĩa như gương, kiếm hay vải quý. Tẩy trần giữ tâm hồn trong sáng là yếu tố cốt lõi để nhận được may mắn và phúc lành. Ngày nay, Thần Đạo vẫn hiện diện sâu sắc trong đời sống Nhật Bản qua lễ hội, lễ cưới truyền thống, năm mới, hay những lần đến đền cầu nguyện, mua bùa may mắn. Nhiều gia đình vẫn giữ thần bằng (神棚 kamidana) trong nhà như sợi dây kết nối thiêng liêng với thần linh.

Tư tưởng Thần Đạo không ràng buộc con người bằng giáo điều mà chỉ hướng dẫn con người sống thiện lương, trong sáng, tránh xa điều ác. Lời cảm tạ trước bữa ăn "Itadakimasu!" phản ánh sâu sắc triết lý biết ơn sự sống. Những sinh linh chết oan không được thờ cúng sẽ trở thành hoang thần (荒神様 aragami), hay xuất hiện dưới hình dạng quỷ (鬼 oni), yêu quái (妖怪 youkai) hay hà đồng (河童 kappa), là những truyền thuyết dân gian vẫn còn lưu truyền đến ngày nay.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 30 triệu người
• Quốc gia chính: Nhật Bản

Kitô Giáo, hay còn gọi là Cơ Đốc giáo, là một trong những tôn giáo lớn nhất thế giới, bắt nguồn từ Abraham và xây dựng nền tảng trên giáo huấn, sự hi sinh trên thập giá và sự phục sinh vinh quang của Chúa Giêsu Kitô, như được ghi chép trong Kinh Thánh Tân Ước. Tín hữu Kitô giáo tin rằng Giêsu là Con Thiên Chúa và là Đấng Messiah được tiên tri trong Cựu Ước. Đây là tôn giáo độc thần, tôn thờ một Thiên Chúa duy nhất hiện hữu trong Ba Ngôi.

Trải qua hơn hai nghìn năm, Kitô Giáo đã phân chia thành nhiều nhánh lớn như Công giáo Rôma, Chính Thống giáo Đông phương, Chính Thống giáo Cựu Đông phương và Kháng Cách (Tin Lành). Những cuộc ly giáo lịch sử và phong trào Cải cách Kháng nghị đã làm phong phú thêm bức tranh tôn giáo đa dạng của Kitô Giáo.

Từ nguyên "Kitô" bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Χριστός (Khristos) – nghĩa là "Đấng được xức dầu", tương đương với danh hiệu Messiah trong tiếng Hebrew. Tại Việt Nam, người Công giáo thường dùng từ "Kitô", trong khi người Tin Lành hay sử dụng "Cơ Đốc". Ngoài ra, thuật ngữ "Thiên Chúa giáo" đôi khi cũng được dùng để chỉ chung cho tôn giáo này.

Với khoảng 2,4 tỷ tín đồ, Kitô Giáo không chỉ là tôn giáo lớn nhất mà còn đóng vai trò sâu sắc trong việc hình thành nên văn minh và văn hóa phương Tây, lan tỏa ảnh hưởng khắp mọi châu lục.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: Trên 2,4 tỷ người
• Quốc gia chính: Phổ biến trên toàn thế giới

Đạo Hồi (hay còn gọi là Hồi giáo) là tôn giáo thuộc dòng Abraham, bắt nguồn từ vùng Ả Rập. Dòng Sunni chiếm đa số trong cộng đồng Hồi giáo với khoảng 70-90% tín đồ, và với tổng số lên đến 1,5 tỷ người, Đạo Hồi Sunni đứng đầu trong danh sách 10 tôn giáo lớn nhất thế giới. Đạo Hồi được sáng lập bởi nhà tiên tri Muhammad – người được các tín đồ tin là đã nhận được mặc khải từ Allah, Đấng Tối Cao duy nhất của đạo Hồi.

Sau khi Muhammad qua đời, đạo Hồi chia thành hai nhánh lớn là Sunni và Shia. Những tín đồ Sunni tin rằng bốn vị khalip đầu tiên – những người kế thừa tối cao của Muhammad – là người hợp pháp duy nhất thừa kế quyền lãnh đạo, và họ cũng là nguồn gốc cho bốn trường phái trong Sunni: Hanafi, Hanbali, Maliki và Shafi'i.

Một tổ chức khủng bố tự xưng là Nhà nước Hồi giáo (ISIS) thuộc dòng Sunni, được hình thành ban đầu nhằm đối đầu với dòng Shia tại Iraq.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 1,5 tỷ người
• Quốc gia chính: Trung Đông, Bắc Phi, Trung Á, Nam Á, Tây Phi, Đông Phi, Đông Nam Á, Albania, một phần Nga và Tây Trung Quốc

Ấn Độ giáo, hay còn gọi là Hindu giáo, là tập hợp các nhánh tôn giáo chính có mối liên hệ chặt chẽ và hiện còn phát triển mạnh mẽ tại Ấn Độ. Khoảng 80% dân số Ấn Độ tự nhận mình theo Ấn Độ giáo, với cộng đồng người Hindu hải ngoại ước tính khoảng 30 triệu người.

Ấn Độ giáo là một trong những tôn giáo cổ xưa nhất thế giới với nguồn gốc phức tạp và hệ thống thần linh đa dạng cùng nhiều giáo lý phong phú. Tôn giáo này không chỉ là niềm tin mà còn là một nền văn hóa, một phong cách sống và bộ quy tắc ứng xử sâu sắc. Người Ấn thường gọi đó là Sanatana Dharma – niềm tin vĩnh hằng, biểu tượng cho chân lý muôn đời tồn tại.

Từ "Hinduism" xuất phát từ cách gọi của người Ba Tư dành cho cư dân vùng thung lũng sông Indus (nay thuộc Pakistan). Đến thế kỷ 19, thuật ngữ này được sử dụng phổ biến trong tiếng Anh để chỉ các truyền thống tôn giáo Nam Á và ngày nay đồng nghĩa với Ấn Độ giáo. Giáo lý và đức tin trong Hindu giáo rất đa dạng, thay đổi theo thời gian, cá nhân và vùng miền.

Thông tin chi tiết:

• Số lượng tín đồ: 900 triệu người
• Quốc gia chính: Nam Á, Đông Nam Á, Fiji, Guyana, Mauritius