12 làng nghề truyền thống và đặc sản ẩm thực nổi tiếng nhất vùng sông nước miền Tây

Nằm tại ấp Sơn Đốc, xã Hưng Nhượng (Giồng Trôm, Bến Tre), làng nghề bánh phồng Sơn Đốc đã tồn tại hơn một thế kỷ, trở thành niềm tự hào của vùng đất dừa. Không chỉ chinh phục thực khách trong nước, đặc sản này còn vươn xa ra thị trường quốc tế. Từ món ăn chỉ xuất hiện trong dịp Tết cổ truyền, nhờ hương vị độc đáo - sự hòa quyện giữa vị ngọt thanh, mùi thơm của mè rang và vị béo ngậy từ nước cốt dừa, bánh phồng đã trở thành món quà quý không thể thiếu của du khách phương xa.

Điều làm nên thương hiệu bánh phồng Sơn Đốc chính là bí quyết gia truyền trong cách pha chế nước cốt dừa, tạo nên hương vị xốp dẻo, béo ngậy khó lẫn. Ngoài bánh phồng nếp truyền thống, người dân nơi đây còn sáng tạo nhiều biến tấu độc đáo như bánh phồng hột gà, bánh phồng mít, bánh phồng sầu riêng hay bánh phồng tôm mặn để đáp ứng thị hiếu đa dạng của thực khách. Mỗi chiếc bánh không chỉ chứa đựng tinh hoa ẩm thực mà còn thấm đẫm tình cảm, tâm huyết của những nghệ nhân làng nghề.

Địa chỉ: Xã Hưng Nhượng, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre

Bánh Pía Vũng Thơm - Sóc Trăng là chứng nhân lịch sử của quá trình giao thoa văn hóa Hoa - Việt từ thế kỷ 17. Từ món lương thực dân dã của những di dân người Hán, qua bàn tay tài hoa của người Việt, chiếc bánh đã được nâng tầm thành đặc sản trứ danh với hương vị hài hòa độc đáo. Điều làm nên sức hút khó cưỡng của bánh Pía chính là sự cân bằng hoàn hảo - không quá ngọt, không quá béo, khiến thực khách có thể thưởng thức nhiều mà không ngấy.

Nghệ thuật làm bánh Pía là cả một công trình tinh xảo, đòi hỏi sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Đặc biệt, bánh hoàn toàn không dùng hương liệu nhân tạo - mùi thơm quyến rũ đến từ những múi sầu riêng thượng hạng được tuyển chọn kỹ lưỡng. Từ nguyên bản ban đầu, bánh Pía ngày nay đã có hàng chục biến thể phong phú: từ nhân đậu xanh, khoai môn truyền thống đến các phiên bản cao cấp với trứng muối, hạt sen hay xá xíu. Mỗi chiếc bánh vàng ươm phủ lớp trứng bóng loáng không chỉ là món quà vị giác mà còn là tác phẩm nghệ thuật ẩm thực.

Địa chỉ: Xã Mỹ Tâm, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng

Đến với Thạnh Hưng (Giồng Riềng, Kiên Giang), du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh làng nghề rộn ràng với những giàn phơi bánh tráng vàng ươm dưới nắng. Nơi đây đã gìn giữ nghề làm bánh tráng truyền thống qua nhiều thế hệ, tạo nên thương hiệu riêng biệt không thể trộn lẫn. Điều làm nên sự khác biệt của bánh tráng Thạnh Hưng chính là sự kết hợp hài hòa giữa bí quyết gia truyền và nguyên liệu địa phương - từ hạt gạo thơm ngon được ngâm ủ đúng thời gian đến kỹ thuật tráng bánh điêu luyện của những nghệ nhân làng nghề.

Không chỉ dừng lại ở bánh tráng thông thường, làng nghề còn sáng tạo ra nhiều biến thể độc đáo như bánh tráng ngọt phủ đường, phủ đậu xanh - món quà quê dân dã nhưng chứa đựng cả tình yêu và tâm huyết. Mỗi chiếc bánh tròn đều, mỏng tang là kết tinh của quá trình lao động tỉ mỉ, từ khâu chọn gạo kỹ lưỡng đến công đoạn tráng bánh đòi hỏi đôi tay khéo léo, nhanh nhẹn. Dù cuộc sống hiện đại có nhiều đổi thay, những hộ gia đình ở Thạnh Hưng vẫn kiên trì bảo tồn nghề truyền thống như cách họ gìn giữ nét đẹp văn hóa làng quê.

Địa chỉ: Ấp Thạnh Trung, xã Thạnh Hưng, huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang

Ẩn mình tại ấp Phước Đạt (Vĩnh Phước B, Gò Quao, Kiên Giang), làng nghề bánh phồng Vĩnh Phước B là chứng nhân lịch sử của vùng đất phương Nam. Nơi đây gìn giữ bí quyết làm bánh phồng truyền thống từ thuở khai hoang mở đất, với nguyên liệu chính là gạo nếp và khoai mì địa phương, tạo nên hương vị đặc trưng không thể trộn lẫn. Điều đặc biệt làm nên thương hiệu bánh phồng nơi đây chính là sự kết hợp hài hòa giữa vị dẻo thơm của gạo nếp, vị ngọt bùi của khoai mì và vị béo ngậy từ nước cốt dừa.

Quy trình làm bánh là một nghệ thuật đòi hỏi sự tinh tế: từ khâu chọn nguyên liệu kỹ lưỡng đến công đoạn quết bánh vào lúc nửa đêm - khi nhiệt độ thích hợp giúp bột nở đều. Cảnh tượng hai người phối hợp nhịp nhàng, một giã bột, một đảo bột với nước cốt dừa pha đường là hình ảnh đẹp về tinh thần cộng đồng của người dân Nam Bộ. Mỗi chiếc bánh tròn vàng phơi dưới nắng không chỉ là món ăn mà còn là tác phẩm nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa sông nước.

Địa chỉ: Xã Vĩnh Phước B, huyện Gò Quao, tỉnh Kiên Giang

Khi xuân về, làng nghề chế biến bánh mứt từ khóm (thơm) ở huyện Châu Thành (Kiên Giang) bắt đầu nhộn nhịp với hương thơm ngọt ngào lan tỏa. Nổi bật nhất là món khóm phơi khô - đặc sản mang đậm nét tinh túy của vùng đất này. Những miếng khóm vàng ươm sau khi được phơi nắng tự nhiên theo phương pháp thủ công truyền thống của cộng đồng người Hoa tại xã Bình An, cho vị ngọt thanh đặc trưng, hòa quyện hoàn hảo với tách trà nóng.

Không dừng lại ở khóm khô, làng nghề còn sáng tạo nhiều sản phẩm độc đáo khác như bánh hoa mai nhân khóm, kẹo khóm thơm ngon hay nước ép khóm tươi mát lành. Điều đáng quý là nghề này đã giúp bà con nâng cao giá trị kinh tế gấp 2-3 lần so với bán khóm nguyên liệu, đồng thời gìn giữ được nét văn hóa ẩm thực độc đáo của vùng đất phương Nam.

Địa chỉ: Xã Bình An, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang

Nổi danh từ những năm 60 của thế kỷ trước, làng nghề tôm khô Tô Châu (Hà Tiên, Kiên Giang) đã trở thành thương hiệu vàng trong làng đặc sản Việt. Những con tôm tươi ngon từ vùng biển Hà Tiên được chế biến thành tôm khô qua bàn tay tài hoa của người dân địa phương, tạo nên sản phẩm có màu đỏ cam tự nhiên, vị ngọt đậm đà và hương thơm đặc trưng. Bí quyết nằm ở khâu chọn lựa nguyên liệu tươi sống và kỹ thuật chế biến tỉ mỉ - từ canh lửa luộc tôm đến thời điểm phơi sấy chuẩn xác.

Đặc biệt, tôm khô Tô Châu không chỉ là món ăn mà còn là minh chứng cho sự thích nghi sáng tạo của người dân vùng biển. Từ giải pháp bảo quản hải sản, nghề làm tôm khô đã phát triển thành làng nghề truyền thống, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Mỗi dịp Tết đến, làng nghề lại nhộn nhịp hẳn lên để chuẩn bị những mẻ tôm khô ngon nhất phục vụ thị trường.

Địa chỉ: Phường Tô Châu, thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang

Hà Tiên không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp mà còn sở hữu một báu vật ẩm thực độc nhất vô nhị - mắm cà xỉu. Loài sinh vật biển cổ đại này, xuất hiện từ hơn 500 triệu năm trước, nay chỉ còn tìm thấy ở vùng biển Hà Tiên. Với hình dáng kỳ lạ - vừa giống loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ, vừa mang đặc điểm của côn trùng với phần râu và đuôi dài, cà xỉu đã trở thành nguyên liệu tạo nên món mắm có hương vị đặc biệt không nơi nào có được.

Mỗi năm từ tháng 6 đến tháng 8, người dân Hà Tiên lại tất bật thu hoạch cà xỉu để chế biến thành món mắm thơm ngon. Từ món ăn dự trữ cho những chuyến đi biển dài ngày, mắm cà xỉu giờ đây đã trở thành đặc sản nức tiếng, mang đậm bản sắc vùng biển Hà Tiên. Vị mắm đậm đà, thơm lừng khi ăn cùng cơm nóng sẽ khiến thực khách nhớ mãi không quên.

Địa chỉ: Phường Bình San, thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang

Nem Lai Vung - Đồng Tháp đã trở thành thương hiệu ẩm thực nức tiếng khắp miền Tây với lịch sử hơn 60 năm hình thành và phát triển. Từ món ăn chỉ xuất hiện trong dịp giỗ chạp, lễ Tết, nhờ hương vị độc đáo kết hợp giữa vị chua thanh, ngọt dịu từ thịt heo tươi và hương thơm nồng của tỏi, tiêu, nem Lai Vung đã chinh phục vị giác của thực khách gần xa. Câu ca "Lai Vung xứ sở lạ lùng/Nem chua mà ngọt, thơm nồng mà say" như lời mời gọi đầy tự hào về đặc sản này.

Để tạo ra những chiếc nem đạt chuẩn, người thợ phải tuân thủ nghiêm ngặt tỉ lệ 8 phần thịt - 2 phần bì cùng bí quyết gia truyền trong phối trộn gia vị. Mỗi công đoạn từ chọn nguyên liệu, quết thịt đến gói nem đều đòi hỏi sự tỉ mỉ của bàn tay nghệ nhân lành nghề. Ngày nay, nem Lai Vung không chỉ là món ăn mà còn là niềm tự hào văn hóa, mang đậm bản sắc của vùng đất Đồng Tháp anh hùng.

Địa chỉ: Xã Tân Thành, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp

Bánh phồng tôm Sa Giang - đặc sản trứ danh của vùng đất Sa Đéc, là sự kết tinh tinh hoa từ những con tôm nước ngọt miền Tây qua bàn tay tài hoa của người thợ. Mỗi chiếc bánh tròn vành như vầng trăng rằm, khi chiên lên tỏa hương thơm nồng nàn, vị ngọt bùi của tôm hòa quyện cùng vị cay nhẹ của tiêu, tạo nên trải nghiệm vị giác khó quên. Bí quyết nằm ở công thức phối trộn nguyên liệu và kỹ thuật chế biến thủ công được truyền qua nhiều đời.

Không chỉ là món ăn vặt, bánh phồng tôm Sa Giang còn trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực, được dùng như món khai vị trong các bữa tiệc hay đơn giản là món nhắm cùng trà nóng. Thương hiệu bánh phồng tôm Sa Giang ngày nay đã vượt khỏi biên giới địa phương, trở thành mặt hàng xuất khẩu được ưa chuộng, mang hương vị Đồng Tháp đến với bạn bè quốc tế.

Địa chỉ: Thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp

Nằm cách thành phố Cà Mau khoảng 30km, làng nghề chuối khô tại xã Trần Hợi và Khánh Hưng (huyện Trần Văn Thời) đã gìn giữ nghề truyền thống cha truyền con nối qua nhiều thế hệ. Khác biệt với chuối khô miền Bắc, chuối Cà Mau được ép bằng khuôn tròn đường kính 20-30cm, tạo nên những miếng chuối vàng sậm, dẻo dai và thơm ngon đặc trưng. Bí quyết nằm ở khâu chọn lựa chuối xiêm già, chín đều và quy trình phơi nắng tự nhiên tỉ mỉ.

Không chỉ là đặc sản ăn liền, chuối khô Cà Mau còn là nguyên liệu quý cho các lò bánh kẹo khắp miền Tây, từ kẹo chuối, chuối khô khèo đến rượu chuối. Đến thăm làng nghề, du khách sẽ được trải nghiệm quy trình làm chuối khô thủ công và chiêm ngưỡng khung cảnh những giàn phơi chuối vàng rực dưới nắng - một nét đẹp độc đáo chỉ có ở vùng đất mũi Cà Mau.

Địa chỉ: Xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau

Nằm ở thị trấn Phú Mỹ (huyện Phú Tân, An Giang), làng nghề bánh phồng truyền thống đã tồn tại gần 70 năm với bí quyết gia truyền độc đáo. Điểm làm nên sự khác biệt của bánh phồng Phú Mỹ chính là nguyên liệu nếp đặc sản Phú Tân, tạo nên hương vị thơm ngon đặc trưng - vị béo ngậy của nếp hòa quyện cùng vị ngọt thanh của đường, mùi thơm nồng của mè, đậu và sữa. Trong đó, hai loại bánh phồng sữa và bánh phồng mè trắng là đặc sản nổi tiếng nhất.

Quy trình làm bánh là sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật thủ công tinh xảo và bí quyết gia truyền. Từ khâu chọn nếp, quết bánh đến công đoạn phơi nắng, nhúng nước đường đều đòi hỏi sự tỉ mỉ của người thợ. Mỗi chiếc bánh nhỏ xinh khi nướng lên sẽ nở bung như chiếc quạt, giòn tan trong miệng với hương vị đậm đà khó quên. Đến thăm làng nghề vào dịp giáp Tết, du khách sẽ được hòa mình vào không khí nhộn nhịp và thưởng thức tinh hoa ẩm thực đặc sắc này.

Địa chỉ: Thị trấn Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang

Bánh tráng Mỹ Lồng - niềm tự hào của vùng đất Giồng Trôm (Bến Tre), là sự kết tinh hoàn hảo giữa hương vị dừa béo ngậy và kỹ thuật làm bánh truyền thống. Đến làng nghề, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh độc đáo với những giàn phơi bánh trắng xóa trải dài dưới nắng vàng. Đặc biệt hơn cả là cơ hội thưởng thức bánh tráng nóng hổi vừa ra lò, còn giữ nguyên hương thơm của dừa, vị bùi của mè và độ giòn tan đặc trưng.

Bí quyết làm nên thương hiệu bánh tráng Mỹ Lồng nằm ở sự tỉ mỉ trong từng công đoạn: từ pha chế nguyên liệu với tỷ lệ hoàn hảo (dừa, sữa, trứng gà), kỹ thuật tráng bánh điêu luyện đến cách phơi bánh đòi hỏi kinh nghiệm lâu năm. Mỗi chiếc bánh không chỉ là món ăn mà còn chứa đựng tâm huyết của người thợ làng nghề, trở thành món quà quê đậm đà bản sắc Bến Tre.

Địa chỉ: Xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre